Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ezbend Muharebesi ya da Sufiyan Muharebesi 1603-1612 Osmanlı Safevi Savaşı'nda bir evre. Muharebe İran ordusunun galibiyetiyle sonuçlanmıştır.
| Urmiye Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1603-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Safevîler | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Halil Paşa (ölü) | | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 1.500-5,000 | 15.000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Tüm birlik öldü ya da esir düştü | Hafif | ||||||||
Muharebe öncesi gelişmeler
1590 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması Osmanlı ile Safevî Devleti arasında barışı sağlamışsa da gerginlikler sürmekteydi.
1585'ten beri Osmanlı toprağı olan Tebriz'deki gelişmeler Şah Abbas'a kaybedilen toprakları geri almak için savaş açma bahanesini verdi. Avusturya savaşı ve Celali isyanları nedeniyle Osmanlı Devleti doğudaki eyalet askerlerinin maaşlarını ödemekte zorluklar yaşıyor, buradaki askerler de bunu bahane ederek etraftaki sancakları yağmalıyorlardı. kalesi hakimi Gazi Bey de bu yağma harekâtlarından nasibini aldı ve 1603 Mayıs ayında Şah Abbas'tan yardım istedi. Şah kendisine, han unvanıyla birlikte kavuk, kılıç ve kemer de takdim etti. Tebriz Beylerbeyi ihanet olarak gördüğü bu hareketi cezalandırmak için Tebriz'de zayıflamış bir garnizon bırakarak Nahcıvan ve Ahıska valilerinin komutasındaki birliklerle Karnıyarık Kalesi'ne sığınmış Gazi Bey'in üzerine yürüdü. Karnıyarık Kalesi zaptedildiyse de Gazi Bey kaçmayı başardı ve İsfahan'daki Şahın yanına sığındı.
Şah Abbas, himayesine sığınmış Gazi Bey'i koruma bahanesiyle 1603 yılında Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti. İran ordusu önce Nihavend'i direnişsiz zaptetti. Ardından, Şah Abbas ordusuyla 26 Eylül'de Tebriz önlerine vardı ve 1585 yılından beri Osmanlıların elinde bulunan şehri kuşatmaya başladı. Kuşatma başladığında komutasındaki seçkin birlikler Tebriz dışındaydı. Paşa, Tebriz Kalesi'ndeki birliklerin komutasını ise oğluna bırakmıştı.
İran ordusunun gelişinden haberdar olan Tebriz halkı Şiiliği simgeleyen başlıklarını taktılar. Halkın coşkusunu fark eden Osmanlı birlikleri şehirden ayrılarak kalede toplandılar. Bununla birlikte kale komutanı kuşatanların kim olduğunu başlangıçta anlamadı ve şehrin yağmacılar tarafından kuşatıldığına dair babası Zincirkıran Ali Paşa'ya haber gönderdi. Bir süre sonra, kaleyi kuşatanın Şah Abbas olduğunu anlayan kale komutanı babası Ali Paşa'ya bu defa iki ulak daha gönderdi ve yardım istedi.
İran ordusunun Tebriz önünde belirdiğini haber alan ve Karnıyarık Kalesi üzerine seferinden dönen Ali Paşa derhal birlikleriyle yardım için anılan şehre yöneldi.
Muharebe
26 Eylül'den beri kaleyi kuşatmakta olan Şah Abbas, Ali Paşa komutasındaki birliklerin üzerine yürüdü. Ali Paşa'nın komutasındaki birlikler İran ordusuna göre sayıca çok zayıftı. Tarihçi Naîmâ İran ordusunu 15.000, Türk ordusunu da 1.500 kişi olarak verirken, bazı kaynaklarsa Ali Paşa komutasındaki birliklerin asker sayısını 5.000'e kadar çıkarmaktadır.
Türk birliğiyle İran ordusu Tebriz'in kuzeybatısındaki Sufiyan kasabasının (burası iki yıl sonra daha büyük çaplı Urmiye Muharebesine de sahne olacaktı) Ezbend mevkiinde 28 Eylül 1603 tarihinde karşılaştılar. Ali Paşa, sayı azlığının dezavantajını ortadan kaldırmak amacıyla ve Tebriz'i kurtarmak için mutlak surette İran ordusunu geriletmek zorunda olduğu için taarruza geçti. Ancak komutanlardan Demircioğlu'nun birlikleri yenilgiye uğrayıp gerilemeye başlayınca mağlubiyet tüm birliklere sirayet etti. Birliklerin önemli bir bölümü ölürken, kalanları da esir düştü. Başta komutan Zincirkıran Ali Paşa olmak üzere altı paşa esirler, eski Nahcıvan Beylerbeyi Mahmud Paşa ve Ahıska Beylerbeyi Halil Paşa da ölenler arasındaydı.
Muharebenin sonuçları
Bu galibiyet Safevilerin Osmanlılara karşı yüz yılı aşkın bir süredir elde ettikleri ilk askeri başarı oldu. Her ne kadar, İran ordusu Türk birliklerine karşı sayıca bir hayli üstünse de, bu birliklerin Tebriz kalesinde olmaları halinde anılan kentin savunmasında daha etkili olmaları kuvvetle muhtemeldi.
Bu yenilgiyle Osmanlı Devleti'nin bölgenin savunması için tahsis ettiği birlikler bu görevlerini ifa edemeden bertaraf edilmiş oldu. Savunması zayıf kalan Tebriz garnizonu 21 Ekim'e kadar mukavemet gösterdiyse de sonunda teslim olmak zorunda kaldılar.
Yenilen birliklerin arasında Ahıska ve Nahcıvan vilayetlerinin savunmasından sorumlu askerler de vardı. Bu da, bu bölgelerin de savunmalarının zayıflamasına neden oldu. Şah Abbas, Tebriz'i aldıktan sonra diğer Batı İran vilayetlerini savaşmadan aldı ve kolayca Nahcıvan üzerine yürüdü. Buradaki zayıf garnizonun da kaleyi tahliye etmesi üzerine 26 Ekim 1603 tarihinde burayı da savaşmaksızın ele geçirdi.
Bölgede dağınık halde bulunan yaklaşık 12.000 askerden oluşan Türk birlikleri daha etkin bir savunma düzeni alabilecekleri Revan'a çekildiler. Şah Abbas ileri harekâtını sürdürdü ve Kasım'da Revan'ı kuşatmaya başladı.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Joseph von Hammer, "Büyük Osmanlı Tarihi", c.8, s. 3418 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Cihat Aydoğmuşoğlu, "Şah Abbas ve Zamanı", Ankara Üniversitesi, Ankara (2011)
- David Blow, "Shah Abbas: The Ruthless King Who Became an Iranian Legend", I.B.Tauris, 13 Feb 2009.
- Türk Tarih Kurumu, "Türkler", DABAA, 15 Jun 2004, cilt 9.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ezbend Muharebesi ya da Sufiyan Muharebesi 1603 1612 Osmanli Safevi Savasi nda bir evre Muharebe Iran ordusunun galibiyetiyle sonuclanmistir Urmiye Muharebesi1603 1618 Osmanli Safevi SavasiTarih28 Eylul 1603Bolge Sufiyan Urmiye Golu nun dogusu IranSebepSafevilerin Tebriz de kusatilan birliklerine yardim goturmek isteyen Tebriz Valisi ni engellemek istemeleriSonucKesin Safevi zaferiTaraflarOsmanli ImparatorluguSafevilerKomutanlar ve liderler esir Mahmud Pasa olu Halil Pasa olu Sah AbbasGucler1 500 5 00015 000KayiplarTum birlik oldu ya da esir dustuHafifMuharebe oncesi gelismeler1590 yilinda imzalanan Istanbul Antlasmasi Osmanli ile Safevi Devleti arasinda barisi saglamissa da gerginlikler surmekteydi 1585 ten beri Osmanli topragi olan Tebriz deki gelismeler Sah Abbas a kaybedilen topraklari geri almak icin savas acma bahanesini verdi Avusturya savasi ve Celali isyanlari nedeniyle Osmanli Devleti dogudaki eyalet askerlerinin maaslarini odemekte zorluklar yasiyor buradaki askerler de bunu bahane ederek etraftaki sancaklari yagmaliyorlardi kalesi hakimi Gazi Bey de bu yagma harekatlarindan nasibini aldi ve 1603 Mayis ayinda Sah Abbas tan yardim istedi Sah kendisine han unvaniyla birlikte kavuk kilic ve kemer de takdim etti Tebriz Beylerbeyi ihanet olarak gordugu bu hareketi cezalandirmak icin Tebriz de zayiflamis bir garnizon birakarak Nahcivan ve Ahiska valilerinin komutasindaki birliklerle Karniyarik Kalesi ne siginmis Gazi Bey in uzerine yurudu Karniyarik Kalesi zaptedildiyse de Gazi Bey kacmayi basardi ve Isfahan daki Sahin yanina sigindi Sah Abbas himayesine siginmis Gazi Bey i koruma bahanesiyle 1603 yilinda Osmanli Devleti ne savas ilan etti Iran ordusu once Nihavend i direnissiz zaptetti Ardindan Sah Abbas ordusuyla 26 Eylul de Tebriz onlerine vardi ve 1585 yilindan beri Osmanlilarin elinde bulunan sehri kusatmaya basladi Kusatma basladiginda komutasindaki seckin birlikler Tebriz disindaydi Pasa Tebriz Kalesi ndeki birliklerin komutasini ise ogluna birakmisti Iran ordusunun gelisinden haberdar olan Tebriz halki Siiligi simgeleyen basliklarini taktilar Halkin coskusunu fark eden Osmanli birlikleri sehirden ayrilarak kalede toplandilar Bununla birlikte kale komutani kusatanlarin kim oldugunu baslangicta anlamadi ve sehrin yagmacilar tarafindan kusatildigina dair babasi Zincirkiran Ali Pasa ya haber gonderdi Bir sure sonra kaleyi kusatanin Sah Abbas oldugunu anlayan kale komutani babasi Ali Pasa ya bu defa iki ulak daha gonderdi ve yardim istedi Iran ordusunun Tebriz onunde belirdigini haber alan ve Karniyarik Kalesi uzerine seferinden donen Ali Pasa derhal birlikleriyle yardim icin anilan sehre yoneldi MuharebeSah I Abbas 26 Eylul den beri kaleyi kusatmakta olan Sah Abbas Ali Pasa komutasindaki birliklerin uzerine yurudu Ali Pasa nin komutasindaki birlikler Iran ordusuna gore sayica cok zayifti Tarihci Naima Iran ordusunu 15 000 Turk ordusunu da 1 500 kisi olarak verirken bazi kaynaklarsa Ali Pasa komutasindaki birliklerin asker sayisini 5 000 e kadar cikarmaktadir Turk birligiyle Iran ordusu Tebriz in kuzeybatisindaki Sufiyan kasabasinin burasi iki yil sonra daha buyuk capli Urmiye Muharebesine de sahne olacakti Ezbend mevkiinde 28 Eylul 1603 tarihinde karsilastilar Ali Pasa sayi azliginin dezavantajini ortadan kaldirmak amaciyla ve Tebriz i kurtarmak icin mutlak surette Iran ordusunu geriletmek zorunda oldugu icin taarruza gecti Ancak komutanlardan Demircioglu nun birlikleri yenilgiye ugrayip gerilemeye baslayinca maglubiyet tum birliklere sirayet etti Birliklerin onemli bir bolumu olurken kalanlari da esir dustu Basta komutan Zincirkiran Ali Pasa olmak uzere alti pasa esirler eski Nahcivan Beylerbeyi Mahmud Pasa ve Ahiska Beylerbeyi Halil Pasa da olenler arasindaydi Muharebenin sonuclariKanuni Sultan Suleyman in 1553 yilinda Nahcivan Seferini gosteren minyatur Bu galibiyet Safevilerin Osmanlilara karsi yuz yili askin bir suredir elde ettikleri ilk askeri basari oldu Her ne kadar Iran ordusu Turk birliklerine karsi sayica bir hayli ustunse de bu birliklerin Tebriz kalesinde olmalari halinde anilan kentin savunmasinda daha etkili olmalari kuvvetle muhtemeldi Bu yenilgiyle Osmanli Devleti nin bolgenin savunmasi icin tahsis ettigi birlikler bu gorevlerini ifa edemeden bertaraf edilmis oldu Savunmasi zayif kalan Tebriz garnizonu 21 Ekim e kadar mukavemet gosterdiyse de sonunda teslim olmak zorunda kaldilar Yenilen birliklerin arasinda Ahiska ve Nahcivan vilayetlerinin savunmasindan sorumlu askerler de vardi Bu da bu bolgelerin de savunmalarinin zayiflamasina neden oldu Sah Abbas Tebriz i aldiktan sonra diger Bati Iran vilayetlerini savasmadan aldi ve kolayca Nahcivan uzerine yurudu Buradaki zayif garnizonun da kaleyi tahliye etmesi uzerine 26 Ekim 1603 tarihinde burayi da savasmaksizin ele gecirdi Bolgede daginik halde bulunan yaklasik 12 000 askerden olusan Turk birlikleri daha etkin bir savunma duzeni alabilecekleri Revan a cekildiler Sah Abbas ileri harekatini surdurdu ve Kasim da Revan i kusatmaya basladi Kaynakca 18 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2015 Roger Savory Iran Under the Safavids Cambridge University Press 24 Sep 2007 s 86 26 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2015 Dis baglantilarJoseph von Hammer Buyuk Osmanli Tarihi c 8 s 3418 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cihat Aydogmusoglu Sah Abbas ve Zamani Ankara Universitesi Ankara 2011 David Blow Shah Abbas The Ruthless King Who Became an Iranian Legend I B Tauris 13 Feb 2009 Turk Tarih Kurumu Turkler DABAA 15 Jun 2004 cilt 9