Abhaz alfabesi, Abhazcanın yazımında kullanılan 62 harften oluşan alfabe.
Abhaz alfabesi Аҧсуа алфавит | |
---|---|
Tür | Alfabetik Alfabe |
Diller | Abhazca |
Oluşturan | Peter von Uslar, |
Dönem | 1865-günümüz |
Aile sistemi | Fenike alfabesi
|
Kardeş alfabeler | Bosna Kiril alfabesi Bulgar alfabesi Kırgız alfabesi Kırım Tatar Kiril alfabesi Makedon alfabesi Glagol alfabesi Rutenya alfabesi Sırp Kiril alfabesi Tacik alfabesi Azeri alfabesi (1939-1991) Türkmen alfabesi Kazak alfabesi |
Bu sayfa fonetik Unicode semboller içerir. Doğru bir bulunmadığı takdirde, veya diğer Unicode karakterleri görebilirsiniz. IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak için, bakınız . |
Abhazca 19. yüzyıla kadar yazılı bir dil değildi. Şimdiye kadar Abhazlar, özellikle prensler Yunanca (9. yüzyıla kadar), Gürcüce (9–19. yüzyıl) ve kısmen Türk dilini (18. yüzyıl) kullanıyordu. Abhaz alfabesi kelimesi olan анбан (anban), Gürcü kelimesi olan ანბანი (anbani) bu sözcükten ödünç almıştır. İlk Abhaz alfabesi Rus general Peter von Uslar tarafından 1862 yılında oluşturulmuştur. Bu alfabe 37 harften oluşmaktaydı ve temeli Kiril alfabesine dayanıyordu. 1909 yılında Abhazcanın ünlü harflerinin bolluğu nedeniyle tarafından 55 harfli yeni bir Abhaz alfabesi oluşturulmuştur.
1926 yılında, Sovyetler Birliği'nin korenizatsiya politikası sırasında, Kiril alfabesi asıllı olan Abhaz alfabesi tarafından Latin alfabesine dönüştürülmüştür. Alfabe 77 harfe sahip ve buna Abhaz analitik alfabesi denirdi. 1928 yılında alfabe Latin alfabesi olarak tekrar düzenlendi. 1938 yılından 1954 yılına kadar Abhazca Gürcü alfabesiyle yazılmıştır.
1954 yılından bu yana, Abhazca 62 harfli yeni Kiril alfabesi ile yazılmıştır (aşağıdaki tabloya bakınız).
Harf | Ad | Transliterasyon | IPA |
---|---|---|---|
А а | А | a | |
Б б | Бы | b | |
В в | Вы | v | |
Г г | Гы | g | |
Гь гь | Гьы | g' | |
Гә гә | Гәы | gə | |
Ӷы | ġ | ||
Ӷь ӷь | Ӷьы | ġ' | |
Ӷә ӷә | Ӷәы | ġə | |
Д д | Ды | d | |
Дә дә | Дәы | də | |
Е е | Е | e | |
Ж ж | Жы | ž | |
Жь жь | Жьы | ž' | |
Жә жә | Жәы | žə | |
З з | Зы | z | |
Ӡы | ʒ | ||
Ӡә ӡә | Ӡәы | ʒə | |
И и | Иы | i | |
К к | Кы | k | |
Кь кь | Кьы | k' | |
Кә кә | Кәы | kə | |
Қы | k̢ | ||
Қь қь | Қьы | k̢' | |
Қә қә | Қәы | k̢° | |
Ҟы | k̄ | ||
Ҟь ҟь | Ҟьы | k̄' | |
Ҟә ҟә | Ҟәы | k̄° | |
Л л | Лы | l | |
М м | Мы | m | |
Н н | Ны | n | |
О о | О | o | |
П п | Пы | p | |
Ԥы | ṗ | ||
Р р | Ры | r | |
С с | Сы | s | |
Т т | Ты | t | |
Тә тә | Тәы | t° | |
Ҭы | t̢ | ||
Ҭә ҭә | Ҭәы | t̢° | |
У у | Уы | u | |
Ф ф | Фы | f | |
Х х | Хы | x | |
Хь хь | Хьы | x' | |
Хә хә | Хәы | x° | |
Ҳы | x̢ | ||
Ҳә ҳә | Ҳәы | x̢° | |
Ц ц | Цы | c | |
Цә цә | Цәы | c° | |
Ҵ ҵ | Ҵы | c̄ | |
Ҵә ҵә | Ҵәы | c̄° | |
Ч ч | Чы | č | |
Ҷы | Ӵ | ||
Ҽы | ċ | ||
Ҿы | ċ̨ | ||
Ш ш | Шы | š | |
Шь шь | Шьы | š' | |
Шә шә | Шәы | š° | |
Ы ы | Ы | y | |
Ҩы | o̩ | (< ) | |
Џы | ǰ | ||
Џь џь | Џьы | ǰ' | |
Ь ь | ' | ||
° |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Бгажба Х. С. Из истории письменности в Абхазии. — Тбилиси. 1967. С. 34" (PDF). 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
- ^ Марр, Николай Яковлевич (1864–1934): Абхазский аналитический алфавит. (in: Труды яфетического семинария, vol. I, Leningrad 1926), p. 51, table 2
Dış bağlantılar
- and fonts
- Теимураз Гванцеладзе: «Из истории перехода абхазского книжного языка на грузинскую графику»13 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abhaz alfabesi Abhazcanin yaziminda kullanilan 62 harften olusan alfabe Abhaz alfabesi Aҧsua alfavitTurAlfabetik AlfabeDillerAbhazcaOlusturanPeter von Uslar Donem1865 gunumuzAile sistemiFenike alfabesiYunan alfabesiKiril alfabesiAbhaz alfabesiKardes alfabelerBosna Kiril alfabesi Bulgar alfabesi Kirgiz alfabesi Kirim Tatar Kiril alfabesi Makedon alfabesi Glagol alfabesi Rutenya alfabesi Sirp Kiril alfabesi Tacik alfabesi Azeri alfabesi 1939 1991 Turkmen alfabesi Kazak alfabesiBu sayfa UFA fonetik Unicode semboller icerir Dogru bir goruntuleme desteginiz bulunmadigi takdirde veya diger Unicode karakterleri gorebilirsiniz IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak icin bakiniz Yardim IPA Abhazca 19 yuzyila kadar yazili bir dil degildi Simdiye kadar Abhazlar ozellikle prensler Yunanca 9 yuzyila kadar Gurcuce 9 19 yuzyil ve kismen Turk dilini 18 yuzyil kullaniyordu Abhaz alfabesi kelimesi olan anban anban Gurcu kelimesi olan ანბანი anbani bu sozcukten odunc almistir Ilk Abhaz alfabesi Rus general Peter von Uslar tarafindan 1862 yilinda olusturulmustur Bu alfabe 37 harften olusmaktaydi ve temeli Kiril alfabesine dayaniyordu 1909 yilinda Abhazcanin unlu harflerinin bollugu nedeniyle tarafindan 55 harfli yeni bir Abhaz alfabesi olusturulmustur 1926 yilinda Sovyetler Birligi nin korenizatsiya politikasi sirasinda Kiril alfabesi asilli olan Abhaz alfabesi tarafindan Latin alfabesine donusturulmustur Alfabe 77 harfe sahip ve buna Abhaz analitik alfabesi denirdi 1928 yilinda alfabe Latin alfabesi olarak tekrar duzenlendi 1938 yilindan 1954 yilina kadar Abhazca Gurcu alfabesiyle yazilmistir 1954 yilindan bu yana Abhazca 62 harfli yeni Kiril alfabesi ile yazilmistir asagidaki tabloya bakiniz tarafindan olusturulan ve 1926 1928 yillarinda kullanilan Abhaz Latin alfabesiAbhaz Latin alfabesinin Kiril ve IPA uyarlamalari Gurcu alfabesine dayanan ve 1938 den 1953 e kadar kullanilan Abhaz alfabesi Modern Abhaz alfabesi Harf Ad Transliterasyon IPAA a A a ɑ B b By b b V v Vy v v G g Gy g ɡ G g Gy g ɡʲ Gә gә Gәy ge ɡʷ Ӷy ġ ʁ Ӷ ӷ Ӷy ġ ʁʲ Ӷә ӷә Ӷәy ġe ʁʷ D d Dy d d Dә dә Dәy de d b E e E e ɛ Zh zh Zhy z ʐ Zh zh Zhy z ʒ Zhә zhә Zhәy ze ʒᶣ Z z Zy z z Ӡy ʒ d z Ӡә ӡә Ӡәy ʒe d ʑᵛ I i Iy i j jɨ ɨj i K k Ky k kʼ K k Ky k kʼʲ Kә kә Kәy ke kʼʷ Қy k kʰ Қ k Қy k kʲʰ Қә kә Қәy k kʷʰ Ҟy k qʼ Ҟ ҟ Ҟy k qʼʲ Ҟә ҟә Ҟәy k qʼʷ L l Ly l l M m My m m N n Ny n n O o O o ɔ P p Py p pʼ Ԥy ṗ pʰ R r Ry r r S s Sy s s T t Ty t tʼ Tә tә Tәy t t pʼ Ҭy t tʰ Ҭә ҭә Ҭәy t t pʰ U u Uy u w wɨ ɨw u F f Fy f f H h Hy x x H h Hy x xʲ Hә hә Hәy x xʷ Ҳy x ħ Ҳә ҳә Ҳәy x ħᶣ C c Cy c t sʰ Cә cә Cәy c t ɕᵛʰ Ҵ ҵ Ҵy c t sʼ Ҵә ҵә Ҵәy c t ɕʼᵛ Ch ch Chy c t ʃʰ Ҷy Ӵ t ʃʼ Ҽy ċ t ʂʰ Ҿy ċ t ʂʼ Sh sh Shy s ʂ Sh sh Shy s ʃ Shә shә Shәy s ʃᶣ Y y Y y ɨ Ҩy o ɥ ɥˤ lt ʕᶣ Џy ǰ d ʐ Џ џ Џy ǰ d ʒ ʲ ʷ ᶣ ᵛ Ayrica bakinizYazi sistemi Kiril alfabesi AlfabeKaynakca Bgazhba H S Iz istorii pismennosti v Abhazii Tbilisi 1967 S 34 PDF 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Ekim 2014 Marr Nikolaj Yakovlevich 1864 1934 Abhazskij analiticheskij alfavit in Trudy yafeticheskogo seminariya vol I Leningrad 1926 p 51 table 2Dis baglantilarand fonts Teimuraz Gvanceladze Iz istorii perehoda abhazskogo knizhnogo yazyka na gruzinskuyu grafiku 13 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde