Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Savaş Komünizmi (Rusça: Военный коммунизм), Batılı tarihçiler tarafından Sovyetler Birliği'nde 1918-1921 yılları arasında uygulanan ekonomik ve siyasal sistem için kullanılır. Sovyet tarihçilerine göre bu sistem I. Dünya Savaşı ve sonrasında yaşanan Rus İç Savaşı sırasında çöken ekonomik mekanizmaların yerine konan politikalardır.
Bolşeviklerin bu politikayı uygulamadaki amacı şehirleri ve Kızılorduyu silahsız ve gıdasız bırakmamaktı. Savaş komünizmi dönemi Yüksek Ekonomik Konsey (Vesenka) tarafından 18 Haziran 1918'de alınan kararla başladı ve Yeni Ekonomik Politika'nın (NEP) ilan edildiği 21 Mart 1921 tarihine kadar yürürlükte kaldı.
İlkeler ve gerekçeler
Savaş Komünizmi aşağıdaki politikaları içerir:
- Tüm sanayi kuruluşları devletleştirilmiştir ve merkezi yönetim yürürlüğe geçmiştir;
- Dış ticarette devlet tekeli kurulmuştur;
- İş disiplini artırılmış, grevler yasaklanmıştır;
- İşçi olmayanlara gösterilen işlerde çalışma zorunluluğu getirilmiştir;
- Halkın aç kalmaması için köylünün elindeki tarımsal fazla ürüne el konulması kararlaştırılmıştır;
- Gıda ve diğer birçok ihtiyaç maddesinde karne uygulanmasına başlanmıştır ve dağıtım merkezileştirilmiştir;
- Özel işletmeler yasadışı ilan edilmiştir;
- Demiryollarının sıkı denetimi kararlaştırılmıştır.
Bu kararlar Ekim Devrimi'nden sonra başlayan iç savaş ortamında alındığı için uygulanmada bazı zorluklar yaşandı: Rusya’nın geniş bölgeleri Bolşeviklerin iktidarını kabul etmeyen Beyaz Ordu'nun ve ABD, Finlandiya, Japonya, Almanya gibi işgalci ülkelerin denetimindeydi; dahası, iletişim sıkıntıları yüzünden Bolşeviklere bağlı yerel yönetimler bile Moskova’da alınan merkezi kararlardan haberdar olamıyorlardı.
Politikanın getirdikleri ve götürdükleri
Bu politikanın getirdikleri ve götürdüklerini, aslında ilk olarak uygulanma amacının ne olduğunu kesinleştirerek irdelemek gerekir. Önde gelen Bolşeviklere göre bu politikanın tek bir amacı vardı, o da iç savaşı kazanmak. Örneğin Bolşevik lider Lenin, köylülerin ürünlerine yapılan zorla el koymanın sadece savaş zamanı koşulların dayatmasıyla yapılan bir uygulama olduğunu belirtmiştir. Ünlü anti-sovyet yazar Richard Pipes ise bunun tersini söyleyecek, Bolşeviklerin komünizmin eşitlikçi esaslarını bir an önce ve sonuçlarını düşünmeden hayata geçirmeye çalıştıklarını iddia edecektir. Savaş komünizmi uygulamaları zaten savaş yüzünden zorluklar içindeki halkı daha da zor durumda bırakmıştır. Köylüler Bolşevik hükûmet tarafından ellerinden alınan ürünlerden sonra yeni ürün ekmeyi reddedecek, şehirlerde aç kalan işçiler köylere göç etmeye başlayacak (1918-1920 yılları arasında Sankt-Peterburg şehri nüfusunun %75’ini, Moskova ise %50’sini kaybedecektir) ve bu yüzden şehirde imal edilmiş ürün ile gıda malzemelerinin dolaşımı tehlikeye girecektir, olağanüstü cezalara rağmen karaborsa ortaya çıkacaktır. Rublenin değeri çok düştüğü için satış yerine mal takası hakim olacak ve 1921 yılı sanayi üretim seviyesi 1913 yılının %20’si düzeyine düşecektir. Maaşların %90’ı ayni olarak ödenmeye başlanacaktır. 7 yıllık savaşın getirdiği yıkım ve kuraklık da bu etkenlere eklendiğinde, 3-10 milyon insan bu dönemde hayatını kaybedecektir.
Sonuç
Politikanın uygulandığı dönemin sonlarında ülke, işçi grevleri ve Tambov köylü ayaklanması gibi köylü ayaklanmalarıyla altüst olmuştur. Ancak dönemin kırılma noktası Kronstadt Ayaklanmasıdır. Mart 1921’de Ekim Devriminin öncü gücü denizcilerin üssü olan Kronstadt’da askerler ayaklanacaklardır. Bolşeviklerin önde gelen destekçisi bu askerlerin ayaklanması özellikle Lenin’i çok etkileyecek ve isyanların bastırılmasından sonra NEP politikalarına geçilecektir. Uygulanan politika dönemsel olmasına rağmen özellikle sanayi kuruluşlarının devletleştirilmesi ve dış ticaret tekeli gibi uygulamalar sosyalizmin temel özellikleri durumuna gelmiş ve bu dönemden sonra da sürdürülmüştür.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Savas Komunizmi Rusca Voennyj kommunizm Batili tarihciler tarafindan Sovyetler Birligi nde 1918 1921 yillari arasinda uygulanan ekonomik ve siyasal sistem icin kullanilir Sovyet tarihcilerine gore bu sistem I Dunya Savasi ve sonrasinda yasanan Rus Ic Savasi sirasinda coken ekonomik mekanizmalarin yerine konan politikalardir Bolseviklerin bu politikayi uygulamadaki amaci sehirleri ve Kizilorduyu silahsiz ve gidasiz birakmamakti Savas komunizmi donemi Yuksek Ekonomik Konsey Vesenka tarafindan 18 Haziran 1918 de alinan kararla basladi ve Yeni Ekonomik Politika nin NEP ilan edildigi 21 Mart 1921 tarihine kadar yururlukte kaldi Ilkeler ve gerekcelerSavas Komunizmi asagidaki politikalari icerir Tum sanayi kuruluslari devletlestirilmistir ve merkezi yonetim yururluge gecmistir Dis ticarette devlet tekeli kurulmustur Is disiplini artirilmis grevler yasaklanmistir Isci olmayanlara gosterilen islerde calisma zorunlulugu getirilmistir Halkin ac kalmamasi icin koylunun elindeki tarimsal fazla urune el konulmasi kararlastirilmistir Gida ve diger bircok ihtiyac maddesinde karne uygulanmasina baslanmistir ve dagitim merkezilestirilmistir Ozel isletmeler yasadisi ilan edilmistir Demiryollarinin siki denetimi kararlastirilmistir Bu kararlar Ekim Devrimi nden sonra baslayan ic savas ortaminda alindigi icin uygulanmada bazi zorluklar yasandi Rusya nin genis bolgeleri Bolseviklerin iktidarini kabul etmeyen Beyaz Ordu nun ve ABD Finlandiya Japonya Almanya gibi isgalci ulkelerin denetimindeydi dahasi iletisim sikintilari yuzunden Bolseviklere bagli yerel yonetimler bile Moskova da alinan merkezi kararlardan haberdar olamiyorlardi Politikanin getirdikleri ve goturdukleriBu politikanin getirdikleri ve goturduklerini aslinda ilk olarak uygulanma amacinin ne oldugunu kesinlestirerek irdelemek gerekir Onde gelen Bolseviklere gore bu politikanin tek bir amaci vardi o da ic savasi kazanmak Ornegin Bolsevik lider Lenin koylulerin urunlerine yapilan zorla el koymanin sadece savas zamani kosullarin dayatmasiyla yapilan bir uygulama oldugunu belirtmistir Unlu anti sovyet yazar Richard Pipes ise bunun tersini soyleyecek Bolseviklerin komunizmin esitlikci esaslarini bir an once ve sonuclarini dusunmeden hayata gecirmeye calistiklarini iddia edecektir Savas komunizmi uygulamalari zaten savas yuzunden zorluklar icindeki halki daha da zor durumda birakmistir Koyluler Bolsevik hukumet tarafindan ellerinden alinan urunlerden sonra yeni urun ekmeyi reddedecek sehirlerde ac kalan isciler koylere goc etmeye baslayacak 1918 1920 yillari arasinda Sankt Peterburg sehri nufusunun 75 ini Moskova ise 50 sini kaybedecektir ve bu yuzden sehirde imal edilmis urun ile gida malzemelerinin dolasimi tehlikeye girecektir olaganustu cezalara ragmen karaborsa ortaya cikacaktir Rublenin degeri cok dustugu icin satis yerine mal takasi hakim olacak ve 1921 yili sanayi uretim seviyesi 1913 yilinin 20 si duzeyine dusecektir Maaslarin 90 i ayni olarak odenmeye baslanacaktir 7 yillik savasin getirdigi yikim ve kuraklik da bu etkenlere eklendiginde 3 10 milyon insan bu donemde hayatini kaybedecektir SonucPolitikanin uygulandigi donemin sonlarinda ulke isci grevleri ve Tambov koylu ayaklanmasi gibi koylu ayaklanmalariyla altust olmustur Ancak donemin kirilma noktasi Kronstadt Ayaklanmasidir Mart 1921 de Ekim Devriminin oncu gucu denizcilerin ussu olan Kronstadt da askerler ayaklanacaklardir Bolseviklerin onde gelen destekcisi bu askerlerin ayaklanmasi ozellikle Lenin i cok etkileyecek ve isyanlarin bastirilmasindan sonra NEP politikalarina gecilecektir Uygulanan politika donemsel olmasina ragmen ozellikle sanayi kuruluslarinin devletlestirilmesi ve dis ticaret tekeli gibi uygulamalar sosyalizmin temel ozellikleri durumuna gelmis ve bu donemden sonra da surdurulmustur Ayrica bakinizSovyetler Birligi Rus Ic Savasi Kizil Ordu Beyaz Ordu NEP Lenin Stalin i Anlamak