Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kafatası ölçümü, kafatası kemiklerinin uzunluklarının ölçümüne dayanan teknik.
Yirminci yüzyıl başlarında antropologlar tarafından insan popülasyonlarını kategorilendirmek için başvurulan en yaygın yöntemden biriydi. Amerikalı antropolog Carleton Stevens Coon tarafından 1960'lı yıllara kadar kafatası indeksi insanları kategorilendirmek için kullanılmıştır. Sadece Amerika'da beyaz ırktan olanlar Coon'un kitabında yer verdiği şekilde Kafkas ırkından diye adlandırılmaktadır.
Kafatası ölçümü, 20. yüzyılın ortasına kadar bilimsel ırkçılıkta, ırkların karakteristiklerinin tasnifinde kullanılmıştır. Bu ölçüm, 19. ve 20. yüzyıllarda Avrupalı ari ırk ve üstün ırk ideolojilerine temel oluşturmuştur.[]
Kafatası endeksi
Kafatası endeksi, kafanın azami genişliğinin azami uzunluğuna bölümünün 100 ile çarpılmasıyla hesaplanır (yatay düzlemde veya önden arkaya doğru). Hesaplanan gösterge 75'ten küçük ise kafatası, üstten bakıldığında uzun ve düz demektir. Bu tip kafatasları dolikosefal olarak adlandırılır ve tipik Avustralya yerlileri Aborjinler ve Güney Afrika yerlileri bu sınıfa girer. Endeks 75 ile 80 arasında ise kafatası neredeyse ovaldir (yuvarlak). Bu tip kafataslarına denir ve tipik Avrupalı ve Çinlilerde görülür. 80 ve üzeri endekse sahip kafatasları geniş ve kısadır ve brakisefal olarak adlandırılır. Bu sınıftaki kafatasları daha çok Moğollar ve Andaman ve Nikobar adaları yerlilerinde görülür.
Yirminci yüzyılın başlarında insan popülasyonlarını kategorileştirmek için yaygın olarak kullanılmıştır. Amerikalı antropolog Carleton Stevens Coon, fiziksel antropoloji araştırmalarında, insan popülasyonlarının sınıflandırılması için 1960'lı yıllara kadar kafatası endeksi yöntemine de başvurmuştur.
Günümüzde kafatası endeksi, insan popülasyonlarının tasnifinde kullanılan yöntemler arasında değildir. Bu yöntem sadece bireylerin görünümlerinin tanımlanmasında ve Fetüs'ün yaşının belirlenmesinde kanuni haller ve gebelik ile ilgili sebeplerde başvurulmaktadır.
Hayvanların tasnifinde özellikle kedi ve köpeklerin sınıflandırılmasında kafatası endeksi kullanılır.
Sadece kafatası eni ve boyunun oranına dayanan kafatası indeksi yöntemi yerine modern tıpta kapsamlı yüz ve kafa iskeleti yapısı ölçümüne dayanan ve paleoantropolojide, fiziksel antropolojide kullanılan ve adli tıpın başvurduğu kafatası ölçüm bilimi olan antropometri kabul gören bir tekniktir. Kafatası antropometrisinde, kafatası bulunan ölülerin ve hatta fosillerin plastik yöntemler ile yüzlerinin hayattaykenki görünüşlerinin yeniden oluşturulmasında yararlanılmaktadır.[]
Antropolojide
Pieter Camper canlıların yüz açılarının ölçüm değerleri ile zekaları arasında bir ilinti bulunacağını keşfettiğini açıkladı. Bu tekniğe göre Camper, antik heykeller bu açının 90° iken siyahi insanlarda 70° orangutanlarda ise 58° olduğunu hesapladı. Bu bulguya dayanarak tarihi süreç içinde insanoğlunun hiyerarşik tekamülünü işaret ettiğini iddia etti. Daha sonra bu konuda Étienne Geoffroy Saint-Hilaire (1772-1844) ve Paul Broca (1824-1880) tarafından bilimsel yayınlar yapıldı.
Fiziksel antropolojide paleoantropologlar tarafından fosillerin kafatası ölçüleri ve kafatası hacimleri canlının sınıflandırılmasında kullanılır.
İnsan nüfuslarının sınıflanması
19. yüzyıl ortasından 20. yüzyıl başına kadar antropolojide kafatası ölçümünü insan ırklarının sınıflanması için temel ölçüt olarak ortaya atan hipotezler ortaya çıkmıştır. Ancak bu hipotezlerin basitleştiriciliği günümüzde kabul edilmemektedir.
- Brakisefal: Örneğin brakisefallik Türk kökenli halkların çoğunlukla paylaştığı bir özelliktir, ancak bu özellik İsviçreliler, Bavyeralı Almanlar (Hunların dağılması sırasında 5 000 çadır hunlu bavyerraya yerleşti.)
- Fransa'nın orta bölümünde yaşayan topluluklar, Boşnaklar ve Gürcüler ve kafatasının arkası düz olan şekliyle de Ermeniler tarafından da Brakesefal kafatası şekli paylaşılmaktadır.
- Dolikosefal: Sarışın, mavi gözlü, ak tenli İsveçliler ise "dolikosefal"dir; ancak Afrika zencilerinin hemen hepsi dolikosefal gibi görünmelerine rağmen index farklıdır.
Ancak kafatası endeksine dayalı bir sınıflandırması insan ırklarının belirlenmesi için temel oluşturamaz. Buna ek olarak, dünya halklarının tarihsel süreç boyunca birbirleriyle karışarak gelişmesinden dolayı, insanlığın ırklara ayrılması (ve buna bağlı olarak ırk tasnifinin nesnel ölçütlere bağlanması) çabası bilimsel temellere oturmamaktadır.
Türkiye'de
Tarihtenevelki Zamanlar ve Eski Zamanlar, Tarih I, Maarif Vekaleti, Millî Talim ve Terbiye Dairesi
Nazan Maksudyan, 1925-1939 yılları arasında yayınlanan Türk Antropoloji Mecmuasının analizini yapmış ve "Türklerin brakisefal Alpin ırkının mükemmel temsilcileri olduğunu göstererek, Türklerin kadimliğini ve tarih boyunca sürmüş ebedi üstünlüğünü kanıtlamaktır." olduğu tezini ortaya koymuştur. Maksudyan'a göre yeni bir tarih yorumu ortaya koyma çabasındakiler Türklerin ırk özellikleri tarif ederken başvurdukları önemli özelliklerden biri brakisefal kafa tipi idi. Afet İnan başta olmak üzere katılımcılar sarı ırkla Türklerin bağ olmadığını ve Türklerin Orta Asya'da yaşayan tek ırk olduğunu vurguladılar. Bu şekilde dünya üzerindeki halkların büyük bir kısmının brakisefal olduğu gözlemlenmiş.
Bu dönemde yayınlanan ve 1931-1941 yılları arasında okutulan tarih dersi kitabında, batılı alimlerin her ne kadar tutarlı olmasa da kafatası ölçümü vb. antropolojik bulgulara dayanarak insanları ırklara ayırdıklarına yer verilmiştir.
Atatürk'ün mânevî kızı Afet (sonraki Prof. Dr. Afet İnan) İsviçreli antropolog profesör Eugène Pittard öğretmenliğinde Cenevre'de doktorasını yaparken, Türklerin vücut (antropolojik) ölçülerinin iyi araştırılmamış olduğunu, tezi için lüzumunu belirtip yardım istemiştir. Atatürk de "Sıhhiye Vekâleti"nden (Sağlık Bakanlığına) Anadolu'da iki kerede 40.000 ve 60.000 Türk'ün ölçülerinin alınmasını istemiştir. Bu şekilde toplanan verilerden yola çıkan tez, 1939'da Cenevre'de Fransızca olarak yayınlanmıştır: Recherches sur les caractères anthropologiques des populations de la Turquie (Türkiye Nüfusunun Antropolojik Özellikleri Üzerine araştırmalar), Genève, 1939. Kitapta Türklerin yalnız kafatası ölçüleri üzerine değil, boy ortalamaları, cilt-göz-saç renkleri ve göz kapağı çekikliği gibi yirmi kadar fiziksel antropolojik özellikleri üzerine çalışmalara dair bilgiler yayınlandı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ The Races of Europe, The White Race and the New World, Carleton Stevens Coon, 1939
- ^ "cephalic index" (İngilizce). Encyclopædia Britannica. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2009.
An index of less than 75 means that the skull is long and narrow when seen from the top; such skulls are called dolichocephalic and are typical of Australian aborigines and native southern Africans. An index of 75 to 80 means that the skull is nearly oval; such skulls are called mesaticephalic and are typical of Europeans and the Chinese. A skull having an index of over 80 is broad and short, and is called brachycephalic; such skulls are common among Turks, Mongolians and the Andaman Islanders.
- ^ Zeynep ALTINTAS. "1890 yılına kadar Osmanlı arşiv belgelerine göre Ermeni sorununun ortaya çıkışında İngiltere'nin rolü" (Pdf). Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü.
Ermenilerin kökenleri ve coğrafyaları hakkında elimizde kesin bilgiler yoktur. Bununla beraber Ermeniler, Nordik ve Alpin ırkları karısımı bir halk olarak kabul edilir. Yerli ve göçmen Hint-Avrupalı unsurların karısımından olusmuslardır. M.Ö. VI. Asırda Yunan kaynaklarında “Armina” adı ile anılırlar, genellikle esmer, orta boylu, brakisefal (yuvarlak baslı) apotomosefal (arkası düz baslı), saç ve göz renkleri koyu kişilerdir.
[] - ^ a b Maksudyan, Nazan, Türklüğü Ölçmek: Bilimkurgusal Antropoloji ve Türk Milliyetçiliğinin Irkçı Çehresi 1925-1939, İstanbul, Metis, 2005, , s. 61.
- ^ Türk Tarih Tetkik Cemiyeti, Tarih I Tarihtenevelki Zamanlar ve Eski Zamanlar, Kaynak Yayınları, İstanbul, Ekim 2000 (İlk baskısı: 1931'de Devlet Matbaası tarafından yayımlanmıştır).
Dış bağlantılar
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kafatasi olcumu kafatasi kemiklerinin uzunluklarinin olcumune dayanan teknik Insan kafatasi ve 1902 yilinda kullanilan olcum aletiSempanzeler ile siyahi insanlar arasinda iliski oldugunu iddia eden cizim ve Types of Mankind 1854 Yirminci yuzyil baslarinda antropologlar tarafindan insan populasyonlarini kategorilendirmek icin basvurulan en yaygin yontemden biriydi Amerikali antropolog Carleton Stevens Coon tarafindan 1960 li yillara kadar kafatasi indeksi insanlari kategorilendirmek icin kullanilmistir Sadece Amerika da beyaz irktan olanlar Coon un kitabinda yer verdigi sekilde Kafkas irkindan diye adlandirilmaktadir Kafatasi olcumu 20 yuzyilin ortasina kadar bilimsel irkcilikta irklarin karakteristiklerinin tasnifinde kullanilmistir Bu olcum 19 ve 20 yuzyillarda Avrupali ari irk ve ustun irk ideolojilerine temel olusturmustur kaynak belirtilmeli Kafatasi endeksiSamuel George Morton un 1839 tarihli cizimi Bir siyahi kafatasi Bir Kafkas beyaz irk kafatasi bir Mogol Turani kafatasi Kafatasi endeksi kafanin azami genisliginin azami uzunluguna bolumunun 100 ile carpilmasiyla hesaplanir yatay duzlemde veya onden arkaya dogru Hesaplanan gosterge 75 ten kucuk ise kafatasi ustten bakildiginda uzun ve duz demektir Bu tip kafataslari dolikosefal olarak adlandirilir ve tipik Avustralya yerlileri Aborjinler ve Guney Afrika yerlileri bu sinifa girer Endeks 75 ile 80 arasinda ise kafatasi neredeyse ovaldir yuvarlak Bu tip kafataslarina denir ve tipik Avrupali ve Cinlilerde gorulur 80 ve uzeri endekse sahip kafataslari genis ve kisadir ve brakisefal olarak adlandirilir Bu siniftaki kafataslari daha cok Mogollar ve Andaman ve Nikobar adalari yerlilerinde gorulur Yirminci yuzyilin baslarinda insan populasyonlarini kategorilestirmek icin yaygin olarak kullanilmistir Amerikali antropolog Carleton Stevens Coon fiziksel antropoloji arastirmalarinda insan populasyonlarinin siniflandirilmasi icin 1960 li yillara kadar kafatasi endeksi yontemine de basvurmustur Gunumuzde kafatasi endeksi insan populasyonlarinin tasnifinde kullanilan yontemler arasinda degildir Bu yontem sadece bireylerin gorunumlerinin tanimlanmasinda ve Fetus un yasinin belirlenmesinde kanuni haller ve gebelik ile ilgili sebeplerde basvurulmaktadir Hayvanlarin tasnifinde ozellikle kedi ve kopeklerin siniflandirilmasinda kafatasi endeksi kullanilir Sadece kafatasi eni ve boyunun oranina dayanan kafatasi indeksi yontemi yerine modern tipta kapsamli yuz ve kafa iskeleti yapisi olcumune dayanan ve paleoantropolojide fiziksel antropolojide kullanilan ve adli tipin basvurdugu kafatasi olcum bilimi olan antropometri kabul goren bir tekniktir Kafatasi antropometrisinde kafatasi bulunan olulerin ve hatta fosillerin plastik yontemler ile yuzlerinin hayattaykenki gorunuslerinin yeniden olusturulmasinda yararlanilmaktadir kaynak belirtilmeli Primat kafataslarinin belirlenmesiAntropolojidePieter Camper canlilarin yuz acilarinin olcum degerleri ile zekalari arasinda bir ilinti bulunacagini kesfettigini acikladi Bu teknige gore Camper antik heykeller bu acinin 90 iken siyahi insanlarda 70 orangutanlarda ise 58 oldugunu hesapladi Bu bulguya dayanarak tarihi surec icinde insanoglunun hiyerarsik tekamulunu isaret ettigini iddia etti Daha sonra bu konuda Etienne Geoffroy Saint Hilaire 1772 1844 ve Paul Broca 1824 1880 tarafindan bilimsel yayinlar yapildi Fiziksel antropolojide paleoantropologlar tarafindan fosillerin kafatasi olculeri ve kafatasi hacimleri canlinin siniflandirilmasinda kullanilir Insan nufuslarinin siniflanmasi19 yuzyil ortasindan 20 yuzyil basina kadar antropolojide kafatasi olcumunu insan irklarinin siniflanmasi icin temel olcut olarak ortaya atan hipotezler ortaya cikmistir Ancak bu hipotezlerin basitlestiriciligi gunumuzde kabul edilmemektedir Brakisefal Ornegin brakisefallik Turk kokenli halklarin cogunlukla paylastigi bir ozelliktir ancak bu ozellik Isvicreliler Bavyerali Almanlar Hunlarin dagilmasi sirasinda 5 000 cadir hunlu bavyerraya yerlesti Fransa nin orta bolumunde yasayan topluluklar Bosnaklar ve Gurculer ve kafatasinin arkasi duz olan sekliyle de Ermeniler tarafindan da Brakesefal kafatasi sekli paylasilmaktadir Dolikosefal Sarisin mavi gozlu ak tenli Isvecliler ise dolikosefal dir ancak Afrika zencilerinin hemen hepsi dolikosefal gibi gorunmelerine ragmen index farklidir Ancak kafatasi endeksine dayali bir siniflandirmasi insan irklarinin belirlenmesi icin temel olusturamaz Buna ek olarak dunya halklarinin tarihsel surec boyunca birbirleriyle karisarak gelismesinden dolayi insanligin irklara ayrilmasi ve buna bagli olarak irk tasnifinin nesnel olcutlere baglanmasi cabasi bilimsel temellere oturmamaktadir Turkiye de Amerikali ekonomist ve antropolog William Zebina Ripley in 1899 tarihli Avrupa daki Irklar kitabinda yer verdigi semaIrk kavrami ve tarifi bugune kadar bircok tartismalara ve birbirine zit fikirlere konu olmustur Bazi yazarlar irklari dillere veyahut renklere gore tasnif etmislerdir Halbuki degisik irklarin karismasiyla olusan bazi kavimlerin ortak dilleri oldugu gibi ayni irka mensup olan bazi kavimler de baska dilleri konusmaktadirlar Avrupa alimlerinin insanlik ve insan irklari hakkinda verdikleri bilgiler hep kendi bakis acilarindandir Bu insan karisimlarinin terkiplerini layikiyla tanimak guctur Bununla beraber incelenmeleri kolay olsun diye genellikle bu insan cemiyetlerini anatomik benzerlikleri acisindan irklara ayirirlar Tarihtenevelki Zamanlar ve Eski Zamanlar Tarih I Maarif Vekaleti Milli Talim ve Terbiye Dairesi Nazan Maksudyan 1925 1939 yillari arasinda yayinlanan Turk Antropoloji Mecmuasinin analizini yapmis ve Turklerin brakisefal Alpin irkinin mukemmel temsilcileri oldugunu gostererek Turklerin kadimligini ve tarih boyunca surmus ebedi ustunlugunu kanitlamaktir oldugu tezini ortaya koymustur Maksudyan a gore yeni bir tarih yorumu ortaya koyma cabasindakiler Turklerin irk ozellikleri tarif ederken basvurduklari onemli ozelliklerden biri brakisefal kafa tipi idi Afet Inan basta olmak uzere katilimcilar sari irkla Turklerin bag olmadigini ve Turklerin Orta Asya da yasayan tek irk oldugunu vurguladilar Bu sekilde dunya uzerindeki halklarin buyuk bir kisminin brakisefal oldugu gozlemlenmis Bu donemde yayinlanan ve 1931 1941 yillari arasinda okutulan tarih dersi kitabinda batili alimlerin her ne kadar tutarli olmasa da kafatasi olcumu vb antropolojik bulgulara dayanarak insanlari irklara ayirdiklarina yer verilmistir Ataturk un manevi kizi Afet sonraki Prof Dr Afet Inan Isvicreli antropolog profesor Eugene Pittard ogretmenliginde Cenevre de doktorasini yaparken Turklerin vucut antropolojik olculerinin iyi arastirilmamis oldugunu tezi icin luzumunu belirtip yardim istemistir Ataturk de Sihhiye Vekaleti nden Saglik Bakanligina Anadolu da iki kerede 40 000 ve 60 000 Turk un olculerinin alinmasini istemistir Bu sekilde toplanan verilerden yola cikan tez 1939 da Cenevre de Fransizca olarak yayinlanmistir Recherches sur les caracteres anthropologiques des populations de la Turquie Turkiye Nufusunun Antropolojik Ozellikleri Uzerine arastirmalar Geneve 1939 Kitapta Turklerin yalniz kafatasi olculeri uzerine degil boy ortalamalari cilt goz sac renkleri ve goz kapagi cekikligi gibi yirmi kadar fiziksel antropolojik ozellikleri uzerine calismalara dair bilgiler yayinlandi Ayrica bakinizOrd Prof Dr Reha Oguz TurkkanKaynakca The Races of Europe The White Race and the New World Carleton Stevens Coon 1939 cephalic index Ingilizce Encyclopaedia Britannica 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2009 An index of less than 75 means that the skull is long and narrow when seen from the top such skulls are called dolichocephalic and are typical of Australian aborigines and native southern Africans An index of 75 to 80 means that the skull is nearly oval such skulls are called mesaticephalic and are typical of Europeans and the Chinese A skull having an index of over 80 is broad and short and is called brachycephalic such skulls are common among Turks Mongolians and the Andaman Islanders Zeynep ALTINTAS 1890 yilina kadar Osmanli arsiv belgelerine gore Ermeni sorununun ortaya cikisinda Ingiltere nin rolu Pdf Afyon Kocatepe Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Tarih Bolumu Ermenilerin kokenleri ve cografyalari hakkinda elimizde kesin bilgiler yoktur Bununla beraber Ermeniler Nordik ve Alpin irklari karisimi bir halk olarak kabul edilir Yerli ve gocmen Hint Avrupali unsurlarin karisimindan olusmuslardir M O VI Asirda Yunan kaynaklarinda Armina adi ile anilirlar genellikle esmer orta boylu brakisefal yuvarlak basli apotomosefal arkasi duz basli sac ve goz renkleri koyu kisilerdir olu kirik baglanti a b Maksudyan Nazan Turklugu Olcmek Bilimkurgusal Antropoloji ve Turk Milliyetciliginin Irkci Cehresi 1925 1939 Istanbul Metis 2005 ISBN 975 342 518 X s 61 Turk Tarih Tetkik Cemiyeti Tarih I Tarihtenevelki Zamanlar ve Eski Zamanlar Kaynak Yayinlari Istanbul Ekim 2000 Ilk baskisi 1931 de Devlet Matbaasi tarafindan yayimlanmistir Dis baglantilarAyrica bakinizFrenoloji