Muhammad Salih Tettevî (Arapça: محمّد صالح التتّوي; Hicri: 1074/Miladi: 1663-64), Moğol metalürjist, astronom, geometri uzmanı ve zanaatkâr, Babür İmparatoru Şah Cihan döneminde ve Sind'li Babür Nevvab valiliği sırasında Pakistan'daki Sind eyaletinin Thatta şehrinde doğmuş ve büyümüştür. Bu yıllarda genç metalürjistler işe alınır, himaye edilir ve Agra'daki Babür sarayına teslim edilirdi.
Muhammed Sâlih Tettevî | |
---|---|
Doğum | Thatta, Babür İmpartorluğu |
Milliyet | Babürlü |
Meslek | Metalürjist, astronom, geometri uzmanı ve zanaatkâr |
Tanınma nedeni | Göksel küre |
Gök küresi
1559 yılında Muhammed Salih Tettevî, Babür İmparatorluğu'nda gizli bir yöntemi kullanarak pirinçten yapılmış tek parça, ek yerleri olmayan, üzerine Arapça ve Sanskritçe yazılarla gök cisimlerinin resimli temsilleri işlenmiş kusursuz ve devasa bir gök küresi üreterek hem mühendislik hem de metalürji açısından hayret verici bir başarı göstermiştir. Bu gökküre, gökyüzü haritası görevi gördüğü gibi gök bilimi hesapları içinde dakik bir araç olarak da kullanılıyordu.
Tek parçadan yapılma, ek yerleri olmayan bu kürelerden, 1590 ile 1842 yılları arasında Babür İmparatorluğu döneminde Lahor ve Keşmir'de toplam 21 tane imal edilmiştir. Bu işin merkezi Lahor idi. Gökkürelerin ilki Ekber Şah devrinde Kaşmirli Ali İbn Lokman tarafından, sonuncusu Hindu metalürjist Lahorlu Lala Balhumal tarafından yapıldı. İçlerinde en büyüğü Şah Cihan devrinde Muhammad Salih Tettevî tarafından 1630’da imal edilen küredir.
Mirası
Tarihçilere göre Babür İmparatorluğu'nda kusursuz bir gök küresi yaratan ilk kişi 'dır (Hicri: 998/Miladi: 1589-90) Babür İmparatoru Ekber Şah döneminde Keşmir'de birçok şaheser yaratmıştır ve onun yönetimi sırasında bu zanaat Lahor şehrine girdi ve buradaki atölyeler en üretken yerlerdi, çünkü orada metalürjistler hassas ve kusursuz döküm küreler yapıyorlardı. Ancak en üretken ve en büyüğü Babür İmparatorluğu döneminde yapılmıştır. Şah Cihan tarafından Muhammed Salih Tettevî'ye (Hicri: 1074/Miladi: 1665) yaptırılmıştır ve hem Arapça hem de Farsça dillerinde yazılmış olmasıyla ilgi çekicidir. Dikişsiz döküm küreler on dokuzuncu yüzyılın ortalarına kadar Lahor'da yapılmaya devam etmiştir.
Kaynakça
- ^ . ArtKnowledgeNews.com. March 2010. 5 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . The Hindu. . 7 Nisan 2011. 10 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c ; Belloli, Andrea P. A. (1985). "Islamicate Celestial Globes: Their History, Construction, and Use". Smithsonian Studies in History and Technology. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press (46): 1-354. doi:10.5479/si.00810258.46.1.
- ^ (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2015.
- ^ "Najima Kazi, Seeking Seamless Scientific Wonders: Review of Emilie Savage-Smith's Work, Muslimheritage.com Erişim tairhi:20.08.2015". 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhammad Salih Tettevi Arapca محم د صالح التت وي Hicri 1074 Miladi 1663 64 Mogol metalurjist astronom geometri uzmani ve zanaatkar Babur Imparatoru Sah Cihan doneminde ve Sind li Babur Nevvab valiligi sirasinda Pakistan daki Sind eyaletinin Thatta sehrinde dogmus ve buyumustur Bu yillarda genc metalurjistler ise alinir himaye edilir ve Agra daki Babur sarayina teslim edilirdi Muhammed Salih TetteviDogumThatta Babur ImpartorluguMilliyetBaburluMeslekMetalurjist astronom geometri uzmani ve zanaatkarTaninma nedeniGoksel kureBabur Imparatoru Cihangir i elinde bir gokkure tutarken gosteren 1617 tarihli portre resimleyen Abul Hasan Nadir al Zaman Gok kuresi1559 yilinda Muhammed Salih Tettevi Babur Imparatorlugu nda gizli bir yontemi kullanarak pirincten yapilmis tek parca ek yerleri olmayan uzerine Arapca ve Sanskritce yazilarla gok cisimlerinin resimli temsilleri islenmis kusursuz ve devasa bir gok kuresi ureterek hem muhendislik hem de metalurji acisindan hayret verici bir basari gostermistir Bu gokkure gokyuzu haritasi gorevi gordugu gibi gok bilimi hesaplari icinde dakik bir arac olarak da kullaniliyordu Tek parcadan yapilma ek yerleri olmayan bu kurelerden 1590 ile 1842 yillari arasinda Babur Imparatorlugu doneminde Lahor ve Kesmir de toplam 21 tane imal edilmistir Bu isin merkezi Lahor idi Gokkurelerin ilki Ekber Sah devrinde Kasmirli Ali Ibn Lokman tarafindan sonuncusu Hindu metalurjist Lahorlu Lala Balhumal tarafindan yapildi Iclerinde en buyugu Sah Cihan devrinde Muhammad Salih Tettevi tarafindan 1630 da imal edilen kuredir MirasiTarihcilere gore Babur Imparatorlugu nda kusursuz bir gok kuresi yaratan ilk kisi dir Hicri 998 Miladi 1589 90 Babur Imparatoru Ekber Sah doneminde Kesmir de bircok saheser yaratmistir ve onun yonetimi sirasinda bu zanaat Lahor sehrine girdi ve buradaki atolyeler en uretken yerlerdi cunku orada metalurjistler hassas ve kusursuz dokum kureler yapiyorlardi Ancak en uretken ve en buyugu Babur Imparatorlugu doneminde yapilmistir Sah Cihan tarafindan Muhammed Salih Tettevi ye Hicri 1074 Miladi 1665 yaptirilmistir ve hem Arapca hem de Farsca dillerinde yazilmis olmasiyla ilgi cekicidir Dikissiz dokum kureler on dokuzuncu yuzyilin ortalarina kadar Lahor da yapilmaya devam etmistir Kaynakca ArtKnowledgeNews com March 2010 5 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi The Hindu 7 Nisan 2011 10 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Belloli Andrea P A 1985 Islamicate Celestial Globes Their History Construction and Use Smithsonian Studies in History and Technology Washington D C Smithsonian Institution Press 46 1 354 doi 10 5479 si 00810258 46 1 PDF 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2015 Najima Kazi Seeking Seamless Scientific Wonders Review of Emilie Savage Smith s Work Muslimheritage com Erisim tairhi 20 08 2015 16 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2015