Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vlahlar veya Ulahlar, Kuzey Makedonya'da ve Romanya'da yaşayan bir etnik grup.
Göçebelikleri
Geleneksel uğraşları çobanlık olan ve daha iyi otlak arayışları sonucunda Balkanlar ve Doğu Avrupa'ya ulaşan Ulahlara, bugün kıtanın kuzeyindeki Polonya'da bile rastlamak mümkün. Kır hayatına olan bağlılıkları sayesinde Balkanlarda yüzyıllar boyunca süren etnik çatışmalardan çoğu zaman uzak kalan Ulahlar, bulundukları her yerde çoğunluk nüfusu ile barış içinde bir arada yaşıyor.
Kökenleri
Ulahların kökeninin, kullandıkları dil açısından benzerlik gösterdiği Rumenlerle aynı olduğu söylenmektedir. Yunanlar ise Yunanca konuştuklarını ve Yunan olduklarını iddia etmektedirler.[] Topluluğun kökeni Balkanlardaki Romalıların ve Romalılaştırılmış kolonilerin soyundan gelmektedir. Rumen kültürü Slavların etkisi altında kalırken, Tuna'nın güneyinde ortaya çıkan Ulah kültüründe Bizans ve Yunan izleri görüldüğü iddia edilmektedir. Tarihçiler bu toplulukları olarak adlandırırken, onlar Arumenleri kullanmayı tercih ediyorlar.
Dilleri
Dili Arumence de denen Ulahçadır. Bu dil hakkında dilbilimcilerin ortak görüşü, Ulah ve Rumen dillerinin aynı Latince temelli dilden türediği yönünde. Bu dilden türeyen bir diğer dil olan Dalmaçya dili 1898'den beri kullanılmazken İstro-Rumence Hırvatistan'da hâlâ birkaç bin kişi tarafından konuşuluyor. Karadağ'da bulunan Durmitor Dağı gibi, toponimistler de Tuna çevresinde ve dağlık bölgelerde Latince konuşan toplulukların yaşadığını doğruluyor.
Etimoloji
Got dilinden gelen ve orijinal anlamı "yabancı" olan "Ulah" kelimesi daha sonraları "Latin lehçelerini konuşan" anlamında kullanılmaya başlandı. Alman kabileleri, günümüzün Galler halkını oluşturan Romalıları o dönemlerde "Galli" diye adlandırırken, Güney Belçika'daki Romalılara Valonlar denmekteydi. İtalya'nın Macarcadaki karşılığı bugün bile "Ulahlar'ın Ülkesi" anlamına gelen "".
Hayat tarzları
Ulahlar yani Karakaçanîler "Kara" ve "kaçan", Türkçe terkipten oluşur. Kara hem "siyah" hem de "kara gözlü"deki anlamıyla "güzel" demektir. “kaçan” Rumeli Türkçesinde çok koşan anlamındadır.[] Karakaçanlar bazen birbirlerine "Ulah" demektedirler.[] Bu tarz çağrılmaları Yunanistan'da geneldir. "Valhs" yani Ulahların “Wallachs” arasında alaka yoktur.[] Karakaçanlar, Yörükler gibi koyun güzerlerdir. Karakaçanlar için göçebe koyunculuk tipik temsil araçlarıdır. Doğa ve doğallık ve mera onlara özgüdür. Mera-gerekçesiyle farklı yerlere - yaz aylarında dağların yüksek yerlerine yani yaylalara ve kışın olduğunda da alçak ve sıcak yerlere göçerler. Koyun ve atların, hayatlarında büyük önemi vardır Karakaçanların. Göçebe ailesidirler.[]
Koyun gibi bir hayvanın yaşam koşulları, gıda ve güçlü sürü içgüdüsü geliştirdikleri için halk iddiasız, varlık süt, et, yün, gıda, giyim, ev eşyası ihtiyaçlarını temin olduğunu gizlenemez ve için yeri doldurulamaz bir kaynak olmuştu. Atlar onlar için çok önemli bir ulaşım vasıtası olmuştur. Karakaçan koyunu, atı ve köpeği göçebeliğe uygun yaşayan bir yol olmuştur.
Hangi Karakaçanlardan olunursa olunsun hayatlarında en önemli katkı onların göçlerinde kendilerine korunaklı bir çadır olmasıdır.[] Buna Türkler gibi "chatura" derler.[] Chatura basit bir ahşap kabuk ve üzerinde keçi yününden özel dokunmuş eğimli, gergin bir çadır olmuştur. Buna "tenda" denir. [1][]
Bulgar - Ulah Devleti
Bizans İmparatorluğu bünyesinde birkaç Vlah eyaleti bulunmakla birlikte bunlardan çok azı güçlü devletler kurabildi. döneminde (1185-1258) ikinci Bulgar İmparatorluğu ya da kurulması Ulahların en büyük başarısı olmuştur. Eflak'ın diğer adı olan ismi de "Ulahların Ülkesi" anlamına gelmektedir. Türkiye'de de çok az sayıda Karacaovalı mübadil Vlah topluluğu yaşamaktadır.
Yaşadıkları Yerler
Nüfus
Ulahlar: Yunanistan'da 209.000, Bulgaristan'da 10.556, Kuzey Makedonya'da 9.695, Türkiye'de 500, Toplam Nüfus yaklaşık 229.751 kişidir.
Kaynakça
- ^ . ozanmubadilleri.com. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2014.
- Council of Makedon Arman's (aromanians/vlachs)22 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wikipedia on MakedonArman language
- Youth of Europe9 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- National Minorities of Europe24 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Lesser Speak Languages in Europe6 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Minorities of Europe27 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Listen to radio in Aromanian at the Romanian government supported Radio Romania International - the Aromanian section7 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Aromanians in Greece: Minority or Vlach-speaking Greeks?8 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Consiliul A Tinirlor Armanj, webpage about Youth Aromanians and their projects10 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (İngilizce)
- http://translate.google.com/translate?prev=hp&hl=tr&js=y&u=http%3A%2F%2Fwww.karakachani.com%2Fen%2Fistoriqezikkultura.php&sl=en&tl=tr&history_state0=
- http://translate.google.com.tr/translate?hl=tr&sl=en&u=http://www.faqs.org/minorities/Eastern-Europe/Vlachs.html&ei=A4SrSvfsF8uLsAaRzfTdBw&sa=X&oi=translate&resnum=8&ct=result&prev=/search%3Fq%3Dkarakachani%2Blanguage%26hl%3Dtr%26safe%3Doff%26client%3Dfirefox-a%26rls%3Dorg.mozilla:tr:official%26hs%3Dm5Q 25 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.milisoft.ro/MainPage.php?iditem=296d308fb77e70a73aec14d2d1d28ecc5ea4c25b 16 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (etimoloji)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vlahlar veya Ulahlar Kuzey Makedonya da ve Romanya da yasayan bir etnik grup GocebelikleriGeleneksel ugraslari cobanlik olan ve daha iyi otlak arayislari sonucunda Balkanlar ve Dogu Avrupa ya ulasan Ulahlara bugun kitanin kuzeyindeki Polonya da bile rastlamak mumkun Kir hayatina olan bagliliklari sayesinde Balkanlarda yuzyillar boyunca suren etnik catismalardan cogu zaman uzak kalan Ulahlar bulunduklari her yerde cogunluk nufusu ile baris icinde bir arada yasiyor KokenleriUlahlarin kokeninin kullandiklari dil acisindan benzerlik gosterdigi Rumenlerle ayni oldugu soylenmektedir Yunanlar ise Yunanca konustuklarini ve Yunan olduklarini iddia etmektedirler kaynak belirtilmeli Toplulugun kokeni Balkanlardaki Romalilarin ve Romalilastirilmis kolonilerin soyundan gelmektedir Rumen kulturu Slavlarin etkisi altinda kalirken Tuna nin guneyinde ortaya cikan Ulah kulturunde Bizans ve Yunan izleri goruldugu iddia edilmektedir Tarihciler bu topluluklari olarak adlandirirken onlar Arumenleri kullanmayi tercih ediyorlar DilleriDili Arumence de denen Ulahcadir Bu dil hakkinda dilbilimcilerin ortak gorusu Ulah ve Rumen dillerinin ayni Latince temelli dilden turedigi yonunde Bu dilden tureyen bir diger dil olan Dalmacya dili 1898 den beri kullanilmazken Istro Rumence Hirvatistan da hala birkac bin kisi tarafindan konusuluyor Karadag da bulunan Durmitor Dagi gibi toponimistler de Tuna cevresinde ve daglik bolgelerde Latince konusan topluluklarin yasadigini dogruluyor EtimolojiGot dilinden gelen ve orijinal anlami yabanci olan Ulah kelimesi daha sonralari Latin lehcelerini konusan anlaminda kullanilmaya baslandi Alman kabileleri gunumuzun Galler halkini olusturan Romalilari o donemlerde Galli diye adlandirirken Guney Belcika daki Romalilara Valonlar denmekteydi Italya nin Macarcadaki karsiligi bugun bile Ulahlar in Ulkesi anlamina gelen Hayat tarzlariUlahlar yani Karakacaniler Kara ve kacan Turkce terkipten olusur Kara hem siyah hem de kara gozlu deki anlamiyla guzel demektir kacan Rumeli Turkcesinde cok kosan anlamindadir kaynak belirtilmeli Karakacanlar bazen birbirlerine Ulah demektedirler kaynak belirtilmeli Bu tarz cagrilmalari Yunanistan da geneldir Valhs yani Ulahlarin Wallachs arasinda alaka yoktur kaynak belirtilmeli Karakacanlar Yorukler gibi koyun guzerlerdir Karakacanlar icin gocebe koyunculuk tipik temsil araclaridir Doga ve dogallik ve mera onlara ozgudur Mera gerekcesiyle farkli yerlere yaz aylarinda daglarin yuksek yerlerine yani yaylalara ve kisin oldugunda da alcak ve sicak yerlere gocerler Koyun ve atlarin hayatlarinda buyuk onemi vardir Karakacanlarin Gocebe ailesidirler kaynak belirtilmeli Koyun gibi bir hayvanin yasam kosullari gida ve guclu suru icgudusu gelistirdikleri icin halk iddiasiz varlik sut et yun gida giyim ev esyasi ihtiyaclarini temin oldugunu gizlenemez ve icin yeri doldurulamaz bir kaynak olmustu Atlar onlar icin cok onemli bir ulasim vasitasi olmustur Karakacan koyunu ati ve kopegi gocebelige uygun yasayan bir yol olmustur Hangi Karakacanlardan olunursa olunsun hayatlarinda en onemli katki onlarin goclerinde kendilerine korunakli bir cadir olmasidir kaynak belirtilmeli Buna Turkler gibi chatura derler kaynak belirtilmeli Chatura basit bir ahsap kabuk ve uzerinde keci yununden ozel dokunmus egimli gergin bir cadir olmustur Buna tenda denir 1 olu kirik baglanti Bulgar Ulah DevletiBizans Imparatorlugu bunyesinde birkac Vlah eyaleti bulunmakla birlikte bunlardan cok azi guclu devletler kurabildi doneminde 1185 1258 ikinci Bulgar Imparatorlugu ya da kurulmasi Ulahlarin en buyuk basarisi olmustur Eflak in diger adi olan ismi de Ulahlarin Ulkesi anlamina gelmektedir Turkiye de de cok az sayida Karacaovali mubadil Vlah toplulugu yasamaktadir Yasadiklari Yerler Arnavutluk Bulgaristan Kuzey Makedonya Turkiye YunanistanNufusUlahlar Yunanistan da 209 000 Bulgaristan da 10 556 Kuzey Makedonya da 9 695 Turkiye de 500 Toplam Nufus yaklasik 229 751 kisidir Kaynakca ozanmubadilleri com 23 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2014 Council of Makedon Arman s aromanians vlachs 22 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikipedia on MakedonArman language Youth of Europe9 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde National Minorities of Europe24 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lesser Speak Languages in Europe6 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Minorities of Europe27 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Listen to radio in Aromanian at the Romanian government supported Radio Romania International the Aromanian section7 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Aromanians in Greece Minority or Vlach speaking Greeks 8 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Consiliul A Tinirlor Armanj webpage about Youth Aromanians and their projects10 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce http translate google com translate prev hp amp hl tr amp js y amp u http 3A 2F 2Fwww karakachani com 2Fen 2Fistoriqezikkultura php amp sl en amp tl tr amp history state0 http translate google com tr translate hl tr amp sl en amp u http www faqs org minorities Eastern Europe Vlachs html amp ei A4SrSvfsF8uLsAaRzfTdBw amp sa X amp oi translate amp resnum 8 amp ct result amp prev search 3Fq 3Dkarakachani 2Blanguage 26hl 3Dtr 26safe 3Doff 26client 3Dfirefox a 26rls 3Dorg mozilla tr official 26hs 3Dm5Q 25 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www milisoft ro MainPage php iditem 296d308fb77e70a73aec14d2d1d28ecc5ea4c25b 16 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde etimoloji