Şalva Zuraboviç Eliava (Gürcüce: შალვა ელიავა; Rusça: Ша́лва Зура́бович Элиа́ва) (30 Eylül 1883; Ganiri, Gürcistan, Rus İmparatorluğu – 3 Aralık 1937) Megrel kökenli Gürcü Eski Bolşevik, Orta Asya ve Kafkasya'nın Sovyetleştirilmesinde önemli katkılarda bulunmuş Sovyet devlet adamı. Josef Stalin’in 1936-1938 yılları arasındaki Büyük Temizlik operasyonlarının kurbanlarından biri olmuştur.
Şalva Zuraboviç Eliava Gürcüce: შალვა ელიავა Rusça: Ша́лва Зура́бович Элиа́ва | |
---|---|
Gürcistan SSC Başbakanı | |
Görev süresi Ocak 1923 - Haziran 1927 | |
Yerine geldiği | Sergey Kavtaradze |
Yerine gelen | Lavrenty Kartvelişvili |
Transkafkasya SFSC Başbakanı | |
Görev süresi 9 Haziran 1927 - 29 Ocak 1931 | |
Yerine geldiği | Mamia Orakhelaşvili |
Yerine gelen | Mamia Orakhelaşvili |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 30 Eylül 1883 Ganiri, Gürcistan, Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 3 Aralık 1937 (54 yaşında) SSCB |
Vatandaşlığı | SSCB |
Partisi | Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
Bitirdiği okul | Kutaisi Klasik Lisesi Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi |
Mesleği | Diplomat, siyasetçi |
Hayatı
Eliava, Batı Gürcistan'dan soylu ama fakir bir ailede 1883 yılında dünyaya geldi.
Kutaisi Klasik Lisesi'nden mezun olduktan sonra 1903 yılında Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi'nde hukuk eğitimine başladı, ancak öğrenci protestolarına karıştığı için okuldan atıldı. 1904 yılında Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne üye oldu ve Bolşevik kanatta yerini aldı. Tiflis ve Kutaisi'deki 1905 Rus Devrimi ayaklanmalarına katıldı. 1911 yılında Olonets Valiliğine sürüldü. Sankt-Peterburg'a taşındı ve 1915'te Vologda'ya gönderilene kadar Pravda gazetesinde çalıştı.
1917 Rus Devrimi'nin patlak vermesinin ardından, Vologda Ispolkom'a ("Yürütme Komitesi") başkanlık etti ve Aralık 1918'de Moskova'ya taşındı.
1919'da Rus İç Savaşı sırasında Türkistan cephesine gönderildi ve Revkom'un ("Devrim Komitesi") bir üyesi olarak, bölgede Sovyet iktidarının kurulmasına yardımcı oldu.
Bolşeviklerle Türklerin ilk ilişki kurma girişimlerinde İttihat ve Terakki Fırkası’nın İstanbul’daki yeraltı teşkilatı olarak görev yapan Karakol Cemiyeti'nin rolü önemlidir. Karakol Cemiyeti liderlerinden Kara Vasıf 1919 Ekim-Kasım aylarında Bolşevik hükûmetinin temsilcisi Shalva Eliava ile İstanbul’da görüşmelerde bulunmuştu. Ali Fuat Cebesoy görüşen kişinin Shalva Eliava olduğunu söylemekteyse de, Yerasimos görüşülen kişinin Shalva Eliava olmadığından bahseder, ona göre görüşülen kişi Albay İlyaçef olmalıdır.
1920 yılında Türkiye ve İran'da Sovyet Rusya'nın tam yetkili temsilcisi görevine getirildi.
Grigol Konstantinoviç Orconikidze, Efrem Eşba ve Nestor Lakoba ile birlikte Abhaz Devrimci Komitesi içinde yer almış ve SSCB'nin 16 kurucu devletinden biri olan Abhazya SSC'ni 31 Mart 1921 tarihinde ilan edilmesinde hazır bulunmuştur.
13 Ekim 1921 tarihli Türkiye ile Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan arasında yapılan ve Türkiye’nin doğu sınırının da kesinleşmesini sağlayan Kars Antlaşması'nın imza edenleri arasında Gürcistan Savunma Bakanı unvanıyla yer almıştır.
Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı İşgali ile sonuçlanan Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti ile gerçekleştirilen savaş sırasında Rusya Komünist Partisi'nin Kafkasya bürosunun bir üyesi ve bir yandan da Gürcistan Revkom'un bir üyesiydi. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin yıkılmasından sonra Ocak 1923'ten Haziran 1927'ye kadar Eliava, Gürcistan SSC hükûmetine Deniz ve Askeri Halk Komiseri oldu. Gürcistan SSC Halk Komiserleri Konseyi Başkanı olarak Sovyet Gürcistan hükûmetinin başında bulundu. Aynı zamanda, 1927-1930 yılları arasında Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi Başkanı olarak görev yaptı.
Büyük Temizlik
1930'larda Eliava, Dış Ticaret Halk Komiserliği ve Sovyetler Birliği Hafif Sanayi Halk Komiseri görevini üstlendi. Josef Stalin'in Eski Bolşevik olanlara karşı başlattığı Büyük Temizlik operasyonları sırasında tutuklandı ve 3 Aralık 1937'de idam edildi. 1956'da Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından Şalva Eliava'ya onuru iade edildi.
Kaynakça
- ^ Cebesoy, Ali Fuat (1955). Moskova Hatıraları. İstanbul: Vatan Neşriyatı. s. 60.
- ^ Çolak, İhsan. "Moskova Antlaşmasına Giden Yol, Milli Mücadele Dönemi TBMM Bolşevik İlişkileri". ATAM (Atatürk Araştırma Merkezi), 49. T.C. Başkanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2017.
- ^ Yerasimos, Stefanos (1979). Türk Sovyet İlişkileri. İstanbul: Gözlem Yayınları. s. 113.
- ^ Cornell, Svante E. (2001). Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus. Routledge. s. 149. ISBN .
- ^ Soysal, İsmail (1983). Türkiye'nin Siyasal Antlaşmaları. I. (1920-1945). Türk Tarih Kurumu. ss. 41-47.
- ^ "Kars Antlaşması'nın tam metni". 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2017.
- ^ Yakovlev, Aleksander Stepanoviç. (Rusça). Aleksander Yakovlev. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2017.
Konuyla ilgili yayınlar
- Suny, Ronald Grigor (1994). The Making of the Georgian Nation (İngilizce). Indiana University Press. ss. 214, 235, 251-2, 276, 380, 388. ISBN .
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Şalva Eliava ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Шалва Зурабович Элиава (Şalva Eliava maddesi)". Bolşaya sovetskaya entsiklopediya (Büyük Sovyet Ansiklopedisi) (Rusça).
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Sergey Kavtaradze | Gürcistan SSC Başbakanı Ocak 1923 – Haziran 1927 | Sonra gelen: Lavrenty Kartvelişvili |
Önce gelen: Mamia Orakhelaşvili | Transkafkasya SFSC Başbakanı 9 Haziran 1927 - 29 Ocak 1931 | Sonra gelen: Mamia Orakhelaşvili |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Salva Zurabovic Eliava Gurcuce შალვა ელიავა Rusca Sha lva Zura bovich Elia va 30 Eylul 1883 Ganiri Gurcistan Rus Imparatorlugu 3 Aralik 1937 Megrel kokenli Gurcu Eski Bolsevik Orta Asya ve Kafkasya nin Sovyetlestirilmesinde onemli katkilarda bulunmus Sovyet devlet adami Josef Stalin in 1936 1938 yillari arasindaki Buyuk Temizlik operasyonlarinin kurbanlarindan biri olmustur Salva Zurabovic Eliava Gurcuce შალვა ელიავა Rusca Sha lva Zura bovich Elia vaGurcistan SSC BasbakaniGorev suresi Ocak 1923 Haziran 1927Yerine geldigi Sergey KavtaradzeYerine gelen Lavrenty KartvelisviliTranskafkasya SFSC BasbakaniGorev suresi 9 Haziran 1927 29 Ocak 1931Yerine geldigi Mamia OrakhelasviliYerine gelen Mamia OrakhelasviliKisisel bilgilerDogum 30 Eylul 1883 1883 09 30 Ganiri Gurcistan Rus ImparatorluguOlum 3 Aralik 1937 54 yasinda SSCBVatandasligi SSCBPartisi Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi Sovyetler Birligi Komunist PartisiBitirdigi okul Kutaisi Klasik Lisesi Sankt Peterburg Devlet UniversitesiMeslegi Diplomat siyasetciHayatiEliava Bati Gurcistan dan soylu ama fakir bir ailede 1883 yilinda dunyaya geldi Kutaisi Klasik Lisesi nden mezun olduktan sonra 1903 yilinda Sankt Peterburg Devlet Universitesi nde hukuk egitimine basladi ancak ogrenci protestolarina karistigi icin okuldan atildi 1904 yilinda Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi ne uye oldu ve Bolsevik kanatta yerini aldi Tiflis ve Kutaisi deki 1905 Rus Devrimi ayaklanmalarina katildi 1911 yilinda Olonets Valiligine suruldu Sankt Peterburg a tasindi ve 1915 te Vologda ya gonderilene kadar Pravda gazetesinde calisti 1917 Rus Devrimi nin patlak vermesinin ardindan Vologda Ispolkom a Yurutme Komitesi baskanlik etti ve Aralik 1918 de Moskova ya tasindi 1919 da Rus Ic Savasi sirasinda Turkistan cephesine gonderildi ve Revkom un Devrim Komitesi bir uyesi