Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Galatlar, MÖ 280-274 yıllarında Balkanlar ve Batı Anadolu'da yaşadıktan sonra Orta Anadolu'da Ankara ve Çorum, Yozgat yöresine yerleşen Orta Avrupa kökenli Kelt kavmine mensup Galyalılara, Yunanların ve Romalıların verdiği ad. Galatların yerleştiği bölgeye Antik Çağ'da Galatya adı verildi. Aşiret yapısına dayanan Galat krallıkları Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altına girdikleri MÖ 1. yüzyıla kadar bu bölgede varlıklarını sürdürdüler. Orta Anadolu'da Galat dilinin MS 7. yüzyıla dek konuşulduğuna dair belirtiler vardır.
Tarih
Göç ve Asya'ya Geçiş
Romalıların Keltlerle yaptığı savaşlardan sonra Keltleri dağıtmasıyla birlikte, Galatları oluşturan Kelt kavimleri Romalıların baskısıyla Güney ve Doğu Avrupa'ya sürüldüler. Brennios (Brenn) adlı önderin komutasında doğuya yürüyen Galat gücünün, kadınlı erkekli 20.000 kişiden oluştuğu ve kadınların da erkeklerle birlikte savaşa katıldığı antik yazarlarca belirtilir. MÖ 280'de Pannonia'yı (bugünkü Macaristan), 279'da Yunanistan'daki Delphi kentini yağmaladılar. Aynı yıl İstanbul'un (Byzantion) karşısındaki tepeye karargâh kurarak kenti tehdit ettiler. Uzun pazarlıklar sonucu Byzantion'lular Galatların kenti surlarla çevirmemesi şartıyla Adapazarı civarına yerleşmesini kabul ederek İstanbul Boğazından geçmelerine yardım etmeyi kabul etti. Bir kışı İstanbul'da geçiren Galatlardan bir kısmı İstanbul'da kalarak asimile oldu. Bugün Galata olarak bilinen bölgenin isminin Galatlar'dan geldiği söylenir.
Roma İmparatorluğu Öncesi
MÖ 277-274 yıllarında Ege bölgesi yağmalandı; Erythrai (Çeşme yakınında Ildırı) ve Milet kısa sürelerle Galatların eline geçti. MÖ 274'te Bergama kralı Eumenes ve Selevkos kralı I. Antiohos komutasındaki ordu Galatları ağır bir yenilgiye uğratarak Orta Anadolu'ya sürdü.
Galatlar Delphi zaferinden sonra Tektosagi, Tolistobogii ve Trogmi adlı üç boy şeklinde örgütlendi. Orta Anadolu'da Sivrihisar (Pessinus), Ankara (Ankyra) ve Yozgat Büyüknefes (Tavium) bu üç boyun merkezi oldu. Bugünkü Ankara isminin türetildiği Ankyra kelimesinin "durduran" anlamında Galatlar tarafından verildiği söylenir. (İngilizcedeki "anchor" (deniz çapası) kelimesinin Ankyra kelimesinden türediği söylenir) Bölgede yapılan yüzey araştırmalarında Polatlı'da Basrikale ve Hisarlıkaya, Sakarya Irmağı'na hakim Çanakçı ve Çağlayık, Beypazarı'nda Tabanoğlu ve Dikmenkale, Ayaş'ta Canıllı, Keçiören'in Bağlum köyünde Hisartepe ve daha başka kale kalıntıları belirlendi. Kalelerin bazıları çevredeki kaya kitlelerine bağlanarak yapılmıştı.
Ankara'nın 100 km güneyinde ve Tuz gölü çevresinde bulunan Kulu ilçesi önemli bir Galat yerleşimi idi. Bugünkü Kulu ilçesi eski Galat kenti olan Drya harabeleri üzerinde kurulmuştur. (Bakınız: Devrim Sönmez, Eski Çağlardan Günümüze Kulu, Konya, 2004.)
Roma dönemi
Galatya'nın MÖ 1. yüzyılın sonlarında Roma egemenliğine girmesinden sonra Anadolu'nun bu Avrupalı konukları kendi kültürel kimliklerini koruyamayarak asimile oldular. Yaşadıkları bölge ise Galatya adı ile bir Roma eyaleti oldu.
MS 1. yüzyılda Aziz Paulus'un çalışmaları sonucunda Hristiyanlığı kabul eden ilk Anadolu halkının Galatlar olduğu belirtilir. Paulus'un Galatyalılara Mektup'u, İncil'i (Yeni Ahit) oluşturan kitaplardan biri olarak kabul edilmiştir. Doğu Roma İmparatorluğu'nun Türklere yenildiği 1071 Malazgirt savaşının ardından, Doğu Roma (Bizans) ordusunun generallerinden Frank kökenli Roussel de Bailleul bölgede hâlâ etkin olan Galat kültürüne dayanarak bir isyan başlatılma imkânını görmüş ve Malazgirt Savaşı'nın kaybedilmesiyle zayıflamış Doğu Roma-Bizans devletine karşı ayaklanarak orta Anadolu'da bir devlet kurmuştur. Bizans bu devleti yıkmak için askerî birlikler gönderse de bunlar başarısız olmuştur. Bunun üzerine Türklere yardım için başvuran Doğu Roma-Bizans'ın çağrısıyla, Selçuklu Devleti de ilerisi için bu Frank-Kelt karışımlı devletin Türklere de problem çıkarabileceğini hesaplayarak Bizans'a bu konuda yardım etmiştir. Nihayetinde Roussel de Bailleul yakalandı ve idam edildi. Kurduğu devlet de ortadan kalktı. Buradaki ilginç yan Anadolu'ya gelişlerinden 1000 yıldan fazla bir zaman sonra bile bu kelt kökenli Galat halkının hala kültürel farklılığını koruyup, siyasal ve askeri etkinliğini ortaya koyabilmiş olmasıdır.
Keltler
Hint-Avrupa kavimlerinden olan Keltler MÖ 1000 dolaylarında Orta ve Batı Avrupa'nın büyük bir bölümünde egemenlik kurdular. MÖ 600 sıralarında Fransa, Britanya, Kuzey İtalya, Belçika, Güney Almanya, Bohemya (Çek Cumhuriyeti) ve İspanya'nın bir bölümü Kelt egemenliğinde bulunuyordu. Keltlere Helenler Keltai ya da Keltoi, Romalılar ise Galli (tekil hali Gallus) derlerdi.
MÖ 1. binyıl sonlarında güneyden Roma'nın, kuzeyden Germen kavimlerinin yayılmasıyla Avrupa'da Kelt egemenliği sona erdi. Britanya'da ise MS 5. yüzyıla dek süren Kelt hakimiyeti, Anglo-Sakson kavimlerinin istilası sonunda adanın kuzey ve batı kıyılarıyla sınırlandı.
Halen İrlanda ve İskoçya halkının bir kısmı ile Galliler (Welsh) ve Breton'lar Keltçeden türeyen diller konuşmaktadır.
Kaynakça
- ^ Pliny the Elder eseri içinde Galatların Anadolu'ya girdiği belirtiliyor 6 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Latince) 27 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
Dış bağlantılar
- Asteriks, Loreena McKennitt, Enya ve Yozgat 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Galatlar MO 280 274 yillarinda Balkanlar ve Bati Anadolu da yasadiktan sonra Orta Anadolu da Ankara ve Corum Yozgat yoresine yerlesen Orta Avrupa kokenli Kelt kavmine mensup Galyalilara Yunanlarin ve Romalilarin verdigi ad Galatlarin yerlestigi bolgeye Antik Cag da Galatya adi verildi Asiret yapisina dayanan Galat kralliklari Roma Imparatorlugu nun egemenligi altina girdikleri MO 1 yuzyila kadar bu bolgede varliklarini surdurduler Orta Anadolu da Galat dilinin MS 7 yuzyila dek konusulduguna dair belirtiler vardir Unlu Olen Galyali heykeliTarihGoc ve Asya ya Gecis Galatlar Keltlerin en dogudaki koludur Romalilarin Keltlerle yaptigi savaslardan sonra Keltleri dagitmasiyla birlikte Galatlari olusturan Kelt kavimleri Romalilarin baskisiyla Guney ve Dogu Avrupa ya surulduler Brennios Brenn adli onderin komutasinda doguya yuruyen Galat gucunun kadinli erkekli 20 000 kisiden olustugu ve kadinlarin da erkeklerle birlikte savasa katildigi antik yazarlarca belirtilir MO 280 de Pannonia yi bugunku Macaristan 279 da Yunanistan daki Delphi kentini yagmaladilar Ayni yil Istanbul un Byzantion karsisindaki tepeye karargah kurarak kenti tehdit ettiler Uzun pazarliklar sonucu Byzantion lular Galatlarin kenti surlarla cevirmemesi sartiyla Adapazari civarina yerlesmesini kabul ederek Istanbul Bogazindan gecmelerine yardim etmeyi kabul etti Bir kisi Istanbul da geciren Galatlardan bir kismi Istanbul da kalarak asimile oldu Bugun Galata olarak bilinen bolgenin isminin Galatlar dan geldigi soylenir Roma Imparatorlugu Oncesi MO 277 274 yillarinda Ege bolgesi yagmalandi Erythrai Cesme yakininda Ildiri ve Milet kisa surelerle Galatlarin eline gecti MO 274 te Bergama krali Eumenes ve Selevkos krali I Antiohos komutasindaki ordu Galatlari agir bir yenilgiye ugratarak Orta Anadolu ya surdu Galatlar Delphi zaferinden sonra Tektosagi Tolistobogii ve Trogmi adli uc boy seklinde orgutlendi Orta Anadolu da Sivrihisar Pessinus Ankara Ankyra ve Yozgat Buyuknefes Tavium bu uc boyun merkezi oldu Bugunku Ankara isminin turetildigi Ankyra kelimesinin durduran anlaminda Galatlar tarafindan verildigi soylenir Ingilizcedeki anchor deniz capasi kelimesinin Ankyra kelimesinden turedigi soylenir Bolgede yapilan yuzey arastirmalarinda Polatli da Basrikale ve Hisarlikaya Sakarya Irmagi na hakim Canakci ve Caglayik Beypazari nda Tabanoglu ve Dikmenkale Ayas ta Canilli Kecioren in Baglum koyunde Hisartepe ve daha baska kale kalintilari belirlendi Kalelerin bazilari cevredeki kaya kitlelerine baglanarak yapilmisti Ankara nin 100 km guneyinde ve Tuz golu cevresinde bulunan Kulu ilcesi onemli bir Galat yerlesimi idi Bugunku Kulu ilcesi eski Galat kenti olan Drya harabeleri uzerinde kurulmustur Bakiniz Devrim Sonmez Eski Caglardan Gunumuze Kulu Konya 2004 Roma donemi Galatya nin MO 1 yuzyilin sonlarinda Roma egemenligine girmesinden sonra Anadolu nun bu Avrupali konuklari kendi kulturel kimliklerini koruyamayarak asimile oldular Yasadiklari bolge ise Galatya adi ile bir Roma eyaleti oldu MS 1 yuzyilda Aziz Paulus un calismalari sonucunda Hristiyanligi kabul eden ilk Anadolu halkinin Galatlar oldugu belirtilir Paulus un Galatyalilara Mektup u Incil i Yeni Ahit olusturan kitaplardan biri olarak kabul edilmistir Dogu Roma Imparatorlugu nun Turklere yenildigi 1071 Malazgirt savasinin ardindan Dogu Roma Bizans ordusunun generallerinden Frank kokenli Roussel de Bailleul bolgede hala etkin olan Galat kulturune dayanarak bir isyan baslatilma imkanini gormus ve Malazgirt Savasi nin kaybedilmesiyle zayiflamis Dogu Roma Bizans devletine karsi ayaklanarak orta Anadolu da bir devlet kurmustur Bizans bu devleti yikmak icin askeri birlikler gonderse de bunlar basarisiz olmustur Bunun uzerine Turklere yardim icin basvuran Dogu Roma Bizans in cagrisiyla Selcuklu Devleti de ilerisi icin bu Frank Kelt karisimli devletin Turklere de problem cikarabilecegini hesaplayarak Bizans a bu konuda yardim etmistir Nihayetinde Roussel de Bailleul yakalandi ve idam edildi Kurdugu devlet de ortadan kalkti Buradaki ilginc yan Anadolu ya gelislerinden 1000 yildan fazla bir zaman sonra bile bu kelt kokenli Galat halkinin hala kulturel farkliligini koruyup siyasal ve askeri etkinligini ortaya koyabilmis olmasidir KeltlerHint Avrupa kavimlerinden olan Keltler MO 1000 dolaylarinda Orta ve Bati Avrupa nin buyuk bir bolumunde egemenlik kurdular MO 600 siralarinda Fransa Britanya Kuzey Italya Belcika Guney Almanya Bohemya Cek Cumhuriyeti ve Ispanya nin bir bolumu Kelt egemenliginde bulunuyordu Keltlere Helenler Keltai ya da Keltoi Romalilar ise Galli tekil hali Gallus derlerdi MO 1 binyil sonlarinda guneyden Roma nin kuzeyden Germen kavimlerinin yayilmasiyla Avrupa da Kelt egemenligi sona erdi Britanya da ise MS 5 yuzyila dek suren Kelt hakimiyeti Anglo Sakson kavimlerinin istilasi sonunda adanin kuzey ve bati kiyilariyla sinirlandi Halen Irlanda ve Iskocya halkinin bir kismi ile Galliler Welsh ve Breton lar Keltceden tureyen diller konusmaktadir Kaynakca Pliny the Elder eseri icinde Galatlarin Anadolu ya girdigi belirtiliyor 6 Subat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde Latince 27 Mayis 2020 tarihinde erisilmistirDis baglantilarAsteriks Loreena McKennitt Enya ve Yozgat 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde