Demokrasi ve Özgürlükler Adası ya da önceki adıyla Yassıada veya Plati (Yunanca: Πλάτη Pláti), Marmara Denizi'nde İstanbul'a yakın küçük bir adadır. Biri sivri, diğeri yassı görünümlü olan, birbirine yakın iki metruk adadan yassı olanıdır. Eni 185, boyu 740 metre, yüzölçümü 18.3 hektar olan adanın arazisi düzdür, ancak sahilleri genellikle denize dik olarak iner. Sivriada'ya 0,9 deniz mili (1,66 km), Burgazada'ya 2,67 deniz mili (4,94 km) ve Kadıköy kıyısındaki Fenerbahçe Adası'na 6,27 deniz mili (11,6 km) uzaklıktadır. 27 Mayıs Darbesi döneminde burada gerçekleştirilen ve Demokrat Partililerin (DP) yargılandığı Yassıada Yargılamaları ile de tanınır. Darbenin izlerini silmek için adanın adı; 2013 yılında Kadir Topbaş'ın ikinci döneminde İBB Meclisi kararıyla Demokrasi ve Özgürlükler Adası olmuştur.
Demokrasi ve Özgürlükler Adası (Yassıada) | |
---|---|
Coğrafya | |
Demokrasi ve Özgürlükler Adası (Yassıada) | |
Koordinatlar | 40°51′54″K 28°59′37″D / 40.86500°K 28.99361°D |
Takımadası | Prens Adaları |
Denizi | Marmara Denizi |
Yüzölçümü | 0,052 km2 |
Siyasi | |
Adadaki ülke(ler) | |
Bölge | Marmara Bölgesi |
İl | İstanbul |
İlçe | Adalar |
Tarihçe
Doğu Roma İmparatorluğu dönemi
Doğu Roma İmparatorluğu döneminde 4. yüzyıl'dan itibaren bir sürgün yeri olarak kullanılan Yassıada'ya, Bizans İmparatoru Theofilos (hükümdarlığı 829-842) Platea Manastırı diye bir manastır inşa ettirmiştir. 860'ta bu adada sürgün olarak kalan patrik İgnatios adanın tam ortasına bir kilise inşa ettirmiştir. Daha sonraları bu kilisenin altındaki dehlizler zindan olarak kullanıldı. 12. yüzyıl'da Latinlerin ve 15. yüzyıl'da Rusların istilasına uğradı.
Osmanlı İmparatorluğu dönemi
İstanbul'un Fethi'nden sonra uzun süre adayla ilgilenen olmamıştır. 1859'da adayı satın alan Birleşik Krallık'ın İstanbul sefiri Sir Henry Bulwer, sahilde burçları olan kaleye benzer bir bina ile adanın ortasına enteresan bir mimari üslupta, şato büyüklüğünde bir köşk inşa ettirdi.
Bulwer 1837 yılında Birleşik Krallık'ın İstanbul Büyükelçiliği kâtipliğinde bulunurken önemli bir ticaret anlaşması imzalamıştır. St. Petersburg, Madrid, Washington D.C. ve Floransa'dan sonra tekrar Mayıs 1858'de İstanbul'a gönderilmiş ve 1865 yılı Ağustos ayına kadar Büyükelçi olarak kaldığı sırada, dört tarafı kayalık, ıssız yeri beğenerek Sultan Abdülmecit'in de onayını alarak Yassıada'yı satın almıştır.
Lüks eşyalar taşınarak burada küçük bir şato şeklinde, biri batı tarafında, biri ortada olmak üzere iki bina, limonluk inşa ettirir ve asma kütükleri diktirip bahçe kurdurur. Bahçıvanlardan üretimi sorarken, bir taraftan da misafirlerini karşılar. Bahar ve yaz ayları bitince, İngiliz elçisinde birden sıkıntı görülür. Bunun üzerine Londra'da Times gazetesine ilan vererek adayı satışa çıkarılır. Osmanlı Hükûmeti için bu hiç de uygun bir davranış değildi. Kendisine epeyce dil döküldükten sonra bu kararından vazgeçirilir.
Burada dikkate değer bir rivayet de şudur: inşaat yapılırken lahit içinde çok değerli mücevherler çıkar, bunun üzerine Osmanlı hükûmeti Bulwer'den adayı bir Türk'e satmasını ister. Bu kez arazi, bahçe, bağ ve binalar Mısır Hidiv'i İsmail Paşa'nın ilgisini çeker ve satın alır. Fakat o da, kısa bir süre sonra, bu şehirden uzak olan Yassıada'dan sıkılır. Tekrar birkaç bekçi ve martılardan oluşan ıssız günler başlar.
Türkiye Cumhuriyeti dönemi
Yassıada 1947'de Deniz Kuvvetleri tarafından satın alınmış, 1949'da inşaata başlanmış ve 1952'de eğitim hizmetlerine açılmıştır. Komutanlık kuzey iskele yanındaki, bugün de duran Bulwer'in şato tipi yuvarlak köşkünü muhafaza ederek, subay ve erler için yüksek katlı lojmanlar, spor sahası, tesisler, buz deposu, yemekhane, silahhane gibi birçok yeni bina yaptırdı. 27 Mayıs Darbesi'nden (1960) sonra burada kurulan mahkemelerde Demokrat Partililer yargılanmıştır. Mahkeme sonunda idam cezasına mahkûm edilen 15 sanıktan Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu'nun cezaları İmralı Adası'nda infaz edildi. Davaya bakan hakim ve savcılar kaldıkları Heybeliada Panorama otelinden buraya gemi ile gelip gitmişlerdir. Yassıada Yargılamaları bittikten sonra, ada yeniden Deniz Kuvvetlerine teslim edilmiş ve buradaki eğitim faaliyetleri 1978'e kadar sürmüştür.
Deniz kuvvetleri de burayı boşalttıktan sonra adanın ıssız günleri tekrar başlamıştır. 1993'te İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi için uygun bir çalışma yeri olarak görüldüğünden, enstitü buraya taşındı. Günde iki kez şehir hatları vapurları, hoca ve öğrencileri getirip götürmesine rağmen, uzaklık, gerekli ihtiyaçların karşılanmasını zorlaştırdığı için Fakülte 1995'te adayı terk etmiştir.
2013 yılında adanın ismi Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak değiştirildi. 2015 ile 2018 yılları arasında gerçekleştirilen çalışmalarla adada 176 kişilik bir otel ve 600 kişilik Adnan Menderes Kongre Merkezi inşa edildi. Aynı çalışmalar sırasında Yassıada Yargılamaları'nın yapıldığı spor salonu restore edilerek 27 Mayıs Müzesi‘ne dönüştürüldü. Dört yıl süren inşaat çalışmaları, adadaki tarihî eserler ve yeşil dokuya zarar verildiği gerekçesiyle eleştirilere neden oldu.
Marmara Denizinin tek balık çiftliği burada bulunmaktadır. Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss), 1–4 kg'lık Çelikbaş Alabalığı yetiştirilmektedir.
İstanbul'a yakın ve deniz trafiğinden uzak olduğu için hafta sonlarında şehirdeki için eğitim alanı olarak kullanılmaktadır.
Popüler kültüre etkileri
Demokrat Parti İstanbul milletvekili olduğu için 27 Mayıs Darbesi sonrası Yassıada'da tutuklu olan Faruk Nafiz Çamlıbel'in dizileri.
“ | YASSIADA Bilmiyor gülmeyi sakinlerin binde biri; | „ |
— Faruk Nafiz Çamlıbel |
Galeri
- Yassıada genel
- Terkedilmiş binalar
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ Gülersöyler, Sibel (17 Ağustos 2021). "Yassıada'da inşa edilen lüks otel açıldı". Sözcü. 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022.
- ^ "Betonada'ya dönüştürülen Yassıada 27 Mayıs'ın yıl dönümünde açılıyor". Yeşil Gazete. 27 Mayıs 2020. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022.
- ^ "Oğuz Haksever haklı... İşte Yassıada'nın canına böyle okundu". Odatv. 27 Mayıs 2019. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Demokrasi ve Özgürlükler Adası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Uzaydan Yassıada10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Demokrasi ve Ozgurlukler Adasi ya da onceki adiyla Yassiada veya Plati Yunanca Plath Plati Marmara Denizi nde Istanbul a yakin kucuk bir adadir Biri sivri digeri yassi gorunumlu olan birbirine yakin iki metruk adadan yassi olanidir Eni 185 boyu 740 metre yuzolcumu 18 3 hektar olan adanin arazisi duzdur ancak sahilleri genellikle denize dik olarak iner Sivriada ya 0 9 deniz mili 1 66 km Burgazada ya 2 67 deniz mili 4 94 km ve Kadikoy kiyisindaki Fenerbahce Adasi na 6 27 deniz mili 11 6 km uzakliktadir 27 Mayis Darbesi doneminde burada gerceklestirilen ve Demokrat Partililerin DP yargilandigi Yassiada Yargilamalari ile de taninir Darbenin izlerini silmek icin adanin adi 2013 yilinda Kadir Topbas in ikinci doneminde IBB Meclisi karariyla Demokrasi ve Ozgurlukler Adasi olmustur Demokrasi ve Ozgurlukler Adasi Yassiada CografyaDemokrasi ve Ozgurlukler Adasi nin Prens Adalari icerisindeki konumuDemokrasi ve Ozgurlukler Adasi nin Prens Adalari icerisindeki konumuDemokrasi ve Ozgurlukler Adasi Yassiada Demokrasi ve Ozgurlukler Adasi nin Istanbul daki konumuKoordinatlar40 51 54 K 28 59 37 D 40 86500 K 28 99361 D 40 86500 28 99361TakimadasiPrens AdalariDeniziMarmara DeniziYuzolcumu amp Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri Ifade hatasi Taninmayan noktalama karakteri 0 052 km2SiyasiAdadaki ulke ler TurkiyeBolgeMarmara BolgesiIlIstanbulIlceAdalarTarihceMadrid Skilicis ten bir minyatur Ioannis Orfanotrofos Konstantinos Dalassenos u Yassiada ya surgune gonderiyor Dogu Roma Imparatorlugu donemi Dogu Roma Imparatorlugu doneminde 4 yuzyil dan itibaren bir surgun yeri olarak kullanilan Yassiada ya Bizans Imparatoru Theofilos hukumdarligi 829 842 Platea Manastiri diye bir manastir insa ettirmistir 860 ta bu adada surgun olarak kalan patrik Ignatios adanin tam ortasina bir kilise insa ettirmistir Daha sonralari bu kilisenin altindaki dehlizler zindan olarak kullanildi 12 yuzyil da Latinlerin ve 15 yuzyil da Ruslarin istilasina ugradi Osmanli Imparatorlugu donemi Istanbul un Fethi nden sonra uzun sure adayla ilgilenen olmamistir 1859 da adayi satin alan Birlesik Krallik in Istanbul sefiri Sir Henry Bulwer sahilde burclari olan kaleye benzer bir bina ile adanin ortasina enteresan bir mimari uslupta sato buyuklugunde bir kosk insa ettirdi Bulwer 1837 yilinda Birlesik Krallik in Istanbul Buyukelciligi katipliginde bulunurken onemli bir ticaret anlasmasi imzalamistir St Petersburg Madrid Washington D C ve Floransa dan sonra tekrar Mayis 1858 de Istanbul a gonderilmis ve 1865 yili Agustos ayina kadar Buyukelci olarak kaldigi sirada dort tarafi kayalik issiz yeri begenerek Sultan Abdulmecit in de onayini alarak Yassiada yi satin almistir Luks esyalar tasinarak burada kucuk bir sato seklinde biri bati tarafinda biri ortada olmak uzere iki bina limonluk insa ettirir ve asma kutukleri diktirip bahce kurdurur Bahcivanlardan uretimi sorarken bir taraftan da misafirlerini karsilar Bahar ve yaz aylari bitince Ingiliz elcisinde birden sikinti gorulur Bunun uzerine Londra da Times gazetesine ilan vererek adayi satisa cikarilir Osmanli Hukumeti icin bu hic de uygun bir davranis degildi Kendisine epeyce dil dokuldukten sonra bu kararindan vazgecirilir Burada dikkate deger bir rivayet de sudur insaat yapilirken lahit icinde cok degerli mucevherler cikar bunun uzerine Osmanli hukumeti Bulwer den adayi bir Turk e satmasini ister Bu kez arazi bahce bag ve binalar Misir Hidiv i Ismail Pasa nin ilgisini ceker ve satin alir Fakat o da kisa bir sure sonra bu sehirden uzak olan Yassiada dan sikilir Tekrar birkac bekci ve martilardan olusan issiz gunler baslar Turkiye Cumhuriyeti donemi Yassiada 1947 de Deniz Kuvvetleri tarafindan satin alinmis 1949 da insaata baslanmis ve 1952 de egitim hizmetlerine acilmistir Komutanlik kuzey iskele yanindaki bugun de duran Bulwer in sato tipi yuvarlak koskunu muhafaza ederek subay ve erler icin yuksek katli lojmanlar spor sahasi tesisler buz deposu yemekhane silahhane gibi bircok yeni bina yaptirdi 27 Mayis Darbesi nden 1960 sonra burada kurulan mahkemelerde Demokrat Partililer yargilanmistir Mahkeme sonunda idam cezasina mahkum edilen 15 saniktan Adnan Menderes Hasan Polatkan ve Fatin Rustu Zorlu nun cezalari Imrali Adasi nda infaz edildi Davaya bakan hakim ve savcilar kaldiklari Heybeliada Panorama otelinden buraya gemi ile gelip gitmislerdir Yassiada Yargilamalari bittikten sonra ada yeniden Deniz Kuvvetlerine teslim edilmis ve buradaki egitim faaliyetleri 1978 e kadar surmustur Deniz kuvvetleri de burayi bosalttiktan sonra adanin issiz gunleri tekrar baslamistir 1993 te Istanbul Universitesi Su Urunleri Fakultesi icin uygun bir calisma yeri olarak goruldugunden enstitu buraya tasindi Gunde iki kez sehir hatlari vapurlari hoca ve ogrencileri getirip goturmesine ragmen uzaklik gerekli ihtiyaclarin karsilanmasini zorlastirdigi icin Fakulte 1995 te adayi terk etmistir 2013 yilinda adanin ismi Demokrasi ve Ozgurlukler Adasi olarak degistirildi 2015 ile 2018 yillari arasinda gerceklestirilen calismalarla adada 176 kisilik bir otel ve 600 kisilik Adnan Menderes Kongre Merkezi insa edildi Ayni calismalar sirasinda Yassiada Yargilamalari nin yapildigi spor salonu restore edilerek 27 Mayis Muzesi ne donusturuldu Dort yil suren insaat calismalari adadaki tarihi eserler ve yesil dokuya zarar verildigi gerekcesiyle elestirilere neden oldu Marmara Denizinin tek balik ciftligi burada bulunmaktadir Gokkusagi alabaligi Oncorhynchus mykiss 1 4 kg lik Celikbas Alabaligi yetistirilmektedir Istanbul a yakin ve deniz trafiginden uzak oldugu icin hafta sonlarinda sehirdeki icin egitim alani olarak kullanilmaktadir Populer kulture etkileriDemokrat Parti Istanbul milletvekili oldugu icin 27 Mayis Darbesi sonrasi Yassiada da tutuklu olan Faruk Nafiz Camlibel in dizileri YASSIADA Bilmiyor gulmeyi sakinlerin binde biri Bir vatan derdi birikmis bir avucluk karada Kusu hicran getirir dalgasi husran goturur Mavi bir golde elem katrasidir Yassiada Faruk Nafiz CamlibelGaleriYassiada genel Terkedilmis binalarAyrica bakinizTurkiye Rumlari Osmanli RumlariKaynakca Arsivlenmis kopya 10 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2013 Arsivlenmis kopya 15 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2008 Gulersoyler Sibel 17 Agustos 2021 Yassiada da insa edilen luks otel acildi Sozcu 17 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2022 Betonada ya donusturulen Yassiada 27 Mayis in yil donumunde aciliyor Yesil Gazete 27 Mayis 2020 25 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2022 Oguz Haksever hakli Iste Yassiada nin canina boyle okundu Odatv 27 Mayis 2019 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2022 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Demokrasi ve Ozgurlukler Adasi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Uzaydan Yassiada10 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde