Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
M - Bir Şehir Katilini Arıyor, 1931 Almanya yapımı psikolojik gerilim filmidir. Özgün adı M'dir. İngilizce konuşulan ülkelerde Fritz Lang's M'in yanı sıra Murderers Among Us adı ile de gösterime sunulmuştu. Filmin yönetmeni Fritz Lang filmin senaryosunu da eşi ile birlikte yazmıştı. Filmin başrol oyuncusu Peter Lorre 'dur. Bu film Fritz Lang'ın ilk sesli filmidir ve kendisinin de belirttiği gibi filmografisindeki en iyi filmidir. Filmde bir Alman kentinde polisin seri cinayetler işleyen bir çocuk katilini yakalamakta yetersiz kalması üzerine tedirgin olan şehirdeki diğer suçluların da insan avına katılmaları anlatılmaktadır.
| M | |
 "M - Bir Şehir Katilini Arıyor" filminin Almanya'da basılmış bir sinema afişi. | |
| Yönetmen | Fritz Lang |
|---|---|
| Yapımcı | |
| Senarist | Fritz Lang 'nun bir makalesinden |
| Oyuncular | Peter Lorre |
| Görüntü yönetmeni | |
| Kurgu | |
| Stüdyo | |
| Dağıtıcı | Paramount Pictures The Criterion Collection |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Suç, gerilim, kara film |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1931 |
| Çıkış tarih(ler)i | 11 Mayıs 1931 |
| Süre | 117 dakika |
| Ülke |  Almanya |
| Dil | Almanca |
| Diğer adları | M - Bir Şehir Katilini Arıyor (Türkiye) M - Eine Stadt sucht einen Mörder (Almanya) M - Mörder unter uns (Almanya) M - Dein Mörder sieht dich an (Avusturya) Fritz Lang's M (Avustralya) M le maudit (Fransa) M, el vampiro de Düsseldorf (İspanya) M,il mostro di Dusseldorf (İtalya) Murderers Among Us |
Özet
1931 yılında Almanya'nın Berlin şehri seri cinayetler işleyen pedofil bir çocuk katilinin (Peter Lorre) eylemleri ile çalkalanmaktadır. Polisin katili bir türlü yakalayamayışı halkı olduğu kadar dilencileri, çeteleri ve diğer 'normal' suçluları da tedirgin etmiştir; çünkü olağan dışı bir şekilde artan polis baskısı onların da işlerini aksatmaktadır. Organize suç örgütleri dilencilerin de yardımı ile katilin peşine düşerler. Polis ve suç örgütleri arasında katili yakalamak için bir yarış başlar. Önceleri katilin yüzü görülmez, sadece gölgesi ve sürekli ıslıkla çaldığı bir melodi duyulur. Kulağı keskin kör bir balon satıcısının ıslığı teşhis etmesi ile insan avı başlar. Kör baloncunun haber verdiği bir başka suçlunun avını gözden kaybetmemek için kendi eline tebeşirle bir M harfi (Almanca katil sözcüğünün baş harfi) yazıp katilin paltosunun sırtına eliyle bastırarak onu damgalaması sonucunda katil sıkıştırılır ve polisten daha önce suç örgütünün eline düşer. Örgütün kendi içinde kurduğu sözde mahkemede yargılanmaya başlar.
Oyuncu kadrosu
- Peter Lorre ... Hans Beckert: "M", Lorre'nin ilk büyük başrolüydü ve kariyerini artırdı, ancak bunun sonucunda uzun yıllar boyunca Mad Love ve Crime and Punishment gibi filmlerde kötü adam olarak tipikleştirildi. "M"den önce, Lorre çoğunlukla komedi oyuncusu olarak tanınıyordu. Nazi rejiminden kaçtıktan sonra, Alfred Hitchcock'un The Man Who Knew Too Much (1934) filminin ilk versiyonunda önemli bir rol elde etti ve yol boyunca İngilizce öğrendi.
- ... Bayan Beckmann: Wernicke, on yılı aşkın bir süredir sessiz filmlerde birçok küçük rol oynadıktan sonra M ile çıkışını yaptı. Filmin başarısından dolayı büyük talep gördü ve Doktor Mabuse'nin Şahidi'nde Karl Lohmann rolüne geri döndü ve kariyerinin geri kalanında yardımcı rollerde yer aldı.
- ... Elsie Beckmann
- ... Müfettiş Karl Lohmann
- ... Müfettiş Groeber
- ... Schränker
- ... Franz,soyguncu
- ... Dolandırıcı
- ... 6 tane saati olan yankesici
- ... Dalavereci
- ... Beckert'in savunucusu (sözde avukatı)
- ... Kör dilenci
- ... Bakan
- ... Polis şefi
- ... Kriminal sekreteri
Film hakkında notlar
- Film her zaman IMDb'nin en iyi 250 Film listesine girmekte ve sıralamada sürekli olarak üst sıralarda yer almaktadır.
- Daha önce mevcut olan baskıları seyredilmeyecek kadar çiziklerle dolu ve yıpranmış olduğu halde film son yıllarda tarafından esaslı bir restorasyondan geçirilmiştir. DVD 'ler bu son restorasyondan geçen filmden basılmışlardır.
- Bu film hem Fritz Lang 'ın ABD seyircisi tarafından tanınmasını,hem de daha önce hep komedi filmlerinde küçük rollerde oynamış olan Peter Lorre 'un starlığa yükselmesini sağlamıştır.
- Filmin senaryosunu yönetmen Fritz Lang 'la birlikte yazan aynı zamanda yönetmenin eşiydi.Lang başta Metropolis (1927) olmak üzere onun birçok senaryosunu filme çekmişti. 1932 yılında Nazi Partisi NSDAP 'ye katılınca Nazi karşıtı bir Musevi olan Fritz Lang onu terkederek ABD'ye göç etti.1933 'te de boşandılar.
- Naziler iktidara gelince filmi Temmuz 1934 'te Almanya'da yasakladılar. Lang filmde dehşet içindeki bir Alman şehrinin portresini çizerken Alman toplumunu karamsar bir bakış açısı ile resmetmiş, suç örgütleri ile polis teşkilatını neredeyse aynı kefeye koymuştu. Lang'a göre katil hasta ruhlu olabilirdi,ama onun peşindekiler de ondan daha iyi değillerdi.
- Filmin gerçek bir olaydan,"Düsseldorf Vampiri" olarak nam salmış seri katil "Peter Kürten" davasından ilham alınarak çevrildiği ileri sürülmüştü,ancak Fritz Lang bunu şiddetle yalanlamıştı.
- Filmde rol alan suç örgütü elemanları gerçek suçlular arasından seçilmişlerdi. Özellikle filmin sonundaki suçluların kurduğu mahkemede yer alanların tamamı gerçek suçlularmış.
- Filmde bir dış anlatıcı sesin (dış ses) kullanılması o zaman için çok yenilikçi bir teknik olarak kabul edilmişti.
- "M" kara film () türünün de ilk örneklerinden biridir. Bu film Orson Welles 'in filmlerinden başka ABD'deki kara filmin ilk örneği kabul edilen Malta Şahini (The Maltese Falcon) 'ne kadar 1940'ların birçok Amerikan filmine ilham kaynağı olmuştur.
- Filmde Peter Lorre 'un ıslıkla çaldığı melodi Edvard Grieg 'in Peer Gynt suitinden adlı bölümdür. Peter Lorre ıslık çalmayı bilmediği için bu melodiyi Fritz Lang ıslıkla çalmış ve filme eklemişti.
- Sinemada leitmotif adı verilen bu tekniğin de ilk kullanıldığı filmlerden biri budur.Belirli bir fikir,düşünce,şahıs veya mekanla özdeşleşen bir müzik temasının film boyunca tekrar edilmesine leitmotif adı verilmektedir.Burada Peter Lorre 'un ıslıkla çaldığı Peer Gynt melodisi filmin leitmotif 'idir.Filmin ilerleyen dakikalarında seyirci katilin görüntüde olmadığı sahnelerde de bu ıslığı duyduğu zaman onun yakınlarda olduğunu bilir.
- Fritz Lang 'ın oyunculara karşı olan efsanevi sert tutumu bu filmde zirveye çıkmış, hatta çekimler sırasında Peter Lorre 'u defalarca merdivenlerden aşağıya fırlatmıştı.
- Yaygın inanışın aksine Fritz Lang filmin "Aramızdaki katiller" olan adını "M" ye Nazi'lerin hışmından çekindiği için değiştirmemiş. Bu değişikliğe çekimler sırasında suçlulardan birinin elinin üzerine M harfini yazarken karar vermiş, bunun daha ilginç bir isim olacağını düşünmüş. M harfi Almancada katil anlamına gelen "Mörder" sözcüğünün baş harfidir.
- 1951 yılında aynı isimle filmi yeniden çevirdi. Öncekinin Amerikan versiyonu olan bu film de siyah beyaz çekilmişti ve olumlu eleştiriler almıştı. Soğuk Savaş yıllarında ABD 'deki Komünist cadı avlarının bir alegorisi idi.
Kaynakça
- Christoph Bareither, Urs Büttner (HRSg.): Fritz Lang: „M – Eine Stadt sucht einen Mörder.“ Texte und Kontexte. Königshausen & Neumann, Würzburg 2010, . (Almanca)
- Christian Heger: Zwischen Hoffnung und Verzweiflung. Filmanalytische Bemerkungen zur Anfangssequenz von Fritz Langs Film ‚M‘. - Im Schattenreich der Fiktionen: Studien zur phantastischen Motivgeschichte und zur unwirtlichen (Medien-Moderne.) AVM, München 2010, , S. 179–191. (Almanca)
- Rudolf Freund: M. - Günther Dahlke, Günther Karl (Hrsg.): Deutsche Spielfilme von den Anfängen bis 1933. Ein Filmführer. 2. Auflage. Henschel Verlag, Berlin 1993, , S. 254–257. (Almanca)
- Joe Hembus, Christa Bandmann: Klassiker des deutschen Tonfilms. 1930–1960. Goldmann, München 1980, . (Almanca)
- Anton Kaes: M. British Film Institute, London 2000, (İngilizce)
- Philipp Alexander Ostrowicz: M und die Ordnungen des Films. In: Maik Bozza, Michael Herrmann (Hrsg.): Schattenbilder – Lichtgestalten. Das Kino von Fritz Lang und F.W. Murnau. Transcript, Bielefeld 2009, , S. 173–190. (Almanca)
- Georg Seeßlen: M – Eine Stadt sucht einen Mörder. In: Alfred Holighaus (Hrsg.): Der Filmkanon. 35 Filme, die Sie kennen müssen. Bertz+Fischer, Berlin 2005, , S. 41–50. (Almanca)
- Michael Töteberg: Fritz Lang. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 1985, , S. 67–74. (Almanca)
- Guntram Vogt: M. Mörder unter uns. - Thomas Koebner (Hrsg.): Filmklassiker – Beschreibungen und Kommentare. Band 1: 1913–1945. 5. Auflage. Reclam junior, Stuttgart 2006, , S. 275–280. (Almanca)
- Stefan Volk: M – Eine Stadt sucht einen Mörder. (Institut für Kino und Filmkultur: Film-Heft). Köln 2002 (PDF 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). (Almanca)
Dipnotlar
- ^ Ölmeden Önce Görmeniz Gereken 1001 Film (kitap) s.96 Türkçe isim için referans
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009.
- ^ http://www.imdb.com/name/nm0902376/bio 6 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . IMDB'de biografi sayfası
- ^ Leitmotif
Dış bağlantılar
- IMDb'de M - Bir Şehir Katilini Arıyor
- Roger Ebert'in eleştiri yazısı11 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- M - Bir Şehir Katilini Arıyor filmini ücretsiz olarak indirmek için Internet Archive'i kullanabilirsiniz []
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
M Bir Sehir Katilini Ariyor 1931 Almanya yapimi psikolojik gerilim filmidir Ozgun adi M dir Ingilizce konusulan ulkelerde Fritz Lang s M in yani sira Murderers Among Us adi ile de gosterime sunulmustu Filmin yonetmeni Fritz Lang filmin senaryosunu da esi ile birlikte yazmisti Filmin basrol oyuncusu Peter Lorre dur Bu film Fritz Lang in ilk sesli filmidir ve kendisinin de belirttigi gibi filmografisindeki en iyi filmidir Filmde bir Alman kentinde polisin seri cinayetler isleyen bir cocuk katilini yakalamakta yetersiz kalmasi uzerine tedirgin olan sehirdeki diger suclularin da insan avina katilmalari anlatilmaktadir M Bir Sehir Katilini AriyorM M Bir Sehir Katilini Ariyor filminin Almanya da basilmis bir sinema afisi YonetmenFritz LangYapimciSenaristFritz Lang nun bir makalesindenOyuncularPeter LorreGoruntu yonetmeniKurguStudyoDagiticiParamount Pictures The Criterion CollectionCinsiSinema filmiTuruSuc gerilim kara filmRenkSiyah beyazYapim yili1931Cikis tarih ler i11 Mayis 1931Sure117 dakikaUlkeAlmanyaDilAlmancaDiger adlariM Bir Sehir Katilini Ariyor Turkiye M Eine Stadt sucht einen Morder Almanya M Morder unter uns Almanya M Dein Morder sieht dich an Avusturya Fritz Lang s M Avustralya M le maudit Fransa M el vampiro de Dusseldorf Ispanya M il mostro di Dusseldorf Italya Murderers Among UsOzet1931 yilinda Almanya nin Berlin sehri seri cinayetler isleyen pedofil bir cocuk katilinin Peter Lorre eylemleri ile calkalanmaktadir Polisin katili bir turlu yakalayamayisi halki oldugu kadar dilencileri ceteleri ve diger normal suclulari da tedirgin etmistir cunku olagan disi bir sekilde artan polis baskisi onlarin da islerini aksatmaktadir Organize suc orgutleri dilencilerin de yardimi ile katilin pesine duserler Polis ve suc orgutleri arasinda katili yakalamak icin bir yaris baslar Onceleri katilin yuzu gorulmez sadece golgesi ve surekli islikla caldigi bir melodi duyulur Kulagi keskin kor bir balon saticisinin isligi teshis etmesi ile insan avi baslar Kor baloncunun haber verdigi bir baska suclunun avini gozden kaybetmemek icin kendi eline tebesirle bir M harfi Almanca katil sozcugunun bas harfi yazip katilin paltosunun sirtina eliyle bastirarak onu damgalamasi sonucunda katil sikistirilir ve polisten daha once suc orgutunun eline duser Orgutun kendi icinde kurdugu sozde mahkemede yargilanmaya baslar Oyuncu kadrosuPeter Lorre Hans Beckert M Lorre nin ilk buyuk basroluydu ve kariyerini artirdi ancak bunun sonucunda uzun yillar boyunca Mad Love ve Crime and Punishment gibi filmlerde kotu adam olarak tipiklestirildi M den once Lorre cogunlukla komedi oyuncusu olarak taniniyordu Nazi rejiminden kactiktan sonra Alfred Hitchcock un The Man Who Knew Too Much 1934 filminin ilk versiyonunda onemli bir rol elde etti ve yol boyunca Ingilizce ogrendi Bayan Beckmann Wernicke on yili askin bir suredir sessiz filmlerde bircok kucuk rol oynadiktan sonra M ile cikisini yapti Filmin basarisindan dolayi buyuk talep gordu ve Doktor Mabuse nin Sahidi nde Karl Lohmann rolune geri dondu ve kariyerinin geri kalaninda yardimci rollerde yer aldi Elsie Beckmann Mufettis Karl Lohmann Mufettis Groeber Schranker Franz soyguncu Dolandirici 6 tane saati olan yankesici Dalavereci Beckert in savunucusu sozde avukati Kor dilenci Bakan Polis sefi Kriminal sekreteriFilm hakkinda notlarFilm her zaman IMDb nin en iyi 250 Film listesine girmekte ve siralamada surekli olarak ust siralarda yer almaktadir Daha once mevcut olan baskilari seyredilmeyecek kadar ciziklerle dolu ve yipranmis oldugu halde film son yillarda tarafindan esasli bir restorasyondan gecirilmistir DVD ler bu son restorasyondan gecen filmden basilmislardir Bu film hem Fritz Lang in ABD seyircisi tarafindan taninmasini hem de daha once hep komedi filmlerinde kucuk rollerde oynamis olan Peter Lorre un starliga yukselmesini saglamistir Filmin senaryosunu yonetmen Fritz Lang la birlikte yazan ayni zamanda yonetmenin esiydi Lang basta Metropolis 1927 olmak uzere onun bircok senaryosunu filme cekmisti 1932 yilinda Nazi Partisi NSDAP ye katilinca Nazi karsiti bir Musevi olan Fritz Lang onu terkederek ABD ye goc etti 1933 te de bosandilar Naziler iktidara gelince filmi Temmuz 1934 te Almanya da yasakladilar Lang filmde dehset icindeki bir Alman sehrinin portresini cizerken Alman toplumunu karamsar bir bakis acisi ile resmetmis suc orgutleri ile polis teskilatini neredeyse ayni kefeye koymustu Lang a gore katil hasta ruhlu olabilirdi ama onun pesindekiler de ondan daha iyi degillerdi Filmin gercek bir olaydan Dusseldorf Vampiri olarak nam salmis seri katil Peter Kurten davasindan ilham alinarak cevrildigi ileri surulmustu ancak Fritz Lang bunu siddetle yalanlamisti Filmde rol alan suc orgutu elemanlari gercek suclular arasindan secilmislerdi Ozellikle filmin sonundaki suclularin kurdugu mahkemede yer alanlarin tamami gercek suclularmis Filmde bir dis anlatici sesin dis ses kullanilmasi o zaman icin cok yenilikci bir teknik olarak kabul edilmisti M kara film turunun de ilk orneklerinden biridir Bu film Orson Welles in filmlerinden baska ABD deki kara filmin ilk ornegi kabul edilen Malta Sahini The Maltese Falcon ne kadar 1940 larin bircok Amerikan filmine ilham kaynagi olmustur Filmde Peter Lorre un islikla caldigi melodi Edvard Grieg in Peer Gynt suitinden adli bolumdur Peter Lorre islik calmayi bilmedigi icin bu melodiyi Fritz Lang islikla calmis ve filme eklemisti Sinemada leitmotif adi verilen bu teknigin de ilk kullanildigi filmlerden biri budur Belirli bir fikir dusunce sahis veya mekanla ozdeslesen bir muzik temasinin film boyunca tekrar edilmesine leitmotif adi verilmektedir Burada Peter Lorre un islikla caldigi Peer Gynt melodisi filmin leitmotif idir Filmin ilerleyen dakikalarinda seyirci katilin goruntude olmadigi sahnelerde de bu isligi duydugu zaman onun yakinlarda oldugunu bilir Peter Lorre filmin bir sahnesinde Fritz Lang in oyunculara karsi olan efsanevi sert tutumu bu filmde zirveye cikmis hatta cekimler sirasinda Peter Lorre u defalarca merdivenlerden asagiya firlatmisti Yaygin inanisin aksine Fritz Lang filmin Aramizdaki katiller olan adini M ye Nazi lerin hismindan cekindigi icin degistirmemis Bu degisiklige cekimler sirasinda suclulardan birinin elinin uzerine M harfini yazarken karar vermis bunun daha ilginc bir isim olacagini dusunmus M harfi Almancada katil anlamina gelen Morder sozcugunun bas harfidir 1951 yilinda ayni isimle filmi yeniden cevirdi Oncekinin Amerikan versiyonu olan bu film de siyah beyaz cekilmisti ve olumlu elestiriler almisti Soguk Savas yillarinda ABD deki Komunist cadi avlarinin bir alegorisi idi KaynakcaChristoph Bareither Urs Buttner HRSg Fritz Lang M Eine Stadt sucht einen Morder Texte und Kontexte Konigshausen amp Neumann Wurzburg 2010 ISBN 978 3 8260 4214 0 Almanca Christian Heger Zwischen Hoffnung und Verzweiflung Filmanalytische Bemerkungen zur Anfangssequenz von Fritz Langs Film M Im Schattenreich der Fiktionen Studien zur phantastischen Motivgeschichte und zur unwirtlichen Medien Moderne AVM Munchen 2010 ISBN 978 3 86306 636 9 S 179 191 Almanca Rudolf Freund M Gunther Dahlke Gunther Karl Hrsg Deutsche Spielfilme von den Anfangen bis 1933 Ein Filmfuhrer 2 Auflage Henschel Verlag Berlin 1993 ISBN 3 89487 009 5 S 254 257 Almanca Joe Hembus Christa Bandmann Klassiker des deutschen Tonfilms 1930 1960 Goldmann Munchen 1980 ISBN 3 442 10207 3 Almanca Anton Kaes M British Film Institute London 2000 ISBN 0 85170 370 4 Ingilizce Philipp Alexander Ostrowicz M und die Ordnungen des Films In Maik Bozza Michael Herrmann Hrsg Schattenbilder Lichtgestalten Das Kino von Fritz Lang und F W Murnau Transcript Bielefeld 2009 ISBN 978 3 8376 1103 8 S 173 190 Almanca Georg Seesslen M Eine Stadt sucht einen Morder In Alfred Holighaus Hrsg Der Filmkanon 35 Filme die Sie kennen mussen Bertz Fischer Berlin 2005 ISBN 3 86505 160 X S 41 50 Almanca Michael Toteberg Fritz Lang Rowohlt Reinbek bei Hamburg 1985 ISBN 3 499 50339 5 S 67 74 Almanca Guntram Vogt M Morder unter uns Thomas Koebner Hrsg Filmklassiker Beschreibungen und Kommentare Band 1 1913 1945 5 Auflage Reclam junior Stuttgart 2006 ISBN 978 3 15 030033 6 S 275 280 Almanca Stefan Volk M Eine Stadt sucht einen Morder Institut fur Kino und Filmkultur Film Heft Koln 2002 PDF 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca Dipnotlar Olmeden Once Gormeniz Gereken 1001 Film kitap s 96 Turkce isim icin referans Arsivlenmis kopya 3 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2009 http www imdb com name nm0902376 bio 6 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde IMDB de biografi sayfasi LeitmotifDis baglantilarIMDb de M Bir Sehir Katilini Ariyor Roger Ebert in elestiri yazisi11 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde M Bir Sehir Katilini Ariyor filmini ucretsiz olarak indirmek icin Internet Archive i kullanabilirsiniz daha fazlasi