Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şevki Bektöre (Kırım Tatarcası: Şevqiy Bektöre Шевкъий Бектёре), Kırım Tatarı asıllı şair, eğitimci, akademisyen ve aktivist.
| Şevki Bektöre Şevqiy Bektöre | |
|---|---|
| Doğum | 1888 Kavlaklar, Dobruca, Romanya |
| Ölüm | 18 Aralık 1961 İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Şair, eğitimci, akademisyen, aktivist |
| Dil | Kırım Tatarcası |
| Milliyet | Kırım Tatarı |
| Dönem | 20. yüzyıl |
| Evlilikler | Hamide Bektöre |
Hayatı
Şevki Bektöre, 1888 yılında Kırım Tatarı bir ailenin ikinci kuşak bireyi olarak Romanya'nın Dobruca bölgesindeki Kavlaklar (günümüzdeki ismiyle Chirnogeni'ye bağlı) köyünde doğdu. Henüz 5 yaşındayken ailesiyle Türkiye'ye göç ederek, Eskişehir'in Sivrihisar ilçesinin Karakaya köyüne taşındılar. İlkokulu Eskişehir'de bitirdikten sonra geldiği İstanbul'da birçok Kırım Tatarı ile tanıştı. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde eğitim gördü. Burada tanıdığı Kırım Tatarları aracılığıyla katıldığı 'nin aktif bir üyesi oldu.
Tutuklanması
Bektöre, Kırım Tatarları için özel olarak düzenlenmiş ilk Arap kökenli alfabe taslağını hazırladı ve Kırım Tatarcası ve Türkmence ders kitaplarını yazdı. Kırım, Kafkasya ve Orta Asya'da Türkmenistan SSC'nde görev yapmış olan Bektöre 18 Mart 1932 tarihinde “Gizli Türkmen Millî Örgütü'ne üye olmak” suçlamasıyla tutuklandı. KGB'nin öncülü olan NKVD'nin Devlet Siyasi Direktörlüğü (OGPU) birimi tarafından tutuklandı. 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve Özbekistan'daki tarım çalışma kamplarına, önce Zarafşan'a, sonra Taşkent yakınlarındaki Zengi-Ata'ya gönderildi. Yetişkin hayatının büyük bölümünü Josef Stalin döneminin gulaglarında geçirdi. 1948'deki savaştan sonra serbest bırakılmış görünse de, Özbekistan'ın Yangiyul şehrinde yerleşti ve pasaport talebi için yetkililere mektup yazmaya başladı. 17 Aralık 1948'de Sibirya'nın Krasnoyarsk kentinin kuzeyindeki Yenisey Nehri üzerinde Bolşaya Murta kasabasına hayatını sürdürürken "tehlikeli bir insan olmak" suçundan sorumlu tutuldu. Burada bir tuğla kooperatifinde bekçi olarak çalıştı. Daha sonra atları ve inekleri gütmeye başladı ve sepet dokumacılığı yaptı.
Serbest kalışı
Stalin'in ölümünden sonraki görece yumuşama döneminde, 1957 yılında Kruşçev tarafından afla serbest bırakıldı ve ailesinin bulunduğu Türkiye'ye göç edebildi. 1960 yılında Türkiye'deki Kırım Tatar Millî Hareketi başkanı seçildi.
Ölümü ve anıları
Bektöre, 18 Aralık 1961 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetti. Cenazesi Edirnekapı'ya gömüldü.
Eserleri Saadet Bektöre tarafından kaydedilmiş ve Eroğlu Matbaası tarafından 1965 yılında "Volga Kızıl Akarken" başlığı ile yayınlanmıştır.
Eserleri
| 1917 | Debut poem Şilem, Türk Yurdu dergisi, Türkiye |
| 1918-1919 | Şar-şur dergisi. Kurî Ózen, Kırım. |
| 1920 | Ergenekon (şiir seçkisi), Akmescit (Simferopol), Kırım. |
| 1923 | Tatarca sarf ve nahib (Tatar Grameri). Totay-Kóy, Kırım |
| 1925 | Tatar alfabesi, Akmescit (Simferopol), Kırım. |
| 1927 | Türkmen Dili, Aşkabat, Türkmenistan. |
Kaynakça
- ^ a b Anaurt. "Шевкъий Бекторе". anaurt (Kırım Tatarcası). anaurt.com. 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017.
- ^ Allworth, Edward A. (1998). The Tatars of Crimea: Return to the Homeland : Studies and Documents. Duke University Press. s. 343. ISBN . 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2018.
- ^ a b Sakarya, Ercan. "Gurbet mektupları". Kalgay, 30. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017.
- ^ Bektöre, Saadet (1965). Volga kızıl akarken. Ankara: Eroğlu Matbaası.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sevki Bektore Kirim Tatarcasi Sevqiy Bektore Shevkij Bektyore Kirim Tatari asilli sair egitimci akademisyen ve aktivist Sevki Bektore Sevqiy BektoreDogum1888 Kavlaklar Dobruca RomanyaOlum18 Aralik 1961 Istanbul TurkiyeMeslekSair egitimci akademisyen aktivistDilKirim TatarcasiMilliyetKirim TatariDonem20 yuzyilEvliliklerHamide BektoreHayatiSevki Bektore 1888 yilinda Kirim Tatari bir ailenin ikinci kusak bireyi olarak Romanya nin Dobruca bolgesindeki Kavlaklar gunumuzdeki ismiyle Chirnogeni ye bagli koyunde dogdu Henuz 5 yasindayken ailesiyle Turkiye ye goc ederek Eskisehir in Sivrihisar ilcesinin Karakaya koyune tasindilar Ilkokulu Eskisehir de bitirdikten sonra geldigi Istanbul da bircok Kirim Tatari ile tanisti Istanbul Universitesi Ilahiyat Fakultesi nde egitim gordu Burada tanidigi Kirim Tatarlari araciligiyla katildigi nin aktif bir uyesi oldu Tutuklanmasi Bektore Kirim Tatarlari icin ozel olarak duzenlenmis ilk Arap kokenli alfabe taslagini hazirladi ve Kirim Tatarcasi ve Turkmence ders kitaplarini yazdi Kirim Kafkasya ve Orta Asya da Turkmenistan SSC nde gorev yapmis olan Bektore 18 Mart 1932 tarihinde Gizli Turkmen Milli Orgutu ne uye olmak suclamasiyla tutuklandi KGB nin onculu olan NKVD nin Devlet Siyasi Direktorlugu OGPU birimi tarafindan tutuklandi 10 yil hapis cezasina carptirildi ve Ozbekistan daki tarim calisma kamplarina once Zarafsan a sonra Taskent yakinlarindaki Zengi Ata ya gonderildi Yetiskin hayatinin buyuk bolumunu Josef Stalin doneminin gulaglarinda gecirdi 1948 deki savastan sonra serbest birakilmis gorunse de Ozbekistan in Yangiyul sehrinde yerlesti ve pasaport talebi icin yetkililere mektup yazmaya basladi 17 Aralik 1948 de Sibirya nin Krasnoyarsk kentinin kuzeyindeki Yenisey Nehri uzerinde Bolsaya Murta kasabasina hayatini surdururken tehlikeli bir insan olmak sucundan sorumlu tutuldu Burada bir tugla kooperatifinde bekci olarak calisti Daha sonra atlari ve inekleri gutmeye basladi ve sepet dokumaciligi yapti Serbest kalisi Stalin in olumunden sonraki gorece yumusama doneminde 1957 yilinda Kruscev tarafindan afla serbest birakildi ve ailesinin bulundugu Turkiye ye goc edebildi 1960 yilinda Turkiye deki Kirim Tatar Milli Hareketi baskani secildi Olumu ve anilari Bektore 18 Aralik 1961 tarihinde Istanbul da hayatini kaybetti Cenazesi Edirnekapi ya gomuldu Eserleri Saadet Bektore tarafindan kaydedilmis ve Eroglu Matbaasi tarafindan 1965 yilinda Volga Kizil Akarken basligi ile yayinlanmistir Eserleri1917 Debut poem Silem Turk Yurdu dergisi Turkiye1918 1919 Sar sur dergisi Kuri ozen Kirim 1920 Ergenekon siir seckisi Akmescit Simferopol Kirim 1923 Tatarca sarf ve nahib Tatar Grameri Totay Koy Kirim1925 Tatar alfabesi Akmescit Simferopol Kirim 1927 Turkmen Dili Askabat Turkmenistan Kaynakca a b Anaurt Shevkij Bektore anaurt Kirim Tatarcasi anaurt com 4 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ekim 2017 Allworth Edward A 1998 The Tatars of Crimea Return to the Homeland Studies and Documents Duke University Press s 343 ISBN 9780822319948 17 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2018 a b Sakarya Ercan Gurbet mektuplari Kalgay 30 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ekim 2017 Bektore Saadet 1965 Volga kizil akarken Ankara Eroglu Matbaasi