Bessemer ve Thomas Çeliği, çeliğin elde ediliş yöntemlerine göre sınıflandırılmış hallerinden birisidir. İlk defa 1856 yılında tarafından bulunan çelik elde ediliş yöntemi ardından tarafından 1876 yılında geliştirilmiş ve bu yöntem ile elde edilen tüm çeliklere Bessemer ve Thomas Çeliği adı verilmiştir.
Tarihi Gelişim
Bessemer Konverterinden Önce Çelik Üretimi
Yüksek fırınların gelişimiyle eş zamanlı olarak pik eldesi de hızlanmıştır. Elde edilen dökme demir ile bazı gereç ve donanımlar hızlı bir şekilde yapılabiliyordu ancak çeliğin işlenmiş demirden daha üstün yanları olduğu da biliniyor ve sıvı ham demiri çeliğe dönüştürme çalışmaları da sürüyordu.İlk önceleri üstü açık ocak veya pota içerisindeki sıvı ham demirin yüzeyine oksitleyici gaz üfleyerek karbonun azaltılması ile çelik üretimi gerçekleştirilmişti ancak uzun süren işlemlerden sonra elde edilen sıvı ham demirin ancak %2 lik kısmı çeliğe çevrilebilindiğinden dolayı 19. yüzyılın ortalarında çelik her bakımdan lüks metal konumundaydı.
Bessemer Konverteri
1813-1898 yılları arasında yaşamış İngiliz 'in 1856 yılında bulduğu ve kendi ismini vermiş olduğu yumurta şeklinde ve etrafında kil veya dolomit astarlı bir yüksek fırındır.Fırının alabildiği yük hacmi 8-30 tona kadar değişmekte normal yükleme 15 ton civarı yapılmaktadır.Fırının üst tarafında teknenin gövdesine bağlı olarak bir tarafa doğru eğilmiş yamuk açık bir alan mevcuttur, alt kısmı ise havanın üflendiği delikli kanallardan oluşmaktadır.Tekne komple bir mil üzerine oturtulmuştur ki bu sayede çelik eldesinden sonra tekrar ağız döndürülerek yeni sıvı ham demir ilave edilebilsin.Oksitleme işlemi boyunca çelik eldesinde istenmeyen maddeler gaz veya katı şeklinde silikon manganez ve karbon oksit şeklinde ortamdan uzaklaşır.Fakat bir miktar fosfor ve kükürt yanmadan çelik eldesinde bulunmaktadır. sayesinde çelik üretimi kullanılan ham demirin %50 leri mertebelerine çıkmıştır. Önceleri çeliği sıvı halde tutmayı başaramayan fırınlar bu yöntemle hem istenmeyen maddeleri yakmayı hem de bu yanan maddelerden açığa çıkan enerji ile çeliği sıvı halde tutabilmeyi başarmıştı.Önceleri çok çok uzun ve pahalı olan çelik elde etme yöntemi artık hızlanmış ve daha ucuz hale gelmiş bu sayede çelik kullanımı da üretim sektöründe yerini almıştı.
Sidney Gilchrist Thomas'in Astar Değişikliği
'in bulmuş olduğu fırın sayesinde çelik üretimi hızlanmış ve artmış olsa da yakmayı başaramadığı fosfor ve kükürt çeliğin istenilen özelliklerde eldesini zorlaştırıyordu.Bu durumu 1850-1885 yılları arasında yaşamış yine İngiliz mucit 'ın, 1876 yılında kullanılan asit astar yerine bazik dolomit astar kullanarak bu sorunu ortadan kaldırmış ve ham sıvı demiri büyük ölçekte yakmayı başarmıştır. 'ın bulduğu bu yeni astarlı konvertöre de denmektedir.
Kazandırdıkları
Bulunan yüksek çelik üretme yüksek fırını ve daha sonra yapılan astar değişikliği ile bu fırının son halini alması çelik elde etme hızını öncekinden çok daha fazla arttırmış ve çelik alaşımının kullanım alanlarını çok geliştirmiştir, ancak hızlı üretimle elde edilen çeliğin kalitesinin yetersizliği nedeniyle çok uzun ömürlü olmamış piyasadaki yerini daha yavaş ve kaliteli çelik elde edilmek üzere Siemens Martin fırınının 1863 yılında geliştirdiği yönteme bırakmıştır.
Wikimedia Commons'ta Bessemer ve Thomas Çeliği ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
İnorganik kimya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
İnşaat mühendisliği ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bessemer ve Thomas Celigi celigin elde edilis yontemlerine gore siniflandirilmis hallerinden birisidir Ilk defa 1856 yilinda tarafindan bulunan celik elde edilis yontemi ardindan tarafindan 1876 yilinda gelistirilmis ve bu yontem ile elde edilen tum celiklere Bessemer ve Thomas Celigi adi verilmistir Henry BessemerTarihi GelisimBessemer Konverterinden Once Celik Uretimi Yuksek firinlarin gelisimiyle es zamanli olarak pik eldesi de hizlanmistir Elde edilen dokme demir ile bazi gerec ve donanimlar hizli bir sekilde yapilabiliyordu ancak celigin islenmis demirden daha ustun yanlari oldugu da biliniyor ve sivi ham demiri celige donusturme calismalari da suruyordu Ilk onceleri ustu acik ocak veya pota icerisindeki sivi ham demirin yuzeyine oksitleyici gaz ufleyerek karbonun azaltilmasi ile celik uretimi gerceklestirilmisti ancak uzun suren islemlerden sonra elde edilen sivi ham demirin ancak 2 lik kismi celige cevrilebilindiginden dolayi 19 yuzyilin ortalarinda celik her bakimdan luks metal konumundaydi Bessemer Konverteri Bessemer Konverteri 1813 1898 yillari arasinda yasamis Ingiliz in 1856 yilinda buldugu ve kendi ismini vermis oldugu yumurta seklinde ve etrafinda kil veya dolomit astarli bir yuksek firindir Firinin alabildigi yuk hacmi 8 30 tona kadar degismekte normal yukleme 15 ton civari yapilmaktadir Firinin ust tarafinda teknenin govdesine bagli olarak bir tarafa dogru egilmis yamuk acik bir alan mevcuttur alt kismi ise havanin uflendigi delikli kanallardan olusmaktadir Tekne komple bir mil uzerine oturtulmustur ki bu sayede celik eldesinden sonra tekrar agiz dondurulerek yeni sivi ham demir ilave edilebilsin Oksitleme islemi boyunca celik eldesinde istenmeyen maddeler gaz veya kati seklinde silikon manganez ve karbon oksit seklinde ortamdan uzaklasir Fakat bir miktar fosfor ve kukurt yanmadan celik eldesinde bulunmaktadir sayesinde celik uretimi kullanilan ham demirin 50 leri mertebelerine cikmistir Onceleri celigi sivi halde tutmayi basaramayan firinlar bu yontemle hem istenmeyen maddeleri yakmayi hem de bu yanan maddelerden aciga cikan enerji ile celigi sivi halde tutabilmeyi basarmisti Onceleri cok cok uzun ve pahali olan celik elde etme yontemi artik hizlanmis ve daha ucuz hale gelmis bu sayede celik kullanimi da uretim sektorunde yerini almisti Sidney Gilchrist Thomas in Astar Degisikligi Sidney Gilchrist Thomas in bulmus oldugu firin sayesinde celik uretimi hizlanmis ve artmis olsa da yakmayi basaramadigi fosfor ve kukurt celigin istenilen ozelliklerde eldesini zorlastiriyordu Bu durumu 1850 1885 yillari arasinda yasamis yine Ingiliz mucit in 1876 yilinda kullanilan asit astar yerine bazik dolomit astar kullanarak bu sorunu ortadan kaldirmis ve ham sivi demiri buyuk olcekte yakmayi basarmistir in buldugu bu yeni astarli konvertore de denmektedir KazandirdiklariBulunan yuksek celik uretme yuksek firini ve daha sonra yapilan astar degisikligi ile bu firinin son halini almasi celik elde etme hizini oncekinden cok daha fazla arttirmis ve celik alasiminin kullanim alanlarini cok gelistirmistir ancak hizli uretimle elde edilen celigin kalitesinin yetersizligi nedeniyle cok uzun omurlu olmamis piyasadaki yerini daha yavas ve kaliteli celik elde edilmek uzere Siemens Martin firininin 1863 yilinda gelistirdigi yonteme birakmistir Wikimedia Commons ta Bessemer ve Thomas Celigi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Inorganik kimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Insaat muhendisligi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz