Kumartepe, Şanlıurfa il merkezinin 1,5 km kuzeybatısında, Bozova İlçesi'nin kuzeydoğusunda, Köyü'nün kuzeyinde yer alan bir düz yerleşmedir. Günümüzde Atatürk Baraj Gölü altında kalmıştır. Barajın yapımından önce Fırat'ın güney kıyısında, İncesu Vadisi ile Fırat Vadisi'nin birleştiği yerdeydi.
Düz yerleşme | |
Adı: | Kumartepe |
il: | Şanlıurfa |
İlçe: | Bozova |
Köy: | |
Türü: | Düz yerleşme |
Tahribat: | |
Tescil durumu: | |
Tescil No ve derece: | |
Tescil tarihi: | |
Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
Yerleşme Kurban Höyük kazıları sırasında çevrede yapılan yüzey çalışmalarında 1982 yılında T. J. Wilkinson tarafından saptanmıştır. Bu çalışmada Neolitik Çağ'a tarihlenebilecek buluntular ele geçmiştir. Bu yüzey çalışmalarında ele geçen buluntuların yayılışına dayanılarak düz yerleşmenin 350 x 200 metrelik bir alana yayıldığı ve kültür dolgusu kalınlığının 2,5 metreyi bulduğu, 4,8 hektarlık bir alanı kapsadığı söylenmektedir. Kazı çalışmaları bir sonraki sene, 1983 yılında Hollanda Tarih ve Arkeoloji Enstitüsü, Chicago Üniversitesi Doğu Bilimleri Enstitüsü ve Şanlıurfa Müzesi ortak çalışması olarak Hayaz Höyük kazı ekibi tarafından, J. Roodenberg başkanlığında başlatılmıştır. Bu kazı çalışmaları yedi sondaj olarak yapılmıştır.
Tabakalanma
Kazılarda yerleşmenin iki evreli olduğu sonucuna varılmıştır. Üstteki evre 1-1,5 metre kalınlıktaki dolguda az sayıda çakmak taşı malzeme ile yine az sayıda çanak çömlek parçası ele geçmiştir. Bu evrenin 50–80 cm.lik üst kısmında Neolitik Çağ sonrası çanak çömlek parçaları ve çakmak taşı buluntu vardır. Alttaki evre ise yerleşme kalıntıları vermektedir.
Buluntular
Üst evrede mimari bir kalıntıya ulaşılamamıştır. Alt evre ise Neolitik Çağ topluluğunun barınakları konusunda ancak bir fikir vermektedir. Bazılarının kırılarak yerleştirilmesiyle çay taşlarından yapılmış tabanlar, kireçtaşından bir temel duvarı, kerpiç döküntüleri, ocak kalıntısı ve sıvalı taban kalıntıları vardır.
Neolitik Çağ'a tarihlenen çanak çömlek buluntuları iki mal grubu içinde değerlendirilmiştir. Bir mal grubu el yapımı, saman ya da kaba mineral katkılı, devetüyü yüzey renkli kaba mal, diğer mal grubu ise mineral katkılı, iyi pişirilmiş, el yapımı, gri-devetüyü yüzey renginde ince maldır. Her iki mal grubunda da açkılı örnekler olmakla birlikte ince malda daha sık görülür. Bu iki ana mal grubu dışında kırmızı astarlı, kum katkılı mal ile yalın açkısız, çok ince hamurlu mallardan az sayıda parça ele geçmiştir.
Hemen hemen tüm çanak çömlek buluntularında biçimler aynıdır. İp delikli çıkıntılı ağızlı, yatay ve dikey kulplu çömlekler, dışa dönük ağızlı kaseler ve tabaklar görülmektedir.
Yontmataş endüstrisi genellikle çakmak taşına dayanmaktadır. Obsidiyen kullanımı % 2'dir. Tüm yontmataş buluntularının % 15'i alet, geri kalanları ise artıklardır. Eşit sayıda yonga ve dilgi ele geçmiştir. Sırtları yassı düzeltili Neolitik Çağ ok ve mızrak uçları, kalemler, yonga kazıyıcılar, az sayıda orak dilgiler, deliciler, genişleticiler diğer sık görülen aletlerdir. Bu arada boncuk yapımında kullanılan binlerce minik delici ele geçmiştir.
Sürtmetaş buluntuları arasında kireçtaşından yapılma, kalın cidarlı, basit biçimli kaseler vardır. Öğütme taşları, yassı baltalar, yerleşmenin mevsimlik olmadığı yönünde bir gösterge olarak kabul edilmektedir.
İlginç bir buluntu da 5,5 cm. boyunda, kireçtaşından yapılmış küçük bir insan yontusudur.
Değerlendirme ve tarihlendirme
Kazı başkanı Roodenberg, üstteki mimari kalıntı vermeyen tabakayı ve höyükleriyle ilişkilendirmektedir. Günümüzde Atatürk Baraj Gölü altında kalan bu höyüklerde 1977 yılında Mehmet Özdoğan tarafından yüzey araştırmaları yapılmış ve Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, Demir Çağı, Helenistik Dönem, Roma Dönemi ve Bizans Dönemi buluntuları toplanmış ve değerlendirilmiştir. Altta ana toprağa kadar olan tabakanın ise çanak çömlek buluntularından hareketle Amik Ovası A ve B evreleri, Şehzade Höyük, Mersin Yumuktepe Neolitik Çağ tabakası ile çağdaş olduğu belirtilmektedir. Yerleşmeden alınan örnekler üzerinde yapılan radyokarbon tarihleme yöntemi sonuçları günümüzden 7.930 ± 80 tarihini vermektedir. Buna göre Kumartepe'nin alt tabakası MÖ 6. binyılın ikinci yarısına tarihlenmektedir.
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki ve buluntu profilleri 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kumartepe Sanliurfa il merkezinin 1 5 km kuzeybatisinda Bozova Ilcesi nin kuzeydogusunda Koyu nun kuzeyinde yer alan bir duz yerlesmedir Gunumuzde Ataturk Baraj Golu altinda kalmistir Barajin yapimindan once Firat in guney kiyisinda Incesu Vadisi ile Firat Vadisi nin birlestigi yerdeydi Duz yerlesmeAdi Kumartepeil SanliurfaIlce BozovaKoy Turu Duz yerlesmeTahribat Tescil durumu Tescil No ve derece Tescil tarihi Arastirma yontemi KaziKazilarYerlesme Kurban Hoyuk kazilari sirasinda cevrede yapilan yuzey calismalarinda 1982 yilinda T J Wilkinson tarafindan saptanmistir Bu calismada Neolitik Cag a tarihlenebilecek buluntular ele gecmistir Bu yuzey calismalarinda ele gecen buluntularin yayilisina dayanilarak duz yerlesmenin 350 x 200 metrelik bir alana yayildigi ve kultur dolgusu kalinliginin 2 5 metreyi buldugu 4 8 hektarlik bir alani kapsadigi soylenmektedir Kazi calismalari bir sonraki sene 1983 yilinda Hollanda Tarih ve Arkeoloji Enstitusu Chicago Universitesi Dogu Bilimleri Enstitusu ve Sanliurfa Muzesi ortak calismasi olarak Hayaz Hoyuk kazi ekibi tarafindan J Roodenberg baskanliginda baslatilmistir Bu kazi calismalari yedi sondaj olarak yapilmistir TabakalanmaKazilarda yerlesmenin iki evreli oldugu sonucuna varilmistir Ustteki evre 1 1 5 metre kalinliktaki dolguda az sayida cakmak tasi malzeme ile yine az sayida canak comlek parcasi ele gecmistir Bu evrenin 50 80 cm lik ust kisminda Neolitik Cag sonrasi canak comlek parcalari ve cakmak tasi buluntu vardir Alttaki evre ise yerlesme kalintilari vermektedir BuluntularUst evrede mimari bir kalintiya ulasilamamistir Alt evre ise Neolitik Cag toplulugunun barinaklari konusunda ancak bir fikir vermektedir Bazilarinin kirilarak yerlestirilmesiyle cay taslarindan yapilmis tabanlar kirectasindan bir temel duvari kerpic dokuntuleri ocak kalintisi ve sivali taban kalintilari vardir Neolitik Cag a tarihlenen canak comlek buluntulari iki mal grubu icinde degerlendirilmistir Bir mal grubu el yapimi saman ya da kaba mineral katkili devetuyu yuzey renkli kaba mal diger mal grubu ise mineral katkili iyi pisirilmis el yapimi gri devetuyu yuzey renginde ince maldir Her iki mal grubunda da ackili ornekler olmakla birlikte ince malda daha sik gorulur Bu iki ana mal grubu disinda kirmizi astarli kum katkili mal ile yalin ackisiz cok ince hamurlu mallardan az sayida parca ele gecmistir Hemen hemen tum canak comlek buluntularinda bicimler aynidir Ip delikli cikintili agizli yatay ve dikey kulplu comlekler disa donuk agizli kaseler ve tabaklar gorulmektedir Yontmatas endustrisi genellikle cakmak tasina dayanmaktadir Obsidiyen kullanimi 2 dir Tum yontmatas buluntularinin 15 i alet geri kalanlari ise artiklardir Esit sayida yonga ve dilgi ele gecmistir Sirtlari yassi duzeltili Neolitik Cag ok ve mizrak uclari kalemler yonga kaziyicilar az sayida orak dilgiler deliciler genisleticiler diger sik gorulen aletlerdir Bu arada boncuk yapiminda kullanilan binlerce minik delici ele gecmistir Surtmetas buluntulari arasinda kirectasindan yapilma kalin cidarli basit bicimli kaseler vardir Ogutme taslari yassi baltalar yerlesmenin mevsimlik olmadigi yonunde bir gosterge olarak kabul edilmektedir Ilginc bir buluntu da 5 5 cm boyunda kirectasindan yapilmis kucuk bir insan yontusudur Degerlendirme ve tarihlendirmeKazi baskani Roodenberg ustteki mimari kalinti vermeyen tabakayi ve hoyukleriyle iliskilendirmektedir Gunumuzde Ataturk Baraj Golu altinda kalan bu hoyuklerde 1977 yilinda Mehmet Ozdogan tarafindan yuzey arastirmalari yapilmis ve Kalkolitik Cag Erken Tunc Cagi Demir Cagi Helenistik Donem Roma Donemi ve Bizans Donemi buluntulari toplanmis ve degerlendirilmistir Altta ana topraga kadar olan tabakanin ise canak comlek buluntularindan hareketle Amik Ovasi A ve B evreleri Sehzade Hoyuk Mersin Yumuktepe Neolitik Cag tabakasi ile cagdas oldugu belirtilmektedir Yerlesmeden alinan ornekler uzerinde yapilan radyokarbon tarihleme yontemi sonuclari gunumuzden 7 930 80 tarihini vermektedir Buna gore Kumartepe nin alt tabakasi MO 6 binyilin ikinci yarisina tarihlenmektedir Dis baglantilarYakin plan kroki ve buluntu profilleri 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kaynakca a b c d e f g h i j k TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2012 TAY Saskan Kucuktepe TAY Saskan Buyuktepe