Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Crusader Harekâtı ("Haçlı" harekâtı), II. Dünya Savaşı sırasında Kuzey Afrika Cephesi'nde, Birleşik Krallık kuvvetlerinin, Alman-İtalyan Tobruk kuşatmasına yönelen üçüncü saldırı operasyonudur.
| Operation Crusader | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| II. Dünya Savaşı Kuzey Afrika Cephesi | |||||||
 Yanan Alman PzKpfw IV'nın yanından geçen Crusader tank | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Birleşik Krallık Avustralya Britanya Hindistanı Yeni Zelanda Güney Afrika |  Almanya İtalya | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Claude Auchinleck | Ludwig Crüwell | ||||||
| Güçler | |||||||
| Britanya VIII. Ordusu Britanya 13. Kolordu Britanya 30. Koldordu Britanya 70. Piyade Tümeni 700 tank 1.000 uçak | Panzer Ordusu "Afrika" Alman Afrika Kolordusu İtalya 10. Kolordu İtalya 20. Kolordu 414 tank 320 (sonra 800'den fazla takviye edildi) uçak | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 18.600 kişi | 24.500 kişi 36.500 esir 386 tank 450 uçak | ||||||
Harekât öncesi
Alman-İtalyan Kuzey Afrika kuvvetlerinin Tobruk kuşatmasını kırmayı amaçlayan önceki Brevity ve Savaş Baltası harekâtlarındaki başarısızlığın ardından Kuzey Afrika'daki Birleşik Krallık birlikleri yeniden düzenlenmiştir. Öncelikle Kuzey Afrika Birleşik Krallık Kuvvetleri baş komutanı olan General Archibald Wavell'in görevden alınmış, yerine General Claude Auchinleck atanmıştır. Hemen ardından Birleşik Krallık birlikleri önemli ölçüde takviye edilmiştir. Bu takviyeler birliklerin yeniden düzenlenmesini de gerektirmiştir. Bu düzenlemeyle Batı Çölü -Mısır'ın batı yarısındaki çöl- birlikleri, General komutasında Birleşik Krallık 8. Ordusu olarak teşkilâtlandırılmıştır. 8. Ordu, 30. Zırhlı Kolordu ve 13. Kolordu'lardan oluşmaktadır. 30. Zırhlı Kolordu, General komutasında, teşkilatında iki zırhlı tugayın bulunduğu 7. Zırhlı Tümen ve 1. Güney Afrika Tümeni'nden oluşmaktadır. 13. Kolordu ise Yeni Zelanda Tümeni'yle 4. Hint Tümeni'nden oluşmaktadır. 2. Güney Afrika Tümeni ise 8. Ordu ihtiyatında tutulmaktadır.
Bu süre içinde Rommel'in birlikleri herhangi bir takviye almamıştır. Sonuç olarak Kuzey Afrika'daki güç dengesi, belirgin biçimde Birleşik Krallık kuvvetlerinin lehine bir güç dengesidir.
Birleşik Krallık birliklerinin kullanılabilir durumdaki 1.000 uçağına karşın Alman ve İtalyan kuvvetlerinin toplam 320 uçakları vardır. İngilizler Crusader Harekâtına 770 tank sevk etmişlerdir. Rommel'in elinde ise 174 Alman tankı ve eski model, etkisiz 145 İtalyan tankı vardır. Bu durumda Rommel tüm tanklarını savaşa sürmek zorunda kalmıştır. Oysa Birleşik Krallık kuvvetlerinin 500 tanklık bir yedek tank kuvveti vardır.
Harekât planı, 13. Kolordunun Alman mevzilerine yüklenerek onları sabitlemesi, 30. Zırhlı Kolordunun ise kanat açığından dolaşarak Tobruk'taki Birleşik Krallık birlikleriyle temas kurmaşı şeklindedir.
Harekât
30. Zırhlı Kolordu, [[18 Kasım 1941 tarihinde Tobruk yönünde ilerlemeye başlamıştır. Birleşik Krallık birlikleri [[19 Kasım günü, Tobruk'a 20 km. mesafedeki Sidi Rezeg'deki Alman havaalanını ele geçirmişlerdir.
Harekâtın ikinci günü olan 20 Kasım da 30. Zırhlı Kolordu’nun sol kanadı kuvvetlerinden 22. Zırhlı Tugay, Bir el Gobi yakınlarındaki Ariette Zırhlı Tümeni'ne bağlı bir tank birliğinin saldırısını püskürtmüş, ancak ileri harekâtından İtalyan mevzileri önünde 50 tank kaybıyla durdurulmuşlardır.
Öğleden sonraki saatlere kadar cephede Alman panzerinin herhangi bir faaliyeti olmamıştır. Yanlış bir istihbarat nedeniyle 15. ve 21. Panzer Tümenleri Kapuzzo yönüne sevk edilmişlerdi. İstihbaratın yanlış olduğu anlaşılınca 15. Panzer Tümeni geri döndü ancak yakıtı biten 21. Panzer Tümeni, savaş alanı dışında, çakılıp kalmıştır.
30. Zırhlı Kolordu’nun sağ kanatındaki 4. Zırhlı Tugay, Alman tanklarını kovalarken fazlasıyla yayılmıştı ve geri dönmekte olan 15. Panzer Tümeni’nin ani saldırısına uğradı. Ağır kayıplarla güvenli bölgeye çekilebilmiştir.
[[22 Kasım 1941 günü Alman panzer tümenleri yine cephede değillerdir. Bu kez ikmal için çekilmişlerdi. Öğleden hemen sonra panzer birlikleri Sidi Rezeg havaalanına taarruz edip geri aldılar. Akşamın ilk saatlerinde panzer birlikleri Birleşik Krallık 8. Hafif Zırhlı Alay’ın ve 4. Zırhlı Tugay’ın karargahını ele geçirdiler.
Cephenin doğu kesiminde ise 13. Kolordu’ya ilerleme emri verilmiştir. Kapuzzo işgal edilmiştir. 6. Tugay ise Sidi Rezeg yönünde ilerleme emri almıştır.
Crusader Harekâtı'nın en kritik günü 24 Kasım 1941 tarihidir. Rommel, emrindeki tüm zırhlı birlikleri kullanarak Birleşik Krallık 8. Ordusu'nun geri bağlantısını kesmek için cüretkar bir girişimde bulunmuştur. 21. ve 15. Panzer Tümenleri ile İtalyan Ariete Zırhlı Tümeni ve İtalyan Arieste Motorize Tümeni, cephenin doğu bölgesine ilerlemişlerdir. Bu bölgede Rommel bir panzer görev kuvvetini Halfaya Geçidi ve Sollum yönüne sevk etmiş, harekâtın bir bölümünde kendi de bulunmuştur. Geri dönüş yolunda aracı arızalanınca çölün ortasında kalmıştır. Bir rastlantı sonucu generallerinden Cruewell'in aracı Rommel'i almıştır. Ancak her iki komutanın aracı dönüş yolunu kaybetmiş, gece bir Hint birliğinin içine düşmüşlerdir. General Cruewell'in aracının "savaş ganimeti" bir İngiliz aracı olması sayesinde her iki general de savaş esiri olmaktan kurtulabilmişlerdir. Rommel ancak 25 Kasım sabahı birliklerine ulaşabilmiş, bu on iki saatlik gecikme yüzünden planladığı operasyona girişememiştir.
[[26 Kasım 1941 günü, çatışmalara devam etmeyi yararsız ve boşuna bulan Rommel, batıya doğru çekilmeye başlar.
Zaman zaman sert boğuşmalarla süren bu çekilme [[4 Aralık 1941 de Tobruk önlerinden de çekilmeyi getirmiştir. [[10 Nisan 1941 tarihinden itibaren Tobruk Almanların kuşatması altındadır. İngiliz İmparatorluğu’nun askeri tarihi boyunca en uzun kuşatılmadır bu.
[[7 Aralık 1941 tarihinde Rommel hattına geri çekilmiştir. İngilizler [[13 Aralık 1941 tarihinde Gazala hattına yüklendiler. 15 Aralık tarihinde, belirgin bir ilerleme sağlayamamışlardır, kuşatma manevraları Rommel’in karşı taarruzlarıyla durdurulmuştur, ama Rommel’in elinde ancak 30 tank kalmıştır. İngilizlerin tank sayısı ise 200 dür.
Bu durumda Gazala hattında ısrar etmeyi riskli bulan Rommel, Trablusgarp sınırındaki Mersa Brega geçidine çekilmeyi uygun bulmuş ve [[16 Aralık 1941 akşamı çekilmeye başlamıştır. [[19 Aralık 1941 sabahı Derne’yi ele geçiren İngilizler, yakıt sıkıntısı dolayısıyla ilerlemekte yavaş kalmaya başlamışlardı. Aynı gün Rommel, ilk takviyesini alacaktır, 30 tank.
[[27 Aralık 1941 tarihinde bu 30 tank, 22. İngiliz Zırhlı Tugayı’nı çölde, El Haseiat’da kuşatarak 65 İngiliz tankını imha etmiştir.
1942 yılının ilk ayında İngilizleri Gazzala’ya kadar süren Rommel’in de soluğu kesilmiştir. Mayıs sonuna kadar Kuzey Afrika cephesi nispeten hareketsiz kalmıştır.
Kaynakça
- ^ Clifford, p. 222. 11.500 Alman, 13.000 İtalyan
Dış bağlantılar
- http://www.btinternet.com/~ian.a.paterson/battles1941.htm#Crusader4 Haziran 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Crusader Harekati Hacli harekati II Dunya Savasi sirasinda Kuzey Afrika Cephesi nde Birlesik Krallik kuvvetlerinin Alman Italyan Tobruk kusatmasina yonelen ucuncu saldiri operasyonudur Operation CrusaderII Dunya Savasi Kuzey Afrika CephesiYanan Alman PzKpfw IV nin yanindan gecen Crusader tankTarih18 Kasim 30 Aralik 1941BolgeTobruk LibyaSonucMuttefikler in zaferiTaraflarBirlesik Krallik Avustralya Britanya Hindistani Yeni Zelanda Guney AfrikaAlmanya ItalyaKomutanlar ve liderlerClaude AuchinleckErwin Rommel Ludwig CruwellGuclerBritanya VIII Ordusu Britanya 13 Kolordu Britanya 30 Koldordu Britanya 70 Piyade Tumeni 700 tank 1 000 ucakPanzer Ordusu Afrika Alman Afrika Kolordusu Italya 10 Kolordu Italya 20 Kolordu 414 tank 320 sonra 800 den fazla takviye edildi ucakKayiplar18 600 kisi24 500 kisi 36 500 esir 386 tank 450 ucakKuzey Afrika Cephesi 18 Kasim 1941 31 Aralik 1941Harekat oncesiAlman Italyan Kuzey Afrika kuvvetlerinin Tobruk kusatmasini kirmayi amaclayan onceki Brevity ve Savas Baltasi harekatlarindaki basarisizligin ardindan Kuzey Afrika daki Birlesik Krallik birlikleri yeniden duzenlenmistir Oncelikle Kuzey Afrika Birlesik Krallik Kuvvetleri bas komutani olan General Archibald Wavell in gorevden alinmis yerine General Claude Auchinleck atanmistir Hemen ardindan Birlesik Krallik birlikleri onemli olcude takviye edilmistir Bu takviyeler birliklerin yeniden duzenlenmesini de gerektirmistir Bu duzenlemeyle Bati Colu Misir in bati yarisindaki col birlikleri General komutasinda Birlesik Krallik 8 Ordusu olarak teskilatlandirilmistir 8 Ordu 30 Zirhli Kolordu ve 13 Kolordu lardan olusmaktadir 30 Zirhli Kolordu General komutasinda teskilatinda iki zirhli tugayin bulundugu 7 Zirhli Tumen ve 1 Guney Afrika Tumeni nden olusmaktadir 13 Kolordu ise Yeni Zelanda Tumeni yle 4 Hint Tumeni nden olusmaktadir 2 Guney Afrika Tumeni ise 8 Ordu ihtiyatinda tutulmaktadir Bu sure icinde Rommel in birlikleri herhangi bir takviye almamistir Sonuc olarak Kuzey Afrika daki guc dengesi belirgin bicimde Birlesik Krallik kuvvetlerinin lehine bir guc dengesidir Birlesik Krallik birliklerinin kullanilabilir durumdaki 1 000 ucagina karsin Alman ve Italyan kuvvetlerinin toplam 320 ucaklari vardir Ingilizler Crusader Harekatina 770 tank sevk etmislerdir Rommel in elinde ise 174 Alman tanki ve eski model etkisiz 145 Italyan tanki vardir Bu durumda Rommel tum tanklarini savasa surmek zorunda kalmistir Oysa Birlesik Krallik kuvvetlerinin 500 tanklik bir yedek tank kuvveti vardir Harekat plani 13 Kolordunun Alman mevzilerine yuklenerek onlari sabitlemesi 30 Zirhli Kolordunun ise kanat acigindan dolasarak Tobruk taki Birlesik Krallik birlikleriyle temas kurmasi seklindedir Harekat30 Zirhli Kolordu 18 Kasim 1941 tarihinde Tobruk yonunde ilerlemeye baslamistir Birlesik Krallik birlikleri 19 Kasim gunu Tobruk a 20 km mesafedeki Sidi Rezeg deki Alman havaalanini ele gecirmislerdir Harekatin ikinci gunu olan 20 Kasim da 30 Zirhli Kolordu nun sol kanadi kuvvetlerinden 22 Zirhli Tugay Bir el Gobi yakinlarindaki Ariette Zirhli Tumeni ne bagli bir tank birliginin saldirisini puskurtmus ancak ileri harekatindan Italyan mevzileri onunde 50 tank kaybiyla durdurulmuslardir Ogleden sonraki saatlere kadar cephede Alman panzerinin herhangi bir faaliyeti olmamistir Yanlis bir istihbarat nedeniyle 15 ve 21 Panzer Tumenleri Kapuzzo yonune sevk edilmislerdi Istihbaratin yanlis oldugu anlasilinca 15 Panzer Tumeni geri dondu ancak yakiti biten 21 Panzer Tumeni savas alani disinda cakilip kalmistir 30 Zirhli Kolordu nun sag kanatindaki 4 Zirhli Tugay Alman tanklarini kovalarken fazlasiyla yayilmisti ve geri donmekte olan 15 Panzer Tumeni nin ani saldirisina ugradi Agir kayiplarla guvenli bolgeye cekilebilmistir 22 Kasim 1941 gunu Alman panzer tumenleri yine cephede degillerdir Bu kez ikmal icin cekilmislerdi Ogleden hemen sonra panzer birlikleri Sidi Rezeg havaalanina taarruz edip geri aldilar Aksamin ilk saatlerinde panzer birlikleri Birlesik Krallik 8 Hafif Zirhli Alay in ve 4 Zirhli Tugay in karargahini ele gecirdiler Cephenin dogu kesiminde ise 13 Kolordu ya ilerleme emri verilmistir Kapuzzo isgal edilmistir 6 Tugay ise Sidi Rezeg yonunde ilerleme emri almistir Crusader Harekati nin en kritik gunu 24 Kasim 1941 tarihidir Rommel emrindeki tum zirhli birlikleri kullanarak Birlesik Krallik 8 Ordusu nun geri baglantisini kesmek icin curetkar bir girisimde bulunmustur 21 ve 15 Panzer Tumenleri ile Italyan Ariete Zirhli Tumeni ve Italyan Arieste Motorize Tumeni cephenin dogu bolgesine ilerlemislerdir Bu bolgede Rommel bir panzer gorev kuvvetini Halfaya Gecidi ve Sollum yonune sevk etmis harekatin bir bolumunde kendi de bulunmustur Geri donus yolunda araci arizalaninca colun ortasinda kalmistir Bir rastlanti sonucu generallerinden Cruewell in araci Rommel i almistir Ancak her iki komutanin araci donus yolunu kaybetmis gece bir Hint birliginin icine dusmuslerdir General Cruewell in aracinin savas ganimeti bir Ingiliz araci olmasi sayesinde her iki general de savas esiri olmaktan kurtulabilmislerdir Rommel ancak 25 Kasim sabahi birliklerine ulasabilmis bu on iki saatlik gecikme yuzunden planladigi operasyona girisememistir 26 Kasim 1941 gunu catismalara devam etmeyi yararsiz ve bosuna bulan Rommel batiya dogru cekilmeye baslar Zaman zaman sert bogusmalarla suren bu cekilme 4 Aralik 1941 de Tobruk onlerinden de cekilmeyi getirmistir 10 Nisan 1941 tarihinden itibaren Tobruk Almanlarin kusatmasi altindadir Ingiliz Imparatorlugu nun askeri tarihi boyunca en uzun kusatilmadir bu 7 Aralik 1941 tarihinde Rommel hattina geri cekilmistir Ingilizler 13 Aralik 1941 tarihinde Gazala hattina yuklendiler 15 Aralik tarihinde belirgin bir ilerleme saglayamamislardir kusatma manevralari Rommel in karsi taarruzlariyla durdurulmustur ama Rommel in elinde ancak 30 tank kalmistir Ingilizlerin tank sayisi ise 200 dur Bu durumda Gazala hattinda israr etmeyi riskli bulan Rommel Trablusgarp sinirindaki Mersa Brega gecidine cekilmeyi uygun bulmus ve 16 Aralik 1941 aksami cekilmeye baslamistir 19 Aralik 1941 sabahi Derne yi ele geciren Ingilizler yakit sikintisi dolayisiyla ilerlemekte yavas kalmaya baslamislardi Ayni gun Rommel ilk takviyesini alacaktir 30 tank 27 Aralik 1941 tarihinde bu 30 tank 22 Ingiliz Zirhli Tugayi ni colde El Haseiat da kusatarak 65 Ingiliz tankini imha etmistir 1942 yilinin ilk ayinda Ingilizleri Gazzala ya kadar suren Rommel in de solugu kesilmistir Mayis sonuna kadar Kuzey Afrika cephesi nispeten hareketsiz kalmistir Kaynakca Clifford p 222 11 500 Alman 13 000 ItalyanDis baglantilarhttp www btinternet com ian a paterson battles1941 htm Crusader4 Haziran 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi