Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için konusunda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Haziran 2020) |
Beyin kanaması, beyni besleyen damarlardan bir veya birkaçından dışarı kan sızması sonucu, kanla beslenen bölgenin çalışamaz duruma gelmesidir. Bu durum aniden oluşabilmektedir ve genellikle yüksek tansiyon hastalarında görülebilmektedir. Beyin kanaması sonucu hastada felç, inme meydana gelebilmektedir.
| Beyin kanaması | |
|---|---|
 | |
| BT ile çekilmiş bir spontan intrakranial kanama | |
| Uzmanlık | Acil tıp  |
Kanama çeşitleri
Beyin içinde olan kanamalar
Beyni besleyen damarların yırtılması sonucu, kanın beyin içine sızması ve beyin dokusunu tahrip etmesidir. Beyin damarları yaş ilerledikçe yıpranırlar ve elastik özelliklerini kaybederler. Bu nedenle özellikle tansiyon yüksekliği olan yaşlı insanlarda sıklıkla yırtılarak beyin kanamaları oluştururlar. Hastaların bir tarafları felç olur. Ayak ve el (tutulan tarafda) tamamen veya kısmen felç olur. Ayrıca konuşma merkezinin tutulduğu durumlarda hasta konuşamaz. Genç yaşlarda beyin damarlarının civarının zayıflaması sonucunda balonlaşması ve bu balonlaşan kısmın yırtılması neticesinde beyin kanaması oluşabilir. Damarlarda oluşan bu balonlara "anevrizma" adı verilir. Anevrizma rüptürü, yani anevrizma yırtılması her yaşta görülebilir. Önceden tespit edilmeleri mümkündür. Kasıktan girilerek yapılan beyin anjiyosu sayesinde beyin damalarında oluşmuş ve henüz patlamamış durumda olan Anevrizmalar tespit edilebilir. Tıpkı kalp anjiyosunda olduğu gibi beyin anjiyosunda da bazı riskler söz konusudur. Anjiyo esnasında beyin damarlarında bulunan Anevrizmaların patlama riski bulunmaktadır.
Patlamadan tespit edilmiş Anevrizmaların tedavisi mümkündür. Tedavide Endovascular coiling (baloncuk içinine yerleştirilen platin sarmal)dediğimiz yöntem kullanılmaktadır. Hastanın kasığından sokularak damar boyunca ilerleyen plastik bir tüp, Anevrizmaya kadar iletilir. Baloncuğun merkezine ulaşıldığında platin kıl, tüp içerisinden baloncuğun içinde bükülüp sarmal bir top oluşuncaya kadar söz konusu sarmal büyütülür. Top şeklini alan platin sarmal baloncuğu tamamen kaplayınca electrolytic ayırma dediğimiz bir süreçle tüpün içinde bulunan kıl (micron ebatlarındaki tel) ile bağı kopartılır. Buradaki temel amaç baloncuğun içini doldurarak, damar içinde akan kanın baloncukla olan irtibatını kesip bypass etmesini sağlamaktır. Sarmalın platin tel ile yapılmasının sebebi, operasyon sırasında kullanılan ve bu tip operasyonları mümkün kılan eş zamanlı x-ray cihazı tarafından sarmalın izlenebilmesi sağlamaktır. Söz konusu teknolojiye verilen isim ise Detachable Platinum Coil Technology'dir. Hastaların ölüm veya hasar riski bir senelik döneme bakıldığında %22,6'nin altındadır ki bu risk açık beyin ameliyatı ile baloncuğa metal klips takılmış hastalarınkinden daha azdır. Söz konusu tedavi dünya çapında 125.000 den fazla hasta üzerinde büyük bir başarı oranı ile uygulanmıştır. İyileşme dönemi açık ameliyat geçirmiş hastalarda 1 seneyi bulmasına rağmen, bu yöntemle tedavi görmüş kişilerde bu sürenin 27-30 gün gibi kısa sürdüğü gözlenmiştir.
Beyin dışına olan kanamalar
Genelde travmalar sonucunda oluşurlar. Beynin üzerinde duramater denen bir zar vardır. Bu zarın üstünde bulunan damarlar travma neticesinde kırılan veya çatlayan kafatası kemiklerinin zedelemesi ile kanama yapabilirler. Oluşan kanama beyin zarı duramater ile kafatası kemikleri arasında birikir ve beyinin sıkışmasına neden olur. Ameliyat edilmezse beyin ölümü husule gelir ve hasta ölür. Bu kanamalara epidural hematom adı verilir. Şiddetli travmalarda beynin üzerindeki damarlarda zedelenebilir. Bu damarlardan sızan kan duramater (Beyin zarı) altında birikerek yine beyinin sıkışmasına neden olur. Bu kanamalara adı verilir. Ayrıca beynin üzerini örten çok ince bir zar olan araknoid zarın altına doğru da kanama olabilir. Bu tür kanamalara da subaraknoid kanama adı verildir.
Kafa travmalarından sonra özellikle hastalar 24 saat müşahede altında tutulurlar. Bunun sebebi; beyin içinde başlayan bir kanama ilk başlarda belirti vermeyebilir. Ancak ilerleyen saatlerde kanamanın artması ve beyine baskı yapması sonucunda hasta komaya girebilir. Bu nedenle kafa darbelerinden sonra 24 saat hastanede gözlem altında tutulurlar. Hasta kazadan sonra ilerleyen saatlerde kusmaya başlarsa ve dalgınlaşırsa vakit geçirmeden hastaneye yetiştirilir.
Etkileri
İnsan beyninde dil işlevleri için özel alanlar mevcuttur. Bu alanlar; sağ elini kullanan kişilerin hemen tamamında sol beyin yarısında, sol elini kullananlarda ise en az %75 oranında yine soldadır. Konuşma merkezi sol beynin ön lobunda, anlama merkezi yan lobunda bulunur. Yazma ve okumayla ilgili merkez ise yan-üst lobdadır. Genelde beyin kanamasında, beynin sol tarafında meydana gelen bir hasar sonucu; kişi konuşma, konuşulanı anlama, okuma veya yazma gibi lisan kabiliyetlerini kaybeder.
İlk yardımda beyin kanaması teşhisi
Kişinin beyin kanamasını ihtimalini teşhisi ederken;
- Gülümsemesi, tebessüm etmesi istenir (Eğer yapamazsa felç olmuş olabilir)
- Bir cümle kurması istenir (Örnek: "Bugün çok güzel bir gün" gibi)
- Her iki kolunu birden kaldırması gerekir,
- Dilini dışarı çıkartması istenir. (Eğer dil yamulmuş ise felç geçirdiğine işarettir.)
Dış bağlantılar
- Beyin cerrahisi25 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hasta rehberi26 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- McCaffrey P. 2001. California State University, Chico.
- Orlando Regional Healthcare, Education and Development. 2004.
- Shepherd S. 2004. "Kafa travması"26 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Emedicine.com.
- Vinas FC and Pilitsis J. 2004. "Penetre kafa travması."13 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Emedicine.com.
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin tip konusunda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Haziran 2020 Beyin kanamasi beyni besleyen damarlardan bir veya birkacindan disari kan sizmasi sonucu kanla beslenen bolgenin calisamaz duruma gelmesidir Bu durum aniden olusabilmektedir ve genellikle yuksek tansiyon hastalarinda gorulebilmektedir Beyin kanamasi sonucu hastada felc inme meydana gelebilmektedir Beyin kanamasiBT ile cekilmis bir spontan intrakranial kanamaUzmanlikAcil tip Kanama cesitleriBeyin icinde olan kanamalar Beyni besleyen damarlarin yirtilmasi sonucu kanin beyin icine sizmasi ve beyin dokusunu tahrip etmesidir Beyin damarlari yas ilerledikce yipranirlar ve elastik ozelliklerini kaybederler Bu nedenle ozellikle tansiyon yuksekligi olan yasli insanlarda siklikla yirtilarak beyin kanamalari olustururlar Hastalarin bir taraflari felc olur Ayak ve el tutulan tarafda tamamen veya kismen felc olur Ayrica konusma merkezinin tutuldugu durumlarda hasta konusamaz Genc yaslarda beyin damarlarinin civarinin zayiflamasi sonucunda balonlasmasi ve bu balonlasan kismin yirtilmasi neticesinde beyin kanamasi olusabilir Damarlarda olusan bu balonlara anevrizma adi verilir Anevrizma rupturu yani anevrizma yirtilmasi her yasta gorulebilir Onceden tespit edilmeleri mumkundur Kasiktan girilerek yapilan beyin anjiyosu sayesinde beyin damalarinda olusmus ve henuz patlamamis durumda olan Anevrizmalar tespit edilebilir Tipki kalp anjiyosunda oldugu gibi beyin anjiyosunda da bazi riskler soz konusudur Anjiyo esnasinda beyin damarlarinda bulunan Anevrizmalarin patlama riski bulunmaktadir Patlamadan tespit edilmis Anevrizmalarin tedavisi mumkundur Tedavide Endovascular coiling baloncuk icinine yerlestirilen platin sarmal dedigimiz yontem kullanilmaktadir Hastanin kasigindan sokularak damar boyunca ilerleyen plastik bir tup Anevrizmaya kadar iletilir Baloncugun merkezine ulasildiginda platin kil tup icerisinden baloncugun icinde bukulup sarmal bir top olusuncaya kadar soz konusu sarmal buyutulur Top seklini alan platin sarmal baloncugu tamamen kaplayinca electrolytic ayirma dedigimiz bir surecle tupun icinde bulunan kil micron ebatlarindaki tel ile bagi kopartilir Buradaki temel amac baloncugun icini doldurarak damar icinde akan kanin baloncukla olan irtibatini kesip bypass etmesini saglamaktir Sarmalin platin tel ile yapilmasinin sebebi operasyon sirasinda kullanilan ve bu tip operasyonlari mumkun kilan es zamanli x ray cihazi tarafindan sarmalin izlenebilmesi saglamaktir Soz konusu teknolojiye verilen isim ise Detachable Platinum Coil Technology dir Hastalarin olum veya hasar riski bir senelik doneme bakildiginda 22 6 nin altindadir ki bu risk acik beyin ameliyati ile baloncuga metal klips takilmis hastalarinkinden daha azdir Soz konusu tedavi dunya capinda 125 000 den fazla hasta uzerinde buyuk bir basari orani ile uygulanmistir Iyilesme donemi acik ameliyat gecirmis hastalarda 1 seneyi bulmasina ragmen bu yontemle tedavi gormus kisilerde bu surenin 27 30 gun gibi kisa surdugu gozlenmistir Beyin disina olan kanamalar Genelde travmalar sonucunda olusurlar Beynin uzerinde duramater denen bir zar vardir Bu zarin ustunde bulunan damarlar travma neticesinde kirilan veya catlayan kafatasi kemiklerinin zedelemesi ile kanama yapabilirler Olusan kanama beyin zari duramater ile kafatasi kemikleri arasinda birikir ve beyinin sikismasina neden olur Ameliyat edilmezse beyin olumu husule gelir ve hasta olur Bu kanamalara epidural hematom adi verilir Siddetli travmalarda beynin uzerindeki damarlarda zedelenebilir Bu damarlardan sizan kan duramater Beyin zari altinda birikerek yine beyinin sikismasina neden olur Bu kanamalara adi verilir Ayrica beynin uzerini orten cok ince bir zar olan araknoid zarin altina dogru da kanama olabilir Bu tur kanamalara da subaraknoid kanama adi verildir Kafa travmalarindan sonra ozellikle hastalar 24 saat musahede altinda tutulurlar Bunun sebebi beyin icinde baslayan bir kanama ilk baslarda belirti vermeyebilir Ancak ilerleyen saatlerde kanamanin artmasi ve beyine baski yapmasi sonucunda hasta komaya girebilir Bu nedenle kafa darbelerinden sonra 24 saat hastanede gozlem altinda tutulurlar Hasta kazadan sonra ilerleyen saatlerde kusmaya baslarsa ve dalginlasirsa vakit gecirmeden hastaneye yetistirilir EtkileriInsan beyninde dil islevleri icin ozel alanlar mevcuttur Bu alanlar sag elini kullanan kisilerin hemen tamaminda sol beyin yarisinda sol elini kullananlarda ise en az 75 oraninda yine soldadir Konusma merkezi sol beynin on lobunda anlama merkezi yan lobunda bulunur Yazma ve okumayla ilgili merkez ise yan ust lobdadir Genelde beyin kanamasinda beynin sol tarafinda meydana gelen bir hasar sonucu kisi konusma konusulani anlama okuma veya yazma gibi lisan kabiliyetlerini kaybeder Ilk yardimda beyin kanamasi teshisiKisinin beyin kanamasini ihtimalini teshisi ederken Gulumsemesi tebessum etmesi istenir Eger yapamazsa felc olmus olabilir Bir cumle kurmasi istenir Ornek Bugun cok guzel bir gun gibi Her iki kolunu birden kaldirmasi gerekir Dilini disari cikartmasi istenir Eger dil yamulmus ise felc gecirdigine isarettir Dis baglantilarBeyin cerrahisi25 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hasta rehberi26 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde McCaffrey P 2001 California State University Chico Orlando Regional Healthcare Education and Development 2004 Shepherd S 2004 Kafa travmasi 26 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Emedicine com Vinas FC and Pilitsis J 2004 Penetre kafa travmasi 13 Eylul 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Emedicine com SiniflandirmaDICD 10 I 1 I 2 ICD 9 CM 430 432 850 854MeSH D020300DiseasesDB 6870Dis kaynaklareMedicine neuro 177