olarak bolgede Sovyet iktidarinin kurulmasina yardimci oldu Bolseviklerle Turklerin ilk iliski kurma girisimlerinde Ittihat ve Terakki Firkasi nin Istanbul daki yeralti teskilati olarak gorev yapan Karakol Cemiyeti nin rolu onemlidir Karakol Cemiyeti liderlerinden Kara Vasif 1919 Ekim Kasim aylarinda Bolsevik hukumetinin temsilcisi Shalva Eliava ile Istanbul da gorusmelerde bulunmustu Ali Fuat Cebesoy gorusen kisinin Shalva Eliava oldugunu soylemekteyse de Yerasimos gorusulen kisinin Shalva Eliava olmadigindan bahseder ona gore gorusulen kisi Albay Ilyacef olmalidir Batum daki Kizil Ordu liderleri Oturanlar soldan saga 18 boluk komutani Zhloba 9 Tufek Bolumu Lisovsky nin askeri komiseri Gurcistan Askeri Devrim Komitesi Halk Komiseri Salva Eliava 9 bolum Kuybisev in komutani 1920 yilinda Turkiye ve Iran da Sovyet Rusya nin tam yetkili temsilcisi gorevine getirildi Grigol Konstantinovic Orconikidze Efrem Esba ve Nestor Lakoba ile birlikte Abhaz Devrimci Komitesi icinde yer almis ve SSCB nin 16 kurucu devletinden biri olan Abhazya SSC ni 31 Mart 1921 tarihinde ilan edilmesinde hazir bulunmustur 13 Ekim 1921 tarihli Turkiye ile Ermenistan Azerbaycan ve Gurcistan arasinda yapilan ve Turkiye nin dogu sinirinin da kesinlesmesini saglayan Kars Antlasmasi nin imza edenleri arasinda Gurcistan Savunma Bakani unvaniyla yer almistir Kizil Ordu nun Gurcistan i Isgali ile sonuclanan Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti ile gerceklestirilen savas sirasinda Rusya Komunist Partisi nin Kafkasya burosunun bir uyesi ve bir yandan da Gurcistan Revkom un bir uyesiydi Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin yikilmasindan sonra Ocak 1923 ten Haziran 1927 ye kadar Eliava Gurcistan SSC hukumetine Deniz ve Askeri Halk Komiseri oldu Gurcistan SSC Halk Komiserleri Konseyi Baskani olarak Sovyet Gurcistan hukumetinin basinda bulundu Ayni zamanda 1927 1930 yillari arasinda Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi Baskani olarak gorev yapti Buyuk Temizlik1930 larda Eliava Dis Ticaret Halk Komiserligi ve Sovyetler Birligi Hafif Sanayi Halk Komiseri gorevini ustlendi Josef Stalin in Eski Bolsevik olanlara karsi baslattigi Buyuk Temizlik operasyonlari sirasinda tutuklandi ve 3 Aralik 1937 de idam edildi 1956 da Sovyetler Birligi Komunist Partisi tarafindan Salva Eliava ya onuru iade edildi Kaynakca Cebesoy Ali Fuat 1955 Moskova Hatiralari Istanbul Vatan Nesriyati s 60 Colak Ihsan Moskova Antlasmasina Giden Yol Milli Mucadele Donemi TBMM Bolsevik Iliskileri ATAM Ataturk Arastirma Merkezi 49 T C Baskanlik Ataturk Kultur Dil ve Tarih Yuksek Kurumu 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2017 Yerasimos Stefanos 1979 Turk Sovyet Iliskileri Istanbul Gozlem Yayinlari s 113 Cornell Svante E 2001 Small Nations and Great Powers A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus Routledge s 149 ISBN 0 7007 1162 7 Soysal Ismail 1983 Turkiye nin Siyasal Antlasmalari I 1920 1945 Turk Tarih Kurumu ss 41 47 Kars Antlasmasi nin tam metni 6 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2017 Yakovlev Aleksander Stepanovic Rusca Aleksander Yakovlev 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2017 Konuyla ilgili yayinlarSuny Ronald Grigor 1994 The Making of the Georgian Nation Ingilizce Indiana University Press ss 214 235 251 2 276 380 388 ISBN 0 253 20915 3 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Salva Eliava ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Shalva Zurabovich Eliava Salva Eliava maddesi Bolsaya sovetskaya entsiklopediya Buyuk Sovyet Ansiklopedisi Rusca Siyasi goreviOnce gelen Sergey Kavtaradze Gurcistan SSC Basbakani Ocak 1923 Haziran 1927 Sonra gelen Lavrenty KartvelisviliOnce gelen Mamia Orakhelasvili Transkafkasya SFSC Basbakani 9 Haziran 1927 29 Ocak 1931 Sonra gelen Mamia Orakhelasvili