Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
James Clerk Maxwell (13 Haziran 1831 – 5 Kasım 1879), İskoç teorik fizikçi ve matematikçi. En önemli başarısı, klasik elektromanyetik teorisinde daha önceden birbirleriyle ilişkisiz olarak gözüken elektrik ve manyetizmanın aynı şey olduğunu kendisine ait olan Maxwell Denklemleri'yle (4 denklem) ispatlamasıdır. Bu denklemler elektrik, manyetik ve optik alanlarında kullanılır. Maxwell Denklemleri sayesinde bu alandaki klasik denklemler ve yasalar basitleştirilmiş oldu. Maxwell'in elektromanyetik alandaki çalışmaları, birincisi Isaac Newton tarafından gerçekleştirilmiş, "fizikteki ikinci büyük birleşme" olarak isimlendirilir.
James Clerk Maxwell | |
|---|---|
 James C. Maxwell | |
| Doğum | 13 Haziran 1831 Edinburgh, İskoçya |
| Ölüm | 5 Kasım 1879 (48 yaşında) Cambridge, Birleşik Krallık |
| Milliyet | İskoç |
| Mezun olduğu okul(lar) | Edinburgh Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik, fizik |
| Etkilendikleri | Sir Isaac Newton, Michael Faraday |
| İmza | |
 | |
Maxwell elektrik ve manyetik alanların uzayda dalga formunda sabit ışık hızında ilerlediğini bulmuştur. 1864 yılında Maxwell A Dynamical Theory of the Electromagnetic Field (Elektromanyetik Alanın Dinamik Teorisi) adlı kitabı yayınlamıştır. Işığın aslında aynı ortamda dalga hareketi yaptığı, bunların da elektriksel ve manyetik bulgular olduğu ilk kez bu kitapta yer almıştır. Elektrik kuvveti ile manyetik kuvveti birleştirdiği elektromanyetizm modeli, fizikteki en önemli gelişmelerden biri olarak kabul edilir.
Maxwell ayrıca gazların kinetik teorisini istatistiksel olarak açıklayan Maxwell-Boltzmann Dağılımı'nın geliştiricilerinden biridir. Bu iki buluş modern fizikte yeni bir çağın başlamasına neden olmuş, özel görelilik ve kuantum mekaniğinin ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Maxwell ayrıca 1861'de ilk gerçek renkli fotoğrafı yaratması ve birçok köprünün yapısını oluşturan çubuk-mafsal sistemlerinin esnemezliği (Rijitlik) konusundaki temel oluşturan çalışmalarıyla bilinir.
Birçok fizikçi tarafından 19. yüzyılda yaşayıp 20. yüzyıl fiziğine en büyük katkıyı sağlayan kişi olarak görülür. Maxwell'in bilime katkıları Isaac Newton ve Albert Einstein'ınkilerle eşdeğer görülür. 1999'un sonlarında 100 ileri gelen fizikçiyle gerçekleştirilen milenyum oylamasında Maxwell, tüm zamanların en iyi fizikçileri arasında Einstein ve Newton'dan sonra 3. sırayı almıştır. 1931 yılında Einstein, Maxwell'in doğum günü töreninde Maxwell'in çalışmasını "Newton'dan sonra fizikte en verimli ve en önemli çalışmadır" diye tanımlamıştır. Einstein çalışma odasının duvarına Michael Faraday ve Isaac Newton'un yanı sıra Maxwell'in de fotoğrafını asmıştı.
Biyografi
İlk yılları (1831–1839)
James Clerk Maxwell 13 Haziran 1831 tarihinde İskoçya'nın başkenti Edinburgh'da avukat John Clerk Maxwell ve eşi Frances Maxwell'in çocukları olarak dünyaya gelmiştir. Babası Penicuik bölgesinin baronetliğini elinde bulunduran Clerk ailesinden olan varlıklı bir kişi olup, kardeşi 6. baronet unvanı almıştır. Asıl adı John Clerk olan babası,Middlebie, Kirkcudbrightshire kasabasında, soylulardan Maxwell ailesi ile olan bağlantısından kendisine miras kalmasından sonra Maxwell soyadını ekletmiştir.
Maxwell'in anne ve babası o dönemde pek rastlanmayan bir biçimde 30'lu yaşlarına kadar tanışmamış dahası o doğduğunda annesi 40 yaşına yaklaşmıştır. Daha önce Elizabeth adlı bir kızları olmuş ancak ilk döneminde ölmüştür. Yaşayan tek çocuklarına dedesi ve diğer birçok aile büyüğünün anısına James adını koymuşlardır.
Maxwell henüz küçükken ailesi Middlebie kasabasında 6.1 km² üzerine inşa ettirdikleri Glenlair House diye anılan eve taşınmıştır. Eldeki bütün işaretler Maxwell'in daha o yaşta bitmeyen bir merak duygusuna sahip olduğunu göstermiştir. 3 yaşında iken çevresinde hareket eden, ışık saçan, ses çıkaran her şeyi sorguladığı söylenmiştir.
Eğitimi (1839–1847)
Viktorya dönemi'nde sıkça görüldüğü üzere, potansiyeli kolaylıkla fark edilebilen genç James'in eğitiminden sorumlu kişi annesi Frances'ti. Fakat karın kanserine yakalanan annesi, başarısız bir ameliyattan sonra Aralık 1839'da Maxwell daha 8 yaşındayken hayatını kaybetmiştir. Bundan sonra onunla babası John Maxwell ile kardeşinin karısı Jane ilgilenmiş, ikisi de hayatında önemli rol oynamıştır. Okul hayatı babasının tuttuğu 16 yaşındaki özel hocası gözetiminde kötü başlamıştır. Bu kişi hakkında çok bilgi olmasa da John'a acımasızca davrandığı, yavaş ve dik başlı olduğu gerekçesiyle azarladığı söylenmiştir. Babası 1841 Kasım'ında bu hocayı kovmuş, bunu yerine James'i saygın 'ne göndermiştir. Buradaki dönemde halası Isabella'nın yanında kalmış, kendisi yetenekli bir ressam olan kuzeni onu çizime olan tutkusu konusunda cesaretlendirmiştir.
Kırsaldaki evlerinde çevresinden izole bir şekilde büyüyüp 10 yaşına gelen Maxwell, okula uyum sağlayamamıştır. İlk yıl sınıfları dolu olduğu için, kendisinden bir üstteki sınıflara katılmak zorunda kalmıştır. Kendine has davranışları ve sahip olduğu aksanı sebebiyle köylü olarak görülmüş, okulun ilk gününde giydiği el yapımı ayakkabı ve giysiler sebebiyle arkadaşları ona salak, deli anlamlarına gelen daftie lakabını takmıştır. Maxwell bu duruma rağmen hiç gücenmiş gibi görünmemiş, şikayet etmeden durumu kabullenmiştir. Akademideki yalnızlığı, sonraki dönemlerde tanınmış isimler haline gelen yaşıtları ve ile tanıştığında sona ermiş, onlarla ömür boyu dost kalmıştır.
Maxwell ilk döneminde geometri'ye büyük ilgi duymuş, herhangi bir ödev, yönlendirme olmadan kavramını yeniden keşfetmiştir. Maxwell'in zekası bu duruma rağmen büyük oranda fark edilememiş; okuldaki ikinci yılında kazandığı kutsal metin ödülüne rağmen, akademik çalışmaları 13 yaşında kazandığı matematik madalyası ile İngilizce-şiir birincilik ödüllerine kadar karşılıksız kalmıştır.
İlk bilimsel makalesini 14 yaşında yazan Maxwell, bu çalışmasında bir parça ip ile oluşturabilen matematiksel eğrilerin mekanik anlamlarıyla birlikte elipslerin ve ikiden fazla odaklı eğrilerin özelliklerini ortaya koymuştur. Oval Eğriler (Oval Curves) adlı çalışması o dönem Edinburgh Üniversitesi'nde doğa felsefesi profesörü olan James Forbes tarafından Edinburgh Kraliyet Topluluğu'na (Royal Society of Edinburgh) sunulmuştur. Maxwell'in bu sunumu yapmak için çok genç olduğu düşünülmüştür. Maxwell'in bu çalışmasının, Descartes'in de 17. yüzyılda çok odaklı eğrileri incelediği düşünüldüğünde, tamamen özgün olduğu söylenemese de; çalışma bu yapıları basitleştirmiştir.
Edinburgh Üniversitesi (1847–1850)
Maxwell 1847’de akademiyi bırakıp Edinburgh Üniversitesi'nde derslere katılmaya başladı.Cambridge Üniversitesi’ne katılma şansı elde etse de, bunun yerine Edinburgh’daki lisans derslerini bitirmeye karar verdi. Maxwell’in üniversitede bulunduğu dönemde Edinburgh Üniversitesi'nin akademik kadrosu birçok saygıdeğer kişiyi içermekteydi. İlk senesinde Sir William Hamilton’dan mantık ve metafizik, ’dan matematik ve James Forbes’dan doğa felsefesi dersleri aldı. Fakat üniversitedeki dersleri pek çekici bulmayan Maxwell boş zamanlarında, özellikle Glenlair'deki evinde, kendini özel çalışmalarına verdi. Asıl ilgi alanı polarize ışığın özellikleriydi. Şekillendirilmiş jelatin blokları farklı baskılara maruz bırakıp, kendisine ünlü bilim insanı tarafından verilen polarizasyon prizmalarını kullanarak jelatinde oluşan renkli fringeleri(ışığın kırılmasıyla oluşan koyu çizgiler) gösterdi. Bu denemesi sırasında (daha sonraları madde üzerindeki baskıyı hesaplamak için kullanılacak olan) fotoelastisiteyi buldu. 18 yaşında iki farklı makale yayımlayan Maxwell “kürsüde durmak” için çok genç olarak nitelendirilmiş ve makalelerin sunumu hocası Kelland tarafından gerçekleştirilmiştir.
Cambridge Üniversitesi, 1850–1856
1850 Ekim'inde, zaten başarılı bir matematikçi olan Maxwell, Cambridge Üniversitesi için İskoçya'dan ayrıldı. Başlangıçta Peterhouse'a katıldı, ancak ilk döneminin bitiminden önce, bir burs almanın daha kolay olacağına inandığı Trinity'ye transfer oldu. Trinity'de Cambridge Havarileri olarak bilinen elit gizli topluluğa seçildi. Maxwell'in Hristiyan inancına ve bilime ilişkin entelektüel anlayışı Cambridge yıllarında hızla gelişti. Entelektüel seçkinlerin münhasır tartışma topluluğu olan "Havariler" e katıldı ve denemeleri aracılığıyla bu anlayışı geliştirmeye çalıştı.
Kasım 1851'de Maxwell, ona "kıdemli savcı ustası" lakabını kazandıran William Hopkins'in yanında çalıştı.
1854'te Maxwell, Trinity'den matematik alanında bir derece ile mezun oldu. Final sınavında ikinci en yüksek puanı alarak Edward Routh'u geride bıraktı ve kendisine İkinci Wrangler unvanını kazandı. Maxwell, derecesini kazandıktan hemen sonra Cambridge Philosophical Society'ye "On the Transformation of Surfaces by Bending" adlı makalesini okudu. Bu, bir matematikçi olarak büyüyen itibarını gösteren, yazdığı tamamen matematiksel birkaç makaleden biridir. Maxwell, mezun olduktan sonra Trinity'de kalmaya karar verdi ve birkaç yıl almasını bekleyebileceği bir süreç olan bir burs için başvurdu.
Rengin doğası ve algısı, Forbes öğrencisi iken Edinburgh Üniversitesi'nde başlamış olduğu bu türden bir ilgiydi. Forbes tarafından icat edilen renkli topaçlarla Maxwell, beyaz ışığın kırmızı, yeşil ve mavi ışık karışımından kaynaklanacağını gösterebildi. "Renk Deneyleri" adlı makalesi renk kombinasyonunun ilkelerini ortaya koydu ve Mart 1855'te Edinburgh Kraliyet Cemiyeti'ne sunuldu.
Maxwell Kasım 1856'da Cambridge'i terk ederek Aberdeen'de profesörlük yaptı.
Bilimsel kuramları
Renk görüşü
Zamanın çoğu fizikçisinin yanı sıra, Maxwell psikolojiye güçlü bir ilgi duyuyordu. Isaac Newton ve Thomas Young'ın adımlarını takip ederek, özellikle renkli görme çalışmasıyla ilgilendi. Maxwell, 1855'ten 1872'ye kadar aralıklarla renk algısı, renk körlüğü ve renk teorisi ile ilgili bir dizi araştırma yayınladı ve "Renk Görme Teorisi Üzerine" Rumford Madalyası ile ödüllendirildi.
Isaac Newton, prizmalar kullanarak, güneş ışığı gibi beyaz ışığın, daha sonra beyaz ışığa dönüştürülebilecek bir dizi monokromatik bileşenden oluştuğunu göstermişti. Newton ayrıca, iki tek renkli sarı ve kırmızı ışıktan oluşmasına rağmen, sarı ve kırmızıdan yapılmış turuncu bir boyanın tam olarak tek renkli turuncu bir ışığa benzeyebileceğini gösterdi. Zamanın fizikçilerinin kafasını karıştıran paradoks bu yüzden: iki karmaşık ışık (birden fazla monokromatik ışıktan oluşan) birbirine benzeyebilir ancak fiziksel olarak farklı olabilir, metamer adı verilir. Thomas Young daha sonra bu paradoksun, üç yönlü olmasını önerdiği, gözlerde sınırlı sayıda kanal aracılığıyla algılanan renklerle açıklanabileceğini öne sürdü, trikromatik renk teorisi. Maxwell, Young'ın teorisini kanıtlamak için yakın zamanda geliştirilen doğrusal cebiri kullandı. Üç reseptörü uyaran herhangi bir monokromatik ışık, üç farklı monokromatik ışıktan oluşan bir setle (aslında, üç farklı ışıktan oluşan herhangi bir setle) eşit olarak uyarılabilmelidir. Renk eşleştirme deneyleri ve Renk Ölçümü icat ederek durumun böyle olduğunu gösterdi.
Maxwell, renk algısı teorisini, yani renkli fotoğrafçılığa uygulamakla da ilgileniyordu. Bu doğrudan renk algısı üzerine yaptığı psikolojik çalışmasından kaynaklanıyordu "Herhangi bir üç ışığın toplamı, algılanabilir herhangi bir rengi yeniden üretebiliyorsa, üç renkli filtre seti ile renkli fotoğraflar üretilebilir." Maxwell, 1855 tarihli makalesi sırasında, bir sahnenin üç siyah-beyaz fotoğrafının kırmızı, yeşil ve mavi filtrelerden çekilmesi ve görüntülerin şeffaf baskılarının, üç projektörle donatılmış üç projektör kullanılarak bir ekrana yansıtılmasını önerdi. benzer filtreler, ekrana bindirildiğinde, sonuç insan gözü tarafından sahnedeki tüm renklerin eksiksiz bir yeniden üretimi olarak algılanacaktır.
Renk teorisi üzerine bir 1861 Kraliyet Enstitüsü dersi sırasında Maxwell, bu üç renkli analiz ve sentez prensibiyle dünyanın ilk renkli fotoğraf gösterimini sundu. Tek lensli refleks kameranın mucidi Thomas Sutton fotoğrafı çekti. Kırmızı, yeşil ve mavi filtrelerden bir ekose kurdeleyi üç kez fotoğrafladı ve ayrıca Maxwell'in hesabına göre gösteride kullanılmayan sarı bir filtreden dördüncü bir fotoğraf yaptı. Sutton'ın fotoğraf plakaları kırmızıya ve yeşile çok az duyarlı olduğu için, bu öncü deneyin sonuçları mükemmel olmaktan uzaktı. Konferansta yayınlanan açıklamada, "kırmızı ve yeşil görüntüler mavi kadar tamamen fotoğraflanmış olsaydı", şeridin gerçekten renkli bir görüntüsü olacağı belirtildi. daha az kırılabilir ışınlar olursa, nesnelerin renklerinin temsili büyük ölçüde iyileştirilebilir. "1961'de araştırmacılar, kırmızı filtreli maruz kalmanın görünüşte imkansız olan kısmi başarısının morötesi ışığa bağlı olduğu sonucuna vardılar. Bazı kırmızı boyalar tarafından güçlü bir şekilde yansıtılır, kullanılan kırmızı filtre tarafından tamamen engellenmez ve Sutton'ın uyguladığı ıslak kolodiyon işleminin hassasiyet aralığı dahilindedir.
Kinetik Teori
Maxwell ayrıca gazların kinetik teorisini araştırdı. Daniel Bernoulli ile başlayan bu teori, John Herapath, John James Waterston, James Joule ve özellikle Rudolf Clausius'un ardıl emekçileri tarafından genel doğruluğunu şüpheye dayandıracak şekilde ilerletildi; ancak bu alanda bir deneyci (gazlı sürtünme yasaları hakkında) ve bir matematikçi olarak ortaya çıkan Maxwell'den muazzam bir gelişme aldı.
1859 ve 1866 arasında, daha sonra Ludwig Boltzmann tarafından genelleştirilen bir gaz parçacıklarındaki hızların dağılımı teorisini geliştirdi. Maxwell-Boltzmann dağılımı adı verilen formül, verilen herhangi bir sıcaklıkta belirli bir hızda hareket eden gaz moleküllerinin fraksiyonunu verir. Kinetik teoride, sıcaklıklar ve ısı sadece moleküler hareketi içerir. Bu yaklaşım önceden belirlenmiş termodinamik yasalarını genelleştirdi ve mevcut gözlemleri ve deneyleri daha önce elde edilenden daha iyi bir şekilde açıkladı. Termodinamik üzerine yaptığı çalışma, onu Maxwell'in şeytanı olarak bilinen düşünce deneyini tasarladı; burada termodinamiğin ikinci yasası, parçacıkları enerjiye göre ayırabilen hayali bir varlık tarafından ihlal edildi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Bu makalenin çoğu aynı başlıklı İngilizce makalesinden (29.12.2010) alınmadır. İngilizce makalenin gösterdiği kaynaklar aşağıdadır.
- ^ "Einstein the greatest". BBC News. 29 Kasım 1999. 11 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2015.
- ^ "The Scientists:An Epic of Discovery, A. Robinson, Londra, Thames&Hudson Ltd, 2012.
- ^ McFall, Patrick "Brainy young James wasn't so daft after all" 17 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Sunday Post, 23 April 2006
- ^ a b c d Oxford Dictionary of National Biography, p506
- ^ "John Clerk-Maxwell of Middlebie". thePeerage.com. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ "James Clerk". thePeerage.com. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2008.
- ^ Tolstoy, p11
- ^ Campbell, p1.
- ^ Mahon, pp 186–187
- ^ Tolstoy, p13
- ^ Mahon, p3
- ^ a b c Tolstoy, pp 15–16
- ^ Campbell, pp 19–21
- ^ a b c Mahon, pp 12–14
- ^ a b Mahon, p10
- ^ Mahon, p4
- ^ Campbell, pp 23–24
- ^ Campbell, p43
- ^ a b Mahon, p16
- ^ Harman, Hutchinson Dictionary, p662
- ^ Russo, Remigio (1996). Mathematical Problems in Elasticity. World Scientific. ss. 73. ISBN .
- ^ a b Glazebrook, Richard (1896). James Clerk Maxwell and modern physics by R.T. Glazebrook. New York :: Macmillan,.
- ^ Harman, P. M. (2001). The natural philosophy of James Clerk Maxwell. 1st pbk. ed. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN . OCLC 48014525.
- ^ Tolstoy, Ivan (1982). James Clerk Maxwell : a biography. Chicago: University of Chicago Press. ISBN . OCLC 8688302.
- ^ Maxwell, James Clerk (1890). The Scientific Papers of James Clerk Maxwell. Volume 1. W. D. Niven. Place of publication not identified. ISBN . OCLC 1097142563.
- ^ Evans, Ralph M. (1961). "Maxwell's Color Photograph". Scientific American. 205 (5): 118-128. doi:10.1038/scientificamerican1161-118. ISSN 0036-8733. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
James Clerk Maxwell 13 Haziran 1831 5 Kasim 1879 Iskoc teorik fizikci ve matematikci En onemli basarisi klasik elektromanyetik teorisinde daha onceden birbirleriyle iliskisiz olarak gozuken elektrik ve manyetizmanin ayni sey oldugunu kendisine ait olan Maxwell Denklemleri yle 4 denklem ispatlamasidir Bu denklemler elektrik manyetik ve optik alanlarinda kullanilir Maxwell Denklemleri sayesinde bu alandaki klasik denklemler ve yasalar basitlestirilmis oldu Maxwell in elektromanyetik alandaki calismalari birincisi Isaac Newton tarafindan gerceklestirilmis fizikteki ikinci buyuk birlesme olarak isimlendirilir James Clerk MaxwellJames C MaxwellDogum13 Haziran 1831 1831 06 13 Edinburgh IskocyaOlum5 Kasim 1879 48 yasinda Cambridge Birlesik KrallikMilliyetIskocMezun oldugu okul lar Edinburgh UniversitesiKariyeriDaliMatematik fizikEtkilendikleriSir Isaac Newton Michael FaradayImza Maxwell elektrik ve manyetik alanlarin uzayda dalga formunda sabit isik hizinda ilerledigini bulmustur 1864 yilinda Maxwell A Dynamical Theory of the Electromagnetic Field Elektromanyetik Alanin Dinamik Teorisi adli kitabi yayinlamistir Isigin aslinda ayni ortamda dalga hareketi yaptigi bunlarin da elektriksel ve manyetik bulgular oldugu ilk kez bu kitapta yer almistir Elektrik kuvveti ile manyetik kuvveti birlestirdigi elektromanyetizm modeli fizikteki en onemli gelismelerden biri olarak kabul edilir Maxwell ayrica gazlarin kinetik teorisini istatistiksel olarak aciklayan Maxwell Boltzmann Dagilimi nin gelistiricilerinden biridir Bu iki bulus modern fizikte yeni bir cagin baslamasina neden olmus ozel gorelilik ve kuantum mekaniginin ortaya cikmasina katkida bulunmustur Maxwell ayrica 1861 de ilk gercek renkli fotografi yaratmasi ve bircok koprunun yapisini olusturan cubuk mafsal sistemlerinin esnemezligi Rijitlik konusundaki temel olusturan calismalariyla bilinir Bircok fizikci tarafindan 19 yuzyilda yasayip 20 yuzyil fizigine en buyuk katkiyi saglayan kisi olarak gorulur Maxwell in bilime katkilari Isaac Newton ve Albert Einstein inkilerle esdeger gorulur 1999 un sonlarinda 100 ileri gelen fizikciyle gerceklestirilen milenyum oylamasinda Maxwell tum zamanlarin en iyi fizikcileri arasinda Einstein ve Newton dan sonra 3 sirayi almistir 1931 yilinda Einstein Maxwell in dogum gunu toreninde Maxwell in calismasini Newton dan sonra fizikte en verimli ve en onemli calismadir diye tanimlamistir Einstein calisma odasinin duvarina Michael Faraday ve Isaac Newton un yani sira Maxwell in de fotografini asmisti BiyografiIlk yillari 1831 1839 Jemima Blackburn tarafindan yapilmis James Clark Maxwell tablosu James Clerk Maxwell 13 Haziran 1831 tarihinde Iskocya nin baskenti Edinburgh da avukat John Clerk Maxwell ve esi Frances Maxwell in cocuklari olarak dunyaya gelmistir Babasi Penicuik bolgesinin baronetligini elinde bulunduran Clerk ailesinden olan varlikli bir kisi olup kardesi 6 baronet unvani almistir Asil adi John Clerk olan babasi Middlebie Kirkcudbrightshire kasabasinda soylulardan Maxwell ailesi ile olan baglantisindan kendisine miras kalmasindan sonra Maxwell soyadini ekletmistir Maxwell in anne ve babasi o donemde pek rastlanmayan bir bicimde 30 lu yaslarina kadar tanismamis dahasi o dogdugunda annesi 40 yasina yaklasmistir Daha once Elizabeth adli bir kizlari olmus ancak ilk doneminde olmustur Yasayan tek cocuklarina dedesi ve diger bircok aile buyugunun anisina James adini koymuslardir Maxwell henuz kucukken ailesi Middlebie kasabasinda 6 1 km uzerine insa ettirdikleri Glenlair House diye anilan eve tasinmistir Eldeki butun isaretler Maxwell in daha o yasta bitmeyen bir merak duygusuna sahip oldugunu gostermistir 3 yasinda iken cevresinde hareket eden isik sacan ses cikaran her seyi sorguladigi soylenmistir Egitimi 1839 1847 Viktorya donemi nde sikca goruldugu uzere potansiyeli kolaylikla fark edilebilen genc James in egitiminden sorumlu kisi annesi Frances ti Fakat karin kanserine yakalanan annesi basarisiz bir ameliyattan sonra Aralik 1839 da Maxwell daha 8 yasindayken hayatini kaybetmistir Bundan sonra onunla babasi John Maxwell ile kardesinin karisi Jane ilgilenmis ikisi de hayatinda onemli rol oynamistir Okul hayati babasinin tuttugu 16 yasindaki ozel hocasi gozetiminde kotu baslamistir Bu kisi hakkinda cok bilgi olmasa da John a acimasizca davrandigi yavas ve dik basli oldugu gerekcesiyle azarladigi soylenmistir Babasi 1841 Kasim inda bu hocayi kovmus bunu yerine James i saygin ne gondermistir Buradaki donemde halasi Isabella nin yaninda kalmis kendisi yetenekli bir ressam olan kuzeni onu cizime olan tutkusu konusunda cesaretlendirmistir Maxwell in bir donem devam ettigi Kirsaldaki evlerinde cevresinden izole bir sekilde buyuyup 10 yasina gelen Maxwell okula uyum saglayamamistir Ilk yil siniflari dolu oldugu icin kendisinden bir ustteki siniflara katilmak zorunda kalmistir Kendine has davranislari ve sahip oldugu aksani sebebiyle koylu olarak gorulmus okulun ilk gununde giydigi el yapimi ayakkabi ve giysiler sebebiyle arkadaslari ona salak deli anlamlarina gelen daftie lakabini takmistir Maxwell bu duruma ragmen hic gucenmis gibi gorunmemis sikayet etmeden durumu kabullenmistir Akademideki yalnizligi sonraki donemlerde taninmis isimler haline gelen yasitlari ve ile tanistiginda sona ermis onlarla omur boyu dost kalmistir Maxwell ilk doneminde geometri ye buyuk ilgi duymus herhangi bir odev yonlendirme olmadan kavramini yeniden kesfetmistir Maxwell in zekasi bu duruma ragmen buyuk oranda fark edilememis okuldaki ikinci yilinda kazandigi kutsal metin odulune ragmen akademik calismalari 13 yasinda kazandigi matematik madalyasi ile Ingilizce siir birincilik odullerine kadar karsiliksiz kalmistir Ilk bilimsel makalesini 14 yasinda yazan Maxwell bu calismasinda bir parca ip ile olusturabilen matematiksel egrilerin mekanik anlamlariyla birlikte elipslerin ve ikiden fazla odakli egrilerin ozelliklerini ortaya koymustur Oval Egriler Oval Curves adli calismasi o donem Edinburgh Universitesi nde doga felsefesi profesoru olan James Forbes tarafindan Edinburgh Kraliyet Toplulugu na Royal Society of Edinburgh sunulmustur Maxwell in bu sunumu yapmak icin cok genc oldugu dusunulmustur Maxwell in bu calismasinin Descartes in de 17 yuzyilda cok odakli egrileri inceledigi dusunuldugunde tamamen ozgun oldugu soylenemese de calisma bu yapilari basitlestirmistir Edinburgh Universitesi 1847 1850 Edinburgh UniversitesiJames Clerk Maxwell tarafindan 1855 yilinda ortaya atilan uc renkli yontemle yapilan ilk renkli fotograf tarafindan 1861 yilinda cekildigi Fotografta ekoseli kumas iplikleri bulunmaktadir Maxwell 1847 de akademiyi birakip Edinburgh Universitesi nde derslere katilmaya basladi Cambridge Universitesi ne katilma sansi elde etse de bunun yerine Edinburgh daki lisans derslerini bitirmeye karar verdi Maxwell in universitede bulundugu donemde Edinburgh Universitesi nin akademik kadrosu bircok saygideger kisiyi icermekteydi Ilk senesinde Sir William Hamilton dan mantik ve metafizik dan matematik ve James Forbes dan doga felsefesi dersleri aldi Fakat universitedeki dersleri pek cekici bulmayan Maxwell bos zamanlarinda ozellikle Glenlair deki evinde kendini ozel calismalarina verdi Asil ilgi alani polarize isigin ozellikleriydi Sekillendirilmis jelatin bloklari farkli baskilara maruz birakip kendisine unlu bilim insani tarafindan verilen polarizasyon prizmalarini kullanarak jelatinde olusan renkli fringeleri isigin kirilmasiyla olusan koyu cizgiler gosterdi Bu denemesi sirasinda daha sonralari madde uzerindeki baskiyi hesaplamak icin kullanilacak olan fotoelastisiteyi buldu 18 yasinda iki farkli makale yayimlayan Maxwell kursude durmak icin cok genc olarak nitelendirilmis ve makalelerin sunumu hocasi Kelland tarafindan gerceklestirilmistir Cambridge Universitesi 1850 1856 1850 Ekim inde zaten basarili bir matematikci olan Maxwell Cambridge Universitesi icin Iskocya dan ayrildi Baslangicta Peterhouse a katildi ancak ilk doneminin bitiminden once bir burs almanin daha kolay olacagina inandigi Trinity ye transfer oldu Trinity de Cambridge Havarileri olarak bilinen elit gizli topluluga secildi Maxwell in Hristiyan inancina ve bilime iliskin entelektuel anlayisi Cambridge yillarinda hizla gelisti Entelektuel seckinlerin munhasir tartisma toplulugu olan Havariler e katildi ve denemeleri araciligiyla bu anlayisi gelistirmeye calisti Kasim 1851 de Maxwell ona kidemli savci ustasi lakabini kazandiran William Hopkins in yaninda calisti 1854 te Maxwell Trinity den matematik alaninda bir derece ile mezun oldu Final sinavinda ikinci en yuksek puani alarak Edward Routh u geride birakti ve kendisine Ikinci Wrangler unvanini kazandi Maxwell derecesini kazandiktan hemen sonra Cambridge Philosophical Society ye On the Transformation of Surfaces by Bending adli makalesini okudu Bu bir matematikci olarak buyuyen itibarini gosteren yazdigi tamamen matematiksel birkac makaleden biridir Maxwell mezun olduktan sonra Trinity de kalmaya karar verdi ve birkac yil almasini bekleyebilecegi bir surec olan bir burs icin basvurdu Rengin dogasi ve algisi Forbes ogrencisi iken Edinburgh Universitesi nde baslamis oldugu bu turden bir ilgiydi Forbes tarafindan icat edilen renkli topaclarla Maxwell beyaz isigin kirmizi yesil ve mavi isik karisimindan kaynaklanacagini gosterebildi Renk Deneyleri adli makalesi renk kombinasyonunun ilkelerini ortaya koydu ve Mart 1855 te Edinburgh Kraliyet Cemiyeti ne sunuldu Maxwell Kasim 1856 da Cambridge i terk ederek Aberdeen de profesorluk yapti Bilimsel kuramlariRenk gorusu Maxwell tarafindan bir 1861 dersinde gosterilen ilk dayanikli renkli fotografik goruntu Zamanin cogu fizikcisinin yani sira Maxwell psikolojiye guclu bir ilgi duyuyordu Isaac Newton ve Thomas Young in adimlarini takip ederek ozellikle renkli gorme calismasiyla ilgilendi Maxwell 1855 ten 1872 ye kadar araliklarla renk algisi renk korlugu ve renk teorisi ile ilgili bir dizi arastirma yayinladi ve Renk Gorme Teorisi Uzerine Rumford Madalyasi ile odullendirildi Isaac Newton prizmalar kullanarak gunes isigi gibi beyaz isigin daha sonra beyaz isiga donusturulebilecek bir dizi monokromatik bilesenden olustugunu gostermisti Newton ayrica iki tek renkli sari ve kirmizi isiktan olusmasina ragmen sari ve kirmizidan yapilmis turuncu bir boyanin tam olarak tek renkli turuncu bir isiga benzeyebilecegini gosterdi Zamanin fizikcilerinin kafasini karistiran paradoks bu yuzden iki karmasik isik birden fazla monokromatik isiktan olusan birbirine benzeyebilir ancak fiziksel olarak farkli olabilir metamer adi verilir Thomas Young daha sonra bu paradoksun uc yonlu olmasini onerdigi gozlerde sinirli sayida kanal araciligiyla algilanan renklerle aciklanabilecegini one surdu trikromatik renk teorisi Maxwell Young in teorisini kanitlamak icin yakin zamanda gelistirilen dogrusal cebiri kullandi Uc reseptoru uyaran herhangi bir monokromatik isik uc farkli monokromatik isiktan olusan bir setle aslinda uc farkli isiktan olusan herhangi bir setle esit olarak uyarilabilmelidir Renk eslestirme deneyleri ve Renk Olcumu icat ederek durumun boyle oldugunu gosterdi Maxwell renk algisi teorisini yani renkli fotografciliga uygulamakla da ilgileniyordu Bu dogrudan renk algisi uzerine yaptigi psikolojik calismasindan kaynaklaniyordu Herhangi bir uc isigin toplami algilanabilir herhangi bir rengi yeniden uretebiliyorsa uc renkli filtre seti ile renkli fotograflar uretilebilir Maxwell 1855 tarihli makalesi sirasinda bir sahnenin uc siyah beyaz fotografinin kirmizi yesil ve mavi filtrelerden cekilmesi ve goruntulerin seffaf baskilarinin uc projektorle donatilmis uc projektor kullanilarak bir ekrana yansitilmasini onerdi benzer filtreler ekrana bindirildiginde sonuc insan gozu tarafindan sahnedeki tum renklerin eksiksiz bir yeniden uretimi olarak algilanacaktir Renk teorisi uzerine bir 1861 Kraliyet Enstitusu dersi sirasinda Maxwell bu uc renkli analiz ve sentez prensibiyle dunyanin ilk renkli fotograf gosterimini sundu Tek lensli refleks kameranin mucidi Thomas Sutton fotografi cekti Kirmizi yesil ve mavi filtrelerden bir ekose kurdeleyi uc kez fotografladi ve ayrica Maxwell in hesabina gore gosteride kullanilmayan sari bir filtreden dorduncu bir fotograf yapti Sutton in fotograf plakalari kirmiziya ve yesile cok az duyarli oldugu icin bu oncu deneyin sonuclari mukemmel olmaktan uzakti Konferansta yayinlanan aciklamada kirmizi ve yesil goruntuler mavi kadar tamamen fotograflanmis olsaydi seridin gercekten renkli bir goruntusu olacagi belirtildi daha az kirilabilir isinlar olursa nesnelerin renklerinin temsili buyuk olcude iyilestirilebilir 1961 de arastirmacilar kirmizi filtreli maruz kalmanin gorunuste imkansiz olan kismi basarisinin morotesi isiga bagli oldugu sonucuna vardilar Bazi kirmizi boyalar tarafindan guclu bir sekilde yansitilir kullanilan kirmizi filtre tarafindan tamamen engellenmez ve Sutton in uyguladigi islak kolodiyon isleminin hassasiyet araligi dahilindedir Kinetik TeoriMaxwell ayrica gazlarin kinetik teorisini arastirdi Daniel Bernoulli ile baslayan bu teori John Herapath John James Waterston James Joule ve ozellikle Rudolf Clausius un ardil emekcileri tarafindan genel dogrulugunu supheye dayandiracak sekilde ilerletildi ancak bu alanda bir deneyci gazli surtunme yasalari hakkinda ve bir matematikci olarak ortaya cikan Maxwell den muazzam bir gelisme aldi 1859 ve 1866 arasinda daha sonra Ludwig Boltzmann tarafindan genellestirilen bir gaz parcaciklarindaki hizlarin dagilimi teorisini gelistirdi Maxwell Boltzmann dagilimi adi verilen formul verilen herhangi bir sicaklikta belirli bir hizda hareket eden gaz molekullerinin fraksiyonunu verir Kinetik teoride sicakliklar ve isi sadece molekuler hareketi icerir Bu yaklasim onceden belirlenmis termodinamik yasalarini genellestirdi ve mevcut gozlemleri ve deneyleri daha once elde edilenden daha iyi bir sekilde acikladi Termodinamik uzerine yaptigi calisma onu Maxwell in seytani olarak bilinen dusunce deneyini tasarladi burada termodinamigin ikinci yasasi parcaciklari enerjiye gore ayirabilen hayali bir varlik tarafindan ihlal edildi Ayrica bakinizMaxwell denklemleri Elektrik Manyetizma Maxwell in CiniKaynakcaBu makalenin cogu ayni baslikli Ingilizce makalesinden 29 12 2010 alinmadir Ingilizce makalenin gosterdigi kaynaklar asagidadir Einstein the greatest BBC News 29 Kasim 1999 11 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2015 The Scientists An Epic of Discovery A Robinson Londra Thames amp Hudson Ltd 2012 McFall Patrick Brainy young James wasn t so daft after all 17 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Sunday Post 23 April 2006 a b c d Oxford Dictionary of National Biography p506 John Clerk Maxwell of Middlebie thePeerage com 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan James Clerk thePeerage com 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2008 Tolstoy p11 Campbell p1 Mahon pp 186 187 Tolstoy p13 Mahon p3 a b c Tolstoy pp 15 16 Campbell pp 19 21 a b c Mahon pp 12 14 a b Mahon p10 Mahon p4 Campbell pp 23 24 Campbell p43 a b Mahon p16 Harman Hutchinson Dictionary p662 Russo Remigio 1996 Mathematical Problems in Elasticity World Scientific ss 73 ISBN 9810225768 a b Glazebrook Richard 1896 James Clerk Maxwell and modern physics by R T Glazebrook New York Macmillan Harman P M 2001 The natural philosophy of James Clerk Maxwell 1st pbk ed Cambridge UK Cambridge University Press ISBN 0 521 00585 X OCLC 48014525 Tolstoy Ivan 1982 James Clerk Maxwell a biography Chicago University of Chicago Press ISBN 0 226 80785 1 OCLC 8688302 Maxwell James Clerk 1890 The Scientific Papers of James Clerk Maxwell Volume 1 W D Niven Place of publication not identified ISBN 978 0 511 69809 5 OCLC 1097142563 Evans Ralph M 1961 Maxwell s Color Photograph Scientific American 205 5 118 128 doi 10 1038 scientificamerican1161 118 ISSN 0036 8733 4 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2021