Kertenkeleler veya kelerler (Lacertilia), çoğu okyanus ada zincirinin yanı sıra Antarktika hariç tüm kıtalarda yaşayan 6.000'den fazla türü olan, yaygın bir pullusürüngen grubudur. Grup, yılanları ve Amphisbaenia'yı (kör kelerler) kapsamadığı için parafiletiktir; bazı kelerler, bu iki dışlanan grupla diğer kelerlerden daha yakından ilişkilidir. Kelerlerin boyutları, birkaç santimetre uzunluğundaki bukalemun ve gekolardan 3 metre uzunluğundaki Komodo ejderine (Varanus komodoensis) kadar değişir.
Kelerlerin çoğu dört ayaklıdır ve güçlü bir yan yana hareketle koşar. Bazı soylar ("bacaksız kertenkeleler" olarak bilinir), ikincil olarak bacaklarını kaybetmiştir ve uzun, yılan benzeri vücutlara sahiptir. Ormanda yaşayan cinsinden kelerler gibi bazıları süzülebilir. Genellikle bölgeseldirler, erkekler diğer erkeklerle savaşır ve genellikle parlak renklerle, dişileri etkilemek ve rakipleri korkutmak için sinyal verirler. Kelerler çoğunlukla etoburdur, genellikle 'otur ve bekle' avcılarıdır; birçok küçük tür böcekleri yerken, Komodo ejderi, manda kadar büyük memelileri yer.
Alttakımdaki türlerin yetişkin uzunluğu, Brookesia micra gibi bukalemunlar ve gibi kertenkeleler için birkaç santimetreyken, yaşayan en büyük monitör kertenkelesi Komodo ejderinde yaklaşık 3 metre'ye (10 ft) kadar değişir. Çoğu kertenkele oldukça küçük hayvanlardır.
Ayırt edici özellikler
Kelerler tipik olarak yuvarlak gövdeleri, kısa boyunları üzerinde yüksek başları, dört uzuvları ve uzun kuyrukları vardır, ancak bazıları bacaksızdır. Kelerler ve yılanlar, onları daha sert diapsid kafataslarına sahip olan tuataralardan ayıran, hareketli bir kuadrat kemiği paylaşırlar.Bukalemunlar gibi bazı kelerlerin, bitki örtüsü arasında tırmanmalarına yardımcı olan kavrayıcı kuyrukları vardır.
Diğer sürüngenlerde olduğu gibi, kelerlerin derisi de keratinden yapılmış üst üste binen pullarla kaplıdır. Bu, çevreden koruma sağlar ve buharlaşma yoluyla su kaybını azaltır. Bu adaptasyon, kelerlerin dünyadaki en kurak çöllerden bazılarında gelişmesini sağlar. Deri sert ve köseledir ve hayvan büyüdükçe dökülür. Tek parça halinde deri döken yılanların aksine, kelerler derilerini birkaç parçaya ayırır. Pullar, sergileme veya koruma için dikenlere dönüştürülebilir ve bazı türlerin pullarının altında kemik vardır.
Kelerlerin dişleri, etçil, böcekçil, omnivor, otçul, nektarcıl ve yumuşakçacıl dahil olmak üzere çok çeşitli diyetlerini yansıtır. Türlerin tipik olarak diyetlerine uygun tek tip dişleri vardır, ancak bazı türlerin çenelerinin önünde kesme dişleri ve arkada kırma dişleri gibi değişken dişleri vardır. Agamidler ve bukalemunlar akrodont olsa da çoğu tür pleurodonttur.
Dil ağzın dışına uzatılabilir ve genellikle uzundur. (Heloderma), Teiidae familyası üyelerinde ve monitör kertenkelelerinde, dil çatallıdır ve esas olarak veya yalnızca çevreyi algılamak için kullanılır, sürekli olarak çevreyi örneklemek ve molekülleri kemosensasyondan sorumlu vomeronazal organa geri aktarmak için kullanılır, benzer ancak ondan farklı. koku veya tat. Gekolarda dil, gözleri yalamak için kullanılır: göz kapakları yoktur. Bukalemunların, böcek avlarını yakalamak için hızla uzayabilen çok uzun yapışkan dilleri vardır.
Üç soy, gekolar, dactyloidler ve bukalemunlar, ilk iki grupta oldukça belirgin olan yapışkan pedler (ayak altlıkları) oluşturmak için ayak parmaklarının altındaki pulları değiştirdi. Pedler, van der Waals kuvvetleri kullanılarak yapışmak üzere alt tabakaya sıkıca oturan milyonlarca küçük kıldan (saç benzeri yapılar) oluşur; sıvı yapıştırıcıya gerek yoktur. Ayrıca bukalemunların ayak parmakları, her ayakta (zigodaktili) iki karşıt gruba ayrılarak kuşlar gibi dallara tünemelerini sağlar.
Evrim
Fosil kaydı
Kelerlerin bilinen en eski fosil kalıntıları, yaklaşık 220 milyon yıl önce Triyas dönemi'nin Karniyen aşamasına tarihlenen Hindistan'ın Tiki Formasyonu'nda bulunan adlı iguana türüne aittir. Bununla birlikte, modern kertenkelelerinden neredeyse ayırt edilemez olduğu için Tikiguania'nın yaşı hakkında kuşkular arttı. Tikiguania kalıntıları, çok daha eski Triyas çökelleriyle yıkanmış olduğundan, bunun yerine geç Tersiyer veya Kuvaterner yaşında olabilir.
Kelerler, Geç Triyas'ta ortaya çıkan Rhynchocephalia ile yakından ilişkilidir, bu nedenle en erken kelerler Geç Triyas'da ortaya çıktı. Mitokondriyal filogenetik analiz, ilk kertenkelelerin geç Permiyen'de evrimleştiğini göstermektedir. Morfolojik verilere dayanarak, iguanaların diğer pullulardan çok erken ayrıldığı düşünülmüştü, ancak moleküler kanıtlar bununla çelişiyor.
muhtemelen Erken Kretase'de olarak bilinen soyu tükenmiş bir sucul kertenkele grubundan evrimleşmişlerdir., mosasaurlarla yakından ilişkili Geç Kretase'de yaşamış sucul kelerlerin bir ailesidir.
Kelerlerin ve diğer pulluların sürüngenler arasındaki konumu, 2015 yılında Rainer Schoch ve Hans-Dieter Sues tarafından fosil kanıtları kullanılarak incelenmiştir. Kertenkeleler, mevcut kuş olmayan sürüngenlerin yaklaşık %60'ını oluşturmaktadır.
Hem yılanlar hem de Amphisbaenia, Squamata'nın (tüm kelerleri içeren en küçük grup) içinde derin bölümlerdir, bu nedenle "kelerler" parafiletiktir.Kladogram, Wiens ve meslektaşları tarafından 2012 ve 2016 yıllarında yapılan genomik analizlere dayanmaktadır. Hariç tutulan taksonlar kladogramda büyük harflerle gösterilmiştir.
13. yüzyılda, kelerler, Avrupa'da, 'in Mirror of Nature eserinde kaydedildiği gibi, "yılanlar, çeşitli fantastik canavarlar, çeşitli amfibiler ve solucanlar" dahil olmak üzere çeşitli yumurtlayan yaratıklardan oluşan geniş bir sürüngen kategorisinin parçası olarak kabul edildi.
On yedinci yüzyılda bu gevşek tanımlamada değişiklikler görüldü. Sauria adı ilk kez James Macartney (1802) tarafından kullanıldı; Alexandre Brongniart'nin (1800) önerdiği, kelerleri ve timsahları içeren, daha sonra birbirlerinin en yakın akrabaları olmadığı keşfedilen bir sürüngenler takımı için türetilen Fransızca adı "Sauriens"in Latincesiydi. Daha sonraki yazarlar, "Sauria" terimini daha sınırlı bir anlamda, yani tüm kelerleri içeren ancak yılanları hariç tutan Squamata'nın bir alt takımı olan Lacertilia'nın eş anlamlısı olarak kullandılar. Bu sınıflandırma günümüzde nadiren kullanılmaktadır çünkü bu şekilde tanımlanan Sauriaparafiletik bir gruptur. Jacques Gauthier, Arnold G. Kluge ve Timothy Rowe (1988) tarafından arkozorların ve lepidozorların (Mcartney'nin orijinal tanımına göre timsahları ve kelerleri içeren gruplar) son ortak atasının tüm torunlarını içeren grup olarak tanımlandı. Michael deBraga ve Olivier Rieppel (1997), Sauria'yı, , Archosauromorpha ve Lepidosauromorpha'nın en son ortak atasınının soyundan gelen tüm taksonları içeren bir 'klad' olarak tanımladılar. Ancak, bu kullanımlar uzmanlar arasında geniş bir kabul görmemiştir.
^Bukalemun'un ön ayakları 3 iç ve 2 dış parmaktan oluşan gruplara sahiptir; arka ayaklarda 2 iç ve 3 dış basamaktan oluşan gruplar bulunur.
Kaynakça
^Reptile Database 29 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved on 2012-04-22
^Muir, Hazel. . New Scientist (İngilizce). 17 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
^"The world's top 10 reptiles – in pictures". The Guardian (İngilizce). 5 Mayıs 2016. ISSN 0261-3077. 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
^Reptile Biodiversity : Standard Methods for Inventory and Monitoring. Roy W. McDiarmid. Berkeley: University of California Press. 2012. s. 13. ISBN . OCLC 784363725.
^Jones; et al. (2011). . Palaeontologia Electronica. 14(2, 17A): 1–92. 29 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
^abcdefFirefly encyclopedia of reptiles and amphibians. Kraig Adler, Tim Halliday. Toronto: Firefly Books. 2002. ss. 139-169. ISBN . OCLC 49512802.
^Biology : the unity and diversity of life. 13th ed. (instructors ed.). Cecie Starr. Belmont, CA.: Brooks/Cole, Cengage Learning. 2013. s. 479. ISBN . OCLC 767759178.
^Spinner, Marlene; Westhoff, Guido; Gorb, Stanislav N. (27 Haziran 2014). "Subdigital setae of chameleon feet: Friction-enhancing microstructures for a wide range of substrate roughness". Scientific Reports (İngilizce). 4 (1): 5481. doi:10.1038/srep05481. ISSN 2045-2322. (PMC) 4073164 $2. (PMID) 24970387. 5 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.KB1 bakım: PMC biçimi ()
^Datta, P. M.; Ray, Sanghamitra (11 Aralık 2006). "Earliest lizard from the late triassic (Carnian) of India". Journal of Vertebrate Paleontology. 26 (4): 795-800. doi:10.1671/0272-4634(2006)26[795:ELFTLT]2.0.CO;2. ISSN 0272-4634.
^abHutchinson, Mark N.; Skinner, Adam; Lee, Michael S. Y. (23 Ağustos 2012). "Tikiguania and the antiquity of squamate reptiles (lizards and snakes)". Biology Letters. 8 (4): 665-669. doi:10.1098/rsbl.2011.1216. (PMC) 3391445 $2. (PMID) 22279152. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.KB1 bakım: PMC biçimi ()
^"Mitochondrial genomes from major lizard families suggest their phylogenetic relationships and ancient radiations". Gene (İngilizce). 388 (1-2): 19-26. 15 Şubat 2007. doi:10.1016/j.gene.2006.09.026. ISSN 0378-1119. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
^Dash, Sean (2008). . www.youtube.com. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
^Paparella, Ilaria; Palci, Alessandro; Nicosia, Umberto; Caldwell, Michael W. "A new fossil marine lizard with soft tissues from the Late Cretaceous of southern Italy". Royal Society Open Science. 5 (6): 172411. doi:10.1098/rsos.172411. (PMC) 6030324 $2. (PMID) 30110414. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.KB1 bakım: PMC biçimi ()
^CALDWELL, MICHAEL W. (Ocak 1999). "Squamate phylogeny and the relationships of snakes and mosasauroids". Zoological Journal of the Linnean Society. 125 (1): 115-147. doi:10.1111/j.1096-3642.1999.tb00587.x. ISSN 0024-4082.
^abBrandley, Matthew C.; Huelsenbeck, John P.; Wiens, John J. (2008). "Rates and Patterns in the Evolution of Snake-Like Body Form in Squamate Reptiles: Evidence for Repeated Re-Evolution of Lost Digits and Long-Term Persistence of Intermediate Body Forms". Evolution (İngilizce). 62 (8): 2042-2064. doi:10.1111/j.1558-5646.2008.00430.x. ISSN 1558-5646. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
^Losos, J. B. (1 Aralık 1992). "The Evolution of Convergent Structure in Caribbean Anolis Communities". Systematic Biology. 41 (4): 403-420. doi:10.1093/sysbio/41.4.403. ISSN 1063-5157.
^Schoch, Rainer R.; Sues, Hans-Dieter (Temmuz 2015). "A Middle Triassic stem-turtle and the evolution of the turtle body plan". Nature (İngilizce). 523 (7562): 584-587. doi:10.1038/nature14472. ISSN 1476-4687. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
^Reeder, Tod W.; Townsend, Ted M.; Mulcahy, Daniel G.; Noonan, Brice P.; Jr, Perry L. Wood; Jr, Jack W. Sites; Wiens, John J. (Mart 2015). "Integrated Analyses Resolve Conflicts over Squamate Reptile Phylogeny and Reveal Unexpected Placements for Fossil Taxa". PLOS ONE (İngilizce). 10 (3): e0118199. doi:10.1371/journal.pone.0118199. ISSN 1932-6203. (PMC) 4372529 $2. (PMID) 25803280. 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2022.KB1 bakım: PMC biçimi ()
^Wiens, John J.; Hutter, Carl R.; Mulcahy, Daniel G.; Noonan, Brice P.; Townsend, Ted M.; Sites, Jack W.; Reeder, Tod W. (23 Aralık 2012). "Resolving the phylogeny of lizards and snakes (Squamata) with extensive sampling of genes and species". Biology Letters. 8 (6): 1043-1046. doi:10.1098/rsbl.2012.0703. (PMC) 3497141 $2. (PMID) 22993238. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.KB1 bakım: PMC biçimi ()
^"Combining phylogenomic and supermatrix approaches, and a time-calibrated phylogeny for squamate reptiles (lizards and snakes) based on 52 genes and 4162 species". Molecular Phylogenetics and Evolution (İngilizce). 94: 537-547. 1 Ocak 2016. doi:10.1016/j.ympev.2015.10.009. ISSN 1055-7903. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
^Franklin-Brown, Mary (2012). Reading the world : encyclopedic writing in the scholastic age. Chicago: The University of Chicago Press. ss. 233-337. ISBN . OCLC 806335297.
^Cuvier, Georges; Macartney, James; Ross, William C. (1802). Lectures on comparative anatomy. London :: Printed at the Oriental Press by Wilson ... for T.N. Longman and O. Rees ...,.
^Alexandre Brongniart (1800) "Essai d’une classification naturelle des reptiles. 1ère partie: Etablissement des ordres." Bulletin de la Science. Société Philomathique de Paris 2 (35): 81-82
^Gauthier, Jacques; Kluge, Arnold G.; Rowe, Timothy (1988). "Amniote Phylogeny and the Importance of Fossils". Cladistics (İngilizce). 4 (2): 105-209. doi:10.1111/j.1096-0031.1988.tb00514.x. ISSN 1096-0031. 1 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
^deBRAGA, MICHAEL; RIEPPEL, OLIVIER (Temmuz 1997). "Reptile phylogeny and the interrelationships of turtles". Zoological Journal of the Linnean Society. 120 (3): 281-354. doi:10.1111/j.1096-3642.1997.tb01280.x. ISSN 0024-4082.
Genel kaynaklar
Pianka, E. R.; Vitt, L. J. (2003). Lizards: Windows to the Evolution of Diversity. University of California Press. ISBN .
Konuyla ilgili yayınlar
The Audubon Society Field Guide to Reptiles and Amphibians of North America. New York: Alfred A. Knopf. 1979. s. 581. ISBN .
Simon & Schuster's Guide to Reptiles and Amphibians of the World. New York: . 1989. ISBN .
Reptiles & Amphibians. Sidney: Weldon Owen. 1992. ISBN .
A Field Guide to Reptiles and Amphibians Eastern/Central North America. Boston, Massachusetts: Houghton Mifflin Company. 1991. ISBN .
Reptiles of the World: The Crocodilians, Lizards, Snakes, Turtles and Tortoises of the Eastern and Western Hemispheres. New York: Macmillan. 1933. s. 321.
The World of Venomous Animals. New Jersey: TFH Publications. 1984. ISBN .
Their Blood Runs Cold: Adventures With Reptiles and Amphibians. Alabama: University of Alabama Press. 1983. s. 164. ISBN .
Wikimedia Commons'ta Squamata ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Vikitür'de Sauria ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kertenkeleler veya kelerler Lacertilia cogu okyanus ada zincirinin yani sira Antarktika haric tum kitalarda yasayan 6 000 den fazla turu olan yaygin bir pullu surungen grubudur Grup yilanlari ve Amphisbaenia yi kor kelerler kapsamadigi icin parafiletiktir bazi kelerler bu iki dislanan grupla diger kelerlerden daha yakindan iliskilidir Kelerlerin boyutlari birkac santimetre uzunlugundaki bukalemun ve gekolardan 3 metre uzunlugundaki Komodo ejderine Varanus komodoensis kadar degisir Kertenkele Yasadigi donem araligi 199 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNSol ustten saat yonunde Varanus albigularis Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif ReptiliaTakim SquamataIcerdigi gruplarGekkota Iguania LacertoideaKeler olarak kabul edilmeyen bacaksiz pullularSerpentes AmphisbaeniaKelerlerin dagilimi Kelerlerin cogu dort ayaklidir ve guclu bir yan yana hareketle kosar Bazi soylar bacaksiz kertenkeleler olarak bilinir ikincil olarak bacaklarini kaybetmistir ve uzun yilan benzeri vucutlara sahiptir Ormanda yasayan cinsinden kelerler gibi bazilari suzulebilir Genellikle bolgeseldirler erkekler diger erkeklerle savasir ve genellikle parlak renklerle disileri etkilemek ve rakipleri korkutmak icin sinyal verirler Kelerler cogunlukla etoburdur genellikle otur ve bekle avcilaridir bircok kucuk tur bocekleri yerken Komodo ejderi manda kadar buyuk memelileri yer Kelerler zehir kamuflaj refleks kanama ve kuyruklarini birakma ve yeniden buyutme gibi cesitli yirticilara karsi uyarlanmalardan yararlanir AnatomiEn buyuk ve en kucuk Alttakimdaki turlerin yetiskin uzunlugu Brookesia micra gibi bukalemunlar ve gibi kertenkeleler icin birkac santimetreyken yasayan en buyuk monitor kertenkelesi Komodo ejderinde yaklasik 3 metre ye 10 ft kadar degisir Cogu kertenkele oldukca kucuk hayvanlardir Ayirt edici ozellikler Lacerta agilis in derisi keratinden yapilmis ust uste binen pullari gosteriyor Deri degistirme surecinde olan genc bir Akdeniz sakanguru Kelerler tipik olarak yuvarlak govdeleri kisa boyunlari uzerinde yuksek baslari dort uzuvlari ve uzun kuyruklari vardir ancak bazilari bacaksizdir Kelerler ve yilanlar onlari daha sert diapsid kafataslarina sahip olan tuataralardan ayiran hareketli bir kuadrat kemigi paylasirlar Bukalemunlar gibi bazi kelerlerin bitki ortusu arasinda tirmanmalarina yardimci olan kavrayici kuyruklari vardir Diger surungenlerde oldugu gibi kelerlerin derisi de keratinden yapilmis ust uste binen pullarla kaplidir Bu cevreden koruma saglar ve buharlasma yoluyla su kaybini azaltir Bu adaptasyon kelerlerin dunyadaki en kurak collerden bazilarinda gelismesini saglar Deri sert ve koseledir ve hayvan buyudukce dokulur Tek parca halinde deri doken yilanlarin aksine kelerler derilerini birkac parcaya ayirir Pullar sergileme veya koruma icin dikenlere donusturulebilir ve bazi turlerin pullarinin altinda kemik vardir Kelerlerin disleri etcil bocekcil omnivor otcul nektarcil ve yumusakcacil dahil olmak uzere cok cesitli diyetlerini yansitir Turlerin tipik olarak diyetlerine uygun tek tip disleri vardir ancak bazi turlerin cenelerinin onunde kesme disleri ve arkada kirma disleri gibi degisken disleri vardir Agamidler ve bukalemunlar akrodont olsa da cogu tur pleurodonttur Dil agzin disina uzatilabilir ve genellikle uzundur Heloderma Teiidae familyasi uyelerinde ve monitor kertenkelelerinde dil catallidir ve esas olarak veya yalnizca cevreyi algilamak icin kullanilir surekli olarak cevreyi orneklemek ve molekulleri kemosensasyondan sorumlu vomeronazal organa geri aktarmak icin kullanilir benzer ancak ondan farkli koku veya tat Gekolarda dil gozleri yalamak icin kullanilir goz kapaklari yoktur Bukalemunlarin bocek avlarini yakalamak icin hizla uzayabilen cok uzun yapiskan dilleri vardir Uc soy gekolar dactyloidler ve bukalemunlar ilk iki grupta oldukca belirgin olan yapiskan pedler ayak altliklari olusturmak icin ayak parmaklarinin altindaki pullari degistirdi Pedler van der Waals kuvvetleri kullanilarak yapismak uzere alt tabakaya sikica oturan milyonlarca kucuk kildan sac benzeri yapilar olusur sivi yapistiriciya gerek yoktur Ayrica bukalemunlarin ayak parmaklari her ayakta zigodaktili iki karsit gruba ayrilarak kuslar gibi dallara tunemelerini saglar EvrimFosil kaydi Cin in Erken Kretase sinden bir keler Kelerlerin bilinen en eski fosil kalintilari yaklasik 220 milyon yil once Triyas donemi nin Karniyen asamasina tarihlenen Hindistan in Tiki Formasyonu nda bulunan adli iguana turune aittir Bununla birlikte modern kertenkelelerinden neredeyse ayirt edilemez oldugu icin Tikiguania nin yasi hakkinda kuskular artti Tikiguania kalintilari cok daha eski Triyas cokelleriyle yikanmis oldugundan bunun yerine gec Tersiyer veya Kuvaterner yasinda olabilir Kelerler Gec Triyas ta ortaya cikan Rhynchocephalia ile yakindan iliskilidir bu nedenle en erken kelerler Gec Triyas da ortaya cikti Mitokondriyal filogenetik analiz ilk kertenkelelerin gec Permiyen de evrimlestigini gostermektedir Morfolojik verilere dayanarak iguanalarin diger pullulardan cok erken ayrildigi dusunulmustu ancak molekuler kanitlar bununla celisiyor muhtemelen Erken Kretase de olarak bilinen soyu tukenmis bir sucul kertenkele grubundan evrimlesmislerdir mosasaurlarla yakindan iliskili Gec Kretase de yasamis sucul kelerlerin bir ailesidir Yakinsak evrim Yavas solucanlar Anguis bacaksiz bir vucut plani gelistiren yirmiden fazla keler grubu arasindadir Kelerler siklikla benzer morfoloji ve ekolojik nisler gelistiren birden fazla grupla birlikte yakinsak bir sekilde evrimlesmistir Anolis ekomorflari evrimsel biyolojide yakinsakligi incelemek icin bir model sistem haline geldi Anguidae Cordylidae Dibamidae Gymnophthalmidae Pygopodidae ve Scincidae dahil olmak uzere kertenkele evrimi boyunca uzuvlar bagimsiz olarak iki duzineden fazla kez kaybolmus veya azaltilmistir yilanlar Squamata nin bu yolu izlemis en unlu ve tur acisindan zengin grubudur Filogeni Dis sistematik Kelerlerin ve diger pullularin surungenler arasindaki konumu 2015 yilinda Rainer Schoch ve Hans Dieter Sues tarafindan fosil kanitlari kullanilarak incelenmistir Kertenkeleler mevcut kus olmayan surungenlerin yaklasik 60 ini olusturmaktadir Archelosauria Archosauromorpha Lepidosauromorpha Lepidosauria Squamata Rhynchocephalia Pantestudines Ic sistematik Hem yilanlar hem de Amphisbaenia Squamata nin tum kelerleri iceren en kucuk grup icinde derin bolumlerdir bu nedenle kelerler parafiletiktir Kladogram Wiens ve meslektaslari tarafindan 2012 ve 2016 yillarinda yapilan genomik analizlere dayanmaktadir Haric tutulan taksonlar kladogramda buyuk harflerle gosterilmistir Squamata Dibamidae Gekkota Diplodactylidae Pygopodidae Carphodactylidae Eublepharidae Sphaerodactylidae Phyllodactylidae Gekkonidae Scincidae Xantusiidae Gerrhosauridae Cordylidae Laterata Gymnophthalmidae Teiidae Lacertidae AMPHISBAENIA kor kelerler gercek keler degillerdir Toxicofera Shinisauridae Lanthanotidae Varanidae Helodermatidae Xenosauridae Diploglossidae Anguidae Iguania Chamaeleonidae Agamidae Pleurodonta Leiocephalidae Iguanidae Hoplocercidae Crotaphytidae Corytophanidae Tropiduridae Phrynosomatidae Dactyloidae Polychrotidae Liolaemidae Leiosauridae Opluridae SERPENTES yilanlar keler degillerdir TaksonomiBir olan un yasam restorasyonu 13 yuzyilda kelerler Avrupa da in Mirror of Nature eserinde kaydedildigi gibi yilanlar cesitli fantastik canavarlar cesitli amfibiler ve solucanlar dahil olmak uzere cesitli yumurtlayan yaratiklardan olusan genis bir surungen kategorisinin parcasi olarak kabul edildi On yedinci yuzyilda bu gevsek tanimlamada degisiklikler goruldu Sauria adi ilk kez James Macartney 1802 tarafindan kullanildi Alexandre Brongniart nin 1800 onerdigi kelerleri ve timsahlari iceren daha sonra birbirlerinin en yakin akrabalari olmadigi kesfedilen bir surungenler takimi icin turetilen Fransizca adi Sauriens in Latincesiydi Daha sonraki yazarlar Sauria terimini daha sinirli bir anlamda yani tum kelerleri iceren ancak yilanlari haric tutan Squamata nin bir alt takimi olan Lacertilia nin es anlamlisi olarak kullandilar Bu siniflandirma gunumuzde nadiren kullanilmaktadir cunku bu sekilde tanimlanan Sauria parafiletik bir gruptur Jacques Gauthier Arnold G Kluge ve Timothy Rowe 1988 tarafindan arkozorlarin ve lepidozorlarin Mcartney nin orijinal tanimina gore timsahlari ve kelerleri iceren gruplar son ortak atasinin tum torunlarini iceren grup olarak tanimlandi Michael deBraga ve Olivier Rieppel 1997 Sauria yi Archosauromorpha ve Lepidosauromorpha nin en son ortak atasininin soyundan gelen tum taksonlari iceren bir klad olarak tanimladilar Ancak bu kullanimlar uzmanlar arasinda genis bir kabul gormemistir Alttakim Lacertilia Sauria kelerler Familya Familya Infra takim Iguania Familya Familya Familya Corytophanidae Familya Iguanidae Familya Phrynosomatidae Familya Polychrotidae Family Leiosauridae Familya Tropiduridae Familya Liolaemidae Familya Leiocephalidae Familya Crotaphytidae Familya Opluridae Familya Hoplocercidae Familya Familya Familya Agamidae Familya Chamaeleonidae Infra takim Gekkota Family Gekkonidae Family Pygopodidae Family Dibamidae Infra takim Familya Familya Familya Scincidae Familya Cordylidae Familya Gerrhosauridae Familya Xantusiidae Familya Lacertidae Familya Familya Familya Teiidae Familya Gymnophthalmidae Infra takim Familya Anguidae Familya Familya Xenosauridae Infra takim Familya Varanidae Familya Lanthanotidae Familya Helodermatidae Familya Notlar Bukalemun un on ayaklari 3 ic ve 2 dis parmaktan olusan gruplara sahiptir arka ayaklarda 2 ic ve 3 dis basamaktan olusan gruplar bulunur Kaynakca Reptile Database 29 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved on 2012 04 22 Muir Hazel New Scientist Ingilizce 17 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2021 The world s top 10 reptiles in pictures The Guardian Ingilizce 5 Mayis 2016 ISSN 0261 3077 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2021 Reptile Biodiversity Standard Methods for Inventory and Monitoring Roy W McDiarmid Berkeley University of California Press 2012 s 13 ISBN 978 0 520 95207 2 OCLC 784363725 Jones et al 2011 Palaeontologia Electronica 14 2 17A 1 92 29 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2021 a b c d e f Firefly encyclopedia of reptiles and amphibians Kraig Adler Tim Halliday Toronto Firefly Books 2002 ss 139 169 ISBN 1 55297 613 0 OCLC 49512802 Biology the unity and diversity of life 13th ed instructors ed Cecie Starr Belmont CA Brooks Cole Cengage Learning 2013 s 479 ISBN 978 1 111 57928 9 OCLC 767759178 Pough et al 2002 1992 Herpetology Third ed Pearson Prentice Hall Spinner Marlene Westhoff Guido Gorb Stanislav N 27 Haziran 2014 Subdigital setae of chameleon feet Friction enhancing microstructures for a wide range of substrate roughness Scientific Reports Ingilizce 4 1 5481 doi 10 1038 srep05481 ISSN 2045 2322 PMC 4073164 2 PMID 24970387 5 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 KB1 bakim PMC bicimi link Datta P M Ray Sanghamitra 11 Aralik 2006 Earliest lizard from the late triassic Carnian of India Journal of Vertebrate Paleontology 26 4 795 800 doi 10 1671 0272 4634 2006 26 795 ELFTLT 2 0 CO 2 ISSN 0272 4634 a b Hutchinson Mark N Skinner Adam Lee Michael S Y 23 Agustos 2012 Tikiguania and the antiquity of squamate reptiles lizards and snakes Biology Letters 8 4 665 669 doi 10 1098 rsbl 2011 1216 PMC 3391445 2 PMID 22279152 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 KB1 bakim PMC bicimi link Mitochondrial genomes from major lizard families suggest their phylogenetic relationships and ancient radiations Gene Ingilizce 388 1 2 19 26 15 Subat 2007 doi 10 1016 j gene 2006 09 026 ISSN 0378 1119 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 Dash Sean 2008 www youtube com 16 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2021 Paparella Ilaria Palci Alessandro Nicosia Umberto Caldwell Michael W A new fossil marine lizard with soft tissues from the Late Cretaceous of southern Italy Royal Society Open Science 5 6 172411 doi 10 1098 rsos 172411 PMC 6030324 2 PMID 30110414 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 KB1 bakim PMC bicimi link CALDWELL MICHAEL W Ocak 1999 Squamate phylogeny and the relationships of snakes and mosasauroids Zoological Journal of the Linnean Society 125 1 115 147 doi 10 1111 j 1096 3642 1999 tb00587 x ISSN 0024 4082 a b Brandley Matthew C Huelsenbeck John P Wiens John J 2008 Rates and Patterns in the Evolution of Snake Like Body Form in Squamate Reptiles Evidence for Repeated Re Evolution of Lost Digits and Long Term Persistence of Intermediate Body Forms Evolution Ingilizce 62 8 2042 2064 doi 10 1111 j 1558 5646 2008 00430 x ISSN 1558 5646 2 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 Losos J B 1 Aralik 1992 The Evolution of Convergent Structure in Caribbean Anolis Communities Systematic Biology 41 4 403 420 doi 10 1093 sysbio 41 4 403 ISSN 1063 5157 Schoch Rainer R Sues Hans Dieter Temmuz 2015 A Middle Triassic stem turtle and the evolution of the turtle body plan Nature Ingilizce 523 7562 584 587 doi 10 1038 nature14472 ISSN 1476 4687 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 Reeder Tod W Townsend Ted M Mulcahy Daniel G Noonan Brice P Jr Perry L Wood Jr Jack W Sites Wiens John J Mart 2015 Integrated Analyses Resolve Conflicts over Squamate Reptile Phylogeny and Reveal Unexpected Placements for Fossil Taxa PLOS ONE Ingilizce 10 3 e0118199 doi 10 1371 journal pone 0118199 ISSN 1932 6203 PMC 4372529 2 PMID 25803280 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2022 KB1 bakim PMC bicimi link Wiens John J Hutter Carl R Mulcahy Daniel G Noonan Brice P Townsend Ted M Sites Jack W Reeder Tod W 23 Aralik 2012 Resolving the phylogeny of lizards and snakes Squamata with extensive sampling of genes and species Biology Letters 8 6 1043 1046 doi 10 1098 rsbl 2012 0703 PMC 3497141 2 PMID 22993238 3 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 KB1 bakim PMC bicimi link Combining phylogenomic and supermatrix approaches and a time calibrated phylogeny for squamate reptiles lizards and snakes based on 52 genes and 4162 species Molecular Phylogenetics and Evolution Ingilizce 94 537 547 1 Ocak 2016 doi 10 1016 j ympev 2015 10 009 ISSN 1055 7903 27 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 Franklin Brown Mary 2012 Reading the world encyclopedic writing in the scholastic age Chicago The University of Chicago Press ss 233 337 ISBN 978 0 226 26070 9 OCLC 806335297 Cuvier Georges Macartney James Ross William C 1802 Lectures on comparative anatomy London Printed at the Oriental Press by Wilson for T N Longman and O Rees Alexandre Brongniart 1800 Essai d une classification naturelle des reptiles 1ere partie Etablissement des ordres Bulletin de la Science Societe Philomathique de Paris 2 35 81 82 Gauthier Jacques Kluge Arnold G Rowe Timothy 1988 Amniote Phylogeny and the Importance of Fossils Cladistics Ingilizce 4 2 105 209 doi 10 1111 j 1096 0031 1988 tb00514 x ISSN 1096 0031 1 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 deBRAGA MICHAEL RIEPPEL OLIVIER Temmuz 1997 Reptile phylogeny and the interrelationships of turtles Zoological Journal of the Linnean Society 120 3 281 354 doi 10 1111 j 1096 3642 1997 tb01280 x ISSN 0024 4082 Genel kaynaklar Pianka E R Vitt L J 2003 Lizards Windows to the Evolution of Diversity University of California Press ISBN 978 0 520 23401 7 Konuyla ilgili yayinlarThe Audubon Society Field Guide to Reptiles and Amphibians of North America New York Alfred A Knopf 1979 s 581 ISBN 978 0 394 50824 5 Simon amp Schuster s Guide to Reptiles and Amphibians of the World New York Simon amp Schuster 1989 ISBN 978 0 671 69098 4 Reptiles amp Amphibians Sidney Weldon Owen 1992 ISBN 978 0 8317 2786 4 A Field Guide to Reptiles and Amphibians Eastern Central North America Boston Massachusetts Houghton Mifflin Company 1991 ISBN 978 0 395 58389 0 Reptiles of the World The Crocodilians Lizards Snakes Turtles and Tortoises of the Eastern and Western Hemispheres New York Macmillan 1933 s 321 The World of Venomous Animals New Jersey TFH Publications 1984 ISBN 978 0 87666 567 1 Their Blood Runs Cold Adventures With Reptiles and Amphibians Alabama University of Alabama Press 1983 s 164 ISBN 978 0 8173 0135 4 Lizards Marshall Cavendish 2004 ISBN 9780761415800 Exotic Pets New York Simon amp Schuster 1987 s 293 ISBN 978 0671636906 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Squamata ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Sauria ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur