Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
'Mehmed Emin Tokadî (d. 1664 - 1745), tam adı Mehmed Emin b. Derviş Hasan b. Ömer en-Nakkaş et-Tokadî, aslen Tokatlı, lakabı Cemaleddin, künyesi Ebul Emâne ve Ebu Mansur, mahlâsı Âriftir. Dedesi Ömer en-Nakkaş aslen Diyarbakırlı idi. Şeyhi Aziz Mahmud Ermevî'nin ölümü üzerine Tokat'a yerleşmiştir.
İstanbul'a gelişi
Mehmed Emin Tokadî Efendi küçük yaştan itibaren memleketinde çeşitli hocalardan ders görmüş, zeki ve kabiliyetli olduğu için zahiri ilimlerde kısa zamanda ilerlemişti. Daha ileri derecede ders alacak bir hoca bulamayınca İstanbul'a gitmeyi ve tahsilini sürdürmeye karar verdi. İstanbul'da önce talebelik yaparak, sonra da ders okutarak ve memurluk yaparak takriben 15 sene geçiren Tokadî Efendi, 40 yaşlarında bulunduğu sırada tayini Edirne'ye çıkan Kîsedar Ali Efendi ile birlikte Edirne'ye taşındı.
Edirne'de geçen günleri
Edirne'de hem görevini sürdürdü hem de Ali Efendi'nin oğlunu okutmaya devam etti. Ancak kısa bir süre sonra Ali Efendi'nin oğlu öldü. Tokadii Efendi bu ölüm olayına çok üzüldüğü gibi haddinden fazla da etkilendi. Hatta bir müddet dışarı çıkmayı terk ederek evine kapandı ve ince tefekkürlerde bulundu. Hayat, ölüm ve ölümden sonraki ahiret hayatı gibi konula üzerinde çok derin düşüncelere daldı. Sonunda, zaten fazla değer vermediği dünya hayatının fani olduğunu çok açık bir şekilde gördü ve dünyaya aşırı derecede bağlanmanın insana fayda değil zarar verebileceğini gördü. Kendisini yeniden hesaba çekti, sonra da tamamen Allah'a yönelmeye karar verdi. Kendini yenileme işni en güzel bir şekilde başarmak için de hacca gitmeye ve her şeye oradan başlamaya niyet etti. Sabahleyin evden çıkıp bir işine giderken yolu Kâdirî dergahının önüne çıktı. Hiç ilgisi bulunmadığı halde dergahın o günkü şeyhi Kasab-zade Mehmed Efendi içeriden kendisini çağırttı ve hacca gideceğini müjdeleyerek hazırlık yapmasını söyledi.
Hacca gidişi ve Mekke'de kalışı
Bir yıl sonra gerekli hazırlıkları tamamlayarak kafileleriyle birlikte hac yoluna çıktı. Mekke-i Mükerremede hac vazifesini ifa ettikten sonra Kasabzade Mehmed Efendi'nin tavsiyesine uyarak orada bulunan Nakşi şeyhi Ahmed Yekdest Cüryânî'yi buldu ve kendisine intisab etti. Üç yıl sonra Medine-i Münevvere'ye gidip Peygamberin Ravza-i Mutahhara'sını ziyaret etti. Burada büyük manevi feyizler aldıktan sonra Mekke'ye geri döndü. Halini gören Ahmed Yekdest Cüryânî onun manevi açıdan gerekli olgunluğa eriştiğine kani olunca İstanbul'a dönmesine izin verdi.
İstanbul'da hizmet günleri
İstanbul'da beş sene boyunca Zeyrekte oturan ve ileri gelen şahsiyetlerden biri olan 'nin evinde misafir kaldı. Bir taraftan kendisini manevi açıdan ilerletti, diğer taraftan sohbet yoluyla dini hizmetlerde bulundu. Şehzade Camii ile 'nde ders halkaları kurdu ve kalabalık talebe gruplarına çeşitli dersler okuttu. Birçok tarikat büyüğü ile görüştü ve onlardan manen faydalandığı gibi kendilerine de büyük manevi faydalar sağladı.
Tasavvufi sohbetler yoluyla irşad hizmetleri
Nakşibendi yolunun ileri gelenlerinden , Halvetiyye'nin büyüklerinden Mevlana ve 'nin meşhurlarından ile görüşüp sohbet ettiği kimselerden bir kısmı olmuştur. Tokadî Efendi bu dönemde Nakşibendiyye Tarikatı yanında Kadiriyye, Şazeliyye ve Tarikatlarının büyüklerinden de feyz aldı ve önemli ilerlemeler kaydetti. Bu arada sohbet yolu ile din hizmetlerinde bulundu.
Habeşistan, Kudüs ve Hicaz'da katiplik görevi
İstanbul'da beş yıl sonra ev sahibi Hüseyin Paşa-zade Mehmed Efendi önce Habeşistan'a, kısa bir müddet sonra da Kudüs Eyaletine vali olarak tayin edilmiş, ancak bir yıl sonra Mekke'ye gönderilerek buranın su yollarını tamir etmekle görevlendirilmiştir. Bu esnada valinin olan Tokadî Efendi de hep beraberinde bulundu. Altı sene süren görev boyunca pek çok kimse ile görüştü ve sohbet etti. Bu arada zahiri ve batini ilimlerde büyük merhaleler katetti. Mekke'de devrin önemli şeyhlerinden ve muhaddislerinden Ahmed en-Nahlî el-Mekkî'den hadis dinledi ve rivayet için icazet aldı. Yine görev gereği değişik yerlere yaptığı çeşitli seyahatler esnasında Şeyh Ahmed ed-Dimyatî, Mevlana Hüseyin Alem er-Rufaî ve Şeyh Cum'a gibi önemli tasavvuf erbabı ile görüştü ve onlarda gördüğü pek çok manevi hali şahsında topladı. Medine'de ise özellikle Şeyh Abdurrahim en-Nakşibendî ile çok uzun ve samimi sohetleri olmuş, ayrıca Şeyhul-Harem olan Darus-saade Ağası Hacı Beşir Ağa ile iyi dostluk kurmuştur.
İstanbul'da yerleşik hayata geçişi
Mekke’de su yollarının tamiri bittikten sonra H. 1129 (M. 1716) senesinde İstanbul’a çağrılan Hüseyin Paşa-zade Mehmed Efendi ile birlikte Tokadî Efendi de İstanbul’a döndü. Burada üç sene süre ile yine Zeyrek – Filyokuşu’ndaki evde misafir olarak kaldı ve irşad hizmetleri ile meşgul oldu. 1132 (1719) yılında Hüseyin Paşa-zade vefat edince bu defa yine Filyokuşu civarından bir ev kiralayarak oraya taşındı. Bir müddet sonra da evlenerek tamamen bu muhite yerleşti ve hizmetlerini devam ettirdi.
Eyüp Sultan'da ve Ravza-i Mutahhara'da türbedarlığı
Bu sırada Ebu Eyyub el-Ensari’nin türbesine türbedarlık teklifi geldi. O da bu teklifi kabul etti ve bir müddet burada görev yaptı. Bu esnada zaten var olan ziyaretçi akını kat kat artmış ve Eyüp Sultan’ı ziyaret ile birlikte kendisini de görmek için insanlar akın akın buraya yönlenmişti. Gelenler arasında alimler, salihler, dervişler ve sıradan kimseler olmak üzere her tabakadan insan vardı. Gelen ziyaretçilerden bazısının hallerini ve burada sergiledikleri yanlış davranışları beğenmediği ve durdurmaya da muvaffak olamadığı için birkaç ay sonra bu vazifesinden ayrıldı. Ancak burada gördüğü yakın alaka göz önüne alınarak bu defa Peygamber’in Ravza-i Mutahhara’sında hizmette bulunmak üzere Medine’ye gönderildi. Çok üzün sürmediği anlaşılan Medine’deki vazifesinden sonra yeniden İstanbul’a dönmüş ve aynı muhitte yaşamaya ve irşad hizmetlerini ifa etmeye devam etmiştir.
Aksaray'da kısa süreli misafirliği
Tokadî Efendi’nin talebesi ve müridi olan Yeğen Mehmed Paşa H. 1150 (M. 1737) yılında Sadrazam olunca hocası ve şeyhine çok yakın ilgi gösterdi ve onu Aksaray’da kendi evinin karşısına bulunan kızına ait bir eve yerleştirdi. Mehmed Paşa’nın zaferle neticelenen Belgrat seferi dönüşü, Tokadî Efendi arzusuna binaen yeniden Filyokuşu’ndaki evine dönmüş ve hayatını orada sürdürmüştür.
Şeyh Ahmed Buhari Tekkesi Postnişinliği
Tekkesi Ayvansaray’da sur dibinde bulunmaktadır. Tokadî Efendi’nin arkadaşlarından Tatar Ahmed Efendi buranın postnişini iken H. 1156 (M. 1743) tarihinde vefat edince devrin Şeyhulislam’ı Mustafa Efendi onun yerine Tokadî Efendi’yi postnişin olarak tayin etmiştir. Ancak Tokadî Efendi bu göreve layık olmadığını ve daha uygun bir kimsenin bulunmasını gerektiğini söyledi. Buna rağmen Şeyhulislam israrlı davrandı ve neticede Tokadî Efendi bu görevi Filyokuşu’ndaki evinden idare etmek şartıyla kabul etti. Burada H. 1158 (M. 1745) yılında ölümüne kadar iki sene postnişinlik yapmıştır.
Ölümü
Zeyrek’te evinin yanında bulunan önündeki kabristana gömülmüştür. Makamı Fatih'te Unkapanı'ndan Bozdoğan su kemerine doğru çıkarken sağda kalmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmed Emin Tokadi d 1664 1745 tam adi Mehmed Emin b Dervis Hasan b Omer en Nakkas et Tokadi aslen Tokatli lakabi Cemaleddin kunyesi Ebul Emane ve Ebu Mansur mahlasiAriftir Dedesi Omer en Nakkas aslen Diyarbakirli idi Seyhi Aziz Mahmud Ermevi nin olumu uzerine Tokat a yerlesmistir Istanbul a gelisiMehmed Emin Tokadi Efendi kucuk yastan itibaren memleketinde cesitli hocalardan ders gormus zeki ve kabiliyetli oldugu icin zahiri ilimlerde kisa zamanda ilerlemisti Daha ileri derecede ders alacak bir hoca bulamayinca Istanbul a gitmeyi ve tahsilini surdurmeye karar verdi Istanbul da once talebelik yaparak sonra da ders okutarak ve memurluk yaparak takriben 15 sene geciren Tokadi Efendi 40 yaslarinda bulundugu sirada tayini Edirne ye cikan Kisedar Ali Efendi ile birlikte Edirne ye tasindi Edirne de gecen gunleriEdirne de hem gorevini surdurdu hem de Ali Efendi nin oglunu okutmaya devam etti Ancak kisa bir sure sonra Ali Efendi nin oglu oldu Tokadii Efendi bu olum olayina cok uzuldugu gibi haddinden fazla da etkilendi Hatta bir muddet disari cikmayi terk ederek evine kapandi ve ince tefekkurlerde bulundu Hayat olum ve olumden sonraki ahiret hayati gibi konula uzerinde cok derin dusuncelere daldi Sonunda zaten fazla deger vermedigi dunya hayatinin fani oldugunu cok acik bir sekilde gordu ve dunyaya asiri derecede baglanmanin insana fayda degil zarar verebilecegini gordu Kendisini yeniden hesaba cekti sonra da tamamen Allah a yonelmeye karar verdi Kendini yenileme isni en guzel bir sekilde basarmak icin de hacca gitmeye ve her seye oradan baslamaya niyet etti Sabahleyin evden cikip bir isine giderken yolu Kadiri dergahinin onune cikti Hic ilgisi bulunmadigi halde dergahin o gunku seyhi Kasab zade Mehmed Efendi iceriden kendisini cagirtti ve hacca gidecegini mujdeleyerek hazirlik yapmasini soyledi Hacca gidisi ve Mekke de kalisiBir yil sonra gerekli hazirliklari tamamlayarak kafileleriyle birlikte hac yoluna cikti Mekke i Mukerremede hac vazifesini ifa ettikten sonra Kasabzade Mehmed Efendi nin tavsiyesine uyarak orada bulunan Naksi seyhi Ahmed Yekdest Curyani yi buldu ve kendisine intisab etti Uc yil sonra Medine i Munevvere ye gidip Peygamberin Ravza i Mutahhara sini ziyaret etti Burada buyuk manevi feyizler aldiktan sonra Mekke ye geri dondu Halini goren Ahmed Yekdest Curyani onun manevi acidan gerekli olgunluga eristigine kani olunca Istanbul a donmesine izin verdi Istanbul da hizmet gunleriIstanbul da bes sene boyunca Zeyrekte oturan ve ileri gelen sahsiyetlerden biri olan nin evinde misafir kaldi Bir taraftan kendisini manevi acidan ilerletti diger taraftan sohbet yoluyla dini hizmetlerde bulundu Sehzade Camii ile nde ders halkalari kurdu ve kalabalik talebe gruplarina cesitli dersler okuttu Bircok tarikat buyugu ile gorustu ve onlardan manen faydalandigi gibi kendilerine de buyuk manevi faydalar sagladi Tasavvufi sohbetler yoluyla irsad hizmetleriNaksibendi yolunun ileri gelenlerinden Halvetiyye nin buyuklerinden Mevlana ve nin meshurlarindan ile gorusup sohbet ettigi kimselerden bir kismi olmustur Tokadi Efendi bu donemde Naksibendiyye Tarikati yaninda Kadiriyye Sazeliyye ve Tarikatlarinin buyuklerinden de feyz aldi ve onemli ilerlemeler kaydetti Bu arada sohbet yolu ile din hizmetlerinde bulundu Habesistan Kudus ve Hicaz da katiplik goreviIstanbul da bes yil sonra ev sahibi Huseyin Pasa zade Mehmed Efendi once Habesistan a kisa bir muddet sonra da Kudus Eyaletine vali olarak tayin edilmis ancak bir yil sonra Mekke ye gonderilerek buranin su yollarini tamir etmekle gorevlendirilmistir Bu esnada valinin olan Tokadi Efendi de hep beraberinde bulundu Alti sene suren gorev boyunca pek cok kimse ile gorustu ve sohbet etti Bu arada zahiri ve batini ilimlerde buyuk merhaleler katetti Mekke de devrin onemli seyhlerinden ve muhaddislerinden Ahmed en Nahli el Mekki den hadis dinledi ve rivayet icin icazet aldi Yine gorev geregi degisik yerlere yaptigi cesitli seyahatler esnasinda Seyh Ahmed ed Dimyati Mevlana Huseyin Alem er Rufai ve Seyh Cum a gibi onemli tasavvuf erbabi ile gorustu ve onlarda gordugu pek cok manevi hali sahsinda topladi Medine de ise ozellikle Seyh Abdurrahim en Naksibendi ile cok uzun ve samimi sohetleri olmus ayrica Seyhul Harem olan Darus saade Agasi Haci Besir Aga ile iyi dostluk kurmustur Istanbul da yerlesik hayata gecisiMekke de su yollarinin tamiri bittikten sonra H 1129 M 1716 senesinde Istanbul a cagrilan Huseyin Pasa zade Mehmed Efendi ile birlikte Tokadi Efendi de Istanbul a dondu Burada uc sene sure ile yine Zeyrek Filyokusu ndaki evde misafir olarak kaldi ve irsad hizmetleri ile mesgul oldu 1132 1719 yilinda Huseyin Pasa zade vefat edince bu defa yine Filyokusu civarindan bir ev kiralayarak oraya tasindi Bir muddet sonra da evlenerek tamamen bu muhite yerlesti ve hizmetlerini devam ettirdi Eyup Sultan da ve Ravza i Mutahhara da turbedarligiBu sirada Ebu Eyyub el Ensari nin turbesine turbedarlik teklifi geldi O da bu teklifi kabul etti ve bir muddet burada gorev yapti Bu esnada zaten var olan ziyaretci akini kat kat artmis ve Eyup Sultan i ziyaret ile birlikte kendisini de gormek icin insanlar akin akin buraya yonlenmisti Gelenler arasinda alimler salihler dervisler ve siradan kimseler olmak uzere her tabakadan insan vardi Gelen ziyaretcilerden bazisinin hallerini ve burada sergiledikleri yanlis davranislari begenmedigi ve durdurmaya da muvaffak olamadigi icin birkac ay sonra bu vazifesinden ayrildi Ancak burada gordugu yakin alaka goz onune alinarak bu defa Peygamber in Ravza i Mutahhara sinda hizmette bulunmak uzere Medine ye gonderildi Cok uzun surmedigi anlasilan Medine deki vazifesinden sonra yeniden Istanbul a donmus ve ayni muhitte yasamaya ve irsad hizmetlerini ifa etmeye devam etmistir Aksaray da kisa sureli misafirligiTokadi Efendi nin talebesi ve muridi olan Yegen Mehmed Pasa H 1150 M 1737 yilinda Sadrazam olunca hocasi ve seyhine cok yakin ilgi gosterdi ve onu Aksaray da kendi evinin karsisina bulunan kizina ait bir eve yerlestirdi Mehmed Pasa nin zaferle neticelenen Belgrat seferi donusu Tokadi Efendi arzusuna binaen yeniden Filyokusu ndaki evine donmus ve hayatini orada surdurmustur Seyh Ahmed Buhari Tekkesi PostnisinligiTekkesi Ayvansaray da sur dibinde bulunmaktadir Tokadi Efendi nin arkadaslarindan Tatar Ahmed Efendi buranin postnisini iken H 1156 M 1743 tarihinde vefat edince devrin Seyhulislam i Mustafa Efendi onun yerine Tokadi Efendi yi postnisin olarak tayin etmistir Ancak Tokadi Efendi bu goreve layik olmadigini ve daha uygun bir kimsenin bulunmasini gerektigini soyledi Buna ragmen Seyhulislam israrli davrandi ve neticede Tokadi Efendi bu gorevi Filyokusu ndaki evinden idare etmek sartiyla kabul etti Burada H 1158 M 1745 yilinda olumune kadar iki sene postnisinlik yapmistir OlumuMehmed Emin Tokadi nin turbesi ve Kur an okuyan ziyaretciler Zeyrek te evinin yaninda bulunan onundeki kabristana gomulmustur Makami Fatih te Unkapani ndan Bozdogan su kemerine dogru cikarken sagda kalmaktadir Ayrica bakinizHayreddin TokadiKaynakca a b Mehmed Emin Tokadi Efendi Hayati Kisiligi Eserleri ve Menkibeler i Mehmet Efendioglu Istanbul 2000