Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arşın Mal Alan, Azerbaycanlı besteci Üzeyir Hacıbeyov tarafından bestelenmiş 4 perdelik bir operettir. Eserin librettosu da Üzeyir Hacıbeyov tarafından 1913'te Sankt-Peterburg′da yazılmıştır. Operetin prömiyeri Baküde "Hacı Zeynelabidin Tagiyev Teatr"'da 25 Ekim, 1913′te yapılmıştır.
 1925'te Paris Femina Tiyatrosu Sahnelenmesinde "Tylda Passiani" Gülçehre rolünde] | |
| Müzik | Üzeyir Hacıbeyov |
|---|---|
| Libretto | Üzeyir Hacıbeyov |
| Gala | 25 Ekim,1883 |
| İlk gösterim yeri | "Hacı Zeynelabidin Tagiyev Teatr", Bakü, Azerbaycan |
| Oyuncular |
|
Hazırlanma
Bu eserin librettosu ve bestelenmesi 1913'te Sankt Petersburg'da Azeri müzisyen Üzeyir Hacıbeyov tarafından hazırlanmıştır.
Bu operetin hazırlanışı Üzeyir Hacıbeyov ve ünlü Azeri sanatçı Rashid Behbutov ile bir Rus dergisi tarafından yapılan bir röportajda şöyle anlatmıştır:
Büyük babam Macid-bey Beybutalı'nın çok güzel sesi vardı ve popüler olan şarkıların hepsini çok güzel hiç hatasız söylerdi. Ama ilk işi olarak "arşın malci" dediğimiz babasına yardım ederdi. Babası güzel kumaşları ipekten bir bohça içinde mahalle mahalle sokak sokak gezdirerek seyyar satıcılık yapmakta ve malların bakmalarını sağlamak için "arşın mal alan" diye çok gür ve güzel sesle müşteri çekmeye çalışmakta idi. Bu bohçacı esnafının bu hayali, çocukluğundan beri besteci Üzeyir Hacıbeyov'in aklında kalmıştı. Hazırladığı operette bu imajı canlandırmıştır.
Bu operette tek bir popüler şarkı bulunmakta olup diğer şarkılar Üzeyir Hüseyin tarafından özel olarak bu operet için hazırlanmıştır.
Bu operet için hazırlanan besteler ve şarkıların bir diğer niteliği ise Üzeyir Hüseyin'in bestelediği her müzik parçası için "Azeri" muğam müziğinin temelinde bulunan 7 "esas muğam" ve 3 "yan muğam" kurallarına uyarak ve her parçayı belirli bir "esas muğam" veya "yan muğam" kaidelerine göre bestelenmesidir. Örneğin Asker'in söylediği lirik arya "șuștar esas muğamı""; Cihan'ın şarkıları "șür esas muğamı" kaidelerine göre bestelenmiştir.
Roller
| Rol | Ses tipi |
|---|---|
| Asker- Genç bir zengin tüccar | Tenor |
| Gülçehre: Sultanbey'in kızı | Mezzo-soprano |
| Sultanbey: Fakirleşmiş bir bey | Bas |
| Cihan: Asker'in dul teyzesi | Mezzo-soprano |
| Süleyman: Asker'in arkadaşı | Bariton |
| Asya: Sultanbey'in yeğeni | Soprano |
| Telli: Sultanbey'in hizmetçisi | Soprano |
Konu özeti
Zaman: 20. yüzyıl başları
Mekan: Şuşa, Azerbaycan
I. Perde
Asker bekar ama evlenme çağı gelmiş zengin bir tüccardır. Dul teyzesi Cihan'la birlikte oturmaktadır. Yaşadığı dönemde evlikliklerin görücü usulüyle yapılması gelenektir. Fakat Asker, seçimini kendisi yapıp beğendiği bir kızla evlenmek istemektedir. Dul teyze Cihan'a bu isteğini bildirince o yeğeninin bu düşünceleri karşısında şaşırıp kalır ve ona böyle bir şeyin imkânsız olduğu yanıtını verir. Asker'in yakın arkadaşı olan Süleyman akıllı, neşeli ve kurnaz bir kişidir. Arkadaşı Asker'in düşüncelerini ve teyzesinin buna aksi reaksiyonu öğrenince, ona endişelenmemesini ve başka uygun bir yol bulunabileceğini söyler. Süleyman arkadaşı Asker'e, seyyar kumaş satıcısı (Azerice: "arşın malcı" ve Türkçe eşiti:"bohçacı") kılığına girmesini; sokak sokak dolaşarak "Arşın mal satarım" diye bağırarak bu yolla kapı kapı dolaşarak evlenme yaşındaki kızları görmesini ve sonunda bunlardan beğendiği varsa onu seçip ailesinden istemesini tavsiye eder. Asker bu fikri çok güzel bularak hemen uygulamaya karar verir. Diğer taraftan Süleyman da daha bekardır. Verdiği fikirle önce arkadaşı Asker'i sonra da kendini evlendirmeyi düşünmektedir. Diğer taraftan Asker'in dul teyzesi Cihan'ın da yeniden evlenmisi uygun görülmektedir.
II. Perde
Sultanbey'in kızı Gülçehre evinde amca kızı Asya ile oturmakta bir yandan nakış işlemekte diğer yandan da yarenlik etmektedirler. İki genç bekar kızın konuştukları bir konu evlenme hakkındadır. Gülçehre evleneceği erkeği görmeden evlenmeyeceğini belirtir. Asya bunun mümkün olmadığını ve bunda diretirse evde kalacağını bildirir. Gülçehre kendiyle evlilik yapmak isteyen adayı kesinlikle görmek istemektedir ve bunu yapamazsa evde kalmayı tercih edeceğini açıklar. Sohbete evin hizmetçisi Telli de katılır.
Sert otoriter bir kişiliği olan Sultanbey evinde öğle uykusundan yeni kalkmıştır. Şehre ineceğini, evi kızlara emanet ettiğini söyleyerek evden ayrılır.
Asker kumaş satıcısı kılığı ile üç gündür sokak sokak kapı kapı dolaşmıştır ve beğendiği bir kızı hala görememıştır. Sultanbey'in evine gelir. Sattığı kumaşlara ilgi gösteren kızlara mallarını gösterir. Bu arada Gülçehre'yi görmüş, beğenmiştir. Gülçehre de Asker'i beğenmiştir. Asker, Gülçehre'ye onunla evlenmek istediğini söyler. Ama Gülçehre babası Sultanbey'in Asker'i seyyar kumaş satıcısı olması dolayısıyla kızına uygun görmeyeceğinden çekinmektedir.
Asker, dul teyzesi Cihan'a beğendiği kızı göstermek ister ve onu Sultanbey'in evine getirir. Sultanbey ve Cihan karşılaşırlar. Sultanbey de tekrar evlenmek istemektedir ve Cihan'ı beğenmiştir. Asker'e teyzesiyle evlenmek istediğini söyler. Fırsattan yararlanan Asker, Gülçehre'ye talip olduğunu açıklar. Asker'in seyyar kumaş satıcısı olduğunu sanan Sultanbey onu bir damat olarak kızına uygun kişi olarak görmez ve bu isteğe sinirlenir.
III. Perde
Gülçehre üzgündür. Asya onu teselli etmeye çalışır.
Bu olaylar yaşanırken Asker'in uşağı Veli, Sultanbey'in hizmetçisi Telli'yi görmüş ve Veli ile Telli birbirlerinden çok hoşlanmışlardır.
Asker'in arkadaşı Süleyman, Gülçehre'yi Asker'e istemeye gelir. Sultanbey'i zengin bir tüccar olan arkadaşını kızına almaya ikna eder. Sultanbey Gülçehre'ye talibinin çıktığını, onu zengin bir tüccarla evlendirmek istediğini söyler. Fakat Gülçehre Asker'i beğenmiştir; başka bir tüccarla evlenmek istemediğini bildirir. Bu Sultanbey'i çok öfkelendirir; çünkü kızını evlendirirse, dul Cihan'a talip çıkıp onunla evlenmeyi düşünmektedir.
Kızına mutlaka bu yeni zengin tüccar talip ile evlenmesi gerektiğini söyler.
Süleyman Sultanbey'in evine geldiğinde Asya'yı görür. Onu arkadaşının beğendiği kız sanir. Fakat Asya'dan çok hoşlanmıştır. Asya da Süleyman'ı beğenmiştir.
IV. Perde
Sultanbey, Gülçehre'yi razı edemeyeceğini anlayınca, kızını hemen isteyen kişiyle zorla o gece evlendirmeye karar verir. Gülçehre bundan hiç memnun kalmamıştır ama babasına karşı gelmeyi düşünemez.
Bu sırada Asker onların evine gelir. Baba kız ona tüm olanları anlatırlar. Bunun üzerine Asker de sevdiği kıza her şeyi açıklar.
Sultanbey de bundan sonra Cihan'la evlenmeye hazırdır. Süleyman da Asya'yı Sultanbey'den ister. Veli de Telli´ye talip olur. Dört çiftin düğünü bir arada yapılacaktır.
Bazı film uyarmaları
- 1917: : Sessiz film. Yonetmen: Boris Svetlov. Başrollerde: Hüseyinkulu Sarabski (Asker), Ahməd Ağdamski (Gülçehre), Elekber Hüseyinzadə (Sultanbəy). Yapımı: Filma Sahnedar Cəmiyəti, Baku
- 1945: : Yönetmen:Riza Təhmasib ve Nikolay Leşşenko. Başrollerde: Rəşid Behbudov (Askər), Leyla Bədirbəyli (Gülçehre), Eləkbər Hüseyinzadə (Sultanbey). Yapımı: Baku Kinostudyosu
- 1965: Yönetmen:. Başrollerde: Hasan Memmedov (Asker), Leyla Şıhlinskaya (Gülçehrə), Ağadadaş Kurbanov (Sultanbəy). Yapımı: "Azərbaycanfilm" K Kinostudyosu
Dipnotları
- ^ Bazı kaynaklar prömiyerin 25 Ekim 1913'te Sankt-Peterburg'da yapıldığıni bildirirler.[1] 3 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Rashide Behbutova raportajı[] (Rusça)
Ayrıca bakınız
Dışsal kaynaklar
- [2] 24 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Fransizca Wikipedia Archin_mal_alan maddesi] (Fransızca) (Erisim:12.9.2012)
- Uvarova, I. (ed) (Teknik editor: G. Alexandro) (1962) Les livrets d’opéras", Moskova, s.572-573. ((Rusca))
- You-Tube'da 1965 cekimli "Arsin Mal Alan" filmi Azərbaycan dilinde 19 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arsin Mal Alan Azerbaycanli besteci Uzeyir Hacibeyov tarafindan bestelenmis 4 perdelik bir operettir Eserin librettosu da Uzeyir Hacibeyov tarafindan 1913 te Sankt Peterburg da yazilmistir Operetin promiyeri Bakude Haci Zeynelabidin Tagiyev Teatr da 25 Ekim 1913 te yapilmistir Arsin Mal Alan1925 te Paris Femina Tiyatrosu Sahnelenmesinde Tylda Passiani Gulcehre rolunde MuzikUzeyir HacibeyovLibrettoUzeyir HacibeyovGala25 Ekim 1883Ilk gosterim yeri Haci Zeynelabidin Tagiyev Teatr Baku AzerbaycanOyuncularAsker Genc bir zengin tuccar tenor Gulcehre Sultanbey in kizi mezzo soprano Sultanbey Fakirlesmis bir bey bas Cihan Asker in dul teyzesi mezzo soprano Suleyman Asker in arkadasi bariton Asya Sultanbey in yegeni soprano Telli Sultanbey in hizmetcisi soprano HazirlanmaBu eserin librettosu ve bestelenmesi 1913 te Sankt Petersburg da Azeri muzisyen Uzeyir Hacibeyov tarafindan hazirlanmistir Bu operetin hazirlanisi Uzeyir Hacibeyov ve unlu Azeri sanatci Rashid Behbutov ile bir Rus dergisi tarafindan yapilan bir roportajda soyle anlatmistir Buyuk babam Macid bey Beybutali nin cok guzel sesi vardi ve populer olan sarkilarin hepsini cok guzel hic hatasiz soylerdi Ama ilk isi olarak arsin malci dedigimiz babasina yardim ederdi Babasi guzel kumaslari ipekten bir bohca icinde mahalle mahalle sokak sokak gezdirerek seyyar saticilik yapmakta ve mallarin bakmalarini saglamak icin arsin mal alan diye cok gur ve guzel sesle musteri cekmeye calismakta idi Bu bohcaci esnafinin bu hayali cocuklugundan beri besteci Uzeyir Hacibeyov in aklinda kalmisti Hazirladigi operette bu imaji canlandirmistir Bu operette tek bir populer sarki bulunmakta olup diger sarkilar Uzeyir Huseyin tarafindan ozel olarak bu operet icin hazirlanmistir Bu operet icin hazirlanan besteler ve sarkilarin bir diger niteligi ise Uzeyir Huseyin in besteledigi her muzik parcasi icin Azeri mugam muziginin temelinde bulunan 7 esas mugam ve 3 yan mugam kurallarina uyarak ve her parcayi belirli bir esas mugam veya yan mugam kaidelerine gore bestelenmesidir Ornegin Asker in soyledigi lirik arya șuștar esas mugami Cihan in sarkilari șur esas mugami kaidelerine gore bestelenmistir RollerRol Ses tipiAsker Genc bir zengin tuccar TenorGulcehre Sultanbey in kizi Mezzo sopranoSultanbey Fakirlesmis bir bey BasCihan Asker in dul teyzesi Mezzo sopranoSuleyman Asker in arkadasi BaritonAsya Sultanbey in yegeni SopranoTelli Sultanbey in hizmetcisi SopranoKonu ozetiZaman 20 yuzyil baslari Mekan Susa Azerbaycan I Perde Asker bekar ama evlenme cagi gelmis zengin bir tuccardir Dul teyzesi Cihan la birlikte oturmaktadir Yasadigi donemde evlikliklerin gorucu usuluyle yapilmasi gelenektir Fakat Asker secimini kendisi yapip begendigi bir kizla evlenmek istemektedir Dul teyze Cihan a bu istegini bildirince o yegeninin bu dusunceleri karsisinda sasirip kalir ve ona boyle bir seyin imkansiz oldugu yanitini verir Asker in yakin arkadasi olan Suleyman akilli neseli ve kurnaz bir kisidir Arkadasi Asker in dusuncelerini ve teyzesinin buna aksi reaksiyonu ogrenince ona endiselenmemesini ve baska uygun bir yol bulunabilecegini soyler Suleyman arkadasi Asker e seyyar kumas saticisi Azerice arsin malci ve Turkce esiti bohcaci kiligina girmesini sokak sokak dolasarak Arsin mal satarim diye bagirarak bu yolla kapi kapi dolasarak evlenme yasindaki kizlari gormesini ve sonunda bunlardan begendigi varsa onu secip ailesinden istemesini tavsiye eder Asker bu fikri cok guzel bularak hemen uygulamaya karar verir Diger taraftan Suleyman da daha bekardir Verdigi fikirle once arkadasi Asker i sonra da kendini evlendirmeyi dusunmektedir Diger taraftan Asker in dul teyzesi Cihan in da yeniden evlenmisi uygun gorulmektedir II Perde Sultanbey in kizi Gulcehre evinde amca kizi Asya ile oturmakta bir yandan nakis islemekte diger yandan da yarenlik etmektedirler Iki genc bekar kizin konustuklari bir konu evlenme hakkindadir Gulcehre evlenecegi erkegi gormeden evlenmeyecegini belirtir Asya bunun mumkun olmadigini ve bunda diretirse evde kalacagini bildirir Gulcehre kendiyle evlilik yapmak isteyen adayi kesinlikle gormek istemektedir ve bunu yapamazsa evde kalmayi tercih edecegini aciklar Sohbete evin hizmetcisi Telli de katilir Sert otoriter bir kisiligi olan Sultanbey evinde ogle uykusundan yeni kalkmistir Sehre inecegini evi kizlara emanet ettigini soyleyerek evden ayrilir Asker kumas saticisi kiligi ile uc gundur sokak sokak kapi kapi dolasmistir ve begendigi bir kizi hala gorememistir Sultanbey in evine gelir Sattigi kumaslara ilgi gosteren kizlara mallarini gosterir Bu arada Gulcehre yi gormus begenmistir Gulcehre de Asker i begenmistir Asker Gulcehre ye onunla evlenmek istedigini soyler Ama Gulcehre babasi Sultanbey in Asker i seyyar kumas saticisi olmasi dolayisiyla kizina uygun gormeyeceginden cekinmektedir Asker dul teyzesi Cihan a begendigi kizi gostermek ister ve onu Sultanbey in evine getirir Sultanbey ve Cihan karsilasirlar Sultanbey de tekrar evlenmek istemektedir ve Cihan i begenmistir Asker e teyzesiyle evlenmek istedigini soyler Firsattan yararlanan Asker Gulcehre ye talip oldugunu aciklar Asker in seyyar kumas saticisi oldugunu sanan Sultanbey onu bir damat olarak kizina uygun kisi olarak gormez ve bu istege sinirlenir III Perde Gulcehre uzgundur Asya onu teselli etmeye calisir Bu olaylar yasanirken Asker in usagi Veli Sultanbey in hizmetcisi Telli yi gormus ve Veli ile Telli birbirlerinden cok hoslanmislardir Asker in arkadasi Suleyman Gulcehre yi Asker e istemeye gelir Sultanbey i zengin bir tuccar olan arkadasini kizina almaya ikna eder Sultanbey Gulcehre ye talibinin ciktigini onu zengin bir tuccarla evlendirmek istedigini soyler Fakat Gulcehre Asker i begenmistir baska bir tuccarla evlenmek istemedigini bildirir Bu Sultanbey i cok ofkelendirir cunku kizini evlendirirse dul Cihan a talip cikip onunla evlenmeyi dusunmektedir Kizina mutlaka bu yeni zengin tuccar talip ile evlenmesi gerektigini soyler Suleyman Sultanbey in evine geldiginde Asya yi gorur Onu arkadasinin begendigi kiz sanir Fakat Asya dan cok hoslanmistir Asya da Suleyman i begenmistir IV Perde Sultanbey Gulcehre yi razi edemeyecegini anlayinca kizini hemen isteyen kisiyle zorla o gece evlendirmeye karar verir Gulcehre bundan hic memnun kalmamistir ama babasina karsi gelmeyi dusunemez Bu sirada Asker onlarin evine gelir Baba kiz ona tum olanlari anlatirlar Bunun uzerine Asker de sevdigi kiza her seyi aciklar Sultanbey de bundan sonra Cihan la evlenmeye hazirdir Suleyman da Asya yi Sultanbey den ister Veli de Telli ye talip olur Dort ciftin dugunu bir arada yapilacaktir Bazi film uyarmalari1917 Sessiz film Yonetmen Boris Svetlov Basrollerde Huseyinkulu Sarabski Asker Ahmed Agdamski Gulcehre Elekber Huseyinzade Sultanbey Yapimi Filma Sahnedar Cemiyeti Baku 1945 Yonetmen Riza Tehmasib ve Nikolay Lessenko Basrollerde Resid Behbudov Asker Leyla Bedirbeyli Gulcehre Elekber Huseyinzade Sultanbey Yapimi Baku Kinostudyosu 1965 Yonetmen Basrollerde Hasan Memmedov Asker Leyla Sihlinskaya Gulcehre Agadadas Kurbanov Sultanbey Yapimi Azerbaycanfilm K KinostudyosuDipnotlari Bazi kaynaklar promiyerin 25 Ekim 1913 te Sankt Peterburg da yapildigini bildirirler 1 3 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Rashide Behbutova raportaji olu kirik baglanti Rusca Ayrica bakinizOperet Uzeyir HacibeyovDissal kaynaklar 2 24 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Fransizca Wikipedia Archin mal alan maddesi Fransizca Erisim 12 9 2012 Uvarova I ed Teknik editor G Alexandro 1962 Les livrets d operas Moskova s 572 573 Rusca You Tube da 1965 cekimli Arsin Mal Alan filmi Azerbaycan dilinde 19 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde