Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikita Sergeyeviç Kruşçev (Rusça: Никита Сергеевич Хрущёв , d. 17 Nisan 1894, Kalinovka, Ukrayna, Rus İmparatorluğu - ö. 11 Eylül 1971, Moskova), Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri. Doğru okunuşu ve Türkçe yazım kurallarına göre soyadının doğru yazılışıHruşçov olmasına rağmen, Türkçeye İngilizce Khrushchev kelimesinin okunuşu olan Kruşçev kelimesi geçmiş ve yaygınlık kazanmıştır.
| Nikita Sergeyeviç Kruşçev | |
|---|---|
 | |
| 1961'de Kruşçev | |
| Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Birinci Sekreteri | |
| Görev süresi 7 Eylül 1953 - 14 Ekim 1964 | |
| Yerine geldiği | Josef Stalin |
| Yerine gelen | Leonid Brejnev |
| Sovyetler Birliği Bakanlar Kurulu Başkanı | |
| Görev süresi 27 Mart 1958 - 14 Ekim 1964 | |
| Yerine geldiği | Nikolay Bulganin |
| Yerine gelen | Aleksey Kosigin |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 15 Nisan 1894 Kalinovka, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 11 Eylül 1971 (77 yaşında) Moskova, Sovyetler Birliği |
| Partisi | Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
| Evlilik(ler) | Yefrosiniya Hruşçeva (1916-1919) Marusiya Hruşçeva Nina Hruşçeva |
| Ödülleri |          |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Sovyetler Birliği |
| Branşı | Kızıl Ordu |
| Hizmet yılları | 1941-1945 |
| Rütbesi | Korgeneral |
| Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı |
Yaşamı
17 Nisan 1894'te Rusya'nın Kalinovka kasabasında dünyaya geldi. Babası maden işçisiydi. Doğduğu köyde öğrenim gördükten sonra ailesiyle birlikte Donetsk Kömür Havzası'ndaki madencilik ve sanayi merkezi 'ya geçti. Burada 15 yaşında boru tesisatçısı olarak çalışmaya başladı. 1917 Ekim Devrimi'nden önce işçi örgütlerinde görev aldı. 1918'de Rusya Komünist (Bolşevik) Partisi'ne üye oldu. Ocak 1919'da Kızıl Ordu'ya katıldı. 1922'de Yuzovka'da yeni açılan bir işçi okuluna girerek orta öğrenimle birlikte parti eğitimi gördü. Okuldaki parti komitesinin sekreterliğine getirildi. 1925'te Yuzovka'daki Petrovski-Mariinsk ilçesinin parti sekreteri oldu. Aktif çalışmaları ile parti ileri gelenlerinin dikkatini çekti. Moskova'da toplanan 14. Parti Kongresi'ne katıldı. 1929'da Moskova'daki Stalin Sanayi Akademisi'ne kabul edilerek metalurji öğrenimi gördü. Parti içindeki çalışmalarına da devam eden Kruşçev 1933'te Moskova Bölge Komitesi İkinci Sekreterliği'ne yükseldi. 1935'te Moskova parti örgütünün birinci sekreteri oldu. Komünist Parti'nin 17. Kongre'sinde, Merkez Komitesi'nin tam üyeliğine seçildi. Aynı yıl Yüksek Sovyet Prezidyumu yedek üyeliğine getirildi. 1938'de politbüro aday üyesi oldu. Ertesi yıl politbüronun tam üyesi oldu. 1943'te Stalin'in politik temsilcisi olarak Stalingrad Kuşatması'nda Sovyet Kuvvetleri'ne komuta etti. 1944'te Ukrayna Meclisinin başkanlığına getirildi. 1946'da meydana gelen büyük kıtlık sırasında gıda maddelerinin dağıtımında Stalin'in isteği doğrultusunda hareket etmediği için bir süre gözden düştü. 1949'da yeniden Moskova parti örgütünün başına getirildi. Aynı zamanda Komünist Parti Merkez Komitesi Sekreteri oldu. 1949-53 döneminde diğer parti yöneticileri gibi sık sık Stalin'in siyasi oyunlarıyla karşılaştı. 1953'te Stalin'in ölümünden sonra Komünist Parti birinci sekreteri oldu. Devlet kurumlarını yöneten Başbakan Georgi Malenkov ile bir süre rekabet etti. 1955'te Malenkov'u başbakanlıktan uzaklaştırarak yerine kendi adayı Nikolay Bulganin'i getirdi.
Mayıs 1955'te ilk dış gezisini Bulganin'le birlikte Yugoslavya'ya yaptı. Daha sonra, Cenevre, Afganistan ve Hindistan'a yaptığı gezilerde dışa dönük ve esnek bir politika izlediğini gösterdi. Şubat 1956'da Moskova'da toplanan 20. Parti Kongresinde yaptığı Gizli Söylev'de iktidarın tek kişide toplanmasını eleştirerek Stalin'i acımasızlık, hoşgörüsüzlük ve iktidarı kötüye kullanmakla suçladı. Stalin'in yanılmaz lider imajını yıkmaya yönelik bir Stalincilikten uzaklaşma kampanyası başlattı. Bu süreç ve politika destalinizasyon olarak adlandırıldı ve tarihe geçti. Binlerce siyasi tutukluyu serbest bıraktı. Bu dönem aynı zamanda Kruşçev çözülmesi olarak da anılmaktadır. Stalincilikten arınma hareketi Doğu Avrupa'daki sosyalist ülkelerde de önemli gelişmelere yol açtı. Polonya ve Macaristan'da ayaklanmalar meydana geldi. Doğu Avrupa'daki bu gerginlikler Kruşçev'e karşı muhalefetin güçlenmesine sebep oldu. 1957'de Kruşçev'in görevden uzaklaştırılması gündeme geldi. Politbüroda yapılan bir oylama aleyhine sonuçlandıysa da kendisinin Merkez Komitesi tarafından seçildiğini ve ancak bu organın görevden alabileceğini söyleyip Moskova'ya çağırmış olduğu Merkez Komitesi üyeleriyle hemen toplantıya geçerek görevde kalmayı başardı. 1958'de başbakanlığı da üstlendi. 1959'da 21. Parti Kongresi'nde kapitalist ülkelerle barışçıl bir yarış içinde olmayı önerdi. 1958 yılında ABD ile SSCB arasında imzalanan kültürel bir anlaşma sonucu 1959'da karşılıklı olarak her iki ülkede açılan sergilerden Moskova'da yapılan ikincisi sırasında ABD Başkan Yardımcısı Richard Nixon ile ünlü Mutfak Tartışması'nı yaptı. ABD'ye yaptığı ziyaret sonrasında Mayıs 1960'ta iki ülke liderinin Paris'te yaptığı zirveye katıldı.
1961'de ABD Başkanı John F. Kennedy ile Viyana'da yapılan zirve toplantısına katıldı. Bu görüşmeden kısa süre sonra Berlin Duvarı inşa edildi. 1962'de Küba'ya orta menzilli füzeler yerleştirmeye girişti. ABD ile uzlaşmaya varılması üzerine füzeleri kaldırmayı kabul etti. Bu uzlaşma sebebiyle Çin ile SSCB'nin arası açıldı. Çin lideri Mao Zedong (Tse Tung) tarafından sert bir şekilde eleştirilen Kruşçev ihtiyaç maddelerinin karşılanması yönünde halktan gelen baskıları ve aydınların düşünce özgürlüklerinin genişletilmesi yönündeki isteklerini dikkate aldı. Fakat yönetimdeki gücünün azalacağı endişesiyle bilim insanlarına ve aydınlara karşı sert önlemlere de başvurdu. 1958'de Boris Pasternak'ın Nobel Edebiyat Ödülü'nü almasına izin vermedi.
Dış politikada hem sosyalist, hem kapitalist ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi için çaba gösteren Kruşçev konvansiyonel silahları azaltarak nükleer füzeleri geliştirme çabaları nedeniyle Sovyet askeri yetkililerinin sert muhalefetine hedef oldu. Uyguladığı tarım politikasında başarısız oldu.
SBKP Merkez Komitesi Sekreteri Mihail Suslov, Kruşçev'in politikalarının giderek kritik bir hale geldiğini, uzlaşmaz tavır sergilediğini ve Stalin dönemindeki parti üyelerinin çoğunu tasfiye etmeye çalıştığını fark ederek Kruşçev'e karşı muhalefeti örgütledi. Dış politikada da ikili arasında ciddi anlaşmazlıklar ortaya çıktı. Kruşçev'in ABD ile ilişkilerin geliştirilmesi politikasına karşı Suslov Yugoslavya ile yakınlaşmanın doğru olacağını savunuyordu. Destalinizasyonun yıkıcı bir nitelik kazandığını ve ekonomide sosyalist ilkelerin tersine hareket edildiğini söylüyordu. Kruşçev'e karşı Mihail Suslov önderliğinde Moskova hizbi olarak adlandırılan muhalefet hareketi gittikçe güçlendi. 1960 yılında yaşanan U-2 krizi ve 1962'deki Küba Füze Krizi genel sekreterin gücünü büyük ölçüde zayıflattı. SBKP Merkez Komitesi Sekreteri Mihail Suslov 1964'te Kruşçev'in görevden alınması teklifinde bulundu. 14 Ekim 1964'te yapılan Merkez Komitesi toplantısında Kruşçev ileri yaşı ve bozulan sağlığı nedeniyle Komünist Parti genel sekreterliğinden istifa ettiğini açıkladı.
11 Eylül 1971'de Moskova'da öldü. Ölümü halka 48 saat geçtikten sonra haber verildi. Devlet töreni yapılmadan Moskova'da Novodeviçiy Manastırı Mezarlığı'na gömüldü.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . TDK. 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
' hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Josef Stalin | Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Birinci Sekreteri 1953-1964 | Sonra gelen: Leonid Brejnev |
| Önce gelen: Nikolay Bulganin | Sovyetler Birliği Bakanlar Kurulu Başkanı 1958-1964 | Sonra gelen: Aleksey Kosigin |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nikita Sergeyevic Kruscev Rusca Nikita Sergeevich Hrushyov d 17 Nisan 1894 Kalinovka Ukrayna Rus Imparatorlugu o 11 Eylul 1971 Moskova Sovyet devlet adami ve Sovyetler Birligi Komunist Partisi Birinci Sekreteri Dogru okunusu ve Turkce yazim kurallarina gore soyadinin dogru yazilisiHruscov olmasina ragmen Turkceye Ingilizce Khrushchev kelimesinin okunusu olan Kruscev kelimesi gecmis ve yayginlik kazanmistir Nikita Sergeyevic Kruscev1961 de KruscevSovyetler Birligi Komunist Partisi Merkez Komitesi Birinci SekreteriGorev suresi 7 Eylul 1953 14 Ekim 1964Yerine geldigi Josef StalinYerine gelen Leonid BrejnevSovyetler Birligi Bakanlar Kurulu BaskaniGorev suresi 27 Mart 1958 14 Ekim 1964Yerine geldigi Nikolay BulganinYerine gelen Aleksey KosiginKisisel bilgilerDogum 15 Nisan 1894 1894 04 15 Kalinovka Rus ImparatorluguOlum 11 Eylul 1971 77 yasinda Moskova Sovyetler BirligiPartisi Sovyetler Birligi Komunist PartisiEvlilik ler Yefrosiniya Hrusceva 1916 1919 Marusiya Hrusceva Nina HruscevaOdulleriImzasiAskeri hizmetiBagliligi Sovyetler BirligiBransi Kizil OrduHizmet yillari 1941 1945Rutbesi KorgeneralCatisma savaslari II Dunya SavasiYasami17 Nisan 1894 te Rusya nin Kalinovka kasabasinda dunyaya geldi Babasi maden iscisiydi Dogdugu koyde ogrenim gordukten sonra ailesiyle birlikte Donetsk Komur Havzasi ndaki madencilik ve sanayi merkezi ya gecti Burada 15 yasinda boru tesisatcisi olarak calismaya basladi 1917 Ekim Devrimi nden once isci orgutlerinde gorev aldi 1918 de Rusya Komunist Bolsevik Partisi ne uye oldu Ocak 1919 da Kizil Ordu ya katildi 1922 de Yuzovka da yeni acilan bir isci okuluna girerek orta ogrenimle birlikte parti egitimi gordu Okuldaki parti komitesinin sekreterligine getirildi 1925 te Yuzovka daki Petrovski Mariinsk ilcesinin parti sekreteri oldu Aktif calismalari ile parti ileri gelenlerinin dikkatini cekti Moskova da toplanan 14 Parti Kongresi ne katildi 1929 da Moskova daki Stalin Sanayi Akademisi ne kabul edilerek metalurji ogrenimi gordu Parti icindeki calismalarina da devam eden Kruscev 1933 te Moskova Bolge Komitesi Ikinci Sekreterligi ne yukseldi 1935 te Moskova parti orgutunun birinci sekreteri oldu Komunist Parti nin 17 Kongre sinde Merkez Komitesi nin tam uyeligine secildi Ayni yil Yuksek Sovyet Prezidyumu yedek uyeligine getirildi 1938 de politburo aday uyesi oldu Ertesi yil politburonun tam uyesi oldu 1943 te Stalin in politik temsilcisi olarak Stalingrad Kusatmasi nda Sovyet Kuvvetleri ne komuta etti 1944 te Ukrayna Meclisinin baskanligina getirildi 1946 da meydana gelen buyuk kitlik sirasinda gida maddelerinin dagitiminda Stalin in istegi dogrultusunda hareket etmedigi icin bir sure gozden dustu 1949 da yeniden Moskova parti orgutunun basina getirildi Ayni zamanda Komunist Parti Merkez Komitesi Sekreteri oldu 1949 53 doneminde diger parti yoneticileri gibi sik sik Stalin in siyasi oyunlariyla karsilasti 1953 te Stalin in olumunden sonra Komunist Parti birinci sekreteri oldu Devlet kurumlarini yoneten Basbakan Georgi Malenkov ile bir sure rekabet etti 1955 te Malenkov u basbakanliktan uzaklastirarak yerine kendi adayi Nikolay Bulganin i getirdi Mayis 1955 te ilk dis gezisini Bulganin le birlikte Yugoslavya ya yapti Daha sonra Cenevre Afganistan ve Hindistan a yaptigi gezilerde disa donuk ve esnek bir politika izledigini gosterdi Subat 1956 da Moskova da toplanan 20 Parti Kongresinde yaptigi Gizli Soylev de iktidarin tek kiside toplanmasini elestirerek Stalin i acimasizlik hosgorusuzluk ve iktidari kotuye kullanmakla sucladi Stalin in yanilmaz lider imajini yikmaya yonelik bir Stalincilikten uzaklasma kampanyasi baslatti Bu surec ve politika destalinizasyon olarak adlandirildi ve tarihe gecti Binlerce siyasi tutukluyu serbest birakti Bu donem ayni zamanda Kruscev cozulmesi olarak da anilmaktadir Stalincilikten arinma hareketi Dogu Avrupa daki sosyalist ulkelerde de onemli gelismelere yol acti Polonya ve Macaristan da ayaklanmalar meydana geldi Dogu Avrupa daki bu gerginlikler Kruscev e karsi muhalefetin guclenmesine sebep oldu 1957 de Kruscev in gorevden uzaklastirilmasi gundeme geldi Politburoda yapilan bir oylama aleyhine sonuclandiysa da kendisinin Merkez Komitesi tarafindan secildigini ve ancak bu organin gorevden alabilecegini soyleyip Moskova ya cagirmis oldugu Merkez Komitesi uyeleriyle hemen toplantiya gecerek gorevde kalmayi basardi 1958 de basbakanligi da ustlendi 1959 da 21 Parti Kongresi nde kapitalist ulkelerle bariscil bir yaris icinde olmayi onerdi 1958 yilinda ABD ile SSCB arasinda imzalanan kulturel bir anlasma sonucu 1959 da karsilikli olarak her iki ulkede acilan sergilerden Moskova da yapilan ikincisi sirasinda ABD Baskan Yardimcisi Richard Nixon ile unlu Mutfak Tartismasi ni yapti ABD ye yaptigi ziyaret sonrasinda Mayis 1960 ta iki ulke liderinin Paris te yaptigi zirveye katildi 1961 de ABD Baskani John F Kennedy ile Viyana da yapilan zirve toplantisina katildi Bu gorusmeden kisa sure sonra Berlin Duvari insa edildi 1962 de Kuba ya orta menzilli fuzeler yerlestirmeye giristi ABD ile uzlasmaya varilmasi uzerine fuzeleri kaldirmayi kabul etti Bu uzlasma sebebiyle Cin ile SSCB nin arasi acildi Cin lideri Mao Zedong Tse Tung tarafindan sert bir sekilde elestirilen Kruscev ihtiyac maddelerinin karsilanmasi yonunde halktan gelen baskilari ve aydinlarin dusunce ozgurluklerinin genisletilmesi yonundeki isteklerini dikkate aldi Fakat yonetimdeki gucunun azalacagi endisesiyle bilim insanlarina ve aydinlara karsi sert onlemlere de basvurdu 1958 de Boris Pasternak in Nobel Edebiyat Odulu nu almasina izin vermedi Dis politikada hem sosyalist hem kapitalist ulkelerle iliskilerin gelistirilmesi icin caba gosteren Kruscev konvansiyonel silahlari azaltarak nukleer fuzeleri gelistirme cabalari nedeniyle Sovyet askeri yetkililerinin sert muhalefetine hedef oldu Uyguladigi tarim politikasinda basarisiz oldu SBKP Merkez Komitesi Sekreteri Mihail Suslov Kruscev in politikalarinin giderek kritik bir hale geldigini uzlasmaz tavir sergiledigini ve Stalin donemindeki parti uyelerinin cogunu tasfiye etmeye calistigini fark ederek Kruscev e karsi muhalefeti orgutledi Dis politikada da ikili arasinda ciddi anlasmazliklar ortaya cikti Kruscev in ABD ile iliskilerin gelistirilmesi politikasina karsi Suslov Yugoslavya ile yakinlasmanin dogru olacagini savunuyordu Destalinizasyonun yikici bir nitelik kazandigini ve ekonomide sosyalist ilkelerin tersine hareket edildigini soyluyordu Kruscev e karsi Mihail Suslov onderliginde Moskova hizbi olarak adlandirilan muhalefet hareketi gittikce guclendi 1960 yilinda yasanan U 2 krizi ve 1962 deki Kuba Fuze Krizi genel sekreterin gucunu buyuk olcude zayiflatti SBKP Merkez Komitesi Sekreteri Mihail Suslov 1964 te Kruscev in gorevden alinmasi teklifinde bulundu 14 Ekim 1964 te yapilan Merkez Komitesi toplantisinda Kruscev ileri yasi ve bozulan sagligi nedeniyle Komunist Parti genel sekreterliginden istifa ettigini acikladi 11 Eylul 1971 de Moskova da oldu Olumu halka 48 saat gectikten sonra haber verildi Devlet toreni yapilmadan Moskova da Novodeviciy Manastiri Mezarligi na gomuldu Ayrica bakinizCin Sovyet ayriligi Komunizmin 20 yili Kruscev in Anilari Kruscev cozulmesi KruscevcilikKaynakca TDK 20 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Agustos 2020 Vikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarSiyasi goreviOnce gelen Josef Stalin Sovyetler Birligi Komunist Partisi Merkez Komitesi Birinci Sekreteri 1953 1964 Sonra gelen Leonid BrejnevOnce gelen Nikolay Bulganin Sovyetler Birligi Bakanlar Kurulu Baskani 1958 1964 Sonra gelen Aleksey Kosigin