Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2020) () |
Halüsinojen mantarlar, sihirli mantarlar olarak da bilinen, anormal bilinç durumları meydana getiren psilosibin ve psilosin maddelerini içeren bütün psikoaktif mantarlara verilen ad. Bu mantar gruplarına ek olarak Amanita cinsinden bazı türler ile Claviceps purpurea da halüsinatif etkilere sahiptir.
Tarihte
Avrupa ve Kuzey Afrika'da, yapım tarihleri MÖ 6.000 ile 9.000 yılları arasında değişen ve Psilocybe cinsinden mantarların tasvir edildiği iddia edilen mağara resimleri keşfedilmiştir.
Bazı mantarların halüsinojen özelliklerinin olduğu yüzyıllardır bilinmektedir. Eski Orta ve Güney Amerika medeniyetlerinde bulunan heykeller, mantarların o zamanlar dini törenlerde kullanıldığını göstermektedir. Aztekler bu mantarları "teonanacatl - Tanrıların eti" şeklinde tarif etmişlerdir. Tarihçiler Aztek ruhani liderlerinin bu halüsinojenleri kullanarak farklı bir bilinç düzeyine geçtiği, tanrılar ve diğer ruhlarla iletişim kurduklarına inandıklarını belirtmişlerdir.
Türler
Halüsinojenik etki gösteren mantarlar, içerdikleri psikoaktif maddelere göre çeşitli gruplara ayırabilir.
Psilosibin/Psilosin mantarları
Psilosibin veya psilosin içeren mantar türleri genellikle , , , , , ve Psilocybe cinslerine mensuptur. Psilocybin kelimesi Yunancadaki "psilo" (kel) ve "cybe" (kafa) kelimelerinden gelmiştir ve mantarın şapkasının yapısına atıfta bulunmaktadır.
Bu gruba ait mantarlara Psilocybe mexicana, Psilocybe cubensis, Psilocybe semilanceata, , , Psilocybe cyanescens, Psilocybe baeocystis örnek gösterilebilir. Bu mantarlar tüketilmelerinin yarım-bir saat ardından dört saat kadar sürebilen esneme, konsantrasyon bozukluğu, kalp atışlarının hızlanması, görsel ve işitsel halüsinasyonlara (sanrılar) yol açar. Bu mantarların en büyük tehlikesi Galerina autumnalis gibi ölümcül bazı mantar türlerine çok benzemeleri ve aynı habitatı paylaşmalarıdır. Son zamanlarda Psilocybin gibi maddelerin tıpta kullanımlarının ne şekilde olabileceği yönünde araştırma projeleri başlatılmıştır.
İbotenik asit ve Müsimol içeren mantarlar
Amanita muscaria, üzerine konan sinekleri öldürdüğü için sinek mantarı olarak da bilinir ve müsimol ve ibotenik asit halüsinojen maddeleri içerir. Amanita virosa (Ölüm meleği) ve Amanita phalloides (Türkiye'de Evcik kıran ve Köy Göçüren diye de bilinir) ismindeki ölümcül mantarlarla akrabadır. Tüketilmesinin ardından terleme, göz bebeklerinde küçülme, vücut ısısının yükselmesi ve halüsinasyonlar görülür. Genelde mantarı yiyen kişi derin bir uykuya dalar. Lewis Caroll'un Alis Harikalar Diyarında isimli kitabının kahramanı Alice'nin bir mantarı yedikten sonra yaşadıkları bu mantarın Amanita muscaria olduğunu ima etmektedir. Orta Çağ'da bu mantarın sıkılan suyu sinek öldürücü olarak kullanılmıştır. Çocuk kitaplarında kırmızı ve benekli olarak resmedilen mantarlar da bu mantar türündendir.
Amanita pantherina, A. muscaria ile benzer kimyasal içeriğe sahiptir, ancak ondan daha etkili ve tehlikelidir.
Ergotamin içeren mantarlar
(Ergot) cinsinden mantarlar ergotamin içerirler ve tüketilmeleri durumunda ergotizm denen hastalığa yol açabilirler. Çavdar mahmuzu olarak da bilinen Claviceps purpurea, çavdar üzerinde yetişir ve bu mantar türü ölüm tehlikesine yol açabilir. Eğer hasat sırasında veya çavdar una dönüştürülmeden önce temizlenmezse bu undan yapılan ürünleri yiyenler etkilenirler. Kullanımı delilik veya düşüklere yol açabilir. Bu mantar üzerinde yapılan araştırmalar histamin, ve güçlü bir halüsinojen olan LSD'nin elde edilmesini sağlamıştır.
Yasal durum
Amanita muscaria çoğu ülkede kontrol dışındadır. LSD hammaddesi olduğu için çavdar mahmuzu erişimi kontrol altında tutulmaktadır. Hollanda ve Çekya dışındaki Avrupa ülkelerinin çoğunda halüsinojen mantarların bulundurulması ve tüketilmesi yasadışıdır. Amerika Birleşik Devletleri eyaletlerinin çoğunda da bu mantarların kullanımı yasaktır.
Halüsinojen mantar sporları mikroskobik örnek olarak internetteki çeşitli sitelerden temin edilebilmekteyse de, çoğu ülkede bu mantarların sporlarının bile bulundurulması yasaktır.
Tehlikeler
Türleri bilinmeyen mantarların toplanması ve bilinçsizce tüketimi ölümle sonuçlanabilecek zehirlenmelere yol açabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Akers, Brian P.; Ruiz, Juan Francisco; Piper, Alan; Ruck, Carl A. P. (17 Şubat 2011). "A Prehistoric Mural in Spain Depicting Neurotropic Psilocybe Mushrooms?1". Economic Botany (İngilizce). 65 (2): 121-128. doi:10.1007/s12231-011-9152-5. ISSN 0013-0001.
- ^ Rush, John A. (2013). Entheogens and the Development of Culture: The Anthropology and Neurobiology of Ecstatic Experience. North Atlantic Books. s. 488. ISBN . 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
Dış bağlantılar
- EMCDDA Twww.emcdda.europa.eu17 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Halusinojen mantarlar haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Halusinojen mantarlar sihirli mantarlar olarak da bilinen anormal bilinc durumlari meydana getiren psilosibin ve psilosin maddelerini iceren butun psikoaktif mantarlara verilen ad Bu mantar gruplarina ek olarak Amanita cinsinden bazi turler ile Claviceps purpurea da halusinatif etkilere sahiptir TarihteAvrupa ve Kuzey Afrika da yapim tarihleri MO 6 000 ile 9 000 yillari arasinda degisen ve Psilocybe cinsinden mantarlarin tasvir edildigi iddia edilen magara resimleri kesfedilmistir Bazi mantarlarin halusinojen ozelliklerinin oldugu yuzyillardir bilinmektedir Eski Orta ve Guney Amerika medeniyetlerinde bulunan heykeller mantarlarin o zamanlar dini torenlerde kullanildigini gostermektedir Aztekler bu mantarlari teonanacatl Tanrilarin eti seklinde tarif etmislerdir Tarihciler Aztek ruhani liderlerinin bu halusinojenleri kullanarak farkli bir bilinc duzeyine gectigi tanrilar ve diger ruhlarla iletisim kurduklarina inandiklarini belirtmislerdir TurlerHalusinojenik etki gosteren mantarlar icerdikleri psikoaktif maddelere gore cesitli gruplara ayirabilir Psilocybe semilanceataPsilosibin Psilosin mantarlari Psilosibin veya psilosin iceren mantar turleri genellikle ve Psilocybe cinslerine mensuptur Psilocybin kelimesi Yunancadaki psilo kel ve cybe kafa kelimelerinden gelmistir ve mantarin sapkasinin yapisina atifta bulunmaktadir Bu gruba ait mantarlara Psilocybe mexicana Psilocybe cubensis Psilocybe semilanceata Psilocybe cyanescens Psilocybe baeocystis ornek gosterilebilir Bu mantarlar tuketilmelerinin yarim bir saat ardindan dort saat kadar surebilen esneme konsantrasyon bozuklugu kalp atislarinin hizlanmasi gorsel ve isitsel halusinasyonlara sanrilar yol acar Bu mantarlarin en buyuk tehlikesi Galerina autumnalis gibi olumcul bazi mantar turlerine cok benzemeleri ve ayni habitati paylasmalaridir Son zamanlarda Psilocybin gibi maddelerin tipta kullanimlarinin ne sekilde olabilecegi yonunde arastirma projeleri baslatilmistir Ibotenik asit ve Musimol iceren mantarlar Amanita muscaria Amanita muscaria uzerine konan sinekleri oldurdugu icin sinek mantari olarak da bilinir ve musimol ve ibotenik asit halusinojen maddeleri icerir Amanita virosa Olum melegi ve Amanita phalloides Turkiye de Evcik kiran ve Koy Gocuren diye de bilinir ismindeki olumcul mantarlarla akrabadir Tuketilmesinin ardindan terleme goz bebeklerinde kuculme vucut isisinin yukselmesi ve halusinasyonlar gorulur Genelde mantari yiyen kisi derin bir uykuya dalar Lewis Caroll un Alis Harikalar Diyarinda isimli kitabinin kahramani Alice nin bir mantari yedikten sonra yasadiklari bu mantarin Amanita muscaria oldugunu ima etmektedir Orta Cag da bu mantarin sikilan suyu sinek oldurucu olarak kullanilmistir Cocuk kitaplarinda kirmizi ve benekli olarak resmedilen mantarlar da bu mantar turundendir Amanita pantherina A muscaria ile benzer kimyasal icerige sahiptir ancak ondan daha etkili ve tehlikelidir Ergotamin iceren mantarlar Ergot cinsinden mantarlar ergotamin icerirler ve tuketilmeleri durumunda ergotizm denen hastaliga yol acabilirler Cavdar mahmuzu olarak da bilinen Claviceps purpurea cavdar uzerinde yetisir ve bu mantar turu olum tehlikesine yol acabilir Eger hasat sirasinda veya cavdar una donusturulmeden once temizlenmezse bu undan yapilan urunleri yiyenler etkilenirler Kullanimi delilik veya dusuklere yol acabilir Bu mantar uzerinde yapilan arastirmalar histamin ve guclu bir halusinojen olan LSD nin elde edilmesini saglamistir Yasal durumAmanita muscaria cogu ulkede kontrol disindadir LSD hammaddesi oldugu icin cavdar mahmuzu erisimi kontrol altinda tutulmaktadir Hollanda ve Cekya disindaki Avrupa ulkelerinin cogunda halusinojen mantarlarin bulundurulmasi ve tuketilmesi yasadisidir Amerika Birlesik Devletleri eyaletlerinin cogunda da bu mantarlarin kullanimi yasaktir Halusinojen mantar sporlari mikroskobik ornek olarak internetteki cesitli sitelerden temin edilebilmekteyse de cogu ulkede bu mantarlarin sporlarinin bile bulundurulmasi yasaktir TehlikelerTurleri bilinmeyen mantarlarin toplanmasi ve bilincsizce tuketimi olumle sonuclanabilecek zehirlenmelere yol acabilir Ayrica bakinizPsilocybe cubensis Psilocybe baeocystis Amanita muscaria Amanita pantherina Cavdar mahmuzu Salem cadi mahkemeleriKaynakca Akers Brian P Ruiz Juan Francisco Piper Alan Ruck Carl A P 17 Subat 2011 A Prehistoric Mural in Spain Depicting Neurotropic Psilocybe Mushrooms 1 Economic Botany Ingilizce 65 2 121 128 doi 10 1007 s12231 011 9152 5 ISSN 0013 0001 Rush John A 2013 Entheogens and the Development of Culture The Anthropology and Neurobiology of Ecstatic Experience North Atlantic Books s 488 ISBN 978 1 58394 624 4 20 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2020 Dis baglantilarEMCDDA Twww emcdda europa eu17 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde