Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yabaku, oldukça gizemli ve on tanınmış seçkin Türk boylarından biridir. Kâşgarlı Mahmud, Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"Yağma, (Tukhs),Kıpçak, Yabaku, Tatar, Kay (Kayı), Çomul ve Oğuz'lar, biribirlerine uygun olarak, (ذ Dhāl; dh) harfini her zaman (ى Yā; y) ye çevirirler ve hiçbir zaman (ذ) li söylemezler. "Kayınağacı"na bunlardan başkası "kadhıng", bunlar "kayınğ" derler." şeklinde Türk boylarının yerlerini ve ağızlarını tanımlamıştır.
"يَباَقُ Yabaku" "Türklerden bir bölüktür." ve "يَباَقُ سُوُ Yabaku suwı" "Kaşgar dağlarından çıkarak Fergana ile Özçent arasında akan bir suyun adı." şeklinde Yabaku boyunu ve yaşam yerlerini tanımlamıştır. Bu verilerden Yabaku boyunun şimdiki Oş şehrinin kuzeyinde konumlanan Uzkend (Özçent veya Özçend)'in güneyindeki bölgede yaşadıkları anlaşılmaktadır.
Ayrıca;
"Rûm ülkesine en yakın olan boy Beçenek'dir; sonra Kıpçak, Oğuz, Yemek, Başgırt, Basmıl, Kay (Kayı), Yabaku, Tatar, Kırkız (Kırgız) gelir. Kırgızlar Çin ülkesine yakındırlar.". Ayrıca "Çomul boyunun kendilerinden bulunduğu çöl halkı ayrı bir dile sahiptir, Türkçeyi iyi bilirler. Kay, Yabaku, Tatar, Basmıl boyları da böyledir. Her boyun ayrı bir ağzı vardır; bununla beraber Türkçeyi de iyi konuşurlar. Kırgız, Kıpçak, Oğuz, Toxsı, Yağma, Çiğil, Uğrak, Çaruk boylarının özTürkçe olarak yalnız bir dilleri vardır. Yemeklerle Başgırtların dilleri bunlara yakındır. .... Dillerin en yeğnisi Oğuzların, en doğrusu da Toxsı ile Yağmaların dilidir." şeklinde Türk boylarının yerlerini ve dillerini tanımlamıştır.
Ayrıca Divân-ı Lügati't-Türk'te Kaşgarlı;
"بكا büke" "Ejderha, büyük yılan. ... Yabaku'ların en büyüğüne olduğu gibi yiğitlere de bu ad verilir ve بُكآ بُقرَجْ Büke Budraç" denir. Ulu Tanrı bunu, yedi yüz bin askeri olduğu halde müslümanlardan Arslan Tékin Gazi'nin kırk bin askeriyle yapılan bir çarpışmada bozguna uğrattı." şeklinde Yabaku boyu ile ilgili unvan ve savaşları tanımlar.
Bekeç Arslan Tégin'in, Yabaku büyüklerinden Budraç'ın tutsak düştüğü zaman Müslüman Türklerin başında duran adam olduğunu, aynı maddede Kaşgarlı, savaşta bulunanları gördüğünü ve onlardan bilgi aldığını kaydeder. Bu bilgiye göre savaş başlayınca Yabakular, başlarının üstünde göğü kaplayan yeşil bir dağ görmüşler. Dağdan kapılar açılmış ve üzerlerine cehennem ateşi yağdırılmış, bunun için yenilmişler. Kaşgarlı Mahmud bunu Muhammed'in mucizesi, yardımı olarak yorumluyor. Bu bilgilerden savaşın Kaşgarlı Mahmud zamanında olduğu anlaşılıyor.
Kazan Hanlığı'nın bayrağındaki ve günümüzde Kazan şehrinin armasındaki büke (ejderha)'ye benzer bu imgenin Yabakuların döneminden veya daha başka bir kültürden kaynaklandığı varsayılır.
Kırgız, Yabaku, Kıpçak ve daha başka boyların halkı and içtiklerinde, yahut sözleştiklerinde, demiri ululamak için, kılıcı çıkararak yanlamasına öne korlar, “bu kök girsün kızıl çıksın” derler.
On Kabile
On kabileden şu sırayla bahsedilmektedir:
- Peçenekler;
- Kıpçaklar;
- Oğuzlar;
- Kimekler;
- Başkurtlar;
- Basmil;
- Tatabılar;
- Yabaku;
- Tatar;
- Kırgız.
Notlar
- ^ http://www.kroraina.com/hudud/index.html 7 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hudud al-'Alam, The Regions of the World
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 32.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt III, sayfa 36.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 28
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 30
- ^ M.Zakiev, "Origin of Türks and Tatars", sayfa 69, 192, Moscow, "Insan", 2002, (Rusça)
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt III, sayfa 227.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 452.
- ^ "Zilant". 16 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2009.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 362.
- ^ "Vikikaynak Divân-ı Lügati't-Türk'teki atasözleri". 23 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2009.
Kaynakça
- Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Dış bağlantılar
 | Türk tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yabaku oldukca gizemli ve on taninmis seckin Turk boylarindan biridir Kasgarli Mahmud Divan i Lugati t Turk te Yagma Tukhs Kipcak Yabaku Tatar Kay Kayi Comul ve Oguz lar biribirlerine uygun olarak ذ Dhal dh harfini her zaman ى Ya y ye cevirirler ve hicbir zaman ذ li soylemezler Kayinagaci na bunlardan baskasi kadhing bunlar kaying derler seklinde Turk boylarinin yerlerini ve agizlarini tanimlamistir ي با ق Yabaku Turklerden bir boluktur ve ي با ق س و Yabaku suwi Kasgar daglarindan cikarak Fergana ile Ozcent arasinda akan bir suyun adi seklinde Yabaku boyunu ve yasam yerlerini tanimlamistir Bu verilerden Yabaku boyunun simdiki Os sehrinin kuzeyinde konumlanan Uzkend Ozcent veya Ozcend in guneyindeki bolgede yasadiklari anlasilmaktadir Ayrica Rum ulkesine en yakin olan boy Becenek dir sonra Kipcak Oguz Yemek Basgirt Basmil Kay Kayi Yabaku Tatar Kirkiz Kirgiz gelir Kirgizlar Cin ulkesine yakindirlar Ayrica Comul boyunun kendilerinden bulundugu col halki ayri bir dile sahiptir Turkceyi iyi bilirler Kay Yabaku Tatar Basmil boylari da boyledir Her boyun ayri bir agzi vardir bununla beraber Turkceyi de iyi konusurlar Kirgiz Kipcak Oguz Toxsi Yagma Cigil Ugrak Caruk boylarinin ozTurkce olarak yalniz bir dilleri vardir Yemeklerle Basgirtlarin dilleri bunlara yakindir Dillerin en yegnisi Oguzlarin en dogrusu da Toxsi ile Yagmalarin dilidir seklinde Turk boylarinin yerlerini ve dillerini tanimlamistir Ayrica Divan i Lugati t Turk te Kasgarli بكا buke Ejderha buyuk yilan Yabaku larin en buyugune oldugu gibi yigitlere de bu ad verilir ve ب كآ ب قر ج Buke Budrac denir Ulu Tanri bunu yedi yuz bin askeri oldugu halde muslumanlardan Arslan Tekin Gazi nin kirk bin askeriyle yapilan bir carpismada bozguna ugratti seklinde Yabaku boyu ile ilgili unvan ve savaslari tanimlar Bekec Arslan Tegin in Yabaku buyuklerinden Budrac in tutsak dustugu zaman Musluman Turklerin basinda duran adam oldugunu ayni maddede Kasgarli savasta bulunanlari gordugunu ve onlardan bilgi aldigini kaydeder Bu bilgiye gore savas baslayinca Yabakular baslarinin ustunde gogu kaplayan yesil bir dag gormusler Dagdan kapilar acilmis ve uzerlerine cehennem atesi yagdirilmis bunun icin yenilmisler Kasgarli Mahmud bunu Muhammed in mucizesi yardimi olarak yorumluyor Bu bilgilerden savasin Kasgarli Mahmud zamaninda oldugu anlasiliyor Kazan Hanligi nin bayragindaki ve gunumuzde Kazan sehrinin armasindaki buke ejderha ye benzer bu imgenin Yabakularin doneminden veya daha baska bir kulturden kaynaklandigi varsayilir Kirgiz Yabaku Kipcak ve daha baska boylarin halki and ictiklerinde yahut sozlestiklerinde demiri ululamak icin kilici cikararak yanlamasina one korlar bu kok girsun kizil ciksin derler On KabileOn kabileden su sirayla bahsedilmektedir Pecenekler Kipcaklar Oguzlar Kimekler Baskurtlar Basmil Tatabilar Yabaku Tatar Kirgiz Notlar http www kroraina com hudud index html 7 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hudud al Alam The Regions of the World Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 32 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt III sayfa 36 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 28 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 30 M Zakiev Origin of Turks and Tatars sayfa 69 192 Moscow Insan 2002 ISBN 5 85840 317 4 Rusca Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt III sayfa 227 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 452 Zilant 16 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2009 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 362 Vikikaynak Divan i Lugati t Turk teki atasozleri 23 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Temmuz 2009 KaynakcaAtalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2Dis baglantilarTurk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz