Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nehrevan Kanalı (Farsça: کانال نرهوان) Dicle'nin doğu kıyıları ve Diyala Nehri'nin aşağı kesimi boyunca orta Irak'ta Sasani ve erken İslami dönemlerin önemli bir sulama sistemiydi. 6. yüzyılda inşa edildi, Abbasi Halifeliği döneminde, Abbasi başkenti Bağdat için ana su kaynağına hizmet ederken, suladığı bölgeler şehrin ana ekmek kaynağı olarak hizmet ettiğinde zirveye ulaştı. 10. yüzyılın ortalarından itibaren yıkımı ve aşamalı olarak terk edilmesi, Abbasi Halifeliğinin düşüşünü yansıtmaktadır.
Tarihi
Diyala Nehri boyunca ilk sulama çalışmaları Part döneminde yapılmıştır. Gerçekten de, Nehrevan Kanalı'nın alt kısmı, başlangıçta Diyala'nın aşağı rotası olabilir. Bununla birlikte, erken Orta Çağ zamanlarının büyük ölçekli kanal sistemi, burayı ayrı bir idari bölge (Bazidjan Hüsrev) olarak kuran Sasani hükümdarı I. Hüsrev'in (h. 531-579) hükümdarlığında inşa edilmiştir. Muhtemelen orada bir hazine ve darphane kurulmuştu.
İslam'ın ilk zamanlarında, kanalın ortasındaki Cisr al-Nahrawan kasabası, 17 Temmuz 658'de Ali ile komutasındaki Hâricîler arasında Nehrevan Muharebesi'nin yapıldığı yerdi. İlk halifeler döneminde ve özellikle yakındaki Bağdat'ı başkent yapan Abbasiler döneminde, kanal ağı onarıldı ve genişletildi, 9. ve 10. yüzyılın başlarında zirveye ulaştı. Abbâsîler döneminde bölge Yukarı, Orta ve Aşağı Nehrevan olmak üzere üç vergi bölgesine ayrılmıştı.
Kanal 937/8'de Bajkam'ın İbn Ra'ik'e karşı isyanı sırasında yarıldı; ikincisi, aradaki bölgeyi sular altında bırakarak Baykam'ın Vasıt'ten Bağdat'a ilerlemesini engellemeye çalıştı. Hareket, Bajkam'ı zorlukla engelledi, ancak o zamana kadar Abbasi başkentinin ana ekmek kaynağı olan bölgenin tarımını yok etmesine neden oldu. Hugh N. Kennedy'nin yazdığı gibi, "Nehrevan Kanalı'nın bozulması, zamanın yaygın bir fenomeninin en dramatik örneğiydi ve tıpkı Marib Barajı'nın bozulmasının İslam öncesi güney Arabistan'ın refahının sonu olması gibi, Abbasi iktidarının sonunun simgesiydi.". Aşağı ve orta Nehrevan, Müizzüddevle yönetimindeki Büveyhîler kanalı tamir edene kadar neredeyse 14 yıl boyunca tamamen terk edildi. Bununla birlikte, kanal ağı bundan sonra azalmaya devam etti. 1140 gibi geç bir tarihte, Selçuklu valisi Bihruz onu restore etmeye çalıştı ancak 13. yüzyıl bilgini Yakut el-Hamavi'ye göre, Selçuklular arasında bir kez daha iç çekişmeler, kanalın ihmal edilmesi anlamına geliyordu ve birlikleri tarafından yol olarak kullanılması daha da karmaşık hale geldi. ağın yıkımı. Yakut'un zamanında, kanal ağı büyük ölçüde dolmuştu ve yanlarındaki kırsal alan terk edilmişti.
Ana hatları
Orta Çağ'da, ana kanal, 13. yüzyıl coğrafyacısı Yâkût el-Hamavî tarafından Mucemü’l-Büldân eserinde ayrıntılı olarak açıklandığı üzere üç bölüme ayrılmıştı. Samarra yakınlarındaki Dur al-Arabaya'da Dicle'den su çeken ve Bakuba'da Diyala'ya taşıyan ilk besleme kanalına al-katul al-Kisrawi ("Hüsrev'in yolu") adı verilmiştir. Seyir sırasında, Yahudi, adını Halife Memûn'dan (h. 813-833) alan Memûnî isimli Dicle'den gelen üç küçük kanal ve Harun Reşid'in (h. 786-809) saltanatında inşa edilen Abül-Jund ("yay savaşçı") isimli üç büyük ile birleştirildi.
Abül-Jund kanalının girişinin yaklaşık 20 km güneyinde Salwa veya Bab Salwa (Basalwa) kasabası ve biraz daha ileride Bağdat'ın 50 km kuzey-kuzeydoğusunda, Yukarı Nahrawan bölgesinin başkenti Ba'quba kasabası yer alıyordu. Oradan, şimdi Tamarra olarak bilinen ana kanal, güneye, Bajisra (aslen Bayt al-Jisr, "köprü-ev") kasabalarına ve nihayet Nehrevan olarak bilinen Jisr al-Nahrawan'a döner. Bajisra'dan bir kanal, Nahr al-Khalis, ana kanalı Baradan'da Dicle'ye bağlar ve Bağdat'ın doğu banliyölerine su sağlar; bir diğeri, Nahr Bin, Cisr al-Nahrawan'ı Bağdat'ın güneyinde Kalwadha'ya bağlanır. Cisr al-Nahrawan'ın hemen güneyinde, Bağdat'ın yaklaşık 5 km güneyinde Dicle'yi birleştiren Diyala kanalı - aynı adaşı olan nehrin şimdiki rotası - başka bir kanal vardır. Bağdat'ı Orta Asya'ya bağlayan Horasan Yolu kanalı geçtiği için Cisr al-Nahrawan'ın kendisi zengin bir yerdi. Günümüze ulaşan kayıtlar, kanalın her iki tarafında da genişletildiğini, her birinin kendi camileri, pazarları ve gezginler ve hacılar için pansiyonları olduğunu kaydeder. 14. yüzyılda Horasan yolunun Ba'quba üzerinden kuzeye çevrilmesi nedeniyle terk edildi.
Jisr al-Nahrawan'ın altında büyük bir Sasani dönemi su bendi (Şadırvan), ardından Jisr Buran/Puran (Memûn'un karısının adı), Yarzatiya, başka bir su bendi 'Abarta ve kanal tarafından yukarı ve aşağı olarak bölünen Iskaf Bani Cüneyd şehri gelir. Iskaf'tan kanal, modern El-Kut yakınlarındaki Madharaya'da Dicle'ye yeniden katılmak için yoğun ekili bir arazinin ortasında 100 km daha devam eder.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e f g h & Morony 1993, ss. 912-913.
- ^ a b Kennedy 2004, s. 197.
- ^ Le Strange 1905, ss. 59-60.
- ^ Le Strange 1905, ss. 57-58.
- ^ Le Strange 1905, s. 58.
- ^ Le Strange 1905, s. 61.
- ^ Le Strange 1905, s. 59.
- ^ Le Strange 1905, s. 60.
- Genel
- Kennedy, Hugh (2004). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (İngilizce) (İkinci bas.). Harlow: Longman. ISBN .
- (1905). The Lands of the Eastern Caliphate: Mesopotamia, Persia, and Central Asia, from the Moslem Conquest to the Time of Timur (İngilizce). New York: Barnes & Noble, Inc. OCLC 1044046.
- Morony, Michael G. (1993). "al-Nahrawān". Bosworth, C. E.; ; ; (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume VII: Mif–Naz (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. ss. 912–913. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nehrevan Kanali Farsca کانال نرهوان Dicle nin dogu kiyilari ve Diyala Nehri nin asagi kesimi boyunca orta Irak ta Sasani ve erken Islami donemlerin onemli bir sulama sistemiydi 6 yuzyilda insa edildi Abbasi Halifeligi doneminde Abbasi baskenti Bagdat icin ana su kaynagina hizmet ederken suladigi bolgeler sehrin ana ekmek kaynagi olarak hizmet ettiginde zirveye ulasti 10 yuzyilin ortalarindan itibaren yikimi ve asamali olarak terk edilmesi Abbasi Halifeliginin dususunu yansitmaktadir Tarihi1909 da Gertrude Bell tarafindan fotograflanan Samarra yakinlarindaki Nehrevan Kanali nin kuru yatagi Diyala Nehri boyunca ilk sulama calismalari Part doneminde yapilmistir Gercekten de Nehrevan Kanali nin alt kismi baslangicta Diyala nin asagi rotasi olabilir Bununla birlikte erken Orta Cag zamanlarinin buyuk olcekli kanal sistemi burayi ayri bir idari bolge Bazidjan Husrev olarak kuran Sasani hukumdari I Husrev in h 531 579 hukumdarliginda insa edilmistir Muhtemelen orada bir hazine ve darphane kurulmustu Islam in ilk zamanlarinda kanalin ortasindaki Cisr al Nahrawan kasabasi 17 Temmuz 658 de Ali ile komutasindaki Hariciler arasinda Nehrevan Muharebesi nin yapildigi yerdi Ilk halifeler doneminde ve ozellikle yakindaki Bagdat i baskent yapan Abbasiler doneminde kanal agi onarildi ve genisletildi 9 ve 10 yuzyilin baslarinda zirveye ulasti Abbasiler doneminde bolge Yukari Orta ve Asagi Nehrevan olmak uzere uc vergi bolgesine ayrilmisti Kanal 937 8 de Bajkam in Ibn Ra ik e karsi isyani sirasinda yarildi ikincisi aradaki bolgeyi sular altinda birakarak Baykam in Vasit ten Bagdat a ilerlemesini engellemeye calisti Hareket Bajkam i zorlukla engelledi ancak o zamana kadar Abbasi baskentinin ana ekmek kaynagi olan bolgenin tarimini yok etmesine neden oldu Hugh N Kennedy nin yazdigi gibi Nehrevan Kanali nin bozulmasi zamanin yaygin bir fenomeninin en dramatik ornegiydi ve tipki Marib Baraji nin bozulmasinin Islam oncesi guney Arabistan in refahinin sonu olmasi gibi Abbasi iktidarinin sonunun simgesiydi Asagi ve orta Nehrevan Muizzuddevle yonetimindeki Buveyhiler kanali tamir edene kadar neredeyse 14 yil boyunca tamamen terk edildi Bununla birlikte kanal agi bundan sonra azalmaya devam etti 1140 gibi gec bir tarihte Selcuklu valisi Bihruz onu restore etmeye calisti ancak 13 yuzyil bilgini Yakut el Hamavi ye gore Selcuklular arasinda bir kez daha ic cekismeler kanalin ihmal edilmesi anlamina geliyordu ve birlikleri tarafindan yol olarak kullanilmasi daha da karmasik hale geldi agin yikimi Yakut un zamaninda kanal agi buyuk olcude dolmustu ve yanlarindaki kirsal alan terk edilmisti Ana hatlariNehrevan Kanali isaretlenmis olarak Abbasi donemi Irak Haritasi Orta Cag da ana kanal 13 yuzyil cografyacisi Yakut el Hamavi tarafindan Mucemu l Buldan eserinde ayrintili olarak aciklandigi uzere uc bolume ayrilmisti Samarra yakinlarindaki Dur al Arabaya da Dicle den su ceken ve Bakuba da Diyala ya tasiyan ilk besleme kanalina al katul al Kisrawi Husrev in yolu adi verilmistir Seyir sirasinda Yahudi adini Halife Memun dan h 813 833 alan Memuni isimli Dicle den gelen uc kucuk kanal ve Harun Resid in h 786 809 saltanatinda insa edilen Abul Jund yay savasci isimli uc buyuk ile birlestirildi Abul Jund kanalinin girisinin yaklasik 20 km guneyinde Salwa veya Bab Salwa Basalwa kasabasi ve biraz daha ileride Bagdat in 50 km kuzey kuzeydogusunda Yukari Nahrawan bolgesinin baskenti Ba quba kasabasi yer aliyordu Oradan simdi Tamarra olarak bilinen ana kanal guneye Bajisra aslen Bayt al Jisr kopru ev kasabalarina ve nihayet Nehrevan olarak bilinen Jisr al Nahrawan a doner Bajisra dan bir kanal Nahr al Khalis ana kanali Baradan da Dicle ye baglar ve Bagdat in dogu banliyolerine su saglar bir digeri Nahr Bin Cisr al Nahrawan i Bagdat in guneyinde Kalwadha ya baglanir Cisr al Nahrawan in hemen guneyinde Bagdat in yaklasik 5 km guneyinde Dicle yi birlestiren Diyala kanali ayni adasi olan nehrin simdiki rotasi baska bir kanal vardir Bagdat i Orta Asya ya baglayan Horasan Yolu kanali gectigi icin Cisr al Nahrawan in kendisi zengin bir yerdi Gunumuze ulasan kayitlar kanalin her iki tarafinda da genisletildigini her birinin kendi camileri pazarlari ve gezginler ve hacilar icin pansiyonlari oldugunu kaydeder 14 yuzyilda Horasan yolunun Ba quba uzerinden kuzeye cevrilmesi nedeniyle terk edildi Jisr al Nahrawan in altinda buyuk bir Sasani donemi su bendi Sadirvan ardindan Jisr Buran Puran Memun un karisinin adi Yarzatiya baska bir su bendi Abarta ve kanal tarafindan yukari ve asagi olarak bolunen Iskaf Bani Cuneyd sehri gelir Iskaf tan kanal modern El Kut yakinlarindaki Madharaya da Dicle ye yeniden katilmak icin yogun ekili bir arazinin ortasinda 100 km daha devam eder KaynakcaOzel a b c d e f g h amp Morony 1993 ss 912 913 a b Kennedy 2004 s 197 Le Strange 1905 ss 59 60 Le Strange 1905 ss 57 58 Le Strange 1905 s 58 Le Strange 1905 s 61 Le Strange 1905 s 59 Le Strange 1905 s 60 GenelKennedy Hugh 2004 The Prophet and the Age of the Caliphates The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century Ingilizce Ikinci bas Harlow Longman ISBN 978 0 582 40525 7 1905 The Lands of the Eastern Caliphate Mesopotamia Persia and Central Asia from the Moslem Conquest to the Time of Timur Ingilizce New York Barnes amp Noble Inc OCLC 1044046 Morony Michael G 1993 al Nahrawan Bosworth C E Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume VII Mif Naz Ingilizce Leiden E J Brill ss 912 913 ISBN 978 90 04 09419 2