Semantic MediaWiki SMW MediaWiki ye yapılan ve wiki sayfalarındaki anlamsal veriyi etiketlemeye yarayan bir geliştirm

Semantic MediaWiki (SMW), MediaWiki'ye yapılan ve wiki sayfalarındaki anlamsal veriyi etiketlemeye yarayan bir geliştirmedir. Bu sayede bir wiki, şeklini almaktadır. Bu şekilde etiketlenmiş veriler, anlamsal aramalarda, ilgili sayfaların birleştirilmesinde, harita benzeri formatlarda, takvim benzeri yapılarda kullanılabilir ve RDF ve/veya biçimlerinde dışa aktarılabilir.

Semantic MediaWiki

Geliştirici(ler)	çeşitli
Güncel sürüm	1.8.0 / 02.12.2012
Programlama dili	PHP
Platform
Tür	MediaWiki geliştirmesi
Lisans	GPL
Resmî sitesi	Semantic MediaWiki
Kod deposu	github.com/SemanticMediaWiki/SemanticMediaWiki

Yazarlar

Bugün otuzun üzerinde geliştiricisi olan Semantic MediaWiki, ilk olarak Markus Krötzsch, Denny Vrandečić ve Max Völkel tarafından 2005 yılında yayınlanmıştır. Krötzsch ve Vrandečić, halen birincil geliştirici sıfatını taşımaktadır. Geliştirme, Karlsruhe Üniversitesi'ne bağlı AIFB Enstitüsü tarafından Avrupa Birliği destekli bir araştırma projesi olarak sürdürülmektedir.

Temel söz dizimi

SMW içindeki her etiketleme, sayfayı "özne,yüklem,nesne" şeklinde kullanarak başka bir sayfa ya da bir tür veri değeri olan başka verilerle bağlayan bir "özellik"tir (property).

Örneğin Almanya hakkındaki sayfayı düşündüğümüzde, burada bulunan bilgi, başkentin Berlin olduğunu içerecektir. Yani "Almanya" sayfasındaki "Almanya'nın başkenti Berlin'dir" anlamını taşıyan söz dizimi şu şukilde olacaktır:

 ... [[Has capital::Berlin]] ...

Bu örneği incelersek, üçleme şu şekilde olacaktır: Germany—has capital--> Berlin (Özne—yüklem--> nesne).

Bu yolla, Almanya'nın nüfusu da belirtilebilir. "Almanya'nın nüfusu 82,060,000'dur" anlamına gelen söz dizimi şu şekilde olacaktır:

 ... [[Has population::82,060,000]] ...

SMW'nin sorgulama araçları 8 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kullanılarak, nüfusu belli bir sınırın üzerinde olan(mesela 50 milyon) tüm ülkeleri ve başkentlerini listeleyen bir sayfa yaratılabilir. Bu sayfada Almanya ve buan bağlı olarak başkent Berlin yer alacaktır.

Kullanım

Semantic MediaWiki, sayısı bilinmeyen gizlilere ek olarak tüm dünyada bilinen 200'ün üzerinde açık wikide kullanılmaktadır. Kaydadeğer açık wikilere örnek olarak Metacafe wiki, , , , , Amerikan Enerji Bakanlığı'nın Açık Enerji Bilgisi 31 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'si,'ın OpenCongress wikisi 30 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve 'un 'sı verilebilir.

Bunun yanı sıra, kendi içinde SMW'yi kullanan organizasyonlara örnek olarak Pfizer, Harvard Pilgrim Sağlık Merhezi,, Pasifik Kuzeybatı Ulusal Laboratuvarı,Metropolitan Sanat Müzesi ve Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı verilebilir.

SMW, son yıllarda özellikle sağlık alanında ortak olarak oluşturulan biomedikal ontoloji ve terminolojiler sayesinde çok büyük aşama kaydetmiştir(Örnekler: Mayo Kliniği, Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü, Dünya Sağlık Örgütü ve Stanford Üniversitesitarafından ortak geliştirilen , Neurolex ve 3M Sağlık Bilgi Sistemleri tarafından yönetilen Concept Hub 11 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . wiki).

Ayrıca Semantic MediaWiki, en az iki adet Web sitesi tarafından desteklenmektedir: tarafından öntanımlı olarak ve kullanıcı isteği üzerine Wikia.

Vikipedi'de kullanılması önerisi

'un kimi üyleri, SMW'nin ortaya çıktığı ilk andan beri SMW'nin Vikipedi'de kullanılması fikrini savunmaktadır. 2006 yılında Max Völkel et al. tarafından yayınlanan bir makalede Vikipedi hakkında "İçeriği makinalar tarafından neredeyse hiç anlaşılamıyor. İçeriği hakkındaki yapısal bilgi, örneğin konseptlerin kendi aralarındaki ilişkisi, ne formalize edilebilir, ne de otomatik olarak işlenebilir. Yani, nümerik verinin değeri sadece basit metin olarak bulunmaktadır ve bu yüzden de asıl anlamı işlenememektedir."

2010 yılında 'da yayınlanan bir çevrimiçi makalede, Wikimedia Kurumu Direktör Yardımcısı Erik Möller, Wikimedia'nın da mantıksal yetileri Vikipedi'ye kazandırma niyeti olduğunu ancak Semantic MediaWiki'nin doğru karar olup olmadığı konusunda emin olmadıklarını, çünkü bunun Vikipedi'nin performansında olumsuz bir etki yaratıp yaratmayacağının bilinmediğini belirtti.

Başka geliştirmeler

Semantic MediaWiki tarafından sunulan veri yapılarını kullanan, MediaWiki tabanlı çeşitli geliştirmeler bulunmaktadır. En kayda değer olanları şunlardır:

Semantic Forms - Mantıksal veri kullanan sayfalar eklemek ve onları değiştirmek için kullanılan, kullanıcılar tarafından oluşturulan formlar oluşturmayı sağlar.
- Grafiksel ve basit arayüzü ile mantıksal verinin oluşturulması, elde edilmesi, üzerinde gezilmesi ve düzenlenmesini mümkün kılar.
Semantic Drilldown - Bir wikideki mantıksal veriyi görüntülemek için bir tarayıcı sunar.
Semantic Result Formats - Mantıksal veriyi göstermek için grafikler, matematiksel fonksiyonlar, takvimler, gibi birçok araç sunar.
Semantic Maps - Çeşitli harita servislerini kullanarak mantıksal veriyi coğrafi olarak gösterir.

Topluluk

Semantic MEdiaWiki geliştiricileri ve kullanıcıları için en önemli resmi araç SMWCon14 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. etkinliğidir. Bugüne kadar biri 2010 Mayıs'ında, Cambridge/Massachusetts'te, diğeri de 2010 yılı Eylül ayında Amsterdam'da olmak üzere iki adet SMWCon etkinliği düzenlendi. Amsterdam etkinliğinde yaklaşık 40 katılımcı vardı. Daha öncesinde ise SMW topluluğu için ilki 2008 yılı Kasım ayında Cambridge'deki kullanıcı toplantısı 4 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., ikincisi 2009'un Mart ayında Stanford/Kaliforniya'da gerçekleşen ve daha az resmi olan toplantı 4 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve üçüncüsü de 2009 yılı Kasım ayında Karlsruhe/Almanya'da gerçekleşen olmak üzere üç adet etkinlik gerçekleştirildi.

Kaynakça

Atıflar

^ "SMW List". 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.
^ "SMW FAQ". 14 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.
^ DOE Launches New Website to Bring Energy Technology Information to the Public 22 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., press release, December 9, 2009
^ "Active sites list on Semantic MediaWiki Community Wiki". 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.
^ "Semantic MediaWiki testimonials page". 24 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.
^ "Bio-IT World 2009, Track 3". 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.
^ Wikify Your Metadata! Integrating Business Semantics, Metadata Discovery, and Knowledge Management 13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., March 16, 2010, EnterpriseDataWorld Conference Schedule
^ knowIT, a semantic informatics knowledge management system, 2009, Laurent Alquier, Keith McCormick and Ed Jaeger
^ Semantic MediaWiki Projects at the Pacific Northwest National Laboratory^[]
^ Bringing the Semantic Web to Museums 30 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Paul Miller, January 27, 2009
^ Flexible, purposive SMW use 25 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., SMWCon Spring 2010, Clarence Dillon
^ Semantic Wikis: A Comprehensible Introduction with Examples from the Health Sciences 8 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. . Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence, Vol. 1, No. 1, August 2009.
^ Get Your MediaWiki Hosting Here 16 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Jennifer Zaino, SemanticWeb.com, December 1, 2008
^ Markus Krötzsch, Denny Vrandecic, Denny Vr, Max Völkel (2005), Wikipedia and the Semantic Web - The Missing Links, Proceedings of Wikimania 2005
^ M Völkel, M Krötzsch, D Vrandecic (2006), Semantic MediaWiki, Proceedings of the 15th international conference on World Wide Web, ISBN
^ Wikipedia to Add Meaning to Its Pages 13 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Tom Simonite, Technology Review, July 7, 2010
^ "Spring 2010 SMWCon homepage". 25 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.
^ "Fall 2010 SMWCon homepage". 18 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.

Genel

Software could add meaning to 'wiki' links 7 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Matthew Sparkes, New Scientist, June 7, 2006
Markus Krötzsch, Denny Vrandecic, Max Völkel, Heiko Haller, : Semantic Wikipedia 14 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 5/2007, December 2007.
(Almanca) Struktur fürs Wiki 13 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Rolf Strathewerd, , July 2009
Smart, P. R.; Braines, D.; Bao, J.; Mott, D.; Huynh, T. D.; Shadbolt, N.: Supporting Distributed Coalition Planning with Semantic Wiki Technology 31 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. In: 4th Annual Conference of the International Technology Alliance (ACITA'10).

Dış bağlantılar

Homepage of Semantic MediaWiki 29 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Semantic MediaWiki mail lists and download at sourceforge 13 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Semantic MediaWiki on mediawiki.org (includes list of current extensions/add-ons to Semantic MediaWiki)
Semantic MediaWiki Community Wiki - an SMW-powered wiki that lists the people, organizations, etc. involved with SMW
- List of sites that use Semantic MediaWiki 14 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . on the Semantic MediaWiki Community Wiki
- video of Nick Grandy explaining SMW at an Oxford Geek Night
Semantic MediaWiki: Towards Wikipedia 3.0 26 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Presentation of the benefits Semantic Mediawiki offers to Wikipedia
SMW+ User Forum 13 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - SMW-enabled forum for users and developers of Semantic MediaWiki+ in a commercial or production environment, providing documentation and manuals
SMW+ Product Homepage 15 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., commercial distribution of Semantic MediaWiki from

[1] "SMW List". 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.

[2] "SMW FAQ". 14 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.

[3] DOE Launches New Website to Bring Energy Technology Information to the Public 22 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., press release, December 9, 2009

[4] "Active sites list on Semantic MediaWiki Community Wiki". 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.

[5] "Semantic MediaWiki testimonials page". 24 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.

[6] "Bio-IT World 2009, Track 3". 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.

[7] Wikify Your Metadata! Integrating Business Semantics, Metadata Discovery, and Knowledge Management 13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., March 16, 2010, EnterpriseDataWorld Conference Schedule

[8] wIT, a semantic informatics knowledge management system, 2009, Laurent Alquier, Keith McCormick and Ed Jaeger

[9] Semantic MediaWiki Projects at the Pacific Northwest National Laboratory^[]

[10] Bringing the Semantic Web to Museums 30 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Paul Miller, January 27, 2009

[11] Flexible, purposive SMW use 25 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., SMWCon Spring 2010, Clarence Dillon

[12] Semantic Wikis: A Comprehensible Introduction with Examples from the Health Sciences 8 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. . Journal of Emerging Technologies in Web Intelligence, Vol. 1, No. 1, August 2009.

[13] Get Your MediaWiki Hosting Here 16 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Jennifer Zaino, SemanticWeb.com, December 1, 2008

[14] Markus Krötzsch, Denny Vrandecic, Denny Vr, Max Völkel (2005), Wikipedia and the Semantic Web - The Missing Links, Proceedings of Wikimania 2005

[15] M Völkel, M Krötzsch, D Vrandecic (2006), Semantic MediaWiki, Proceedings of the 15th international conference on World Wide Web, ISBN

[16] Wikipedia to Add Meaning to Its Pages 13 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Tom Simonite, Technology Review, July 7, 2010

[17] "Spring 2010 SMWCon homepage". 25 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.

[18] "Fall 2010 SMWCon homepage". 18 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2010.