Nitroselüloz (selüloz nitrat, flaş kâğıt, flaş pamuk, pamuk barutu, piroksilin ve flaş ip olarak da bilinmektedir) selülozun nitrik asite veya nitrik asit ve başka bir asit (genellikle hidroklorik asit veya sülfürik asit karışımına veyahut başka güçlü bir nitrolama maddesine maruz bırakılıp, nitrolanmayla oluşan oldukça yanıcı bir bileşiktir. İlk önemli kullanım alanlarından biri, ateşli silahlarda itici yakıt olarak barutun yerini alan pamuk barutu olarak kullanılmasıdır. Ayrıca madencilik ve diğer uygulamalarda barutun yerini alarak (düşük güçte patlayıcı madde) olarak kullanıldı.
| |||
Diğer adlar Selüloz nitrat; Flaş kâğıt; Flaş pamuk; Flaş ip; Pamuk barutu; Kolodyon; Piroksilin | |||
Tanımlayıcılar | |||
---|---|---|---|
| |||
ChemSpider |
| ||
UNII |
| ||
Özellikler | |||
Molekül formülü | (C6H9(NO2)O5)n (mononitroselüloz) (C6H8(NO2)2O5)n (dinitroselüloz) | ||
Görünüm | Sarımsı beyaz pamuk benzeri iplikçikler | ||
Erime noktası | 160 – 170 °C tutuşur | ||
Tehlikeler | |||
NFPA 704 (yangın karosu) | | ||
Parlama noktası | 4.4 °C | ||
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |||
LD50 ((medyan doz)) | 10 mg/kg (fare, ) | ||
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
Üretimi
İşlem, selülozu nitroselüloza dönüştürmek için bir nitrik asit ve sülfürik asit karışımı kullanır. Selülozun kalitesi önemlidir. Hemiselüloz, lignin, pentozanlar ve mineral tuzlar düşük kaliteli nitroselülozlar verir. Kimyasal adlandırma olarak doğru şekilde, nitroselüloz bir nitro bileşiği değil, bir . Selüloz zincirindeki glikozun tekrarlanan birimi (anhidroglikoz), her biri bir nitrat ester oluşturabilen üç OH grubuna sahiptir. Bu nedenle, nitroselüloz mononitroselüloz, dinitroselüloz ve trinitroselüloz veya bunların bir karışımını ifade edebilir. Esas selülozdan daha az OH grubu ile, nitroselülozlar bir araya gelmezler. Bunun sonucu olarak, nitroselüloz organik çözücülerde çözünür. Çoğu laklar dinitrattan hazırlanırken, patlayıcılar esas olarak trinitrattır.
Trinitratın oluşumu için kimyasal denklem şöyledir:
- 3 HNO3 + C6H7(OH)3O2 C6H7(ONO2)3O2 + 3 H2O
Selülozun okzalik asite yükseltgenmesi kaybı da göz önüne alınarak, verim yaklaşık %85’tir.
Selüloz nitratın başlıca kullanımı patlayıcılar, lakeler ve selüloit üretimidir. Patlayıcı madde uygulamaları aşağıda tartışılmaktadır. Vernikler açısından nitroselüloz, organik çözücüler içinde kolayca çözünür ve buharlaşmanın ardından renksiz, şeffaf, esnek bir film bırakır.
Mühimmat
Tarihçe
1832 yılında, Henri Braconnot nitrik asidin nişasta veya ağaç lifleri ile birleştirildiğinde, xyloïdine adını verdiği oldukça hafif ve yanıcı bir patlayıcı madde üretilebileceğini keşfetti.
Tehlikeler
Eter ve etanol karışımındaki bir nitroselüloz çözeltisi olan kolodyon, yanıcı bir sıvıdır.
Kuru olduğunda nitroselüloz patlayıcıdır ve ısı, kıvılcım veya sürtünme ile tutuşabilir. Aşırı ısınmış bir, kuru nitroselüloz konteynerinin 2015 Tientsin patlamasının ilk nedeni olduğuna inanılıyor.
Ayrıca bakınız
Yararlanılan kaynaklar
- ^ a b Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a05_419.pub2.
- ^ Urbanski, Tadeusz (1965). Chemistry and Technology of Explosives. 1. Oxford: Pergamon Press. ss. 20-21.
- ^ Braconnot, Henri (1833). "De la transformation de plusieurs substances végétales en un principe nouveau" [On the transformation of several vegetable substances into a new substance]. Annales de Chimie et de Physique. 52: 290-294. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
On page 293, Braconnot names nitrocellulose xyloïdine
- ^ a b (PDF). New Jersey Department of Health. 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Chinese Investigators Identify Cause Of Tianjin Explosion". . 8 Şubat 2016. 10 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2021.
The immediate cause of the accident was the spontaneous ignition of overly dry nitrocellulose stored in a container that overheated
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Nitroselüloz ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikikaynak'ta Harper's New Monthly Magazine/Vol. XLIV/No. 261/February 1872/Editor's Scientific Record/Explosion of Gun-Cotton at Stowmarket ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Gun Cotton 4 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at (University of Nottingham)
- Cellulose, nitrate 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Nitrocellulose)—ChemSub Online
- How To Make Nitro-Cellulose That Works 1 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nitroseluloz seluloz nitrat flas kagit flas pamuk pamuk barutu piroksilin ve flas ip olarak da bilinmektedir selulozun nitrik asite veya nitrik asit ve baska bir asit genellikle hidroklorik asit veya sulfurik asit karisimina veyahut baska guclu bir nitrolama maddesine maruz birakilip nitrolanmayla olusan oldukca yanici bir bilesiktir Ilk onemli kullanim alanlarindan biri atesli silahlarda itici yakit olarak barutun yerini alan pamuk barutu olarak kullanilmasidir Ayrica madencilik ve diger uygulamalarda barutun yerini alarak dusuk gucte patlayici madde olarak kullanildi Nitroseluloz Diger adlarSeluloz nitrat Flas kagit Flas pamuk Flas ip Pamuk barutu Kolodyon PiroksilinTanimlayicilarCAS numarasi 9004 70 0 ChemSpider noneUNII KYR8BR2X6O OzelliklerMolekul formulu C6H9 NO2 O5 n mononitroseluloz C6H8 NO2 2O5 n dinitroseluloz C6H7 NO2 3O5 n trinitroseluloz yukaridaki yapilarda resmedilmistir Gorunum Sarimsi beyaz pamuk benzeri iplikciklerErime noktasi 160 170 C tutusurTehlikelerNFPA 704 yangin karosu 233Parlama noktasi 4 4 COldurucu doz veya konsantrasyon LD LC LD50 medyan doz 10 mg kg fare Aksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklariUretimiNitroseluloz hekzanitrat Islem selulozu nitroseluloza donusturmek icin bir nitrik asit ve sulfurik asit karisimi kullanir Selulozun kalitesi onemlidir Hemiseluloz lignin pentozanlar ve mineral tuzlar dusuk kaliteli nitroselulozlar verir Kimyasal adlandirma olarak dogru sekilde nitroseluloz bir nitro bilesigi degil bir Seluloz zincirindeki glikozun tekrarlanan birimi anhidroglikoz her biri bir nitrat ester olusturabilen uc OH grubuna sahiptir Bu nedenle nitroseluloz mononitroseluloz dinitroseluloz ve trinitroseluloz veya bunlarin bir karisimini ifade edebilir Esas selulozdan daha az OH grubu ile nitroselulozlar bir araya gelmezler Bunun sonucu olarak nitroseluloz organik cozuculerde cozunur Cogu laklar dinitrattan hazirlanirken patlayicilar esas olarak trinitrattir Trinitratin olusumu icin kimyasal denklem soyledir 3 HNO3 C6H7 OH 3O2H2SO4 C6H7 ONO2 3O2 3 H2O Selulozun okzalik asite yukseltgenmesi kaybi da goz onune alinarak verim yaklasik 85 tir Seluloz nitratin baslica kullanimi patlayicilar lakeler ve seluloit uretimidir Patlayici madde uygulamalari asagida tartisilmaktadir Vernikler acisindan nitroseluloz organik cozuculer icinde kolayca cozunur ve buharlasmanin ardindan renksiz seffaf esnek bir film birakir MuhimmatMasa tenisi topu nitroselulozdan Seluloit yapilmistirTarihce 1832 yilinda Henri Braconnot nitrik asidin nisasta veya agac lifleri ile birlestirildiginde xyloidine adini verdigi oldukca hafif ve yanici bir patlayici madde uretilebilecegini kesfetti Tehlikeler source source source source source source Amerika Kurumlar Arasi Kurulunun Nitrat Film Deposu Testleri 1948 yilina ait bu film nitrat film stogunun depolama ve alev bastirma yontemlerinin test edilmesi ile ilgilidir Eter ve etanol karisimindaki bir nitroseluloz cozeltisi olan kolodyon yanici bir sividir Kuru oldugunda nitroseluloz patlayicidir ve isi kivilcim veya surtunme ile tutusabilir Asiri isinmis bir kuru nitroseluloz konteynerinin 2015 Tientsin patlamasinin ilk nedeni olduguna inaniliyor Ayrica bakinizpentaeritritol tetranitrat PETN Nitrogliserin Nitronisasta Potasyum nitrat RE faktoru Dumansiz barutYararlanilan kaynaklar a b Ullmann s Encyclopedia of Industrial Chemistry Weinheim Wiley VCH doi 10 1002 14356007 a05 419 pub2 Urbanski Tadeusz 1965 Chemistry and Technology of Explosives 1 Oxford Pergamon Press ss 20 21 Braconnot Henri 1833 De la transformation de plusieurs substances vegetales en un principe nouveau On the transformation of several vegetable substances into a new substance Annales de Chimie et de Physique 52 290 294 6 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2021 On page 293 Braconnot names nitrocellulose xyloidine a b PDF New Jersey Department of Health 21 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Chinese Investigators Identify Cause Of Tianjin Explosion Chemical amp Engineering News 8 Subat 2016 10 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ocak 2021 The immediate cause of the accident was the spontaneous ignition of overly dry nitrocellulose stored in a container that overheated Dis baglantilarWikimedia Commons ta Nitroseluloz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikikaynak ta Harper s New Monthly Magazine Vol XLIV No 261 February 1872 Editor s Scientific Record Explosion of Gun Cotton at Stowmarket ile ilgili metin bulabilirsiniz Gun Cotton 4 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde at University of Nottingham Cellulose nitrate 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nitrocellulose ChemSub Online How To Make Nitro Cellulose That Works 1 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde