Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moğol istilaları ve fetihleri, 13. yüzyılda başlayıp 14. yüzyılda sonlanan, sonlanana dek de Avrasya'nın büyük bir bölümünü kaplayan ve geniş Moğol İmparatorluğu'nu oluşturan bir dizi istilalar ve fetihler dizisi. Tarihçiler, Moğol istilalarını insanlık tarihinin en ölümcül olaylarından biri olarak görmektedir. Ek olarak Moğol seferleri, hıyarcıklı vebayı Avrasya'nın büyük bir kısmına yayarak 14. yüzyılın en ölümcül olayı olan Kara Ölüm'ü ateşlemeye yardımcı olabilmektedir.
Moğollar yüzyıllar içinde artan nüfuslarına bağlı olarak Orta Asya’da güçlendiler ve çevrelerindeki toplulukların bölgelerini istila ettiler. İstilaya uğrayan toplumlardan biri de Oğuzlardır.[] Anadolu’ya yönelen Oğuz (Türkmen) akınları, kronolojik olarak iki dönemde gerçekleşti. Birinci akın dalgası Selçuklu yönetiminin zorlaması ve zaman zaman teşvikiyle 1015 – 1020 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Oğuzların Anadolu’ya en geniş çaplı akınları ve yerleşmeleri ise, Selçuklu topraklarına da yayılan Moğol akınlarının önünden kaçmalarıyla 1220’li yıllarda başlamıştır. Bu akınlarla 13. yüzyılın sonlarından itibaren Anadolu’nun büyük bir bölümü Oğuzlar tarafından askerî olarak istila edilmiştir. Ancak Moğol istilalarının etkileri Anadolu içlerine doğru genişledikçe Oğuzlar daha batıya, Bizans sınırlarına doğru çekilmek zorunda kaldılar. Bu bölgeler, gerek Selçuklular, gerekse Anadolu Selçukluları tarafından “uç” olarak tanımlanan topraklardır. Örneğin 1240’lı yıllarda Malatya ve Elâzığ civarında bulunan Germiyanoğulları, Moğol baskısından kaçarak 1260’lı yıllarda Kütahya civarlarına gelmişler ve buralarda kendi beyliklerini kurma olanağına sahip olmuşlardır.
13. yüzyılında başlayan Moğol istilası; Moğolların Cengiz Han'ın bayrağı altında Orta Asya, Doğu Avrupa, Çin ve Sibirya Ovaları'nı istila etmesidir. Moğol kabilelerini birleştiren Cengiz Han büyük bir imparatorluk kurdu. Ardından yaptığı fetihlerle ününe ün katan Cengiz Han ele geçirdiği kalelerdeki herkesi katletmekle tanınırdı. Doğudan gelen bu haberler Avrupalıları korkuttu. Kısa sürede birçok savaş ve 3.000.000-6.000.000 insanın ölümüne neden olmuştur.[] Moğol istilası sırasında Moğollar birçok kenti yağmalamış, birçok katliam yapmış ve Orta Asya'da yaptığı saldırılar yüzünden birçok Türk halkın Anadolu'ya göç etmesine neden olmuştur. Yaşanılan yağma, göç, savaş gibi unsurlar yerleşik hayattaki birçok devleti etkilerken göçebe olan halklar fazla etkilenmemiştir. açısından önemli bir olay olan Moğol istilası birçok sonuç doğurmuştur.
Sona erişi
Moğol istilası son olarak 14. yüzyılda Hindistan'ın istila edilmesine varana kadar devam etmesine rağmen Timur İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla Anadolu üzerindeki etkisini yitirmiştir.
Moğollar bu süreçte birçok devlet kurmuş, Çin'e hükmetmiş ve Japonya'ya çıkartma yaparak bir ilke imza atmış, Avrupa'nın siyasi güçlerini değiştirmiş ve dünyaya korku salmıştır. Ancak Moğolların kurmuş olduğu devletler sürekli taht kavgaları ve dış güçler yüzünden yıpranıp zamanla yıkılması Moğol istilalarının son bulmasına sebep olmuştur.
Moğol istilaları
- 1205–1209 Kuzey Çin'in istilası
- 1211–1234 Güney Çin'in istilası
- 1218–1220 Orta Asya'nın istilası
- 1220-1223, 1235-1330 Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası
- 1220–1224 Kalka Nehri Muharebesi
- 1223–1236 İdil Bulgar Hanlığı'nın istilası
- 1231–1259 Kore'nin istilası
- 1237–1242 Rusya'nın istilası
- 1237-1253 Çerkesya'nın istilası
- 1241 Polonya'nın istilası
- 1241 Macaristan'ın istilası
- 1241 Avusturya ve Kuzey İtalya'nın istilası
- 1242 Sırbistan ve Bulgaristan'ın istilası
- 1241-1244 Anadolu'nun Moğollar tarafından istilası
- 1251-1259 İran, Suriye ve Mezopotamya'nın istilası
- 1257, 1284, 1287 Vietnam seferleri
- 1258 Bağdat'ın istilası
- 1258-1259 Galych-Volhynia Prensliği, Litvanya ve Polonya'nın istilası
- 1260 Ayn Calut Muharebesi
- 1264-1265 Bulgaristan ve Trakya üzerine akınlar
- 1274, 1281 Japonya seferleri
- 1274 Bulgaristan üzerine akınlar
- 1275, 1277 Litvanya üzerine akınlar
- 1277 Myanmar'ın istilası
- 1279 Güney Çin'in istilası
- 1281 Suriye'nin istilası
- 1285 Macaristan'ın istilası
- 1285 Bulgaristan üzerine akınlar
- 1287 Myanmar'ın istilası
- 1286 Polonya üzerine akınlar
- 1287 Polonya üzerine akınlar
- 1297, 1299 Hindistan'ın istilası
- 1299 Suriye'nin istilası
- 1222-1327 Hindistan'ın istilası
Moğol istilasının bazı sonuçları
- Orta Asya'dan bazı Türk toplulukların göç etmesi.
- İlk önce Büyük Selçuklu Devleti'nin daha sonra da Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılması ve Anadoluda, İkinci Anadolu Beylikleri Dönemi'nin başlaması.
- Abbâsî devletinin yıkılması.
- Çin topraklarının ele geçirilmesiyle İpek Yolu'nun el değiştirmesi.
- Ruslar'ın imparatorluk sürecinin duraklaması.
- (Asya ve Avrupa'da birçok Moğol devletinin) kurulması.
- Birçok halkın yerleşik hayata geçmesi.
- Hilâfetin Mısır'a geçmesi.
- Memlükler'in güçlenmesi.
- Moğolları yenen Japonya'nın 19. yüzyıl sonuna kadar uluslararası alanda dış etkilere kapalı kalması.
Kaynakça
- Özel
- ^ "What Was the Deadliest War in History?". WorldAtlas (İngilizce). 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Şubat 2019.
- ^ White, M. (2011). Atrocities: The 100 deadliest episodes in human history. WW Norton & Company. p270.
- ^ Robert Tignor et al. Worlds Together, Worlds Apart A History of the World: From the Beginnings of Humankind to the Present (2nd ed. 2008) ch. 11 pp. 472–75 and map pp. 476–77
- ^ Compare: Barras, Vincent; Greub, Gilbert (Haziran 2014). "History of biological warfare and bioterrorism". Clinical Microbiology and Infection. 20 (6): 498. doi:10.1111/1469-0691.12706
![image]()
. (PMID) 24894605. In the Middle Ages, a famous although controversial example is offered by the siege of Caffa (now Feodossia in Ukraine/Crimea), a Genovese outpost on the Black Sea coast, by the Mongols. In 1346, the attacking army experienced an epidemic of bubonic plague. The Italian chronicler Gabriele de’ Mussi, in his Istoria de Morbo sive Mortalitate quae fuit Anno Domini 1348, describes quite plausibly how the plague was transmitted by the Mongols by throwing diseased cadavers with catapults into the besieged city, and how ships transporting Genovese soldiers, fleas and rats fleeing from there brought it to the Mediterranean ports. Given the highly complex epidemiology of plague, this interpretation of the Black Death (which might have killed > 25 million people in the following years throughout Europe) as stemming from a specific and localized origin of the Black Death remains controversial. Similarly, it remains doubtful whether the effect of throwing infected cadavers could have been the sole cause of the outburst of an epidemic in the besieged city.
- ^ Andrew G. Robertson, and Laura J. Robertson. "From asps to allegations: biological warfare in history," Military medicine (1995) 160#8 pp. 369–73.
- ^ Rakibul Hasan, "Biological Weapons: covert threats to Global Health Security." Asian Journal of Multidisciplinary Studies (2014) 2#9 p. 38. online 17 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (PDF). 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2018.
- Genel
- H. Ahmet Özdemir, Moğol İstilası, İstanbul 2005[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mogol istilalari ve fetihleri 13 yuzyilda baslayip 14 yuzyilda sonlanan sonlanana dek de Avrasya nin buyuk bir bolumunu kaplayan ve genis Mogol Imparatorlugu nu olusturan bir dizi istilalar ve fetihler dizisi Tarihciler Mogol istilalarini insanlik tarihinin en olumcul olaylarindan biri olarak gormektedir Ek olarak Mogol seferleri hiyarcikli vebayi Avrasya nin buyuk bir kismina yayarak 14 yuzyilin en olumcul olayi olan Kara Olum u ateslemeye yardimci olabilmektedir Mogol Imparatorlugu nun genislemesi 1206 1294 Mogollar yuzyillar icinde artan nufuslarina bagli olarak Orta Asya da guclendiler ve cevrelerindeki topluluklarin bolgelerini istila ettiler Istilaya ugrayan toplumlardan biri de Oguzlardir kaynak belirtilmeli Anadolu ya yonelen Oguz Turkmen akinlari kronolojik olarak iki donemde gerceklesti Birinci akin dalgasi Selcuklu yonetiminin zorlamasi ve zaman zaman tesvikiyle 1015 1020 tarihleri arasinda gerceklesmistir Oguzlarin Anadolu ya en genis capli akinlari ve yerlesmeleri ise Selcuklu topraklarina da yayilan Mogol akinlarinin onunden kacmalariyla 1220 li yillarda baslamistir Bu akinlarla 13 yuzyilin sonlarindan itibaren Anadolu nun buyuk bir bolumu Oguzlar tarafindan askeri olarak istila edilmistir Ancak Mogol istilalarinin etkileri Anadolu iclerine dogru genisledikce Oguzlar daha batiya Bizans sinirlarina dogru cekilmek zorunda kaldilar Bu bolgeler gerek Selcuklular gerekse Anadolu Selcuklulari tarafindan uc olarak tanimlanan topraklardir Ornegin 1240 li yillarda Malatya ve Elazig civarinda bulunan Germiyanogullari Mogol baskisindan kacarak 1260 li yillarda Kutahya civarlarina gelmisler ve buralarda kendi beyliklerini kurma olanagina sahip olmuslardir 13 yuzyilinda baslayan Mogol istilasi Mogollarin Cengiz Han in bayragi altinda Orta Asya Dogu Avrupa Cin ve Sibirya Ovalari ni istila etmesidir Mogol kabilelerini birlestiren Cengiz Han buyuk bir imparatorluk kurdu Ardindan yaptigi fetihlerle unune un katan Cengiz Han ele gecirdigi kalelerdeki herkesi katletmekle taninirdi Dogudan gelen bu haberler Avrupalilari korkuttu Kisa surede bircok savas ve 3 000 000 6 000 000 insanin olumune neden olmustur kaynak belirtilmeli Mogol istilasi sirasinda Mogollar bircok kenti yagmalamis bircok katliam yapmis ve Orta Asya da yaptigi saldirilar yuzunden bircok Turk halkin Anadolu ya goc etmesine neden olmustur Yasanilan yagma goc savas gibi unsurlar yerlesik hayattaki bircok devleti etkilerken gocebe olan halklar fazla etkilenmemistir acisindan onemli bir olay olan Mogol istilasi bircok sonuc dogurmustur Sona erisiMogol istilasi son olarak 14 yuzyilda Hindistan in istila edilmesine varana kadar devam etmesine ragmen Timur Imparatorlugu nun yikilmasiyla Anadolu uzerindeki etkisini yitirmistir Mogollar bu surecte bircok devlet kurmus Cin e hukmetmis ve Japonya ya cikartma yaparak bir ilke imza atmis Avrupa nin siyasi guclerini degistirmis ve dunyaya korku salmistir Ancak Mogollarin kurmus oldugu devletler surekli taht kavgalari ve dis gucler yuzunden yipranip zamanla yikilmasi Mogol istilalarinin son bulmasina sebep olmustur Mogol istilalari14 yuzyilin ilk ceyreginden kalma ve Bagdat in 1258 de Mogollar tarafindan istilasini ve dususunu betimleyen bir minyatur 1205 1209 Kuzey Cin in istilasi 1211 1234 Guney Cin in istilasi 1218 1220 Orta Asya nin istilasi 1220 1223 1235 1330 Gurcistan ve Kafkaslarin Mogollar tarafindan istilasi 1220 1224 Kalka Nehri Muharebesi 1223 1236 Idil Bulgar Hanligi nin istilasi 1231 1259 Kore nin istilasi 1237 1242 Rusya nin istilasi 1237 1253 Cerkesya nin istilasi 1241 Polonya nin istilasi 1241 Macaristan in istilasi 1241 Avusturya ve Kuzey Italya nin istilasi 1242 Sirbistan ve Bulgaristan in istilasi 1241 1244 Anadolu nun Mogollar tarafindan istilasi 1251 1259 Iran Suriye ve Mezopotamya nin istilasi 1257 1284 1287 Vietnam seferleri 1258 Bagdat in istilasi 1258 1259 Galych Volhynia Prensligi Litvanya ve Polonya nin istilasi 1260 Ayn Calut Muharebesi 1264 1265 Bulgaristan ve Trakya uzerine akinlar 1274 1281 Japonya seferleri 1274 Bulgaristan uzerine akinlar 1275 1277 Litvanya uzerine akinlar 1277 Myanmar in istilasi 1279 Guney Cin in istilasi 1281 Suriye nin istilasi 1285 Macaristan in istilasi 1285 Bulgaristan uzerine akinlar 1287 Myanmar in istilasi 1286 Polonya uzerine akinlar 1287 Polonya uzerine akinlar 1297 1299 Hindistan in istilasi 1299 Suriye nin istilasi 1222 1327 Hindistan in istilasiMogol istilasinin bazi sonuclariOrta Asya dan bazi Turk topluluklarin goc etmesi Ilk once Buyuk Selcuklu Devleti nin daha sonra da Anadolu Selcuklu Devleti nin yikilmasi ve Anadoluda Ikinci Anadolu Beylikleri Donemi nin baslamasi Abbasi devletinin yikilmasi Cin topraklarinin ele gecirilmesiyle Ipek Yolu nun el degistirmesi Ruslar in imparatorluk surecinin duraklamasi Asya ve Avrupa da bircok Mogol devletinin kurulmasi Bircok halkin yerlesik hayata gecmesi Hilafetin Misir a gecmesi Memlukler in guclenmesi Mogollari yenen Japonya nin 19 yuzyil sonuna kadar uluslararasi alanda dis etkilere kapali kalmasi KaynakcaOzel What Was the Deadliest War in History WorldAtlas Ingilizce 9 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Subat 2019 White M 2011 Atrocities The 100 deadliest episodes in human history WW Norton amp Company p270 Robert Tignor et al Worlds Together Worlds Apart A History of the World From the Beginnings of Humankind to the Present 2nd ed 2008 ch 11 pp 472 75 and map pp 476 77 Compare Barras Vincent Greub Gilbert Haziran 2014 History of biological warfare and bioterrorism Clinical Microbiology and Infection 20 6 498 doi 10 1111 1469 0691 12706 PMID 24894605 In the Middle Ages a famous although controversial example is offered by the siege of Caffa now Feodossia in Ukraine Crimea a Genovese outpost on the Black Sea coast by the Mongols In 1346 the attacking army experienced an epidemic of bubonic plague The Italian chronicler Gabriele de Mussi in his Istoria de Morbo sive Mortalitate quae fuit Anno Domini 1348 describes quite plausibly how the plague was transmitted by the Mongols by throwing diseased cadavers with catapults into the besieged city and how ships transporting Genovese soldiers fleas and rats fleeing from there brought it to the Mediterranean ports Given the highly complex epidemiology of plague this interpretation of the Black Death which might have killed gt 25 million people in the following years throughout Europe as stemming from a specific and localized origin of the Black Death remains controversial Similarly it remains doubtful whether the effect of throwing infected cadavers could have been the sole cause of the outburst of an epidemic in the besieged city Andrew G Robertson and Laura J Robertson From asps to allegations biological warfare in history Military medicine 1995 160 8 pp 369 73 Rakibul Hasan Biological Weapons covert threats to Global Health Security Asian Journal of Multidisciplinary Studies 2014 2 9 p 38 online 17 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF 6 Mart 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2018 GenelH Ahmet Ozdemir Mogol Istilasi Istanbul 2005 olu kirik baglanti