Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Mithridatis; MÖ 165-MÖ 132 yılları arasında Part kralı.
| I. Mithridatis | |
|---|---|
| Kralların kralı, Arsakes, Philhellene | |
 Başında kraliyet diademi ile Mithridatis adına basılmış sikke. | |
| Part Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 165-MÖ 132 |
| Önce gelen | I. Fraates |
| Sonra gelen | II. Fraates |
| Doğum | ? |
| Ölüm | MÖ 132 |
| Eş(ler)i | Ri’-nu |
| Çocuk(lar)ı | II. Fraates, Rhodogune |
| Hanedan | Arşaklılar |
| Babası | Priapatius |
| Dini | Zerdüştçülük |
Priapatius oğlu olup, abisi I. Fraates’in MÖ 165 yılında ölmesiyle Part kralı oldu. Romalı tarihçi Justinus’un yazdıklarına göre abisi I. Fraates, kendi oğulları olmasına rağmen taht varisi olarak kendisini seçmişti. Bu tercihinde de Selefkî kralı IV. Antiohos’in saldırgan politikasından endişelenen Fraates’in tahtı, oğulları yerine deneyimli kardeşi Mithridatis’e bırakma zorunluluğu hissetmesi neden olmuştur.
Genel kanıya göre abisi döneminde MÖ 167’de Greko-Baktriya Krallığının elindeki Herat’ı ele geçirdi. Abisinin MÖ 165 yılında ölmesiyle Part kralı olduğunda da Greko-Baktriyalılar üzerine seferlerine devam etti. Doğu bölgesine düzenlenen seferler tamamlandıktan sonra Baktriya’nın Araia ve Margiana toprakları içeren batı kısmını hakimiyet altına alınmıştı. MÖ 160’ta batı da Selefkîlerin üzerine harekete geçerek Batı İran ve Media’yı (Atropatena) ele geçirdi. Bir süre Hyrkania’na da kaldıktan sonra Selefkîlerin zayıf durumundan faydalanmak için MÖ 144’de yeniden batı seferine çıktı.
MÖ 141 yılında Babil ile Selefkîlerin en büyük şehirlerinden Seleucia ele geçirerek de Mezopotamya bölgesinin önemli bölümü imparatorluk topraklarına kattı. Böylece Characene Prensliği’ni de vassal olarak hakimiyeti altına almış oldu. Başarılı seferinden sonra Hyrkania’ya dönen Mithridatis, MÖ 140 yılında Selefkî vassallığından kurtulan Elamlılar’ın tehdidi nedeniyle Babil’e dönmek sorunda kaldı. Elamlılar bu esnada saldırgan tutumlarını sürdürerek Babil yakınlarındaki Silhu/Sellas Nehri dolaylarındaki günümüzde yeri bilinemeyen Apemea şehrini yağmaladıktan sonra yakıp yıktılar. Mithridates geri geldikten sonra birkaç yıl içerisinde Characene Prensliğini Part topraklarına katabildi. I. Mithridatis döneminde Partlar doğuda İndus Nehri, batıda da Mezopotamya’nın bir bölümü ve Fırat Nehri kuzeyine kadar Doğu Anadolu topraklarını denetimleri altına almışlardı.
Bu başarılar İpek Yolu ve Kral Yolu gibi dönemin önemli ticaret güzergahını kontrol almasını sağlayarak krallığına büyük ekonomik refah sağladı. Onun döneminden itibaren Partlardan imparatorluk olarak bahsedilmeye başlanmıştır. Fetihler ve ekonomik gelişmeyle topraklarında geniş imar çalışmalarına başladı. Nisa şehrinde önemli imar faaliyetleri yapılmış ve şehirden Mithradatkert (Mithradates Kalesi) olarak bahsedilmeye başlanmıştır. Tüm bunlar yaşanırken Selefkîler iç çatışmalar, gaspçı hükümdarlar gibi nedenlerle zayıflamış durumdaydı. General Diodotus Tryphon MÖ 142’de Antakya’da isyan etmiş ve tarihteki adlandırmaya göre burada gaspçı olarak hüküm sürmekteydi. Ancak bu zor duruma rağmen meşru Selefkî kralı II. Demetrius Nicator 140/139 da Partlar üzerine sefer düzenlemişti. Demetrius, Fırat’ı geçtikten sonra Mezopotamya’ya girdi. Buradaki yerel Yunanlar ve Makedonlar ile Elamların desteğini alan Demetrius ilerleyişini sürdürerek Babil’e girdi.
Yaşanan bir dizi çatışmadan sonra Mithridates, rakibi II. Dimitrios’u MÖ 138’de esir alarak onu Hyrkania’ya götürdü. Mithridates burada Dimitrios’a iyi davrandığı gibi onu kızı Rhodogune ile evlendirdi. Ancak Selefkîlerin son büyük hükümdarı sayılan VII. Antiohos tahta geçtiğinde Part-Selefkî çatışması yeniden başladı. Bazı kaynaklara göre MÖ 138 yılında, bazı kaynaklara göre ise MÖ 132 yılında hastalıktan ölmüştür.
Kaynakça
- ^ Gholamreza, F.A. (2005), “Parthica Incontri Di Culture Nel Mondo Antico-Genealogy and Coinage Of The Early Parthian Rulers II”, Istituti Editoriali E Poligrafici Internazionali MMVI, s.41,42. URL: http://parthian-empire.com/articles/Genealogy-and-Coinage-of-Early-Parthian-Rulers-II.pdf 1 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 6 Ocak 2019
- ^ Callieri, P. (2015), “Hellenistiıc Art On The Iranian Plateau: Movement Of Objects, Movement Of People”, RUSSIAN ACADEMY OF SCIENCES Institute of Archaeology, Sayı:1(47), s.52. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087[]. Erişim: 2018-12-29
- ^ Olbrycht, Marek Jan (2010). Hortus Historiae: Studies in Honour of Professor Jozef Wolski on the 100th Anniversary of His Birthday, Mithradates I of Parthia and His Conquest up to 141 B.C. (İngilizce). Krakow: Historia Iagellonica. ISBN .
- ^ Frye, Richard N. (2003). New Catholic Encyclopedia “Persia” (İngilizce). Washington, D.C.: Gale. s. 136. ISBN .
- ^ Rea, C. (2017), “Mithridates I: History’s Forgotten Conqueror”, Saber and Scroll Journal, Cilt:2, Sayı:3, s.103. URL: https://saberandscroll.weebly.com/uploads/1/1/7/9/11798495/2.3._a9.pdf 3 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2019-01-05
- ^ Debevoise, Neilson C. (1938). A Political History Of Parthia (İngilizce). Chicago: The University Of Chicago Press. s. 56.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Mithridatis MO 165 MO 132 yillari arasinda Part krali I MithridatisKrallarin krali Arsakes PhilhelleneBasinda kraliyet diademi ile Mithridatis adina basilmis sikke Part KraliHukum suresiMO 165 MO 132Once gelenI FraatesSonra gelenII FraatesDogum OlumMO 132Es ler iRi nuCocuk lar iII Fraates RhodoguneHanedanArsaklilarBabasiPriapatiusDiniZerdustculuk Priapatius oglu olup abisi I Fraates in MO 165 yilinda olmesiyle Part krali oldu Romali tarihci Justinus un yazdiklarina gore abisi I Fraates kendi ogullari olmasina ragmen taht varisi olarak kendisini secmisti Bu tercihinde de Selefki krali IV Antiohos in saldirgan politikasindan endiselenen Fraates in tahti ogullari yerine deneyimli kardesi Mithridatis e birakma zorunlulugu hissetmesi neden olmustur Genel kaniya gore abisi doneminde MO 167 de Greko Baktriya Kralliginin elindeki Herat i ele gecirdi Abisinin MO 165 yilinda olmesiyle Part krali oldugunda da Greko Baktriyalilar uzerine seferlerine devam etti Dogu bolgesine duzenlenen seferler tamamlandiktan sonra Baktriya nin Araia ve Margiana topraklari iceren bati kismini hakimiyet altina alinmisti MO 160 ta bati da Selefkilerin uzerine harekete gecerek Bati Iran ve Media yi Atropatena ele gecirdi Bir sure Hyrkania na da kaldiktan sonra Selefkilerin zayif durumundan faydalanmak icin MO 144 de yeniden bati seferine cikti MO 141 yilinda Babil ile Selefkilerin en buyuk sehirlerinden Seleucia ele gecirerek de Mezopotamya bolgesinin onemli bolumu imparatorluk topraklarina katti Boylece Characene Prensligi ni de vassal olarak hakimiyeti altina almis oldu Basarili seferinden sonra Hyrkania ya donen Mithridatis MO 140 yilinda Selefki vassalligindan kurtulan Elamlilar in tehdidi nedeniyle Babil e donmek sorunda kaldi Elamlilar bu esnada saldirgan tutumlarini surdurerek Babil yakinlarindaki Silhu Sellas Nehri dolaylarindaki gunumuzde yeri bilinemeyen Apemea sehrini yagmaladiktan sonra yakip yiktilar Mithridates geri geldikten sonra birkac yil icerisinde Characene Prensligini Part topraklarina katabildi I Mithridatis doneminde Partlar doguda Indus Nehri batida da Mezopotamya nin bir bolumu ve Firat Nehri kuzeyine kadar Dogu Anadolu topraklarini denetimleri altina almislardi Bu basarilar Ipek Yolu ve Kral Yolu gibi donemin onemli ticaret guzergahini kontrol almasini saglayarak kralligina buyuk ekonomik refah sagladi Onun doneminden itibaren Partlardan imparatorluk olarak bahsedilmeye baslanmistir Fetihler ve ekonomik gelismeyle topraklarinda genis imar calismalarina basladi Nisa sehrinde onemli imar faaliyetleri yapilmis ve sehirden Mithradatkert Mithradates Kalesi olarak bahsedilmeye baslanmistir Tum bunlar yasanirken Selefkiler ic catismalar gaspci hukumdarlar gibi nedenlerle zayiflamis durumdaydi General Diodotus Tryphon MO 142 de Antakya da isyan etmis ve tarihteki adlandirmaya gore burada gaspci olarak hukum surmekteydi Ancak bu zor duruma ragmen mesru Selefki krali II Demetrius Nicator 140 139 da Partlar uzerine sefer duzenlemisti Demetrius Firat i gectikten sonra Mezopotamya ya girdi Buradaki yerel Yunanlar ve Makedonlar ile Elamlarin destegini alan Demetrius ilerleyisini surdurerek Babil e girdi Yasanan bir dizi catismadan sonra Mithridates rakibi II Dimitrios u MO 138 de esir alarak onu Hyrkania ya goturdu Mithridates burada Dimitrios a iyi davrandigi gibi onu kizi Rhodogune ile evlendirdi Ancak Selefkilerin son buyuk hukumdari sayilan VII Antiohos tahta gectiginde Part Selefki catismasi yeniden basladi Bazi kaynaklara gore MO 138 yilinda bazi kaynaklara gore ise MO 132 yilinda hastaliktan olmustur Kaynakca Gholamreza F A 2005 Parthica Incontri Di Culture Nel Mondo Antico Genealogy and Coinage Of The Early Parthian Rulers II Istituti Editoriali E Poligrafici Internazionali MMVI s 41 42 URL http parthian empire com articles Genealogy and Coinage of Early Parthian Rulers II pdf 1 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 6 Ocak 2019 Callieri P 2015 Hellenistiic Art On The Iranian Plateau Movement Of Objects Movement Of People RUSSIAN ACADEMY OF SCIENCES Institute of Archaeology Sayi 1 47 s 52 URL http dergipark gov tr download article file 355087 olu kirik baglanti Erisim 2018 12 29 Olbrycht Marek Jan 2010 Hortus Historiae Studies in Honour of Professor Jozef Wolski on the 100th Anniversary of His Birthday Mithradates I of Parthia and His Conquest up to 141 B C Ingilizce Krakow Historia Iagellonica ISBN 978 8362261017 Frye Richard N 2003 New Catholic Encyclopedia Persia Ingilizce Washington D C Gale s 136 ISBN 0 7876 4004 2 Rea C 2017 Mithridates I History s Forgotten Conqueror Saber and Scroll Journal Cilt 2 Sayi 3 s 103 URL https saberandscroll weebly com uploads 1 1 7 9 11798495 2 3 a9 pdf 3 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2019 01 05 Debevoise Neilson C 1938 A Political History Of Parthia Ingilizce Chicago The University Of Chicago Press s 56