Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pergamon Krallığı veya Bergama Krallığı, (Yunanca:Βασίλειο της Περγάμου) Batı Anadolu'da başkent Pergamon (günümüz: Bergama) olmak üzere kurulmuş devlettir. Krallığın kurucusu I. Attalos, kuruluş tarihi de MÖ 241 yılı kabul edilmektedir. Bunun nedeni devletin ilk hükümdarı olan Filetairos ve onun halefi olan I. Eumenis'in kral unvanını kullanmamış olduklarıdır. MÖ 133 yılında Roma Cumhuriyeti'ne bağlanana kadar Anadolu'da varlığını sürdürmüştür.
Pergamon Krallığı Βασίλειο της Περγάμου | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| MÖ 241-MÖ 133 | |||||||||
 Arma | |||||||||
 Anadolu'da Pergamon Krallığı (gri renkli), MÖ 188 | |||||||||
| Başkent | Pergamon (günümüzde: Bergama) | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | |||||||||
| Resmî din | Antik Yunan dini | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Basileus | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Türkiye | ||||||||
Tarihçe
Granikos Muharebesi'nden sonra MÖ 334 yılında Pergamon, Büyük İskender'in eline geçmiştir. Bundan sonra İskender, kentin yönetimini oğlu Herakles ile onun annesi ’ye bırakmıştır. İskender'in ölümünden Pergamon, Trakya hükümdarı Lisimahos'un payına düşmüştür. Lisimahos, Korupedyon Muharebesi'nde I. Seleukos tarafından öldürüldükten sonra kendi emrinde çalışmış olan Paflagonyalı Filetairos, efendisinin burada bıraktığı servete nail olarak Pergamon'u ele geçirmiş ve bağımsız bir devlet olarak ilan etmiştir. Filetairos ölmeden önce devletin yönetimini evlatlığı ve yeğeni olan I. Eumenis'e bırakmıştır.
I. Eumenis döneminde Pergamon görece sakin bir süreç yaşamış,ardılı ve kuzeni I. Attalos'la birlikte özellikle Galatlar'a karşı kazanılan zaferle gücünü tüm Anadolu'ya kabul ettirmiştir. I. Attalos'la birlikte Pergamon yöneticileri artık kendilerini Kral olarak adlandırmaya başlamıştır. Basileus I. Attalos'un oğulları II. Eumenis ve ardından II. Attalos zamanında Pergamon gücünün ve sınırlarının zirvesine ulaşmıştır. Görkemli Zeus Sunağı bu dönemde inşa edilmiş, ünlü bu zamanda 200.000 ciltlik kapasiteye ulaşmıştır. Pergamon heykelcilik, tıp ve eczacılıkla ünlenmiştir. Amcası II. Attalos'un ölmüyle başa geçen III. Attalos dengesiz davranışlar göstermiş, bir varisi olmadığından Pergamon'u Roma'ya vasiyet etmiştir. II. Eumenis'in evlilik dışı oğlu olduğu söylenen, Aristonikos bu kararı tanımamış, kendini III. Eumenis adıyla Basileus ilan etmiş, Roma'ya karşı isyan etmiştir. Son olarak MÖ 129'da Romalılar'a yenilmiş ve esir düşmüştür. Bundan sonra bu krallık Roma'nın Asya eyaleti olmuştur.
Yöneticiler
- Filetairos (MÖ 281-263)
- I. Eumenis (MÖ 263-241)
- I. Attalos (MÖ 241-197)
- II. Eumenis (MÖ 197-159)
- II. Attalos (MÖ 159-138)
- III. Attalos (MÖ 138-133)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ M. Ali Kaya (2000). "Anadolu'daki Galatlar ve Galatya tarihi". Ege Üniversitesi. ss. s. 65.
- ^ Bilge Umar (1982). "Türkiye halkının ilkçağ tarihi". Ege Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu. ss. c.2, s. 132.
- ^ Osman Bayatlı (1949). "Bergama tarihi'nde İlkçağ ve Bakırçay Havzası, arkhaikkâsik kültürler". Şaka Matbaası. ss. c. 1, s. 18.
- ^ Niyazi Akşit, Ferruh Sanır (1981). "A'dan Z'ye Genel Bilgi Ansiklopedisi". ss. s. 240.
- ^ Shipley (2000). "The Greek World After Alexander, 323-30 B.C.". Routledge. ss. s. 313.
- ^ a b c "Tarih incelemeleri dergisi". Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü. 1995. ss. c. 10, s. 15.
- ^ Zekeriya Özdemir (1998). "Körfezdeki zümrüt Havran". Havran Belediyesi. ss. s. 24.
- ^ Halil İbrahim Göktürk (1981). "Atatürk ve Çağlarını Aşanlar'ın biyografileri". ss. s. 28.
- ^ Eyüp Eriş (1998). "Dikili'nin mişli geçmişi". Dikili Belediyesi. ss. s. 64.
- ^ Richard Allan Tomlinson (1992). "From Mycenae to Constantinople". Routledge. ss. s. 111.
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı (2000). "Karesi Vilâyeti Tarihçesi". Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı. ss. s. 13.
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı. a.g.e. ss. s. 14.
- ^ Shipley. a.g.e. ss. s. 318-319.
Dipnotlar
- Kısaltmalar; a.g.e. (adı geçen eser), c (cilt), s (sayfa), s. x-x (sayfa x ile x arası)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pergamon Kralligi veya Bergama Kralligi Yunanca Basileio ths Pergamoy Bati Anadolu da baskent Pergamon gunumuz Bergama olmak uzere kurulmus devlettir Kralligin kurucusu I Attalos kurulus tarihi de MO 241 yili kabul edilmektedir Bunun nedeni devletin ilk hukumdari olan Filetairos ve onun halefi olan I Eumenis in kral unvanini kullanmamis olduklaridir MO 133 yilinda Roma Cumhuriyeti ne baglanana kadar Anadolu da varligini surdurmustur Pergamon KralligiBasileio ths PergamoyMO 241 MO 133ArmaAnadolu da Pergamon Kralligi gri renkli MO 188BaskentPergamon gunumuzde Bergama Yaygin dil ler Liste Koini GrekcesiLikceKarcaLidceResmi dinAntik Yunan diniHukumetMonarsiBasileus MO 241 197I Attalos MO 197 159II Eumenis MO 159 138II Attalos MO 138 133III AttalosTarihce KurulusuMO 241 DagilisiMO 133Onculler ArdillarSelefki Imparatorlugu Roma CumhuriyetiGunumuzdeki durumuTurkiyeTarihceGranikos Muharebesi nden sonra MO 334 yilinda Pergamon Buyuk Iskender in eline gecmistir Bundan sonra Iskender kentin yonetimini oglu Herakles ile onun annesi ye birakmistir Iskender in olumunden Pergamon Trakya hukumdari Lisimahos un payina dusmustur Lisimahos Korupedyon Muharebesi nde I Seleukos tarafindan olduruldukten sonra kendi emrinde calismis olan Paflagonyali Filetairos efendisinin burada biraktigi servete nail olarak Pergamon u ele gecirmis ve bagimsiz bir devlet olarak ilan etmistir Filetairos olmeden once devletin yonetimini evlatligi ve yegeni olan I Eumenis e birakmistir Pergamon Kralligi nin baskenti Pergamon un maketi I Eumenis doneminde Pergamon gorece sakin bir surec yasamis ardili ve kuzeni I Attalos la birlikte ozellikle Galatlar a karsi kazanilan zaferle gucunu tum Anadolu ya kabul ettirmistir I Attalos la birlikte Pergamon yoneticileri artik kendilerini Kral olarak adlandirmaya baslamistir Basileus I Attalos un ogullari II Eumenis ve ardindan II Attalos zamaninda Pergamon gucunun ve sinirlarinin zirvesine ulasmistir Gorkemli Zeus Sunagi bu donemde insa edilmis unlu bu zamanda 200 000 ciltlik kapasiteye ulasmistir Pergamon heykelcilik tip ve eczacilikla unlenmistir Amcasi II Attalos un olmuyle basa gecen III Attalos dengesiz davranislar gostermis bir varisi olmadigindan Pergamon u Roma ya vasiyet etmistir II Eumenis in evlilik disi oglu oldugu soylenen Aristonikos bu karari tanimamis kendini III Eumenis adiyla Basileus ilan etmis Roma ya karsi isyan etmistir Son olarak MO 129 da Romalilar a yenilmis ve esir dusmustur Bundan sonra bu krallik Roma nin Asya eyaleti olmustur YoneticilerFiletairos MO 281 263 I Eumenis MO 263 241 I Attalos MO 241 197 II Eumenis MO 197 159 II Attalos MO 159 138 III Attalos MO 138 133 Ayrica bakinizPergamonlu StratonikeKaynakca M Ali Kaya 2000 Anadolu daki Galatlar ve Galatya tarihi Ege Universitesi ss s 65 Bilge Umar 1982 Turkiye halkinin ilkcag tarihi Ege Universitesi Basin Yayin Yuksek Okulu ss c 2 s 132 Osman Bayatli 1949 Bergama tarihi nde Ilkcag ve Bakircay Havzasi arkhaikkasik kulturler Saka Matbaasi ss c 1 s 18 Niyazi Aksit Ferruh Sanir 1981 A dan Z ye Genel Bilgi Ansiklopedisi ss s 240 Shipley 2000 The Greek World After Alexander 323 30 B C Routledge ss s 313 a b c Tarih incelemeleri dergisi Ege Universitesi Edebiyat Fakultesi Tarih Bolumu 1995 ss c 10 s 15 Zekeriya Ozdemir 1998 Korfezdeki zumrut Havran Havran Belediyesi ss s 24 Halil Ibrahim Gokturk 1981 Ataturk ve Caglarini Asanlar in biyografileri ss s 28 Eyup Eris 1998 Dikili nin misli gecmisi Dikili Belediyesi ss s 64 Richard Allan Tomlinson 1992 From Mycenae to Constantinople Routledge ss s 111 Ismail Hakki Uzuncarsili 2000 Karesi Vilayeti Tarihcesi Zagnos Kultur ve Egitim Vakfi ss s 13 Ismail Hakki Uzuncarsili a g e ss s 14 Shipley a g e ss s 318 319 Dipnotlar Kisaltmalar a g e adi gecen eser c cilt s sayfa s x x sayfa x ile x arasi