Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kuru temizleme, kumaşların üzerinde bulunan kir ve lekeleri çıkarmak için su içermeyen apolar bir çözücü kullanılarak yapılan yıkama işlemidir. Dünya çapında genel olarak kuru temizlemede tetrakloroetilen isimli toksisitesi düşük ve yanıcı olmayan bir sıvı kullanılır. Yapısı polar olan su kullanan ıslak temizlemeden farklıdır, yine de sıvı içerir, ancak giysiler bunun yerine su içermeyen bir sıvıyla yıkanır.
Sanılanın aksine kuru temizleme tamamen "kuru" değildir ve sıvı kullanılarak yapılır. "Kuru" ifadesi kimyada çoğu zaman bahsedilen maddenin ya da işlemin su içermediği anlamına gelir.
Müşterilerinin bakış açısına göre, kuru temizleme işletmeleri iki türe ayrılır; bir tesis yerinde temizlik yapar, bir bayi ise müşterilerden giysileri alır, onları büyük bir fabrikaya gönderir ve ardından temizlenmiş giysileri müşteri tarafından alınması için bayiye geri götürür. Bu döngü, temizleme işleminin neden olduğu yangın veya tehlikeli duman riskini en aza indirmek için yapılmıştır ancak günümüzde kullanılan çözücüler yanıcı olmadığından kuru temizlemenin dükkân içerisinde yapılmaması için bir neden yoktur.
Tarihi
Kuru temizlemeye (İngilizce dry scouring) ismini veren mucit ve terzi Thomas L. Jennings 1821 yılında, patent alan ilk Siyahî Amerikalı olmuştur. Kendisi, su ve sabun ile yıkanmayan lekeler üzerine çeşitli çözücüler denemiştir.
Sulu olmayan çözücüler kullanarak çamaşırları kirden temizlemeye yönelik modern süreç, bir boyahane sahibi Jean-Baptiste Jolly'nin bunun için petrol ürünleri kullanmayı önerdiği bilinmektedir. Bir rivayete göre evindeki masa örtüsünün, hizmetçinin üzerine gazyağı döktükten sonra daha temiz hâle geldiğini fark eden Jolly, giysileri gazyağıyla (kerosen) temizlediği ilk kuru temizleme dükkânını açtı.
Kerosen ve benzinin yanıcılığı Atlantalı bir kuru temizlemeci olan William Joseph Stoddard'ı endişelendirmekteydi. Stoddard, bu iki sıvıdan daha az yanıcı olan Stoddard solventini geliştirmiştir. Bu çözücü, terebentin içermekteydi. Terebentin yine de yanıcıdır ve yangın riski teşkil eder.
I. Dünya Savaşından sonra karbon tetraklorür gibi klorlu çözücüler kuru temizlemede kullanılmaya başlanmıştır. Karbon tetraklorür ve trikloroetilen geçmişte en çok kullanılan kuru temizleme çözücüleriydi. Önceki iki çözücünün insan sağlığı (örneğin karbon tetraklorür çok zehirliydi) ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerinden (trikloroetilen, yeraltı sularında birikmekteydi) dolayı kuru temizlemede 1930'lardan beri günümüzde daha güvenli ve daha düşük toksisitesi olan tetrakloroetilen kullanılmaktadır.
Kuru temizleme işlemi eskiden, biri temizleme işlemi için, ikincisi çözücüyü giysilerden çıkarmak için olmak üzere iki makinede yapılırdı. Bu dönemin makineleri "bacalı" olarak tanımlandı; kurutma egzozları, birçok modern çamaşır kurutma makinesi egzozuyla aynı şekilde atmosfere atılırdı. Bu, çevre kirliliğine katkıda bulundu ve potansiyel olarak yeniden kullanılabilir çözücünün çoğu atmosfere kayboldu. Modern kuru temizleme makineleri hem yıkamayı hem de kurutmayı aynı yerde yapar ve çözücüyü tekrar geri dönüştürür.
Mekanizma
Mekanizma açısından kuru temizleme, kumaş üzerindeki lekeleri seçici olarak çözer. Çözücüler, polar değildir (apolar) ve lekelere neden olan apolar bileşikleri seçici olarak çıkarma eğilimindedir. Bu lekeler aksi takdirde yalnızca yüksek sıcaklıklarda sulu deterjan karışımlarında çözünebilir ve ısı hassas kumaşlara potansiyel olarak zarar verebilir.
Apolar çözücüler, kumaş içindeki herhangi bir polar grupla etkileşime girmediğinden, bazı kumaşlar, özellikle doğal kumaşlar için de iyidir. Su bu polar gruplara bağlanır ve bu da yıkama sırasında liflerin içindeki proteinlerin şişmesine ve gerilmesine neden olur. Ayrıca, su moleküllerinin bağlanması lif içindeki zayıf çekimlere müdahale ederek lifin orijinal şeklinin kaybolmasına neden olur. Çamaşır döngüsünden sonra su molekülleri kurur. Bununla birlikte, liflerin orijinal şekli zaten bozulmuştur ve bu genellikle büzülmeye neden olur. Apolar çözücüler bu etkileşimi önleyerek daha hassas kumaşları korur.
Aşamalar
Kuru temizlemecideki süreç ürünlerin teslim alınması, gelen ürünlerin ayrılması, ön temizlik, makinede temizleme (sıkma ve kurutma dahil) ve sonraki rötuşlar (temizleme), ütüleme ve paketlemeyi içeren bitirme işlemleri olmak üzere beş ana aşamadan oluşur. Deri ve süet ürünler için bitirme işlemleri aynı zamanda yağlama, tonlama ve film kaplamaların uygulanmasını içerebilir.
Ürünlerin kabulü
Alım, ürünün türünü, kusurlarını ve kirlerini, temizleme yöntemini belirleyen ve ayrıca tüketici ile temizlik esnasında olabilecek herhangi bir sorun çıkması durumları için bir anlaşma yapan sürecin en önemli aşamalarından biridir.
Ürünlerin sınıflandırılması
Ürünlerin, kuru temizleme makinesine yüklemek için partilerin toplanmasından oluşur. Boyaların bir üründen diğerine geçmesini önlemek için başta renklere göre ayrım yapılır. Ayıklama, malzemenin bileşimine, gelen ürünlerin rengine ve kirlenme derecesine göre yapılır: fiziksel ve kimyasal özelliklerinden dolayı her malzeme kuru temizleme makinesinde farklı davranır.
Ön leke çıkarma
Bu aşama, ürünlerin en kirli bölgelerinin (kuru temizleme kalitesini artırmak için) işlenmesini ve kuru temizleme makinesinde çözücü ve ısı etkisi altında nihai olarak ürün üzerinde daha sonra çıkarılması imkansız olan ve kalıcı olarak kalabilecek lekelerin çıkarılmasını amaçlar. Bu işlemde lekeleri çıkarmak için çözücülerle birlikte deterjanlar kullanılır. Bu işlem, basınçlı hava ve buhar sağlamak için egzozlu bir çalışma yüzeyine ve tabancalara sahip, aydınlatmalı özel leke çıkarma masalarında gerçekleştirilir - öyle ki su, deterjanlar ve çözücü ile birlikte güçlü bir hava akımı lekeyi çıkarır.
Kuru temizleme
Kumaşlarda bulunan kirletici maddeleri çıkarmak ve çözmek için çözücülerin yeteneğini kullanılır. Günümüzde kullanılan tüm kuru temizleme makineleri kapalı devre çalışmaktadır. Tankta harcanan ve ürünlerdeki safsızlıkları emen perkloroetilen, büyük safsızlık parçacıklarının tutulduğu filtrelerden geçerek damıtma için damıtma cihazına gönderilir.
Dükkân personelinin ve müşterilerinin daha fazla güvenliği için, tüm modern kuru temizleme makinelerinde özel bir cihaz - bir adsorber bulunur. Bu cihazlar kurutma sırasında oluşan çözücü buharlarını emerek ürünlerden ve kuru temizleme haznesinden tamamen uzaklaştırılmasını sağlar. Bu nedenle, modern kuru temizleme teknolojisi, yüksek derecede çevre dostudur ve kuru temizleme şirketi çalışanlarının ve müşterilerinin sağlığı için güvenlidir.
Bitirme işlemleri
Ana bitirme işlemi ütülemedir - ütü masaları, presler ve mankenler kullanılır. Egzozlu ütü masasında ütüleme, yerleşik bir buhar jeneratörü veya merkezî bir kuru temizleme dükkanı tarafından üretilen buhar beslemeli ütüler kullanılarak gerçekleştirilir. Leke kalırsa son bir leke çıkarma işlemi de yapılır. Lekeler elle çıkarılamıyorsa ürün tekrar kuru temizlemeye gönderilir. Tekrarlanan kuru temizlemeden sonra leke kaybolmadıysa, bu kabul makbuzuna kaydedilir ve ürün ıslak ısıl işlem ve daha fazla paketleme ve siparişin verilmesi için gönderilir.
İşlem
İsminin önerdiğinin aksine, kuru temizleme tamamen "kuru" değildir. Kuru temizleme işlemi genellikle perkloroetilen (perc) denen apolar, oda sıcaklığında sıvı hâlde bir çözücü ile yapılır. Perkloroetilen, termal olarak stabil olduğundan, tekrar tekrar damıtılıp kullanılır.
Pek çok tekstil ürünü, özellikle takım elbise veya mont gibi farklı kumaş türlerinin işlendiği tekstil ürünleri, deforme olabileceği veya rengini kaybedebileceği için yalnızca su veya sulu yıkama solüsyonları ile sınırlı ölçüde temizlenebilmektedir. İpekli giysiler tekstil yapısını kaybeder, suyla yıkandığında yumuşar ve sarkar. Bu yüzden bazı kumaşlar sadece kuru temizleme yapılmalıdır.
Yıkama döngüsü sırasında hazne yaklaşık üçte biri çözücü ile dolar ve dönmeye başlar. Çözücü sıcaklığı 30 °C veya altında tutulur, çünkü daha yüksek bir sıcaklık çözücüye zarar verebilir. Yıkama döngüsü sırasında haznedeki çözücü (genelde 'kafes' olarak bilinir) bir filtrasyon odasından geçirilir ve ardından 'kafese' geri beslenir. Bu döngü olarak bilinir ve yıkama süresi boyunca devam eder. Çözücü daha sonra uzaklaştırılır ve bir kazan ve kondansatörden oluşan bir damıtma ünitesine gönderilir. Yoğunlaştırılmış çözücü, kalan suyun çözücüden ayrıldığı ve daha sonra temiz çözücü tankına beslendiği bir ayırıcı üniteye beslenir. (Su polar olduğu için apolar olan tetrakloroetilen ile asla karışmaz ve tetrakloroetilen yoğunluğu nedeniyle suyun altında kalır) İdeal akış hızı, makinenin boyutuna bağlı olarak dakikada kilogram giysi başına yaklaşık 8 litre çözücüdür.
Bazı kuru temizleme makineleri çözücüyü damıtmak yerine filtreden geçirerek kullanımdan sonra arıtır.
Giysiler ayrıca makinenin operatörü tarafından işlem öncesinde yabancı cisimler açısından da kontrol edilir. Plastik kalemler gibi plastik maddeler çözücü banyosunda çözünerek tekstile zarar verebilir. Bazı hassas tekstil boyaları çözücüye daldırma sırasında boya akıtabilir. Kuş tüyü yatak örtüleri veya püsküllü kilimler veya askılar gibi kırılgan öğeler işlem öncesinde bir file çantaya konulabilir. Perkloroetilenin yoğunluğu, oda sıcaklığında yaklaşık 1,7 g/cm3'tür (sudan %70 daha ağırdır) ve emilen çözücünün tam ağırlığı, mekanik destek sağlanmadığı sürece, ekstraksiyon döngüsü sırasında tekstilin normal kuvvet altında bozulmasına neden olabilir.
Tüm lekeler kuru temizleme ile çıkarılamaz. Bazılarının, giysiler yıkanmadan veya kuru temizlemeden önce özel leke çözücülerle (bazen buharla veya özel leke çıkarıcı sıvılara batırılarak) işlemden geçirilmesi gerekir. Ayrıca, uzun süre kirli bir şekilde saklanan giysilerin orijinal renk ve dokularına kavuşması da zordur.
Tipik bir yıkama döngüsü, giysilerin türüne ve kirlilik derecesine bağlı olarak 8-15 dakika sürer. İlk üç dakika boyunca, çözücüde çözünen kirler perkloroetilen içinde çözülür ve gevşek, çözünmeyen kir çıkar. Gevşek kir çıktıktan sonra, çözünmeyen kiri giysilerden çıkarmak 10-12 dakika sürer. Hidrokarbon çözücüler kullanan makineler, çözücüde çözünen kirlerin çok daha yavaş çözülme hızı nedeniyle en az 25 dakikalık bir yıkama döngüsü gerektirir.
Durulama döngüsünden sonra makine, çözücüyü yeniden kullanım için geri kazanan özütleme işlemine başlar. Modern makineler, kullanılan çözücünün yaklaşık %99,99'unu geri kazanır. Ekstraksiyon döngüsü, çözücünün yıkama haznesinden boşaltılması ve sepetin 350-450 rpm'e hızlandırılmasıyla başlar ve bu da çözücünün çoğunun kumaştan serbestçe dönmesine neden olur. Bu zamana kadar kuru temizleme işleminde çözücü kesinlikle ısıtılmadığından temizlik normal sıcaklıkta yapılır. Daha fazla çözücü püskürtülemediğinde, makine kurutma döngüsünü başlatır.
Kurutma döngüsü sırasında giysiler, sepet içinde dolaşan bir sıcak hava akışında (60–63 °C) döndürülür ve sıkma döngüsünden sonra kalan çözücü kalıntıları buharlaşır. Giysilerin ısıdan zarar görmesini önlemek için hava sıcaklığı kontrol edilir. Makineden dışarı atılan sıcak hava daha sonra çözücü buharlarının yoğunlaştırıldığı ve damıtılmış çözücü tankına geri gönderildiği bir soğutma ünitesinden geçer. Modern kuru temizleme makinelerinde, soğutulmuş havanın yeniden ısıtıldığı ve yeniden sirküle edildiği kapalı devre bir sistem kullanılır. Bu, yüksek çözücü geri kazanım oranları ve azaltılmış hava kirliliği ile sonuçlanır. Kuru temizlemenin ilk günlerinde, ucuz olduğu ve zararsız olduğuna inanıldığı için büyük miktarlarda perkloroetilen atmosfere salınıyordu.
Çözücü işlemleri
Yıkama bölmesinden gelen kirli çözücü, yıkama bölmesine geri gönderilmeden önce birkaç filtrasyon aşamasından geçer. İlk adım, tiftik, tutturucular, düğmeler ve madeni paralar gibi küçük nesnelerin çözücü pompasına girmesini önleyen bir düğme kapanıdır.
Zamanla, filtre üzerinde ince bir çamurumsu bir kir tabakası birikir. Çamur düzenli olarak (genellikle günde bir kez) çıkarılır ve ardından çamurda hapsolmuş çözücüyü geri kazanmak için işlenir. Birçok makine, çözücü ile geri yıkanırken filtredeki kiri merkezkaç kuvvetiyle çıkaran "döndürme diski filtreleri" kullanır.
Tiftik filtreden sonra çözücü, emici bir kartuş filtreden geçer. Aktif killer ve odun kömürü içeren bu filtre, çözücüdeki boyalarla birlikte ince çözünmeyen kirleri ve uçucu olmayan kalıntıları giderir. Son olarak çözücü, daha önce çıkarılmamış herhangi bir kiri temizleyen bir filtreden geçer. Temiz çözücü daha sonra çalışan çözücü tankına geri gönderilir. Damıtıcıdan gelen atık çamur veya katı kalıntı çözücü, su, toprak, karbon ve diğer uçucu olmayan artıkları içerir.
Modern kapalı makinelerin çoğu ayrıca, algılanabilir tüm perc izlerinin ne zaman giderildiğini otomatik olarak algılayan bilgisayar kontrollü bir kurutma sensörü içerir. Bu sistem, döngü sonunda yalnızca az miktarda perc dumanının salınmasını sağlar.
Kullanılan çözücüler
Dünya çapındaki birçok kuru temizleme işletmeleri ana çözücü olarak perkloroetilen olarak da bilinen tetrakloroetilen isimli bir klorokarbon kullanır ancak bazı modern kuru temizleme işletmeleri, farklı çözücüler kullanabilmektedir ve son yıllarda tetrakloroetilenin yerini alabilecek yeni çözücüler denenmektedir. Çoğu yeni çözücü, temizleme kabiliyetinde tetrakloroetilen kadar iyi değildir.
Perkloroetilen
Perkloroetilen (perc, PCE veya tetrakloroetilen) 1930'lardan beri kullanılmaktadır, hoş kokulu renksiz bir sıvıdır. Perkloroetilenin keskin olmayan, hoş kokusu çok düşük konsantrasyonlarda bile alınabilir. Kuru temizleme dükkânlarının karakteristik kokusu büyük oranda bu madde kaynaklıdır. PCE, temizleme performansı için "standart" olan en yaygın çözücüdür. Son derece etkili bir temizleme çözücüsüdür. Termal olarak stabildir, geri dönüştürülebilir ve düşük toksisiteye sahiptir. Buna rağmen, özellikle yüksek sıcaklıklarda renk akmasına/kaybına neden olabilir. Bazı durumlarda bazı giysilerdeki özel süslemelere, düğmelere ve boncuklara zarar verebilir. Yağ bazlı lekeler için (lekelerin yaklaşık %10'unu oluşturur), daha yaygın suda çözünen lekelerden (kahve, şarap, kan vb.) daha iyidir. Tetrakloroetilenin toksisitesi düşüktür ve "Kuru temizleme ve yağ çıkarmada yaygın kullanımına rağmen insanlarda zehirlenme vakaları nadirdir". Değerlendirilen kanser teşhisi konmuş kuru temizlemecilerin çoğunun aşırı sigara ve içki alışkanlığı olması nedeniyle, Tetrakloroetilenin kanserojen olma olasılığına dair kanıtlar sınırlıdır.
Tipik bir kuru temizlemecide tetrakloroetilene maruz kalmanın, herhangi bir tehlike arz edebilecek seviyelerin çok altında olduğu bulunmuştur. Sanılanın aksine, Perkloroetilen uçucu olduğundan, kuru temizleme işlemi görmüş giysilerin üzerinde hiçbir kalıntı bırakmaz.
Trikloroetilen
Trikloroetilen, (TCE) PCE'den daha agresif ve güçlüdür ancak leke çıkarmada nadiren kullanılır. Günümüzde kuru temizlemede kullanımı giderek azalmıştır ve artık çoğu ülkede kullanılmamaktır. Üstün yağ giderme özellikleriyle, geçmişte endüstriyel iş giysisi/tulum temizliğinde sıklıkla kullanılıyordu.
Koku ve görünüş gibi fiziksel özellikleri tetrakloroetilene benzer ancak kaynama noktası daha düşüktür (87 °C). Trikloroetilen ayrıca geçmişte anestezik olarak kullanılmıştır.
Hidrokarbonlar
Hidrokarbonlar, 'in DF-2000 veya 'in EcoSolv ve Pure Dry gibi ürünlerinde bulunur. Bu petrol bazlı çözücüler PCE'den daha az agresiftir ancak aynı zamanda daha az etkilidir. Yanıcı olmalarına rağmen, doğru kullanıldığında yangın veya patlama riski en aza indirgenebilir. Ancak hidrokarbonlar doğa için kirleticidir. Hidrokarbonlar pazarın yaklaşık %10-12'sini oluşturur. Hidrokarbon çözücüler kuru temizleme dışında birçok alanda da kullanılmaktadır.
Kuru temizlemede kullanılan ilk çözücülerden olan benzin de bir hidrokarbon karışımıdır.
Karbon dioksit
Süperkritik CO2, PCE'ye bir alternatiftir; ancak, bazı kir türlerinin çıkarılmasında yetersizdir. Eklenebilecek sürfaktanlar CO2'nin etkinliğini arttırır.
Consumer Reports, süperkritik CO2'yi geleneksel yöntemlerden daha üstün olarak derecelendirdi, ancak Kuru Temizleme ve Çamaşırhane Enstitüsü, 2007 tarihli bir raporda "oldukça düşük temizleme kabiliyeti" olduğunu açıkladı.
CO2 kullanan makineler çok daha pahalıdır - bir PCE makinesinden 90.000 ABD dolarına kadar daha fazladır ve bu da küçük işletmeler için satın alınabilirliği zorlaştırır.
Kuru temizleme işlemi, gaz hâlindeki karbondioksit kullanılarak giysilerle dolu kapalı bir haznenin bir depolama kabından yaklaşık 200 ilâ 300 psi'ye (14 ila 21 bar) doldurulmasını içerir. İşlemdeki bu adım, temizleme odasına termal şoku önlemek için bir önlem olarak başlatılır. Sıvı karbon dioksit daha sonra hidrolik veya elektrikle çalışan bir pompa (tercihen çift pistonlu) tarafından ayrı bir depolama kabından temizleme odasına pompalanır. Pompa, sıvı karbondioksitin basıncını yaklaşık 900 ila 1.500 psi'ye (62 ila 103 bar) yükseltir. Ayrı bir alt soğutucu, pompanın erken bozulmasına yol açabilecek kavitasyonu önlemek amacıyla karbondioksitin sıcaklığını kaynama noktasının 2 ilâ 3 derece altına indirir.
Glikol eterler
Glikol eter (özellikle dipropilen glikol tersiyer-bütil eter, ticarî adı Rynex) — Birçok çözücüyle kıyasla çevre için daha iyidir. Dipropilen glikol tersiyer bütil eter (DPTB) mevcut endüstri standartlarının çok üzerinde bir parlama noktasına sahiptir, dolayısıyla yangın tehlikesi oluşturmaz. DPTB suda çözünür lekeleri ve ayrıca şu anda ticari kullanımda olan perc veya diğer glikol eter kuru temizleme çözücülerini çözebilir. Kuru temizlemede Rynex ürününün DPTB-su solüsyonlarının özel bir avantajı, tipik bir karışım gibi davranmamalarıdır. Aksine, Rynex tek bir madde gibi davranır. Bu, daha düşük bir kaynama noktasında azeotropik damıtma üzerine daha iyi tanımlanmış bir ayırmaya izin verir.
Başka çözücüler
Onlarca yıldır perkloroetilenin yerini alabilecek yeni bir çözücü geliştirmek için çaba gösterildi. Bu alternatiflerin şu ana kadar ekonomik olduğu kanıtlanmamıştır.
- Stoddard çözücüsü (terebentin – yanıcı ve patlayıcı, parlama noktası 38 °C
- CFC-113 (Freon-113, 1,1,2-Trikloro-1,2,2-trifloroetan), bir kloroflorokarbon. Şimdi ozon dostu olmadığı için yasaklandı.
- Kısaca D5 olarak adlandırılan dekametilsiklopentasiloksan ("sıvı silikon"), GreenEarth Cleaning tarafından popüler hâle getirildi. Perkloroetilenden çok daha pahalıdır ve temizleme gücü yetersizdir. Çevrede günler içinde bozunur.
- Dibütoksimetan (SolvonK4), hem su bazlı lekeleri, hem de yağ bazlı lekeleri çıkaran bipolar bir çözücüdür.
- Bromlu çözücüler (n-propil bromür, Fabrisolv, DrySolv), PCE'den daha yüksek KB değerlerine sahip çözücülerdir. Bu, daha hızlı temizleme sağlar, ancak doğru kullanılmadığı takdirde bazı sentetik boncuklara ve payetlere zarar verebilir. Sağlık açısından, sinirlerin uyuşması ve kanserojenlik gibi nPB ile ilişkili riskler bildirilmiştir. Daha pahalı çözücüler arasındadır, ancak daha hızlı temizleme, daha düşük sıcaklıklar ve daha hızlı kuruma süreleri sağlar.
- Karbon tetraklorür, kuru temizlemede ilk kullanılan organoklorür çözücü. Özellikle de karaciğer için çok zehirli olduğu için kuru temizleme de dâhil birçok alanda kullanımı yasaklamıştır. Ozon tabakasının delinmesinde rol oynar.
- 1,1,1-Trikloroetan, trikloroetilene yakın temizleme gücü vardır. Ozon tabakasına zarar verdiği için yasaklandı.
Semboller
Kuru temizleme için uluslararası GINETEX yıkama sembolü bir dairedir. İçinde perkloroetilen çözücüyü belirtmek için P harfi veya genellikle hidrokarbonları imâ eden yanıcı bir çözücüyü (Feuergefährliches Schwerbenzin) belirtmek için F harfi olabilir. Dairenin altındaki çubuk, yalnızca hafif temizleme işlemlerinin önerildiğini gösterir. Üzeri çizili boş daire, bir öğenin kuru temizleme yapılmaması gerektiğini gösterir.
-
![image]()
Profesyonel temizlik sembolü -
![image]()
Sadece hidrokarbon çözücüler (HCS) ile kuru temizleme -
![image]()
Hidrokarbon çözücüler ile hassas kuru temizleme -
![image]()
Hidrokarbon çözücüler ile çok hassas kuru temizleme -
![image]()
Sadece perkloroetilen ile kuru temizleme -
![image]()
Perkloroetilen ile hassas kuru temizleme -
![image]()
Perkloroetilen ile çok hassas kuru temizleme -
![image]()
Kuru temizleme yapılamaz
Kaynakça
- ^ Johnson, Shontavia. . The Conversation (İngilizce). 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
- ^ E.-L. Dreher; T. R. Torkelson; K. K. Beutel (2011). "Chlorethanes and Chloroethylenes". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.o06_o01. ISBN .
- ^ "Tetrachloroethylene (IARC Summary & Evaluation, Volume 63, 1995)". www.inchem.org. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2023.
- ^ Azimi Pirsaraei, S. R.; Khavanin, A; Asilian, H; Soleimanian, A (2009). "Occupational exposure to perchloroethylene in dry-cleaning shops in Tehran, Iran". Industrial Health. 47 (2): 155-9. doi:10.2486/indhealth.47.155. (PMID) 19367044.
- ^ . Resource.wur.nl. 12 Ekim 2010. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2013.
- ^ Mohamed, Azmi. . Contemporary topics in school science. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2016.
- ^ . 6 Aralık 1993. 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ Tarantola, Andrew (16 Eylül 2014). . Gizmodo (İngilizce). 16 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2016.
- ^ Ceballos, Diana M.; Whittaker, Stephen G.; Lee, Eun Gyung; Roberts, Jennifer; Streicher, Robert; Nourian, Fariba; Gong, Wei; Broadwater, Kendra (2016). "Occupational exposures to new dry cleaning solvents: High-flashpoint hydrocarbons and butylal". Journal of Occupational and Environmental Hygiene. 13 (10): 759-769. doi:10.1080/15459624.2016.1177648. (PMC) 5511734 $2. (PMID) 27105306.
- ^ . GINETEX - Swiss Association for Textile Labelling. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2013.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuru temizleme kumaslarin uzerinde bulunan kir ve lekeleri cikarmak icin su icermeyen apolar bir cozucu kullanilarak yapilan yikama islemidir Dunya capinda genel olarak kuru temizlemede tetrakloroetilen isimli toksisitesi dusuk ve yanici olmayan bir sivi kullanilir Yapisi polar olan su kullanan islak temizlemeden farklidir yine de sivi icerir ancak giysiler bunun yerine su icermeyen bir siviyla yikanir Bir kuru temizleme dukkani Sanilanin aksine kuru temizleme tamamen kuru degildir ve sivi kullanilarak yapilir Kuru ifadesi kimyada cogu zaman bahsedilen maddenin ya da islemin su icermedigi anlamina gelir Musterilerinin bakis acisina gore kuru temizleme isletmeleri iki ture ayrilir bir tesis yerinde temizlik yapar bir bayi ise musterilerden giysileri alir onlari buyuk bir fabrikaya gonderir ve ardindan temizlenmis giysileri musteri tarafindan alinmasi icin bayiye geri goturur Bu dongu temizleme isleminin neden oldugu yangin veya tehlikeli duman riskini en aza indirmek icin yapilmistir ancak gunumuzde kullanilan cozuculer yanici olmadigindan kuru temizlemenin dukkan icerisinde yapilmamasi icin bir neden yoktur TarihiFransa da kullanilmis Italyan yapimi kuru temizleme makineleri 1960 lar Kuru temizlemeye Ingilizce dry scouring ismini veren mucit ve terzi Thomas L Jennings 1821 yilinda patent alan ilk Siyahi Amerikali olmustur Kendisi su ve sabun ile yikanmayan lekeler uzerine cesitli cozuculer denemistir Sulu olmayan cozuculer kullanarak camasirlari kirden temizlemeye yonelik modern surec bir boyahane sahibi Jean Baptiste Jolly nin bunun icin petrol urunleri kullanmayi onerdigi bilinmektedir Bir rivayete gore evindeki masa ortusunun hizmetcinin uzerine gazyagi doktukten sonra daha temiz hale geldigini fark eden Jolly giysileri gazyagiyla kerosen temizledigi ilk kuru temizleme dukkanini acti Kerosen ve benzinin yaniciligi Atlantali bir kuru temizlemeci olan William Joseph Stoddard i endiselendirmekteydi Stoddard bu iki sividan daha az yanici olan Stoddard solventini gelistirmistir Bu cozucu terebentin icermekteydi Terebentin yine de yanicidir ve yangin riski teskil eder I Dunya Savasindan sonra karbon tetraklorur gibi klorlu cozuculer kuru temizlemede kullanilmaya baslanmistir Karbon tetraklorur ve trikloroetilen gecmiste en cok kullanilan kuru temizleme cozuculeriydi Onceki iki cozucunun insan sagligi ornegin karbon tetraklorur cok zehirliydi ve cevre uzerindeki olumsuz etkilerinden trikloroetilen yeralti sularinda birikmekteydi dolayi kuru temizlemede 1930 lardan beri gunumuzde daha guvenli ve daha dusuk toksisitesi olan tetrakloroetilen kullanilmaktadir Kuru temizleme islemi eskiden biri temizleme islemi icin ikincisi cozucuyu giysilerden cikarmak icin olmak uzere iki makinede yapilirdi Bu donemin makineleri bacali olarak tanimlandi kurutma egzozlari bircok modern camasir kurutma makinesi egzozuyla ayni sekilde atmosfere atilirdi Bu cevre kirliligine katkida bulundu ve potansiyel olarak yeniden kullanilabilir cozucunun cogu atmosfere kayboldu Modern kuru temizleme makineleri hem yikamayi hem de kurutmayi ayni yerde yapar ve cozucuyu tekrar geri donusturur MekanizmaPamugun ana bileseni olan selulozun yapisi Bircok OH grubu suyu baglayarak kumasin sismesine ve kirismasina yol acar bu malzemeler tetrakloroetilen ve diger kuru temizleme cozuculeri ile yikandiginda zarar gormez Mekanizma acisindan kuru temizleme kumas uzerindeki lekeleri secici olarak cozer Cozuculer polar degildir apolar ve lekelere neden olan apolar bilesikleri secici olarak cikarma egilimindedir Bu lekeler aksi takdirde yalnizca yuksek sicakliklarda sulu deterjan karisimlarinda cozunebilir ve isi hassas kumaslara potansiyel olarak zarar verebilir Apolar cozuculer kumas icindeki herhangi bir polar grupla etkilesime girmediginden bazi kumaslar ozellikle dogal kumaslar icin de iyidir Su bu polar gruplara baglanir ve bu da yikama sirasinda liflerin icindeki proteinlerin sismesine ve gerilmesine neden olur Ayrica su molekullerinin baglanmasi lif icindeki zayif cekimlere mudahale ederek lifin orijinal seklinin kaybolmasina neden olur Camasir dongusunden sonra su molekulleri kurur Bununla birlikte liflerin orijinal sekli zaten bozulmustur ve bu genellikle buzulmeye neden olur Apolar cozuculer bu etkilesimi onleyerek daha hassas kumaslari korur Bir kuru temizlemecide plastik poset icinde asili elbiselerAsamalarBir kuru temizlemeci kiyafetleri incelerken Kuru temizlemecideki surec urunlerin teslim alinmasi gelen urunlerin ayrilmasi on temizlik makinede temizleme sikma ve kurutma dahil ve sonraki rotuslar temizleme utuleme ve paketlemeyi iceren bitirme islemleri olmak uzere bes ana asamadan olusur Deri ve suet urunler icin bitirme islemleri ayni zamanda yaglama tonlama ve film kaplamalarin uygulanmasini icerebilir Urunlerin kabulu Alim urunun turunu kusurlarini ve kirlerini temizleme yontemini belirleyen ve ayrica tuketici ile temizlik esnasinda olabilecek herhangi bir sorun cikmasi durumlari icin bir anlasma yapan surecin en onemli asamalarindan biridir Urunlerin siniflandirilmasi Urunlerin kuru temizleme makinesine yuklemek icin partilerin toplanmasindan olusur Boyalarin bir urunden digerine gecmesini onlemek icin basta renklere gore ayrim yapilir Ayiklama malzemenin bilesimine gelen urunlerin rengine ve kirlenme derecesine gore yapilir fiziksel ve kimyasal ozelliklerinden dolayi her malzeme kuru temizleme makinesinde farkli davranir On leke cikarma Bu asama urunlerin en kirli bolgelerinin kuru temizleme kalitesini artirmak icin islenmesini ve kuru temizleme makinesinde cozucu ve isi etkisi altinda nihai olarak urun uzerinde daha sonra cikarilmasi imkansiz olan ve kalici olarak kalabilecek lekelerin cikarilmasini amaclar Bu islemde lekeleri cikarmak icin cozuculerle birlikte deterjanlar kullanilir Bu islem basincli hava ve buhar saglamak icin egzozlu bir calisma yuzeyine ve tabancalara sahip aydinlatmali ozel leke cikarma masalarinda gerceklestirilir oyle ki su deterjanlar ve cozucu ile birlikte guclu bir hava akimi lekeyi cikarir Kuru temizleme Kumaslarda bulunan kirletici maddeleri cikarmak ve cozmek icin cozuculerin yetenegini kullanilir Gunumuzde kullanilan tum kuru temizleme makineleri kapali devre calismaktadir Tankta harcanan ve urunlerdeki safsizliklari emen perkloroetilen buyuk safsizlik parcaciklarinin tutuldugu filtrelerden gecerek damitma icin damitma cihazina gonderilir Dukkan personelinin ve musterilerinin daha fazla guvenligi icin tum modern kuru temizleme makinelerinde ozel bir cihaz bir adsorber bulunur Bu cihazlar kurutma sirasinda olusan cozucu buharlarini emerek urunlerden ve kuru temizleme haznesinden tamamen uzaklastirilmasini saglar Bu nedenle modern kuru temizleme teknolojisi yuksek derecede cevre dostudur ve kuru temizleme sirketi calisanlarinin ve musterilerinin sagligi icin guvenlidir Bitirme islemleri Ana bitirme islemi utulemedir utu masalari presler ve mankenler kullanilir Egzozlu utu masasinda utuleme yerlesik bir buhar jeneratoru veya merkezi bir kuru temizleme dukkani tarafindan uretilen buhar beslemeli utuler kullanilarak gerceklestirilir Leke kalirsa son bir leke cikarma islemi de yapilir Lekeler elle cikarilamiyorsa urun tekrar kuru temizlemeye gonderilir Tekrarlanan kuru temizlemeden sonra leke kaybolmadiysa bu kabul makbuzuna kaydedilir ve urun islak isil islem ve daha fazla paketleme ve siparisin verilmesi icin gonderilir IslemIsminin onerdiginin aksine kuru temizleme tamamen kuru degildir Kuru temizleme islemi genellikle perkloroetilen perc denen apolar oda sicakliginda sivi halde bir cozucu ile yapilir Perkloroetilen termal olarak stabil oldugundan tekrar tekrar damitilip kullanilir Bir kuru temizleme makinesi Pek cok tekstil urunu ozellikle takim elbise veya mont gibi farkli kumas turlerinin islendigi tekstil urunleri deforme olabilecegi veya rengini kaybedebilecegi icin yalnizca su veya sulu yikama solusyonlari ile sinirli olcude temizlenebilmektedir Ipekli giysiler tekstil yapisini kaybeder suyla yikandiginda yumusar ve sarkar Bu yuzden bazi kumaslar sadece kuru temizleme yapilmalidir Yikama dongusu sirasinda hazne yaklasik ucte biri cozucu ile dolar ve donmeye baslar Cozucu sicakligi 30 C veya altinda tutulur cunku daha yuksek bir sicaklik cozucuye zarar verebilir Yikama dongusu sirasinda haznedeki cozucu genelde kafes olarak bilinir bir filtrasyon odasindan gecirilir ve ardindan kafese geri beslenir Bu dongu olarak bilinir ve yikama suresi boyunca devam eder Cozucu daha sonra uzaklastirilir ve bir kazan ve kondansatorden olusan bir damitma unitesine gonderilir Yogunlastirilmis cozucu kalan suyun cozucuden ayrildigi ve daha sonra temiz cozucu tankina beslendigi bir ayirici uniteye beslenir Su polar oldugu icin apolar olan tetrakloroetilen ile asla karismaz ve tetrakloroetilen yogunlugu nedeniyle suyun altinda kalir Ideal akis hizi makinenin boyutuna bagli olarak dakikada kilogram giysi basina yaklasik 8 litre cozucudur Bazi kuru temizleme makineleri cozucuyu damitmak yerine filtreden gecirerek kullanimdan sonra aritir Cozucuyu damitmak yerine filtreden gecirerek temizleyen yeni nesil bir kuru temizleme makinesi Giysiler ayrica makinenin operatoru tarafindan islem oncesinde yabanci cisimler acisindan da kontrol edilir Plastik kalemler gibi plastik maddeler cozucu banyosunda cozunerek tekstile zarar verebilir Bazi hassas tekstil boyalari cozucuye daldirma sirasinda boya akitabilir Kus tuyu yatak ortuleri veya puskullu kilimler veya askilar gibi kirilgan ogeler islem oncesinde bir file cantaya konulabilir Perkloroetilenin yogunlugu oda sicakliginda yaklasik 1 7 g cm3 tur sudan 70 daha agirdir ve emilen cozucunun tam agirligi mekanik destek saglanmadigi surece ekstraksiyon dongusu sirasinda tekstilin normal kuvvet altinda bozulmasina neden olabilir Tum lekeler kuru temizleme ile cikarilamaz Bazilarinin giysiler yikanmadan veya kuru temizlemeden once ozel leke cozuculerle bazen buharla veya ozel leke cikarici sivilara batirilarak islemden gecirilmesi gerekir Ayrica uzun sure kirli bir sekilde saklanan giysilerin orijinal renk ve dokularina kavusmasi da zordur Tipik bir yikama dongusu giysilerin turune ve kirlilik derecesine bagli olarak 8 15 dakika surer Ilk uc dakika boyunca cozucude cozunen kirler perkloroetilen icinde cozulur ve gevsek cozunmeyen kir cikar Gevsek kir ciktiktan sonra cozunmeyen kiri giysilerden cikarmak 10 12 dakika surer Hidrokarbon cozuculer kullanan makineler cozucude cozunen kirlerin cok daha yavas cozulme hizi nedeniyle en az 25 dakikalik bir yikama dongusu gerektirir Durulama dongusunden sonra makine cozucuyu yeniden kullanim icin geri kazanan ozutleme islemine baslar Modern makineler kullanilan cozucunun yaklasik 99 99 unu geri kazanir Ekstraksiyon dongusu cozucunun yikama haznesinden bosaltilmasi ve sepetin 350 450 rpm e hizlandirilmasiyla baslar ve bu da cozucunun cogunun kumastan serbestce donmesine neden olur Bu zamana kadar kuru temizleme isleminde cozucu kesinlikle isitilmadigindan temizlik normal sicaklikta yapilir Daha fazla cozucu puskurtulemediginde makine kurutma dongusunu baslatir Kurutma dongusu sirasinda giysiler sepet icinde dolasan bir sicak hava akisinda 60 63 C dondurulur ve sikma dongusunden sonra kalan cozucu kalintilari buharlasir Giysilerin isidan zarar gormesini onlemek icin hava sicakligi kontrol edilir Makineden disari atilan sicak hava daha sonra cozucu buharlarinin yogunlastirildigi ve damitilmis cozucu tankina geri gonderildigi bir sogutma unitesinden gecer Modern kuru temizleme makinelerinde sogutulmus havanin yeniden isitildigi ve yeniden sirkule edildigi kapali devre bir sistem kullanilir Bu yuksek cozucu geri kazanim oranlari ve azaltilmis hava kirliligi ile sonuclanir Kuru temizlemenin ilk gunlerinde ucuz oldugu ve zararsiz olduguna inanildigi icin buyuk miktarlarda perkloroetilen atmosfere saliniyordu Cozucu islemleri Yikama bolmesinden gelen kirli cozucu yikama bolmesine geri gonderilmeden once birkac filtrasyon asamasindan gecer Ilk adim tiftik tutturucular dugmeler ve madeni paralar gibi kucuk nesnelerin cozucu pompasina girmesini onleyen bir dugme kapanidir Kuru temizleme yapmak icin kullanilan makine Zamanla filtre uzerinde ince bir camurumsu bir kir tabakasi birikir Camur duzenli olarak genellikle gunde bir kez cikarilir ve ardindan camurda hapsolmus cozucuyu geri kazanmak icin islenir Bircok makine cozucu ile geri yikanirken filtredeki kiri merkezkac kuvvetiyle cikaran dondurme diski filtreleri kullanir Tiftik filtreden sonra cozucu emici bir kartus filtreden gecer Aktif killer ve odun komuru iceren bu filtre cozucudeki boyalarla birlikte ince cozunmeyen kirleri ve ucucu olmayan kalintilari giderir Son olarak cozucu daha once cikarilmamis herhangi bir kiri temizleyen bir filtreden gecer Temiz cozucu daha sonra calisan cozucu tankina geri gonderilir Damiticidan gelen atik camur veya kati kalinti cozucu su toprak karbon ve diger ucucu olmayan artiklari icerir Modern kapali makinelerin cogu ayrica algilanabilir tum perc izlerinin ne zaman giderildigini otomatik olarak algilayan bilgisayar kontrollu bir kurutma sensoru icerir Bu sistem dongu sonunda yalnizca az miktarda perc dumaninin salinmasini saglar Kullanilan cozuculerDunya capindaki bircok kuru temizleme isletmeleri ana cozucu olarak perkloroetilen olarak da bilinen tetrakloroetilen isimli bir klorokarbon kullanir ancak bazi modern kuru temizleme isletmeleri farkli cozuculer kullanabilmektedir ve son yillarda tetrakloroetilenin yerini alabilecek yeni cozuculer denenmektedir Cogu yeni cozucu temizleme kabiliyetinde tetrakloroetilen kadar iyi degildir Bircok farkli cozucu ile calisabilen modern bir kuru temizleme makinesiPerkloroetilen Tetrakloroetilen kuru temizlemede kullanilan ana cozucudur Perkloroetilen perc PCE veya tetrakloroetilen 1930 lardan beri kullanilmaktadir hos kokulu renksiz bir sividir Perkloroetilenin keskin olmayan hos kokusu cok dusuk konsantrasyonlarda bile alinabilir Kuru temizleme dukkanlarinin karakteristik kokusu buyuk oranda bu madde kaynaklidir PCE temizleme performansi icin standart olan en yaygin cozucudur Son derece etkili bir temizleme cozucusudur Termal olarak stabildir geri donusturulebilir ve dusuk toksisiteye sahiptir Buna ragmen ozellikle yuksek sicakliklarda renk akmasina kaybina neden olabilir Bazi durumlarda bazi giysilerdeki ozel suslemelere dugmelere ve boncuklara zarar verebilir Yag bazli lekeler icin lekelerin yaklasik 10 unu olusturur daha yaygin suda cozunen lekelerden kahve sarap kan vb daha iyidir Tetrakloroetilenin toksisitesi dusuktur ve Kuru temizleme ve yag cikarmada yaygin kullanimina ragmen insanlarda zehirlenme vakalari nadirdir Degerlendirilen kanser teshisi konmus kuru temizlemecilerin cogunun asiri sigara ve icki aliskanligi olmasi nedeniyle Tetrakloroetilenin kanserojen olma olasiligina dair kanitlar sinirlidir Tipik bir kuru temizlemecide tetrakloroetilene maruz kalmanin herhangi bir tehlike arz edebilecek seviyelerin cok altinda oldugu bulunmustur Sanilanin aksine Perkloroetilen ucucu oldugundan kuru temizleme islemi gormus giysilerin uzerinde hicbir kalinti birakmaz Trikloroetilen Artik kuru temizlemede kullanilmayan trikloroetilenin yapisi Trikloroetilen TCE PCE den daha agresif ve gucludur ancak leke cikarmada nadiren kullanilir Gunumuzde kuru temizlemede kullanimi giderek azalmistir ve artik cogu ulkede kullanilmamaktir Ustun yag giderme ozellikleriyle gecmiste endustriyel is giysisi tulum temizliginde siklikla kullaniliyordu Koku ve gorunus gibi fiziksel ozellikleri tetrakloroetilene benzer ancak kaynama noktasi daha dusuktur 87 C Trikloroetilen ayrica gecmiste anestezik olarak kullanilmistir Hidrokarbonlar Hidrokarbonlar in DF 2000 veya in EcoSolv ve Pure Dry gibi urunlerinde bulunur Bu petrol bazli cozuculer PCE den daha az agresiftir ancak ayni zamanda daha az etkilidir Yanici olmalarina ragmen dogru kullanildiginda yangin veya patlama riski en aza indirgenebilir Ancak hidrokarbonlar doga icin kirleticidir Hidrokarbonlar pazarin yaklasik 10 12 sini olusturur Hidrokarbon cozuculer kuru temizleme disinda bircok alanda da kullanilmaktadir Kuru temizlemede kullanilan ilk cozuculerden olan benzin de bir hidrokarbon karisimidir Karbon dioksit Superkritik CO2 PCE ye bir alternatiftir ancak bazi kir turlerinin cikarilmasinda yetersizdir Eklenebilecek surfaktanlar CO2 nin etkinligini arttirir Consumer Reports superkritik CO2 yi geleneksel yontemlerden daha ustun olarak derecelendirdi ancak Kuru Temizleme ve Camasirhane Enstitusu 2007 tarihli bir raporda oldukca dusuk temizleme kabiliyeti oldugunu acikladi CO2 kullanan makineler cok daha pahalidir bir PCE makinesinden 90 000 ABD dolarina kadar daha fazladir ve bu da kucuk isletmeler icin satin alinabilirligi zorlastirir Kuru temizleme islemi gaz halindeki karbondioksit kullanilarak giysilerle dolu kapali bir haznenin bir depolama kabindan yaklasik 200 ila 300 psi ye 14 ila 21 bar doldurulmasini icerir Islemdeki bu adim temizleme odasina termal soku onlemek icin bir onlem olarak baslatilir Sivi karbon dioksit daha sonra hidrolik veya elektrikle calisan bir pompa tercihen cift pistonlu tarafindan ayri bir depolama kabindan temizleme odasina pompalanir Pompa sivi karbondioksitin basincini yaklasik 900 ila 1 500 psi ye 62 ila 103 bar yukseltir Ayri bir alt sogutucu pompanin erken bozulmasina yol acabilecek kavitasyonu onlemek amaciyla karbondioksitin sicakligini kaynama noktasinin 2 ila 3 derece altina indirir Glikol eterler Glikol eter ozellikle dipropilen glikol tersiyer butil eter ticari adi Rynex Bircok cozucuyle kiyasla cevre icin daha iyidir Dipropilen glikol tersiyer butil eter DPTB mevcut endustri standartlarinin cok uzerinde bir parlama noktasina sahiptir dolayisiyla yangin tehlikesi olusturmaz DPTB suda cozunur lekeleri ve ayrica su anda ticari kullanimda olan perc veya diger glikol eter kuru temizleme cozuculerini cozebilir Kuru temizlemede Rynex urununun DPTB su solusyonlarinin ozel bir avantaji tipik bir karisim gibi davranmamalaridir Aksine Rynex tek bir madde gibi davranir Bu daha dusuk bir kaynama noktasinda azeotropik damitma uzerine daha iyi tanimlanmis bir ayirmaya izin verir Baska cozuculer Onlarca yildir perkloroetilenin yerini alabilecek yeni bir cozucu gelistirmek icin caba gosterildi Bu alternatiflerin su ana kadar ekonomik oldugu kanitlanmamistir Stoddard cozucusu terebentin yanici ve patlayici parlama noktasi 38 C CFC 113 Freon 113 1 1 2 Trikloro 1 2 2 trifloroetan bir kloroflorokarbon Simdi ozon dostu olmadigi icin yasaklandi Kisaca D5 olarak adlandirilan dekametilsiklopentasiloksan sivi silikon GreenEarth Cleaning tarafindan populer hale getirildi Perkloroetilenden cok daha pahalidir ve temizleme gucu yetersizdir Cevrede gunler icinde bozunur Dibutoksimetan SolvonK4 hem su bazli lekeleri hem de yag bazli lekeleri cikaran bipolar bir cozucudur Bromlu cozuculer n propil bromur Fabrisolv DrySolv PCE den daha yuksek KB degerlerine sahip cozuculerdir Bu daha hizli temizleme saglar ancak dogru kullanilmadigi takdirde bazi sentetik boncuklara ve payetlere zarar verebilir Saglik acisindan sinirlerin uyusmasi ve kanserojenlik gibi nPB ile iliskili riskler bildirilmistir Daha pahali cozuculer arasindadir ancak daha hizli temizleme daha dusuk sicakliklar ve daha hizli kuruma sureleri saglar Karbon tetraklorur kuru temizlemede ilk kullanilan organoklorur cozucu Ozellikle de karaciger icin cok zehirli oldugu icin kuru temizleme de dahil bircok alanda kullanimi yasaklamistir Ozon tabakasinin delinmesinde rol oynar 1 1 1 Trikloroetan trikloroetilene yakin temizleme gucu vardir Ozon tabakasina zarar verdigi icin yasaklandi SembollerKuru temizleme icin uluslararasi GINETEX yikama sembolu bir dairedir Icinde perkloroetilen cozucuyu belirtmek icin P harfi veya genellikle hidrokarbonlari ima eden yanici bir cozucuyu Feuergefahrliches Schwerbenzin belirtmek icin F harfi olabilir Dairenin altindaki cubuk yalnizca hafif temizleme islemlerinin onerildigini gosterir Uzeri cizili bos daire bir ogenin kuru temizleme yapilmamasi gerektigini gosterir Profesyonel temizlik sembolu Sadece hidrokarbon cozuculer HCS ile kuru temizleme Hidrokarbon cozuculer ile hassas kuru temizleme Hidrokarbon cozuculer ile cok hassas kuru temizleme Sadece perkloroetilen ile kuru temizleme Perkloroetilen ile hassas kuru temizleme Perkloroetilen ile cok hassas kuru temizleme Kuru temizleme yapilamazKaynakca Johnson Shontavia The Conversation Ingilizce 15 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2021 E L Dreher T R Torkelson K K Beutel 2011 Chlorethanes and Chloroethylenes Ullmann s Encyclopedia of Industrial Chemistry Weinheim Wiley VCH doi 10 1002 14356007 o06 o01 ISBN 978 3527306732 Tetrachloroethylene IARC Summary amp Evaluation Volume 63 1995 www inchem org 29 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2023 Azimi Pirsaraei S R Khavanin A Asilian H Soleimanian A 2009 Occupational exposure to perchloroethylene in dry cleaning shops in Tehran Iran Industrial Health 47 2 155 9 doi 10 2486 indhealth 47 155 PMID 19367044 Resource wur nl 12 Ekim 2010 12 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2013 Mohamed Azmi Contemporary topics in school science 24 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2016 6 Aralik 1993 9 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2021 Tarantola Andrew 16 Eylul 2014 Gizmodo Ingilizce 16 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2016 Ceballos Diana M Whittaker Stephen G Lee Eun Gyung Roberts Jennifer Streicher Robert Nourian Fariba Gong Wei Broadwater Kendra 2016 Occupational exposures to new dry cleaning solvents High flashpoint hydrocarbons and butylal Journal of Occupational and Environmental Hygiene 13 10 759 769 doi 10 1080 15459624 2016 1177648 PMC 5511734 2 PMID 27105306 GINETEX Swiss Association for Textile Labelling 28 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Temmuz 2013 Ayrica bakinizCamasir konulari listesi Islak temizleme