Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Norveç Kilisesi, Norveç'teki en büyük inanç örgütüdür. 2012'ye kadar Norveç Kilisesi'nin başı Norveç Kralı idi. 2017'de Norveç Kilisesi devlet dini olmaktan çıkarıldı.
Tarihi
Norveç Kilisesi Kral 999 yılında ölen (Olav Trygvason) tarafından devlet örgütlenmesine olası faydaları amacıyla bir Katolik örgüt olarak kurulmuş, önce kıyılarda daha sonraki krallar zamanında da iç kesimlerde benimsetilmiştir.
Daha sonraki zamanlarda Norveç Kilisesi gittikçe güçlenmiş, kendi başına bir güç olmaya başlamıştır. Öyle ki 16. yüzyıl reform öncesi ülke topraklarının yarısından fazlasının sahibi kiliseydi.
Reform Danimarka-Norveç birliğine 1536-37 yıllarında gelmiştir. Kral din değiştirip devlet dinini de bir kanunla Protestanlık yönünde değiştirmiş, Katolikliği belli geçiş kurallarıyla yasaklamıştır. Kilise toprakları devlete devredilmiş, toprakların çoğu asilzadelere satılmıştır.
Böylece kilise kendi başına bir güç olmaktan çıkmış, kralın kontrolündeki devlet örgütlerinden biri haline gelmiş, Papa'nın başında olduğu uluslararası örgütlenmeden bağımsız tamamen ulusal bir kurum olmuştur. 1637 tarihli kilise kanununa göre kilise dinsel faaliyetleri yürütür, kral bunu düzenleyen kanunlar çıkarır. Devlet eliyle örgütlenen ilk okullar kral VI. Christian zamanında toplumun bütün fertlerini sofu, dindar ve krala sadık kişiler halinde yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.
1814 tarihli Norveç Anayasası Norveç Kilisesi'ni devlet dini olarak benimsedi.
1800'lü yıllarda milliyetçiliğin gelişimine paralel olarak gittikçe kilise halkın kilise örgütü idaresine katılımına açılmıştır. 1873'te kanun cemaat toplantıları öngörmüş, aynı yıl ilk gayri resmî ulusal seviyede kilise toplantıları (kilise genel kurulu denilebilecek toplantılar) örgütlenmiştir. Bu gelişmelerin sonuçları kilise merasimlerinde kullanılan dilin daha bir Norveççeye, söylenen ilahilerin daha bir Norveç'e özgü eserlere dönüşmesi olarak görülebilir.
II. Dünya Savaşı sırasında kilisenin yüksek memurları (piskoposlar) işgalci Almanların ve işbirlikçi Quisling idaresine değil de sürgündeki Norveç kıralı VII. Haakon'a sadakat gösterdiler ve çoğunluğu bu yüzden savaş süresince hapsedildiler.
Norveç Kilisesi'nin tarihinde son zamanlardaki bazı ilkler şöyle sıralanabilir:
- İlk kadın papaz 1961 Ingrid Bjerkås
- İlk kadın piskopos 1993 Rosemarie Køhn
- İlk eşcinsel evlilik mensubu papaz (1999 Siri Sunde)
- Açık eş cinsel papazlığa genel izin (2007)
- Kilisenin Tanrı'ya inanmayan bir papaz adayını işe almamasının işveren ayrımcılığı şikayetine sebep olması
- İlk kilise dış merdiveninde eş cinsel evlilik (2012'de kilise içinde eş cinsel evlilik henüz yasak iken)
- Kilisenin en tepe görevlerinin hepsinin kadınlar eline geçmesi ve kilise içinde eşcinsel evlilik yasağının kaldırılması, (2016)
- Kilisede eş cinsel evliliğin gerekli ayin mevzuatının kesinleştirilip kullanıma ilk koyulması.
- İlk kilise içinde eş cinsel evlilik 2017-01-31 Kjell Frølich Benjaminsen (63) og Erik Skjelnæs (70) - 36 yıl bunu beklemişler.
Örgütlenişi
- "Kirkemøtet" (Kilise genel kurulu/parlamentosu) en yüksek organdır ve seçimle gelen insanlardan oluşur.
- "Kirkerådet" (kilise yönetim kurulu/hükûmeti) kilisenin yürütme organıdır.
- 11 piskoposluk bölgesi (vilayeti), bunların her birinin başında bir piskopos vardır. Norveç Kilisesi'nin piskoposları "Kirkerådet" (kilise yönetim kurulu) tarafından atanır.
- Yakalaşık 1280 cemaat: bunlar genellikle coğrafi olarak belirlenmiştir, ayrıca dağınık yaşayan Samiler, sağırlar, yurt dışı limanlara uğrayan gemiciler ve Güney Avrupa ülkelerinde yarı yerleşik emeklilerin yoğun oldukları bölgeler için cemaatler vardır. Her cemaatten sorumlu olarak bir "prest" (papaz) atanır. Atama işini piskoposlar ve kanunun belirttiği bazı başka kişilerden oluşan bir kurul yapar.
Piskoposlar ve papazlar dışında ara seviyelerde idari ya da uzmanlaşmış görevleri olan birçok başka kilise çalışanları da vardır. Komiteler ve kurullar da kanun ve kilise içi idare gereği çok sayıda ve çeşitlidir.
Üyelik
Kilise cemaatine üyeler önceleri her kilisedeki defterlere vaftiz, ölüm, izdivaç ve doğum kayıtları olarak el ile yazılırdı. Sayısal sisteme geçerken bütün bu defterleri bir araya getirmek yerine, ulusal nüfus kayıtlarının bir kopyasından kiliseye üye olmadıkları farz edilenlerin ayıklanması yolu seçildi. Bunun bir garip sonucu ailesi birkaç nesil önce Norveç'e gelmiş olan göçmenler silinirken, kilisenin başı olan kralın da silinmesi oldu. Tahminen nüfusun yüzde bir veya ikisinin ise üye olmadıkları halde kayıtlı görünmeleri (50 000 - 100 000 kişi) başka bir garip sonuç oldu. > Bu durum çok eleştirildi. > Kilise ulusal çevrimiçi kimlik ispatı mekanizmalarını kullanabilme olanağına kavuştuğunda İnternet üzerinden merkezi bir kiliseyi terk olanağı kurularak sorun çözüldü.
Devletle bağı
2017 yılından beri Norveç devletinin dini yoktur. Din adamlarını kilisenin kendi organları atar. Devletin etkisi kanun, bütçe ve mülk idaresi aracılığıyladır. Kilise "Kilise Kanunu"na göre yönetilir. Bu kanunun içeriğine "Stortinget" (Norveç Millet Meclisi) karar verir. Parlamentonun kilise komitesi hazırlık yapar, her yıl kiliseye (asında Norveç'teki tüm inanç örgütlerine 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) devlet bağışı karar verilir, Kilise bakanlığı bu bağışı ve kilise kanununun diğer gereklerini uygular. Kilisenin mülklerini gene parlamentonun çıkarttığı bir diğer kanun uyarınca bu bakanlığın bir kolu idare eder.
Uluslararası bağları
Her ne kadar otonom bir örgüt olsa da Norveç Kilisesi bazı uluslararası örgütlerin üyesidir:
- Dünya Lutherciler birliği
- Dünya kiliseler genel kurulu
- Avrupa kiliseler konferansı
- Porvoo birliği
Kaynakça
- ^ . U.S. Library of Congress | Global Legal Monitor. 3 Şubat 2017. 9 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ http://www.tv2.no/a/3804553 26 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . televizyon sitesi haberi: Taze papaz Mina Hadjiyan: - Linda ve Trude hanımların kilise nikâhını ben kıyacağım!
- ^ http://tr.euronews.com/2016/04/11/norvec-te-kilise-escinsel-evlilige-onay-verdi/ 15 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Norveç’te kilise eşcinsel evliliğe onay verdi
- ^ https://www.nrk.no/trondelag/feirer-at-likekjonnede-kan-vies-i-kirkene-1.13349212 30 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Artık kilisede evlenebiliriz!
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2019.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Norvec Kilisesi Norvec teki en buyuk inanc orgutudur 2012 ye kadar Norvec Kilisesi nin basi Norvec Krali idi 2017 de Norvec Kilisesi devlet dini olmaktan cikarildi TarihiNorvec Kilisesi Kral 999 yilinda olen Olav Trygvason tarafindan devlet orgutlenmesine olasi faydalari amaciyla bir Katolik orgut olarak kurulmus once kiyilarda daha sonraki krallar zamaninda da ic kesimlerde benimsetilmistir Daha sonraki zamanlarda Norvec Kilisesi gittikce guclenmis kendi basina bir guc olmaya baslamistir Oyle ki 16 yuzyil reform oncesi ulke topraklarinin yarisindan fazlasinin sahibi kiliseydi Reform Danimarka Norvec birligine 1536 37 yillarinda gelmistir Kral din degistirip devlet dinini de bir kanunla Protestanlik yonunde degistirmis Katolikligi belli gecis kurallariyla yasaklamistir Kilise topraklari devlete devredilmis topraklarin cogu asilzadelere satilmistir Boylece kilise kendi basina bir guc olmaktan cikmis kralin kontrolundeki devlet orgutlerinden biri haline gelmis Papa nin basinda oldugu uluslararasi orgutlenmeden bagimsiz tamamen ulusal bir kurum olmustur 1637 tarihli kilise kanununa gore kilise dinsel faaliyetleri yurutur kral bunu duzenleyen kanunlar cikarir Devlet eliyle orgutlenen ilk okullar kral VI Christian zamaninda toplumun butun fertlerini sofu dindar ve krala sadik kisiler halinde yetistirmek amaciyla kurulmustur 1814 tarihli Norvec Anayasasi Norvec Kilisesi ni devlet dini olarak benimsedi 1800 lu yillarda milliyetciligin gelisimine paralel olarak gittikce kilise halkin kilise orgutu idaresine katilimina acilmistir 1873 te kanun cemaat toplantilari ongormus ayni yil ilk gayri resmi ulusal seviyede kilise toplantilari kilise genel kurulu denilebilecek toplantilar orgutlenmistir Bu gelismelerin sonuclari kilise merasimlerinde kullanilan dilin daha bir Norvecceye soylenen ilahilerin daha bir Norvec e ozgu eserlere donusmesi olarak gorulebilir II Dunya Savasi sirasinda kilisenin yuksek memurlari piskoposlar isgalci Almanlarin ve isbirlikci Quisling idaresine degil de surgundeki Norvec kirali VII Haakon a sadakat gosterdiler ve cogunlugu bu yuzden savas suresince hapsedildiler Norvec Kilisesi nin tarihinde son zamanlardaki bazi ilkler soyle siralanabilir Ilk kadin papaz 1961 Ingrid Bjerkas Ilk kadin piskopos 1993 Rosemarie Kohn Ilk escinsel evlilik mensubu papaz 1999 Siri Sunde Acik es cinsel papazliga genel izin 2007 Kilisenin Tanri ya inanmayan bir papaz adayini ise almamasinin isveren ayrimciligi sikayetine sebep olmasi Ilk kilise dis merdiveninde es cinsel evlilik 2012 de kilise icinde es cinsel evlilik henuz yasak iken Kilisenin en tepe gorevlerinin hepsinin kadinlar eline gecmesi ve kilise icinde escinsel evlilik yasaginin kaldirilmasi 2016 Kilisede es cinsel evliligin gerekli ayin mevzuatinin kesinlestirilip kullanima ilk koyulmasi Ilk kilise icinde es cinsel evlilik 2017 01 31 Kjell Frolich Benjaminsen 63 og Erik Skjelnaes 70 36 yil bunu beklemisler Orgutlenisi Kirkemotet Kilise genel kurulu parlamentosu en yuksek organdir ve secimle gelen insanlardan olusur Kirkeradet kilise yonetim kurulu hukumeti kilisenin yurutme organidir 11 piskoposluk bolgesi vilayeti bunlarin her birinin basinda bir piskopos vardir Norvec Kilisesi nin piskoposlari Kirkeradet kilise yonetim kurulu tarafindan atanir Yakalasik 1280 cemaat bunlar genellikle cografi olarak belirlenmistir ayrica daginik yasayan Samiler sagirlar yurt disi limanlara ugrayan gemiciler ve Guney Avrupa ulkelerinde yari yerlesik emeklilerin yogun olduklari bolgeler icin cemaatler vardir Her cemaatten sorumlu olarak bir prest papaz atanir Atama isini piskoposlar ve kanunun belirttigi bazi baska kisilerden olusan bir kurul yapar Piskoposlar ve papazlar disinda ara seviyelerde idari ya da uzmanlasmis gorevleri olan bircok baska kilise calisanlari da vardir Komiteler ve kurullar da kanun ve kilise ici idare geregi cok sayida ve cesitlidir UyelikKilise cemaatine uyeler onceleri her kilisedeki defterlere vaftiz olum izdivac ve dogum kayitlari olarak el ile yazilirdi Sayisal sisteme gecerken butun bu defterleri bir araya getirmek yerine ulusal nufus kayitlarinin bir kopyasindan kiliseye uye olmadiklari farz edilenlerin ayiklanmasi yolu secildi Bunun bir garip sonucu ailesi birkac nesil once Norvec e gelmis olan gocmenler silinirken kilisenin basi olan kralin da silinmesi oldu Tahminen nufusun yuzde bir veya ikisinin ise uye olmadiklari halde kayitli gorunmeleri 50 000 100 000 kisi baska bir garip sonuc oldu gt Bu durum cok elestirildi gt Kilise ulusal cevrimici kimlik ispati mekanizmalarini kullanabilme olanagina kavustugunda Internet uzerinden merkezi bir kiliseyi terk olanagi kurularak sorun cozuldu Devletle bagi2017 yilindan beri Norvec devletinin dini yoktur Din adamlarini kilisenin kendi organlari atar Devletin etkisi kanun butce ve mulk idaresi araciligiyladir Kilise Kilise Kanunu na gore yonetilir Bu kanunun icerigine Stortinget Norvec Millet Meclisi karar verir Parlamentonun kilise komitesi hazirlik yapar her yil kiliseye asinda Norvec teki tum inanc orgutlerine 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi devlet bagisi karar verilir Kilise bakanligi bu bagisi ve kilise kanununun diger gereklerini uygular Kilisenin mulklerini gene parlamentonun cikarttigi bir diger kanun uyarinca bu bakanligin bir kolu idare eder Uluslararasi baglariHer ne kadar otonom bir orgut olsa da Norvec Kilisesi bazi uluslararasi orgutlerin uyesidir Dunya Lutherciler birligi Dunya kiliseler genel kurulu Avrupa kiliseler konferansi Porvoo birligiKaynakca U S Library of Congress Global Legal Monitor 3 Subat 2017 9 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi http www tv2 no a 3804553 26 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde televizyon sitesi haberi Taze papaz Mina Hadjiyan Linda ve Trude hanimlarin kilise nikahini ben kiyacagim http tr euronews com 2016 04 11 norvec te kilise escinsel evlilige onay verdi 15 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Norvec te kilise escinsel evlilige onay verdi https www nrk no trondelag feirer at likekjonnede kan vies i kirkene 1 13349212 30 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Artik kilisede evlenebiliriz Arsivlenmis kopya PDF 1 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Agustos 2019 Arsivlenmis kopya 25 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2019 Arsivlenmis kopya 3 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2019 Ayrica bakinizNorvec Norvecliler