Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Peter Delyan Ayaklanması 1040-1041'de gerçekleşen, Bulgaristan Theması'nda Bizans İmparatorluğu'na karşı büyük bir Bulgar isyanıydı.. Bu, 1185'te I. İvan Asen ve II. Petr'ın isyanına kadar eski Bulgar İmparatorluğu'nu yeniden kurmak için yapılan en büyük ve en organize girişimdi.
| Peter Delyan Ayaklanması | |||
|---|---|---|---|
 Peter Delyan, Belgrad'da Bulgaristan imparatorlu ilan ediliyor | |||
| |||
| Taraflar | |||
| Bulgar asiler | |||
| Komutanlar ve liderler | |||
| Peter Delyan Tihomir Alusian | |||
Arka planı
Bizans birlikleri 1018'de Bulgaristan'ı fethettikten sonra II. Basileios, halkı yatıştırmak için akıllıca bir kararla Bulgar vergilendirme sistemini değiştirmemeye karar verdi. Bulgar Patrikhanesi başpiskoposluğa düşürüldüyse de, başı II. Basileios'un 1025'teki ölümüne kadar etnik bir Bulgar olarak kaldı. İmparator III. Romanos yönetimi altında halk vergilerini ayni yerine madeni parayla ödemek zorunda kaldı, bu da yoksulluğa ve yaygın huzursuzluğa neden oldu.
İlk ilerleme
1040 yılında Çar Samuil'in soyundan geldiğini iddia eden Peter Delyan, Konstantinopolis'ten kaçarak Bulgar topraklarında dolaşmaya başladı ve sonunda Morava ve Belgrad'a ulaştı. İsyan, Delyan'ın aziz İmparator I. Petr'in adını alarak Bulgaristan imparatoru ilan edildiği Belgrad'da patlak verdi. Bulgarlar güneye, imparatorluklarının son siyasi merkezleri olan Ohri ve Üsküp'e doğru ilerlediler. Yolda yerel halk onlara katıldı, Peter Delyan'ı imparator olarak kabul etti ve karşılaştıkları her Bizanslıyı öldürdü. Aynı zamanda, Dyrrhachium bölgesinden yerel Bulgarlar asker Tihomir'in etrafında toplandılar ve eski başkentlere ulaşmak için batıya yöneldiler. İki ayrı asi kampının varlığı, isyanın başarısı için gerçek bir tehdit haline geldi. Petar Delyan, Tihomir'e ortak eylemler için müzakere etmek üzere bir mektup yazdı ve ya kendisi ya da Tihomir olmak üzere tek bir lider seçmelerini istedi. Delyan, rakibinden daha fazla nüfuza sahip olduğu için oybirliğiyle lider seçildi ve Tihomir öldürüldü.
Genişletilmiş ordusuyla II. Petr güneye ilerledi, Bizans İmparatoru IV. Mihail'i Selanik'te hazinesini alarak şaşırttı ve mağlup etti.[] Mihail'in komutanlarından biri, muhtemelen Samuil'in boyar Ivats'ın oğlu olan Bulgar , II. Petr'e katıldı. Zaferden sonra Kavkan voyvodası komutasındaki Bulgar birlikleri Adriyatik Denizi'ndeki Dyrrachium'u ele geçirdi ve bazı kuvvetler Teselya'nın derinliklerine girerek sonunda Korint'e ulaştı. Arnavutluk, Epir ve Makedonya'nın çoğu fethedildi. Antim liderliğindeki bir başka Bulgar ordusu güneye doğru derinlere yürüdü ve Boeotia'daki Thebes savaşında Bizans komutanı Alakaseus'u yendi. Bulgar başarısının haberi üzerine, ağır vergilerden rahatsız olan Atina ve Pire Bizans nüfusu da ayaklandı, ancak kısa sürede Norman paralı askerleri tarafından ezildi. İsyancıların kararlı eylemleri, isyanı bastırma planlarının alelacele tartışıldığı Konstantinopolis'te ciddi endişelere neden oldu.
Alusian'ın gelişi
Kısa süre sonra Bulgar ayaklanmasının haberi, son Bulgar İmparatorlarının torunlarının sınır dışı edildiği Ermenistan'a ulaştı. Aralarında en saygı duyulanı, son İmparator İvan Vladislav'ın oğlu Alusian'dı. Paralı asker kılığına girerek Konstantinopolis'e ulaştı ve sıkı güvenlik önlemlerine rağmen Eylül 1040'ta Bulgaristan'a gitmeyi başardı. Taht için yeni bir adayın ortaya çıkması, isyancılar arasında yeni gerilimler anlamına geliyordu. Alusian başlangıçta kökenini açıklamaya cesaret edemedi, ancak akrabalarının sadık destekçilerini bulmaya çalıştı. Sağ dirseğindeki siyah bir lekeyle iddialarını kanıtladı ve kısa sürede birçok taraftar topladı.
II. Petr II Delyan, Alusian'ın potansiyel bir taç adayı olabileceğini bilmesine rağmen kuzenini sıcak bir şekilde karşıladı. Selanik'i ele geçirmesi için ona 40.000 kişilik bir ordu verdi ama başarısız oldu. Yenilgi 15.000 ölüme mal oldu.
Alusian'ın Darbesi
Ağır yenilgi, iki lider arasındaki ilişkileri keskin bir şekilde kötüleştirdi: Alusian yenilgiden utandı ve Petar Delyan vatana ihanetten şüphelendi. Alusian önce harekete geçmeye karar verdi ve kuzenine karşı komplo kurdu. Delyan'ı, müritlerinin İmparator'a pek çok bardak şarap ikram ettiği bir ziyafete davet etti. Petar şaraptan sarhoş olunca, komplocular üzerine geldiler ve bir bıçakla gözlerini çıkardılar. Alusian daha sonra aktif operasyonlar üstlendi ancak tekrar yenildi ve canını kurtarmak için kaçmak zorunda kaldı. Daha sonra Bizanslılarla gizlice pazarlık yaptı.
Ayaklanmanın bastırılması
Bizans İmparatoru IV. Mihail, sonunda Bulgarları yenmek için büyük bir sefer hazırladı. Yetenekli generallerle 40.000 kişilik seçkin bir ordu topladı ve sürekli bir savaş düzeninde hareket etti. Bizans ordusunda 500 Varegler ile Harald Hardråde dahil çok sayıda paralı asker vardı. Bizanslılar Selanik'ten Bulgaristan'a girdiler ve 1041 yazının sonlarında Ostrovo'da Bulgarları yendiler. Şefleri İskandinav destanlarında "Bulgaristan'ı harap eden" olarak selamlandığından, görünüşe göre Vareglerin zaferde belirleyici bir rolü vardı. Petar Delyan kör olmasına rağmen ordunun komutanıydı. Kaderi bilinmiyor; ya savaşta öldü ya da yakalanıp Konstantinopolis'e götürüldü.
Kısa süre sonra Bizanslılar, Delyan'ın kalan voyvodaları Botko'nun Sofya çevresinde ve Manuil Ivats'ın Pirlepe'deki direnişini ortadan kaldırarak Bulgar isyanını sona erdirdi.
Galeri
-
![image]()
Alusian, Peter Delyan'ı bir ziyafete davet eder ve onu kör ettirir. Madrid Skilicis minyatürü -
![image]()
Vareg Muhafızları, Bulgar yenilgisinde önemli bir rol oynadı -
![image]()
Selanik'e sonrası Alusian komutasındaki Bulgar ordusu kaçıyor. Madrid Skilicis minyatürü -
![image]()
Peter Delyan, Tihomir ve Bulgar asiler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ A world history of tax rebellions: an encyclopedia of tax rebels, revolts, and riots from antiquity to the present, David F. Burg, Taylor & Francis, 2004, , pp. 74–75.
- ^ М. Psellus, pp. 61, 64
- ^ Skуl.-Cеdr. p. 527
- ^ Skyl.-Cedr. p. 528
- ^ Zonaras, p. 145
- ^ Skyl.-Cedr, pp. 528–529
- ^ М. Аttаlеiаtes, p. 9
- ^ Златарски, В. История на България, p. 758
- ^ Skyl.-Cedr., p. 529
- ^ Hopf, Geschichte Griechenlands im Mittelalter (German: History of Greece in the Middles Ages) (Ersch — Gruber, 85), p. 147
- ^ J. Herrin, Byzantium: The Surprising Life of a Medieval Empire, p. 222
Konuyla ilgili yayınlar
- Йордан Андреев, Милчо Лалков, Българските ханове и царе, Veliko Tırnovo, 1996.
Dış bağlantılar
- Peter Delyan'ın ayaklanması 28 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Bulgarca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Peter Delyan Ayaklanmasi 1040 1041 de gerceklesen Bulgaristan Themasi nda Bizans Imparatorlugu na karsi buyuk bir Bulgar isyaniydi Bu 1185 te I Ivan Asen ve II Petr in isyanina kadar eski Bulgar Imparatorlugu nu yeniden kurmak icin yapilan en buyuk ve en organize girisimdi Peter Delyan AyaklanmasiPeter Delyan Belgrad da Bulgaristan imparatorlu ilan ediliyorBolgeBalkanlarTaraflarBulgar asilerBizans Imparatorlugu Vareg MuhafizlariKomutanlar ve liderlerPeter Delyan Tihomir AlusianIV Mihail Harald HardradaArka planiBizans birlikleri 1018 de Bulgaristan i fethettikten sonra II Basileios halki yatistirmak icin akillica bir kararla Bulgar vergilendirme sistemini degistirmemeye karar verdi Bulgar Patrikhanesi baspiskoposluga dusurulduyse de basi II Basileios un 1025 teki olumune kadar etnik bir Bulgar olarak kaldi Imparator III Romanos yonetimi altinda halk vergilerini ayni yerine madeni parayla odemek zorunda kaldi bu da yoksulluga ve yaygin huzursuzluga neden oldu Ilk ilerlemePeter Delyan ve Tihomir in Ayaklanmasi 1040 yilinda Car Samuil in soyundan geldigini iddia eden Peter Delyan Konstantinopolis ten kacarak Bulgar topraklarinda dolasmaya basladi ve sonunda Morava ve Belgrad a ulasti Isyan Delyan in aziz Imparator I Petr in adini alarak Bulgaristan imparatoru ilan edildigi Belgrad da patlak verdi Bulgarlar guneye imparatorluklarinin son siyasi merkezleri olan Ohri ve Uskup e dogru ilerlediler Yolda yerel halk onlara katildi Peter Delyan i imparator olarak kabul etti ve karsilastiklari her Bizansliyi oldurdu Ayni zamanda Dyrrhachium bolgesinden yerel Bulgarlar asker Tihomir in etrafinda toplandilar ve eski baskentlere ulasmak icin batiya yoneldiler Iki ayri asi kampinin varligi isyanin basarisi icin gercek bir tehdit haline geldi Petar Delyan Tihomir e ortak eylemler icin muzakere etmek uzere bir mektup yazdi ve ya kendisi ya da Tihomir olmak uzere tek bir lider secmelerini istedi Delyan rakibinden daha fazla nufuza sahip oldugu icin oybirligiyle lider secildi ve Tihomir olduruldu Genisletilmis ordusuyla II Petr guneye ilerledi Bizans Imparatoru IV Mihail i Selanik te hazinesini alarak sasirtti ve maglup etti kaynak belirtilmeli Mihail in komutanlarindan biri muhtemelen Samuil in boyar Ivats in oglu olan Bulgar II Petr e katildi Zaferden sonra Kavkan voyvodasi komutasindaki Bulgar birlikleri Adriyatik Denizi ndeki Dyrrachium u ele gecirdi ve bazi kuvvetler Teselya nin derinliklerine girerek sonunda Korint e ulasti Arnavutluk Epir ve Makedonya nin cogu fethedildi Antim liderligindeki bir baska Bulgar ordusu guneye dogru derinlere yurudu ve Boeotia daki Thebes savasinda Bizans komutani Alakaseus u yendi Bulgar basarisinin haberi uzerine agir vergilerden rahatsiz olan Atina ve Pire Bizans nufusu da ayaklandi ancak kisa surede Norman parali askerleri tarafindan ezildi Isyancilarin kararli eylemleri isyani bastirma planlarinin alelacele tartisildigi Konstantinopolis te ciddi endiselere neden oldu Alusian in gelisiPeter Delyan tarafindan kontrol edilen maksimum bolge kapsami Kisa sure sonra Bulgar ayaklanmasinin haberi son Bulgar Imparatorlarinin torunlarinin sinir disi edildigi Ermenistan a ulasti Aralarinda en saygi duyulani son Imparator Ivan Vladislav in oglu Alusian di Parali asker kiligina girerek Konstantinopolis e ulasti ve siki guvenlik onlemlerine ragmen Eylul 1040 ta Bulgaristan a gitmeyi basardi Taht icin yeni bir adayin ortaya cikmasi isyancilar arasinda yeni gerilimler anlamina geliyordu Alusian baslangicta kokenini aciklamaya cesaret edemedi ancak akrabalarinin sadik destekcilerini bulmaya calisti Sag dirsegindeki siyah bir lekeyle iddialarini kanitladi ve kisa surede bircok taraftar topladi II Petr II Delyan Alusian in potansiyel bir tac adayi olabilecegini bilmesine ragmen kuzenini sicak bir sekilde karsiladi Selanik i ele gecirmesi icin ona 40 000 kisilik bir ordu verdi ama basarisiz oldu Yenilgi 15 000 olume mal oldu Alusian in DarbesiAgir yenilgi iki lider arasindaki iliskileri keskin bir sekilde kotulestirdi Alusian yenilgiden utandi ve Petar Delyan vatana ihanetten suphelendi Alusian once harekete gecmeye karar verdi ve kuzenine karsi komplo kurdu Delyan i muritlerinin Imparator a pek cok bardak sarap ikram ettigi bir ziyafete davet etti Petar saraptan sarhos olunca komplocular uzerine geldiler ve bir bicakla gozlerini cikardilar Alusian daha sonra aktif operasyonlar ustlendi ancak tekrar yenildi ve canini kurtarmak icin kacmak zorunda kaldi Daha sonra Bizanslilarla gizlice pazarlik yapti Ayaklanmanin bastirilmasiBizans Imparatoru IV Mihail sonunda Bulgarlari yenmek icin buyuk bir sefer hazirladi Yetenekli generallerle 40 000 kisilik seckin bir ordu topladi ve surekli bir savas duzeninde hareket etti Bizans ordusunda 500 Varegler ile Harald Hardrade dahil cok sayida parali asker vardi Bizanslilar Selanik ten Bulgaristan a girdiler ve 1041 yazinin sonlarinda Ostrovo da Bulgarlari yendiler Sefleri Iskandinav destanlarinda Bulgaristan i harap eden olarak selamlandigindan gorunuse gore Vareglerin zaferde belirleyici bir rolu vardi Petar Delyan kor olmasina ragmen ordunun komutaniydi Kaderi bilinmiyor ya savasta oldu ya da yakalanip Konstantinopolis e goturuldu Kisa sure sonra Bizanslilar Delyan in kalan voyvodalari Botko nun Sofya cevresinde ve Manuil Ivats in Pirlepe deki direnisini ortadan kaldirarak Bulgar isyanini sona erdirdi GaleriAlusian Peter Delyan i bir ziyafete davet eder ve onu kor ettirir Madrid Skilicis minyaturu Vareg Muhafizlari Bulgar yenilgisinde onemli bir rol oynadi Selanik e sonrasi Alusian komutasindaki Bulgar ordusu kaciyor Madrid Skilicis minyaturu Peter Delyan Tihomir ve Bulgar asilerAyrica bakinizDevrimler ve ayaklanmalar listesiKaynakca A world history of tax rebellions an encyclopedia of tax rebels revolts and riots from antiquity to the present David F Burg Taylor amp Francis 2004 0 415 92498 7 pp 74 75 M Psellus pp 61 64 Skul Cedr p 527 Skyl Cedr p 528 Zonaras p 145 Skyl Cedr pp 528 529 M Attaleiates p 9 Zlatarski V Istoriya na Blgariya p 758 Skyl Cedr p 529 Hopf Geschichte Griechenlands im Mittelalter German History of Greece in the Middles Ages Ersch Gruber 85 p 147 J Herrin Byzantium The Surprising Life of a Medieval Empire p 222Konuyla ilgili yayinlarJordan Andreev Milcho Lalkov Blgarskite hanove i care Veliko Tirnovo 1996 Dis baglantilarPeter Delyan in ayaklanmasi 28 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Bulgarca