Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1992 Los Angeles olayları, 29 Nisan 1992 tarihinde ABD’nin Los Angeles şehrinde siyahi Amerikan vatandaşı Rodney King’i darp etmekten suçlanan dört Los Angeles polisinin mahkemede suçsuz bulunarak salıverilmesi üzerine başlayan toplumsal olaylar.
Los Angeles bölgesinde binlerce insan altı gün boyunca ayaklanarak kararı protesto etmiş ve toplumsal düzen altüst olmuştur. Benzer olaylar ABD genelinde ve Kanada’da küçük çaplı olarak yaşanmıştır. Olaylar sırasında yağmalama, saldırı, kundaklama ve cinayet olaylarına rastlanırken 53 kişi hayatını kaybetmiş, binlerce kişi yaralanmıştır. Ortaya çıkan 1,4 milyar dolarlık maddi zararla hâlen ABD tarihindeki en çok maddi zarar yaşanan toplumsal olay olarak değerlendirilmektedir.
Arka planı
Polisiye olay
3 Mart 1991 günü Rodney King ve beraberindeki iki kişi Los Angeles’ın Lake View Terrace semtinde araçla ilerlemekteyken Kaliforniya otoyol polisi tarafından durdurulmak istenir. Araba polisin uyarısına uymayıp, kırmızı ışıkta da durmayınca yüksek süratli bir kovalamaca yaşanır. Meskûn mahalde saatte 115 mili çıkan hızla yaşanan tehlikeli kovalamaca sona erince karı koca devriye polis memurları Tim ve Melane Singer arabadakileri gözaltına alır. Araçtaki Rodney King haricindeki iki kişi devriye aracına konurken olay yerine Los Angeles polisinden beş memur gelir. İsimleri Stacey Koon, Laurence Powell, Timothy Wind, Theodore Briseno ve Rolando Solano olan bu polis memurları arabada son kalan şoför Rodney King’i kontrol altına almaya çalışırlar. Bu sırada King polis memurları tarafından darp edilir, copla dövülür ve kafası ayakla ezilir. Gözaltına alınma sırasında King almış olduğu uyuşturucunun etkisi altındadır. King darp sırasında sayısız kere ayağa kalkmaya çalışır, polisin yerde kalmasına ve direnmeyi sona erdirmesine yönelik uyarılarına cevap vermez. Olay yakındaki bir apartman dairesinde oturan George Holliday isimli bir mahalle sakini tarafından kamerayla yaklaşık 10 dakika sürecek şekilde kayıt altına alınır.
Sebepleri
Daha önceden saldırı ve silahlı soygun suçlarından hüküm giymiş olan King olaydan sonra yaptığı açıklamada hapisten şartlı salıverildiğinden dolayı yeniden hapse düşmemek için polisten kaçtığını söyleyecektir. Polis memurları ise King’in olay sırasında uyuşturucunun etkisinde olduğunu iddia etmişlerdir.
Basına yansıması
King’in polis tarafından şiddete maruz kalması ülke çapında basında geniş yankı bulur. Ayrıca hem Los Angeles hem de ülke çapında insan hakları dernekleri ve aktivistleri olaya dâhil olur. Olaydan sonra yazılı basında çıkan haber sayısı ilgi çekicidir: Los Angeles Times’da 43, The New York Times’da 17, Chicago Tribune’de 11 makale çıkar. Ayrıca ABC News haber kanalında bir tanesi 60 dakikalık özel haber programı olmak üzere sekiz ayrı program yapılır.
Mahkeme
Los Angeles Bölge Savcılığı, dört polis memuru hakkında darp ve orantısız güç kullanma suçundan dava açar. Davaya yoğun basın ilgisinden dolayı mahkeme, Los Angeles eyaletinin yoğunluklu beyaz ve siyasi olarak muhafazakâr bir kenti olan Ventura eyaletindeki Simi Valley kentine alınır. Ancak mahkeme jürisi buradan değil, yakınlardaki San Fernando bölgesinden oluşturulur. Buradaki nüfus yoğun olarak İspanyol asıllıdır. Jüri; on beyaz, bir İspanyol asıllı ve bir Asyalıdan oluşur. Savcı Terry White ise siyahidir.
Karar
29 Nisan 1992 tarihinde jüri yedi gün süren karar aşamasından sonra darp suçundan dört polis memurunu suçsuz bulur, orantısız güç kullanımı suçundan dört polis memurundan üçünü suçsuz bulur, dördüncü polis memuru hakkında ortak bir karara ulaşamaz. Jüri üyeleri, delil olarak mahkemede gösterilen görüntülerin aksine polis memurlarının King’in zapt edilemediği ve kendilerine saldırdığı yolundaki ifadeleri yönünde polis memurlarının suçsuzluğuna karar verir.
Olaylar
Kararın açıklanmasının ardından akşam saatlerinde başlayan eylemler iki gün boyunca yoğunlaşır. Sokağa çıkma yasağının ilan edilmesinin ardından devreye sokulan Ulusal Muhafızlar, ABD Silahlı Kuvvetleri ve deniz piyadelerinin müdahalesi sonucunda olaylar kontrol altına alınır.
Olaylar sırasında 53 kişi hayatını kaybeder ve yaklaşık 2 bin kişi yaralanır. Maddi hasarın ise 1 milyar dolar seviyesinde olduğu hesaplanmıştır. 3.600 kundaklama olayı sonucu 1.100 bina hasar görmüş, itfaiyeye yaklaşık her dakikada bir yangın ihbarı yapılmıştır. Olaylar sırasında yoğun yağma olayları yaşanmış, spor ve müzik etkinlikleri ertelenmiş veya iptal edilmiştir. Yoğunluklu olarak Kore ve Asyalılara ait çok sayıda dükkân saldırıya uğramış, Koreliler yoğun olarak oturdukları mahallelerde silahlı milis oluşturmuş ve eylemcilere saldırmıştır.
Olayların yoğunlaştığı Los Angeles’in South Central bölgesinde Afrikalı Amerikalılar ve Meksika(Latin) asıllılar yoğun olarak yaşamaktadır. Olaylar sırasında gözaltına alınanların yarısı ve öldürülenlerin üçte biri Meksika(Latin) asıllıdır.
Sebepleri
Olayların bir anda patlak vermesi Rodney King mahkemesinin sonucu üzerine olduysa da çok sayıda etken olayların oluşmasında etken olmuştur. Bu olaydan önce aynı bölgede yaşanan bir başka olay gerilimlerin tahlili için önemli bir örnektir. 16 Mart 1991 günü Kore asıllı ABD vatandaşı Bayan Soon Ja Du, dükkânında hırsızlık yaptığını sandığı on beş yaşındaki Latasha Harlins adlı Afrika asıllı Amerikalı genç kızı arkasından vurarak öldürür. Olay bölgedeki Koreli-Amerikalı ve Afrikalı-Amerikalı topluluklar arasındaki gerginliğin bir göstergesi olarak tanımlanmaktadır. Bununla ilgili Newsweek ve Time gibi yayınlarda çıkan değerlendirmelere göre siyahlar; Kore asıllıları, ABD toplumunun sırtından kazanmalarına rağmen siyahları işe almayarak topluma olan görevlerini yerine getirmemekle suçlamaktadır. Ayrıca iki topluluk arasında derin kültürel uçurumlar bulunmaktadır.
Olayların ardındaki sebeplerden birisi olarak da bölgedeki yüksek işsizlik oranı ve yoksulluk gösterilmektedir. Los Angeles Times ve The New York Times gazetelerinde yayınlanan makalelerde olayların bu şiddetle patlak vermesinin ardında kötüleşen yaşam koşullarına vurgu yapılmıştır. İşsizliğin kent nüfusu üzerindeki yıkıcı etkisinin Rodney King olayı sırasında dışarı vurulduğu düşünülmektedir. Ayrıca sınırlı iş imkânlarının Kore asıllı ve Afrika asıllı Amerikan vatandaşları arasında gerilim sebebi olduğu da işlenmiştir.
Olayların arka planına vurgu yapan ayrıntılı bir araştırma Kaliforniya Eyalet Yönetimi bünyesinde oluşturulan Özel Komite tarafından yayımlanmıştır. Uzun bir araştırmadan sonra yayınlanan raporda şehirdeki yoksulluk, ayrımcılık, eğitim seviyesindeki düşüklük ve iş imkânlarının kısıtlı olmasının yanı sıra yoğun olarak yaşanan polis baskısı ve belediye hizmetlerinin yetersizliğine vurgu yapılarak olayları tetikleyen etkenler sıralanmıştır.
İnsan hakları savunucusu siyahi lider Jesse Jackson kamuoyuna yaptığı değerlendirmelerde King davasının ardından Afrika asıllı Amerikalılarda oluşan öfkeyi anlayışla karşılamış ve sorunların temeline işaret etmiştir. Şiddet eylemlerini eleştiren açıklamalarına rağmen Jackson, yaşanan olayların asıl sebebi olarak ırkçılık, polis tarafından uygulanan şiddet ve ekonomik çaresizliği göstermiştir.
Dönemin Demokrat Parti Başkan Adayı Bill Clinton, yaptığı açıklamalarda olayların sebebi olarak şehirli nüfus için ekonomik imkânların ve sosyal kurumların çökmesini göstermiştir. ABD’deki öne çıkan iki büyük partinin de şehrin sorunlarına gereken önemi göstermediğini belirten Clinton, sosyal devlet harcamalarının kesintiye uğratılmasını da eleştirecektir. King davasında ortaya çıkan memnuniyetsizliğin ise yapılan Vandalizm için gerekçe olamayacağını belirten Clinton, saldırganların ABD toplumunun değerlerini ve kültürlerini reddettiğini, kendilerini yalıttıklarını, aile, komşu ve kilise denetiminden bağımsız nesillerin yetiştirildiğini iddia edecektir.
Dönemin ABD Başkanı George H. W. Bush ise olayları sadece adli vaka olarak değerlendirir. King davasında verilen kararın adil olmadığını teslim eden Bush, sistemin değiştirilmesi için şiddetin çözüm olmadığını, insan hayatının ayaklar altına alınmasının üzücü olduğunu belirtir.
Basının tutumu
Olayların South Central bölgesinde patlak vermesinin hemen ardından yerel televizyon ekipleri olayları aktarmaya başlamış ve neredeyse tüm olaylar canlı olarak kaydedilmiştir. Çok sayıda helikopter basın yayın kuruluşları tarafından kullanılmıştır. Bu açıdan bakıldığında yapılan canlı yayınlar olayların arşivlenmesi ve incelenmesi için büyük bir olanak sunmaktadır. Basının konuyu yoğun olarak ele almasının benzer protesto eylemlerinin ülkenin farklı yerlerindeki eylemleri tetiklediği düşünülmektedir.
Sonrası
Olayların bastırılmasının ardından polis memurlarının yeniden yargılanması yönünde büyük bir kamuoyu baskısı oluşur. Baskıya boyun eğen savcılık polis memurlarını yeniden yargılar. Yeniden yargılama sürecindeki karar öncesinde şehirde olağanüstü güvenlik önlemleri alınır. 17 Nisan 1993 tarihinde açıklanan karar sonucunda iki polis memuru (Laurence Powell ve Stacey Koon) suçlu bulunurken, diğer iki polis memuru (Theodore Briseno ve Timothy Wind) suçsuz bulunur. Basın, önceki olaylardaki katkısından dolayı eleştirilere maruz kaldığından ötürü kararı daha soğukkanlı olarak aktaracaktır.
Polis memurları
Olaya karışan dört polis memuru olayı izleyen kısa dönemde ya görevden ayrılmış ya da atılmıştır. Theodore Briseno, mahkemede suçsuz bulunduktan sonra görevinden istifa etmiştir. Diğer suçsuz bulunan memur Timothy Wind, üst polis yönetiminin değişmesi sonucu görevinden atılmıştır. Davada suçlanan polislerin lehine savunma yapan Polis Memuru Susan Clemmer, Temmuz 2009’da Los Angeles Polis Merkezinde intihar etmiştir. Clemmer, verdiği ifadede King’in hastaneye götürülürken güldüğünü ve üniformasına kan tükürdüğünü belirtmiştir.
Rodney King
Rodney King, dava sonucunda olaylar yüzünden uğradığı kayıplar nedeniyle 3,8 milyon dolar tazminata hak kazanmıştır. Aldığı tazminatla bir plak şirketi kursa da başarılı olamaz. King; olaydan sonra ev içi şiddet, araba kazasına sebebiyet vermek gibi suçlardan on bir kez gözaltına alınmıştır. King ve ailesi Los Angeles’tan Kaliforniya Rialto’ya göç ederek yeni bir hayata başlamaya çalışsa da bir süre sonra mahallesine dönerek bir inşaat şirketi kurarak inşaat işlerine girmiştir. King olaylar hakkında konuşmamakta ve ilgi odağı olmak istememektedir.
Kore asıllılar
Los Angeles’taki Kore asıllı ABD vatandaşları olaya "Sa-I-Gu" demektedir (4-29 anlamındadır ve olayların başladığı günü ifade etmektedir.). Olaylar sonrasında Kore asıllı topluluk liderleri diğer topluluklarla temas imkânları yaratma girişiminde bulunarak diğer etnik gruplarla zedelenen ilişkileri tamir etmeye çalışmışlardır.
Geleneği
Olaylar sonrasında çok sayıda alanda yaşananların etkisini görmek mümkündür. Ayrıca olayların 20. yılında ölenler için anma düzenlenmiştir.
Müzik
- Aerosmith'in 1993 yılında piyasaya çıkan Get a Grip albümündeki Livin' on the Edge şarkısı olaylardan etkilenerek yazılmıştır.
- olaylardan sonra hemen Peace in L.A. adlı tekliyi yayınlamıştır
- Dr. Dre'nin The Day tha Niggaz Took Over şarkısı olaylardan esinlenmiştir
- 2pac'ın Hellrazor adlı şarkısı öldürülen Afrikalı Amerikalı Latasha Harlins'e ithaf edilmiştir
- Rage Against the Machine'in ikinci stüdyo albümü Evil Empire içinde yer alan Down Rodeo şarkısı olaylarla ilgilidir. Ayrıca grubun üçüncü albümünün adı da The Battle of Los Angelesdir (Los Angeles Muharebesi)
- The Offspring'in Ignition albümündeki L.A.P.D. Rodney King olayıyla ilgilidir
- The Black Eyed Peas grubunun Say Goodbye adlı şarkısı olaylardan esinlenmiştir
- Michael Jackson - They Don't Care About Us
Film
- Spike Lee'nin 1992 yılında çektiği Malcolm X filmi Rodney King'in dövülme sahnesi ve yanan bir Amerikan bayrağıyla başlar.
- 1998 yapımı olan American History X filminde karakterler Rodney King'in tutuklanması irdeler.
- Bowling for Columbine adlı belgeselinde yönetmen Michael Moore bölgeyi Kaliforniya Üniversitesinden bir profesörle gezerek şehir merkezinin kenar mahallelerden daha çok tehlikeli olduğunu gösterir.
- Sa-I-Gu isimli 1993 yapımı belgesel olaylardan etkilenen bir Kore asıllı kadının hikâyesini anlatır
- 1997 yılında çekilen Riot isimli film olayları bir Çinli, bir İspanyol asıllı, bir beyaz ve bir siyahinin gözünden anlatır.
- 2017 yılı yapımı olan L.A. 92 isimli filmde Rodney King ve Latasha Harlins davalarının sonuçlarıyla beraber Los Angeles'ta yaşanan halk ayaklanması tamamen arşiv görüntüleri ile anlatılmıştır.
Video oyunları
- Grand Theft Auto: San Andreas adlı oyundaki bazı görevler 1992 yılında yolsuzluk yapan iki polis memurunun sebep verdiği olaylarla ilgilidir. Polis memurlarının mahkeme süreci sonucu salıverilmesi üzerine Los Santos şehrinde (Los Angeles'a benzer bir isim) olaylar çıkar. Oyun sırasında oyuncu hileleri kullanarak istediği herhangi bir zamanda şehirde benzer olayların çıkmasını sağlayabilir.
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Assembly Special Committee To Rebuild is Not Enough: Final Report and Recommendations of the Assembly Special Committee on the Los Angeles Crisis, Sacramento: Assembly Publications Office, 1992.
- Baldassare, Mark (ed.), The Los Angeles Riots: Lessons for the Urban Future, Boulder and Oxford: Westview Press, 1994.
- Cannon, Lou, Official Negligence: How Rodney King and the Riots Changed Los Angeles and the LAPD, Basic Books, 1999.
- Gibbs, Jewelle Taylor, Race and justice: Rodney King and O.J. Simpson in a house divided, San Francisco: Jossey-Bass, c1996.
- Gooding-Williams, Robert (ed.), Reading Rodney King, Reading Urban Uprising, New York and London: Routledge, 1993.
- Hazen, Don (ed.), Inside the L.A. Riots: What really happened — and why it will happen again, Institute for Alternative Journalism, 1992.
- Jacobs, Ronald F., Race, Media, and the Crisis of Civil Society: From the Watts Riots to Rodney King, Cambridge University Press, 2000.
- Los Angeles Times, Understanding the Riots: Los Angeles Before and After the Rodney King Case, Los Angeles: Los Angeles Times, 1992.
- Song Hyoung, Min, Strange future: pessimism and the 1992 Los Angeles riots, Durham: Duke University Press, 2005.
- Wall, Brenda, The Rodney King rebellion: a psychopolitical analysis of racial despair and hope, Chicago: African American Images, c1992.
- Webster Commission, The City in Crisis' A Report by the Special Advisor to the Board of Police Commissioners on the Civil Disorder in Los Angeles, Los Angeles: Institute for Government and Public Affairs, UCLA, 1992.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Ölenlerin tam listesi 9 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 2 Mayıs 2002 tarihli Los Angeles Weekly (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Howmuch.net sitesindeki karşılaştırma tablosu 30 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 30 Eylül 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olayın 10.yıldönüyle ilgili haber 8 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Time (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olayın 10.yıldönüyle ilgili haber 19 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Time (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 20 Mart 1992 tarihli 25 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The New York Times haberi (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Bir jüri üyesinin süreci anlatımı, 6 Mayıs 1992 tarihli 25 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The New York Times haberi (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 2 kişi sıkıyönetim kurallarına uymadıkları gerekçesiyle öldürülmüştür, Olayların 10.yıldönümü haberi 2 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Time (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olayların ilk başladığı gün Afrikalı Amerikalıların hedefi olan beyaz kamyon sürücüsü ölesiye dövülmüş, helikopter sayesinde çekim yapan kamera ekibi bütün olayı kaydetmiştir. Denny ölmemesine rağmen sakat kalmış, saldırıyı gerçekleştirenler hafif cezalar almıştır.Olayların 10.yıldönümünü haberi 4 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Time (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Manuel Pastor Jr, Economic Inequality, Latino Poverty, and the Civil Unrest in Los Angeles, Economic Development Quarterly, Cilt. 9, No. 3, Ağustos 1995, s. 238
- ^ ABD’nin dış politikasının da yaşanan toplumsal olaylarda payı azımsanmamalıdır. ABD’nin Vietnam Savaşı sonrasında mağlup olması üzerine bu ülkedeki destekçilerinin ve Kore Savaşından kaçanların ABD’ye gelmesi bu ülkedeki sosyal yapıyı etkilemiştir. Devlet yardımı almaksızın ortada kalan bu zorunlu göçmenler kendi içlerine çekilerek kapalı topluluklar oluşturmuş ve yerleştikleri kentlerdeki diğer nüfusla kaynaşmamıştır. Bu tarz bir toplumsal yapı sürekli olarak gerilim ve gerginlik üretmiştir.
- ^ Olayların 10.yıldönümü haberi 4 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Olaylardan 15 yıl sonra yapılan 29 Nisan 2007 tarihli araştırma haberi 10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Los Angeles Times (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Jesse Jackson, A Terrible Rainbow of Protest, Los Angeles Times, 4 Mayıs 1992
- ^ Ronald Brownstein, Clinton: Parties Fail to Attack Race Divisions, Los Angeles Times, Sunday Final Edition, 3 Mayıs 1992
- ^ Bush'un ilgili konuşmasından alıntılar: Need to Restore Order, The New York Times, 2 Mayıs 1992
- ^ Jacobs, R: Race, Media, and the Crisis of Civil Society: From the Watts Riots to Rodney King, Cambridge University Press, 2000 s.81-120
- ^ Manning, Sue (7 Temmuz 2009). "Rodney King Detective Kills Herself At Sheriff's Station" (İngilizce). The Huffington Post. 19 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2014.
- ^ Olayların 10.yıldönümü haberi 8 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Time (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ İlgili haber 27 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 27 Nisan 2012 tarihinde erişilmiştir
Dış bağlantılar
- Olaylar sırasında çekilen fotoğraflar 18 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- (İngilizce), 31 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1992 Los Angeles olaylari 29 Nisan 1992 tarihinde ABD nin Los Angeles sehrinde siyahi Amerikan vatandasi Rodney King i darp etmekten suclanan dort Los Angeles polisinin mahkemede sucsuz bulunarak saliverilmesi uzerine baslayan toplumsal olaylar Rodney King in polisler tarafindan dovulmesi 1992 Los Angeles olaylarini tetiklemistir Los Angeles bolgesinde binlerce insan alti gun boyunca ayaklanarak karari protesto etmis ve toplumsal duzen altust olmustur Benzer olaylar ABD genelinde ve Kanada da kucuk capli olarak yasanmistir Olaylar sirasinda yagmalama saldiri kundaklama ve cinayet olaylarina rastlanirken 53 kisi hayatini kaybetmis binlerce kisi yaralanmistir Ortaya cikan 1 4 milyar dolarlik maddi zararla halen ABD tarihindeki en cok maddi zarar yasanan toplumsal olay olarak degerlendirilmektedir Arka planiPolisiye olay 3 Mart 1991 gunu Rodney King ve beraberindeki iki kisi Los Angeles in Lake View Terrace semtinde aracla ilerlemekteyken Kaliforniya otoyol polisi tarafindan durdurulmak istenir Araba polisin uyarisina uymayip kirmizi isikta da durmayinca yuksek suratli bir kovalamaca yasanir Meskun mahalde saatte 115 mili cikan hizla yasanan tehlikeli kovalamaca sona erince kari koca devriye polis memurlari Tim ve Melane Singer arabadakileri gozaltina alir Aractaki Rodney King haricindeki iki kisi devriye aracina konurken olay yerine Los Angeles polisinden bes memur gelir Isimleri Stacey Koon Laurence Powell Timothy Wind Theodore Briseno ve Rolando Solano olan bu polis memurlari arabada son kalan sofor Rodney King i kontrol altina almaya calisirlar Bu sirada King polis memurlari tarafindan darp edilir copla dovulur ve kafasi ayakla ezilir Gozaltina alinma sirasinda King almis oldugu uyusturucunun etkisi altindadir King darp sirasinda sayisiz kere ayaga kalkmaya calisir polisin yerde kalmasina ve direnmeyi sona erdirmesine yonelik uyarilarina cevap vermez Olay yakindaki bir apartman dairesinde oturan George Holliday isimli bir mahalle sakini tarafindan kamerayla yaklasik 10 dakika surecek sekilde kayit altina alinir Sebepleri Daha onceden saldiri ve silahli soygun suclarindan hukum giymis olan King olaydan sonra yaptigi aciklamada hapisten sartli saliverildiginden dolayi yeniden hapse dusmemek icin polisten kactigini soyleyecektir Polis memurlari ise King in olay sirasinda uyusturucunun etkisinde oldugunu iddia etmislerdir Basina yansimasi King in polis tarafindan siddete maruz kalmasi ulke capinda basinda genis yanki bulur Ayrica hem Los Angeles hem de ulke capinda insan haklari dernekleri ve aktivistleri olaya dahil olur Olaydan sonra yazili basinda cikan haber sayisi ilgi cekicidir Los Angeles Times da 43 The New York Times da 17 Chicago Tribune de 11 makale cikar Ayrica ABC News haber kanalinda bir tanesi 60 dakikalik ozel haber programi olmak uzere sekiz ayri program yapilir Mahkeme Los Angeles Bolge Savciligi dort polis memuru hakkinda darp ve orantisiz guc kullanma sucundan dava acar Davaya yogun basin ilgisinden dolayi mahkeme Los Angeles eyaletinin yogunluklu beyaz ve siyasi olarak muhafazakar bir kenti olan Ventura eyaletindeki Simi Valley kentine alinir Ancak mahkeme jurisi buradan degil yakinlardaki San Fernando bolgesinden olusturulur Buradaki nufus yogun olarak Ispanyol asillidir Juri on beyaz bir Ispanyol asilli ve bir Asyalidan olusur Savci Terry White ise siyahidir Karar 29 Nisan 1992 tarihinde juri yedi gun suren karar asamasindan sonra darp sucundan dort polis memurunu sucsuz bulur orantisiz guc kullanimi sucundan dort polis memurundan ucunu sucsuz bulur dorduncu polis memuru hakkinda ortak bir karara ulasamaz Juri uyeleri delil olarak mahkemede gosterilen goruntulerin aksine polis memurlarinin King in zapt edilemedigi ve kendilerine saldirdigi yolundaki ifadeleri yonunde polis memurlarinin sucsuzluguna karar verir OlaylarKararin aciklanmasinin ardindan aksam saatlerinde baslayan eylemler iki gun boyunca yogunlasir Sokaga cikma yasaginin ilan edilmesinin ardindan devreye sokulan Ulusal Muhafizlar ABD Silahli Kuvvetleri ve deniz piyadelerinin mudahalesi sonucunda olaylar kontrol altina alinir Olaylar sirasinda 53 kisi hayatini kaybeder ve yaklasik 2 bin kisi yaralanir Maddi hasarin ise 1 milyar dolar seviyesinde oldugu hesaplanmistir 3 600 kundaklama olayi sonucu 1 100 bina hasar gormus itfaiyeye yaklasik her dakikada bir yangin ihbari yapilmistir Olaylar sirasinda yogun yagma olaylari yasanmis spor ve muzik etkinlikleri ertelenmis veya iptal edilmistir Yogunluklu olarak Kore ve Asyalilara ait cok sayida dukkan saldiriya ugramis Koreliler yogun olarak oturduklari mahallelerde silahli milis olusturmus ve eylemcilere saldirmistir Olaylarin yogunlastigi Los Angeles in South Central bolgesinde Afrikali Amerikalilar ve Meksika Latin asillilar yogun olarak yasamaktadir Olaylar sirasinda gozaltina alinanlarin yarisi ve oldurulenlerin ucte biri Meksika Latin asillidir SebepleriOlaylarin bir anda patlak vermesi Rodney King mahkemesinin sonucu uzerine olduysa da cok sayida etken olaylarin olusmasinda etken olmustur Bu olaydan once ayni bolgede yasanan bir baska olay gerilimlerin tahlili icin onemli bir ornektir 16 Mart 1991 gunu Kore asilli ABD vatandasi Bayan Soon Ja Du dukkaninda hirsizlik yaptigini sandigi on bes yasindaki Latasha Harlins adli Afrika asilli Amerikali genc kizi arkasindan vurarak oldurur Olay bolgedeki Koreli Amerikali ve Afrikali Amerikali topluluklar arasindaki gerginligin bir gostergesi olarak tanimlanmaktadir Bununla ilgili Newsweek ve Time gibi yayinlarda cikan degerlendirmelere gore siyahlar Kore asillilari ABD toplumunun sirtindan kazanmalarina ragmen siyahlari ise almayarak topluma olan gorevlerini yerine getirmemekle suclamaktadir Ayrica iki topluluk arasinda derin kulturel ucurumlar bulunmaktadir Olaylarin ardindaki sebeplerden birisi olarak da bolgedeki yuksek issizlik orani ve yoksulluk gosterilmektedir Los Angeles Times ve The New York Times gazetelerinde yayinlanan makalelerde olaylarin bu siddetle patlak vermesinin ardinda kotulesen yasam kosullarina vurgu yapilmistir Issizligin kent nufusu uzerindeki yikici etkisinin Rodney King olayi sirasinda disari vuruldugu dusunulmektedir Ayrica sinirli is imkanlarinin Kore asilli ve Afrika asilli Amerikan vatandaslari arasinda gerilim sebebi oldugu da islenmistir Olaylarin arka planina vurgu yapan ayrintili bir arastirma Kaliforniya Eyalet Yonetimi bunyesinde olusturulan Ozel Komite tarafindan yayimlanmistir Uzun bir arastirmadan sonra yayinlanan raporda sehirdeki yoksulluk ayrimcilik egitim seviyesindeki dusukluk ve is imkanlarinin kisitli olmasinin yani sira yogun olarak yasanan polis baskisi ve belediye hizmetlerinin yetersizligine vurgu yapilarak olaylari tetikleyen etkenler siralanmistir Insan haklari savunucusu siyahi lider Jesse Jackson kamuoyuna yaptigi degerlendirmelerde King davasinin ardindan Afrika asilli Amerikalilarda olusan ofkeyi anlayisla karsilamis ve sorunlarin temeline isaret etmistir Siddet eylemlerini elestiren aciklamalarina ragmen Jackson yasanan olaylarin asil sebebi olarak irkcilik polis tarafindan uygulanan siddet ve ekonomik caresizligi gostermistir Donemin Demokrat Parti Baskan Adayi Bill Clinton yaptigi aciklamalarda olaylarin sebebi olarak sehirli nufus icin ekonomik imkanlarin ve sosyal kurumlarin cokmesini gostermistir ABD deki one cikan iki buyuk partinin de sehrin sorunlarina gereken onemi gostermedigini belirten Clinton sosyal devlet harcamalarinin kesintiye ugratilmasini da elestirecektir King davasinda ortaya cikan memnuniyetsizligin ise yapilan Vandalizm icin gerekce olamayacagini belirten Clinton saldirganlarin ABD toplumunun degerlerini ve kulturlerini reddettigini kendilerini yalittiklarini aile komsu ve kilise denetiminden bagimsiz nesillerin yetistirildigini iddia edecektir Donemin ABD Baskani George H W Bush ise olaylari sadece adli vaka olarak degerlendirir King davasinda verilen kararin adil olmadigini teslim eden Bush sistemin degistirilmesi icin siddetin cozum olmadigini insan hayatinin ayaklar altina alinmasinin uzucu oldugunu belirtir Basinin tutumuOlaylarin South Central bolgesinde patlak vermesinin hemen ardindan yerel televizyon ekipleri olaylari aktarmaya baslamis ve neredeyse tum olaylar canli olarak kaydedilmistir Cok sayida helikopter basin yayin kuruluslari tarafindan kullanilmistir Bu acidan bakildiginda yapilan canli yayinlar olaylarin arsivlenmesi ve incelenmesi icin buyuk bir olanak sunmaktadir Basinin konuyu yogun olarak ele almasinin benzer protesto eylemlerinin ulkenin farkli yerlerindeki eylemleri tetikledigi dusunulmektedir SonrasiOlaylarin bastirilmasinin ardindan polis memurlarinin yeniden yargilanmasi yonunde buyuk bir kamuoyu baskisi olusur Baskiya boyun egen savcilik polis memurlarini yeniden yargilar Yeniden yargilama surecindeki karar oncesinde sehirde olaganustu guvenlik onlemleri alinir 17 Nisan 1993 tarihinde aciklanan karar sonucunda iki polis memuru Laurence Powell ve Stacey Koon suclu bulunurken diger iki polis memuru Theodore Briseno ve Timothy Wind sucsuz bulunur Basin onceki olaylardaki katkisindan dolayi elestirilere maruz kaldigindan oturu karari daha sogukkanli olarak aktaracaktir Polis memurlari Olaya karisan dort polis memuru olayi izleyen kisa donemde ya gorevden ayrilmis ya da atilmistir Theodore Briseno mahkemede sucsuz bulunduktan sonra gorevinden istifa etmistir Diger sucsuz bulunan memur Timothy Wind ust polis yonetiminin degismesi sonucu gorevinden atilmistir Davada suclanan polislerin lehine savunma yapan Polis Memuru Susan Clemmer Temmuz 2009 da Los Angeles Polis Merkezinde intihar etmistir Clemmer verdigi ifadede King in hastaneye goturulurken guldugunu ve uniformasina kan tukurdugunu belirtmistir Rodney King Rodney King dava sonucunda olaylar yuzunden ugradigi kayiplar nedeniyle 3 8 milyon dolar tazminata hak kazanmistir Aldigi tazminatla bir plak sirketi kursa da basarili olamaz King olaydan sonra ev ici siddet araba kazasina sebebiyet vermek gibi suclardan on bir kez gozaltina alinmistir King ve ailesi Los Angeles tan Kaliforniya Rialto ya goc ederek yeni bir hayata baslamaya calissa da bir sure sonra mahallesine donerek bir insaat sirketi kurarak insaat islerine girmistir King olaylar hakkinda konusmamakta ve ilgi odagi olmak istememektedir Kore asillilar Los Angeles taki Kore asilli ABD vatandaslari olaya Sa I Gu demektedir 4 29 anlamindadir ve olaylarin basladigi gunu ifade etmektedir Olaylar sonrasinda Kore asilli topluluk liderleri diger topluluklarla temas imkanlari yaratma girisiminde bulunarak diger etnik gruplarla zedelenen iliskileri tamir etmeye calismislardir GelenegiOlaylar sonrasinda cok sayida alanda yasananlarin etkisini gormek mumkundur Ayrica olaylarin 20 yilinda olenler icin anma duzenlenmistir Muzik Aerosmith in 1993 yilinda piyasaya cikan Get a Grip albumundeki Livin on the Edge sarkisi olaylardan etkilenerek yazilmistir olaylardan sonra hemen Peace in L A adli tekliyi yayinlamistir Dr Dre nin The Day tha Niggaz Took Over sarkisi olaylardan esinlenmistir 2pac in Hellrazor adli sarkisi oldurulen Afrikali Amerikali Latasha Harlins e ithaf edilmistir Rage Against the Machine in ikinci studyo albumu Evil Empire icinde yer alan Down Rodeo sarkisi olaylarla ilgilidir Ayrica grubun ucuncu albumunun adi da The Battle of Los Angelesdir Los Angeles Muharebesi The Offspring in Ignition albumundeki L A P D Rodney King olayiyla ilgilidir The Black Eyed Peas grubunun Say Goodbye adli sarkisi olaylardan esinlenmistir Michael Jackson They Don t Care About UsFilm Spike Lee nin 1992 yilinda cektigi Malcolm X filmi Rodney King in dovulme sahnesi ve yanan bir Amerikan bayragiyla baslar 1998 yapimi olan American History X filminde karakterler Rodney King in tutuklanmasi irdeler Bowling for Columbine adli belgeselinde yonetmen Michael Moore bolgeyi Kaliforniya Universitesinden bir profesorle gezerek sehir merkezinin kenar mahallelerden daha cok tehlikeli oldugunu gosterir Sa I Gu isimli 1993 yapimi belgesel olaylardan etkilenen bir Kore asilli kadinin hikayesini anlatir 1997 yilinda cekilen Riot isimli film olaylari bir Cinli bir Ispanyol asilli bir beyaz ve bir siyahinin gozunden anlatir 2017 yili yapimi olan L A 92 isimli filmde Rodney King ve Latasha Harlins davalarinin sonuclariyla beraber Los Angeles ta yasanan halk ayaklanmasi tamamen arsiv goruntuleri ile anlatilmistir Video oyunlari Grand Theft Auto San Andreas adli oyundaki bazi gorevler 1992 yilinda yolsuzluk yapan iki polis memurunun sebep verdigi olaylarla ilgilidir Polis memurlarinin mahkeme sureci sonucu saliverilmesi uzerine Los Santos sehrinde Los Angeles a benzer bir isim olaylar cikar Oyun sirasinda oyuncu hileleri kullanarak istedigi herhangi bir zamanda sehirde benzer olaylarin cikmasini saglayabilir Konuyla ilgili yazilan eserlerAssembly Special Committee To Rebuild is Not Enough Final Report and Recommendations of the Assembly Special Committee on the Los Angeles Crisis Sacramento Assembly Publications Office 1992 Baldassare Mark ed The Los Angeles Riots Lessons for the Urban Future Boulder and Oxford Westview Press 1994 Cannon Lou Official Negligence How Rodney King and the Riots Changed Los Angeles and the LAPD Basic Books 1999 Gibbs Jewelle Taylor Race and justice Rodney King and O J Simpson in a house divided San Francisco Jossey Bass c1996 Gooding Williams Robert ed Reading Rodney King Reading Urban Uprising New York and London Routledge 1993 Hazen Don ed Inside the L A Riots What really happened and why it will happen again Institute for Alternative Journalism 1992 Jacobs Ronald F Race Media and the Crisis of Civil Society From the Watts Riots to Rodney King Cambridge University Press 2000 Los Angeles Times Understanding the Riots Los Angeles Before and After the Rodney King Case Los Angeles Los Angeles Times 1992 Song Hyoung Min Strange future pessimism and the 1992 Los Angeles riots Durham Duke University Press 2005 Wall Brenda The Rodney King rebellion a psychopolitical analysis of racial despair and hope Chicago African American Images c1992 Webster Commission The City in Crisis A Report by the Special Advisor to the Board of Police Commissioners on the Civil Disorder in Los Angeles Los Angeles Institute for Government and Public Affairs UCLA 1992 Ayrica bakinizPolis siddeti Irkcilik Amerika Birlesik Devletleri nde milli mars protestolari George Floyd un olumuKaynakca Olenlerin tam listesi 9 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 Mayis 2002 tarihli Los Angeles Weekly Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Howmuch net sitesindeki karsilastirma tablosu 30 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 30 Eylul 2021 tarihinde erisilmistir Olayin 10 yildonuyle ilgili haber 8 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Time Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Olayin 10 yildonuyle ilgili haber 19 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Time Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir 20 Mart 1992 tarihli 25 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times haberi Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Bir juri uyesinin sureci anlatimi 6 Mayis 1992 tarihli 25 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times haberi Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir 2 kisi sikiyonetim kurallarina uymadiklari gerekcesiyle oldurulmustur Olaylarin 10 yildonumu haberi 2 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Time Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Olaylarin ilk basladigi gun Afrikali Amerikalilarin hedefi olan beyaz kamyon surucusu olesiye dovulmus helikopter sayesinde cekim yapan kamera ekibi butun olayi kaydetmistir Denny olmemesine ragmen sakat kalmis saldiriyi gerceklestirenler hafif cezalar almistir Olaylarin 10 yildonumunu haberi 4 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Time Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Manuel Pastor Jr Economic Inequality Latino Poverty and the Civil Unrest in Los Angeles Economic Development Quarterly Cilt 9 No 3 Agustos 1995 s 238 ABD nin dis politikasinin da yasanan toplumsal olaylarda payi azimsanmamalidir ABD nin Vietnam Savasi sonrasinda maglup olmasi uzerine bu ulkedeki destekcilerinin ve Kore Savasindan kacanlarin ABD ye gelmesi bu ulkedeki sosyal yapiyi etkilemistir Devlet yardimi almaksizin ortada kalan bu zorunlu gocmenler kendi iclerine cekilerek kapali topluluklar olusturmus ve yerlestikleri kentlerdeki diger nufusla kaynasmamistir Bu tarz bir toplumsal yapi surekli olarak gerilim ve gerginlik uretmistir Olaylarin 10 yildonumu haberi 4 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Olaylardan 15 yil sonra yapilan 29 Nisan 2007 tarihli arastirma haberi 10 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Los Angeles Times Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Jesse Jackson A Terrible Rainbow of Protest Los Angeles Times 4 Mayis 1992 Ronald Brownstein Clinton Parties Fail to Attack Race Divisions Los Angeles Times Sunday Final Edition 3 Mayis 1992 Bush un ilgili konusmasindan alintilar Need to Restore Order The New York Times 2 Mayis 1992 Jacobs R Race Media and the Crisis of Civil Society From the Watts Riots to Rodney King Cambridge University Press 2000 s 81 120 Manning Sue 7 Temmuz 2009 Rodney King Detective Kills Herself At Sheriff s Station Ingilizce The Huffington Post 19 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2014 Olaylarin 10 yildonumu haberi 8 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Time Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Ilgili haber 27 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 27 Nisan 2012 tarihinde erisilmistirDis baglantilarOlaylar sirasinda cekilen fotograflar 18 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir Ingilizce 31 Mayis 2010 tarihinde erisilmistir