Kvamçireti Kalesi (Lazca ve Gürcüce: ქვამჩირეთის ციხე), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı Küre köyünde, eski adı Kvamçireti olan Geniştaş mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.
Genel bilgiler | |
---|---|
Durum | Yıkıntılar |
Tür | Kale |
Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
Konum | Kvamçireti, Küre, Murgul |
Koordinatlar | 41°18′18″K 41°34′57″D / 41.30500°K 41.58250°D |
Tamamlanma | ? Orta Çağ |
Teknik ayrıntılar | |
Malzeme | Taş |
Tarihçe
Kvamçireti Kalesi ile kalenin bulunduğu Kvamçireti (ქვამჩირეთი) köyünün adı, Lazca taş anlamındaki "kva" (ქვა) ile geniş anlamındaki "mçire" (მჩირე) kelimelerinden türemiş olan ve "geniş taş" anlamına gelen "Kvamçire"ye (ქვამჩირე) dayanır. Kvamçereti Kalesi'nin bulunduğu Murgul vadisi, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu vadiyi 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. 1886 ve 1922 tarihli nüfus tespitleri de Murgul vadisindeki köylerin ve Kvamçireti köyünün Gürcü yerleşimleri olduğunu göstermektedir. Bu kaleden geriye önemli ölçüde sağlam kalmış duvarlar ve bazı kalıntılar ulaşmıştır. Bunlar arasında Gürcülerin geleneksel yöntemle şarap yaptığı kvevri kalıntılarının da bulunması, kalenin Osmanlı döneminden önce, Gürcülerce inşa edilmiş olabileceğini göstermektedir.
Mimari
Bugünkü Küre köyünün sınırları içinde kalan Kvamçireti Kalesi, köyün 1,5 km kuzeyinde, ulaşımı zor ve 890 metre yükseklikteki kayalık bir tepede inşa edilmiştir. Bu kaleden geriye kabaca yontulmuş orta büyüklükte taşlar ve harç kullanılarak örülmüş yüksek duvarlar kalmıştır. Kvamçereti Kalesi (45 x 30 m), iki terasa yayılır. Üst kısımdaki duvarların kalınlığı 1,9 metre, yüksekliği ise 4-5 metredir. Bu duvarlar, üzerinde yükseldiği tepenin kenarları boyunca uzanır. Kalenin duvarları önemli ölçüde zarar görmüştür. Kalede oval biçimli bir sarnıç günümüze ulaşmıştır. Kalenin bu kısmında, kalenin içinde yer alan yapıların kalıntıları bulunmaktadır. Kalenin alt kısmındaki savunma amaçlı duvarlar da düz bir hat izlemez ve kayalık tepenin kenarları takip ederek, büyük ölçüde üst kısımdaki duvarlara paralel biçimde uzanır. Kale duvarları düz bir alanı üç taraftan çevreledikten sonra üst terastaki duvarla birleşir. Alt kısımdaki kale duvarları üst kısımdakine kıyasla daha incedir ve daha fazla zarar görmüştür. Bu kısımda, Gürcülerin geleneksel şarap yapımında kullandığı ve kvevri olarak adlandırdığı şarap küpü parçaları tespit edilmiştir. Kalenin yer aldığı kayanın dibinde, muhtemelen kalenin girişine ait harçlı bir duvar kalıntısı günümüze ulaşmıştır. Kalenin yakınında bulunan ve Kvamçereti’nin bir kısımını oluşturan yerleşimi köylüler “Nakalakevi” (eski kent), kaleyi de “Kvamçiret” olarak adlandırmaktadır.
Kaynakça
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti - I (Gürcüce: ჭანეთი - I), Batum, 1977, s. 55" (PDF). 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1364". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2023.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Temmuz 2023.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 169. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 169 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 302, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kvamcireti Kalesi Lazca ve Gurcuce ქვამჩირეთის ციხე tarihsel Klarceti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Murgul ilcesine bagli Kure koyunde eski adi Kvamcireti olan Genistas mahallesinde Orta Cag da Gurculerden kalma kaledir Kvamcereti KalesiGenel bilgilerDurumYikintilarTurKaleMimari tarzGurcu mimarisiKonumKvamcireti Kure MurgulKoordinatlar41 18 18 K 41 34 57 D 41 30500 K 41 58250 D 41 30500 41 58250Tamamlanma Orta CagTeknik ayrintilarMalzemeTasTarihceKvamcireti Kalesi ile kalenin bulundugu Kvamcireti ქვამჩირეთი koyunun adi Lazca tas anlamindaki kva ქვა ile genis anlamindaki mcire მჩირე kelimelerinden turemis olan ve genis tas anlamina gelen Kvamcire ye ქვამჩირე dayanir Kvamcereti Kalesi nin bulundugu Murgul vadisi Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu vadiyi 16 yuzyilin ortalarina dogru Gurculerden ele gecirmistir 1886 ve 1922 tarihli nufus tespitleri de Murgul vadisindeki koylerin ve Kvamcireti koyunun Gurcu yerlesimleri oldugunu gostermektedir Bu kaleden geriye onemli olcude saglam kalmis duvarlar ve bazi kalintilar ulasmistir Bunlar arasinda Gurculerin geleneksel yontemle sarap yaptigi kvevri kalintilarinin da bulunmasi kalenin Osmanli doneminden once Gurculerce insa edilmis olabilecegini gostermektedir MimariBugunku Kure koyunun sinirlari icinde kalan Kvamcireti Kalesi koyun 1 5 km kuzeyinde ulasimi zor ve 890 metre yukseklikteki kayalik bir tepede insa edilmistir Bu kaleden geriye kabaca yontulmus orta buyuklukte taslar ve harc kullanilarak orulmus yuksek duvarlar kalmistir Kvamcereti Kalesi 45 x 30 m iki terasa yayilir Ust kisimdaki duvarlarin kalinligi 1 9 metre yuksekligi ise 4 5 metredir Bu duvarlar uzerinde yukseldigi tepenin kenarlari boyunca uzanir Kalenin duvarlari onemli olcude zarar gormustur Kalede oval bicimli bir sarnic gunumuze ulasmistir Kalenin bu kisminda kalenin icinde yer alan yapilarin kalintilari bulunmaktadir Kalenin alt kismindaki savunma amacli duvarlar da duz bir hat izlemez ve kayalik tepenin kenarlari takip ederek buyuk olcude ust kisimdaki duvarlara paralel bicimde uzanir Kale duvarlari duz bir alani uc taraftan cevreledikten sonra ust terastaki duvarla birlesir Alt kisimdaki kale duvarlari ust kisimdakine kiyasla daha incedir ve daha fazla zarar gormustur Bu kisimda Gurculerin geleneksel sarap yapiminda kullandigi ve kvevri olarak adlandirdigi sarap kupu parcalari tespit edilmistir Kalenin yer aldigi kayanin dibinde muhtemelen kalenin girisine ait harcli bir duvar kalintisi gunumuze ulasmistir Kalenin yakininda bulunan ve Kvamcereti nin bir kisimini olusturan yerlesimi koyluler Nakalakevi eski kent kaleyi de Kvamciret olarak adlandirmaktadir Kaynakca Iuri Siharulidze Caneti I Gurcuce ჭანეთი I Batum 1977 s 55 PDF 4 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Nisan 2024 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1364 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2023 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Temmuz 2023 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 169 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 169 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 302 ISBN 9789941478178