Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çıkarımsal istatistikte, boş hipotez, sıfır hipotez ya da sıfır hipotezi, beklenenin dışında bir durumun olmadığını, mesela gruplar ya da değişkenler arasında bir ilişki bulunmadığını veya ölçülen iki olgunun arasında bir fark olmadığını kabul eden genel bir önermedir. Örneğin tıpta, denenen bir tedavinin etkisiz olması; hukukta, sanığın suçsuz olması birer boş hipotezdir. Modern bilim hipotezler üretip bunları test ederek ilerler; bir boş hipotezinin belirli bir güvenilirlik aralığında istatistiksel olarak kabul ya da reddedilmesi hipotez testleriyle yapılmaktadır.
"Boş hipotez" terimi ilk olarak İngiliz asıllı istatistikçi ve genetikçi Ronald Fisher tarafından tanımlanıp kullanılmıştır.
Tipik olarak çıkarımsal analiz için "boş hipotez" yanında "alternatif hipotez" adı verilen bir ikiz hipotez ile birlikte ortaya konulur. "Alternatif hipotez" kavramı R.Fisher'in formülasyonunda bulunmamaktadır. ve adlı Amerikalı istatistikçiler tarafından "alternatif hipotez" kavramı geliştirilmiştir. "Alternatif hipotez"'in mantıken "boş hipotez"in aksi olması gerekli değildir. Eğer bir deney yapılırsa "alternatif hipotez" gerçek ise, bu deneylerin sonucunu tahmin edip edilemeyeceğinin olasılığına işaret eder. Günümüzde istatistiksel çıkarımsal analizlerde hem "boş hipotez" hem de "alternatif hipotez" kullanılması bir gelenek haline girmiştir.
Prensip
"Hipotez sınaması", toplanan verinin, boş hipotezin doğru olduğunu varsayarak, bunun ne olasılıkla mümkün olduğunu ölçerek yapılır. Veriler fazla olanak dışıysa (genellikle %5’inden daha az olasılıkla gözlemlenecek şekilde iseler) o zaman araştırıcı boş hipotezin yanlış olduğu çıkarımına varır. Şayet veriler boş hipotez ile çelişmiyorsa o zaman hiçbir çıkarıma varmaz. Bu halde boş hipotez doğru da olabilir yanlış da; veriler herhangi bir çıkarım yapabilmek için yeterli kanıt vermemektedir.
Mesela, belirli bir ilaç kalp krizi geçirme tesadüfünü düşürebiliyorsa; muhtemel boş hipotezler "bu ilaç kalp krizi geçirme olasılığını azaltmaz" veya "bu ilacın bir kalp krizi geçirme olasılığına bir etkisi yoktur" şeklinde olur. , bir "denetimli deney (controlled experiment)" olarak çalışma grubundaki insanların yarısına bu ilacı vermek şeklinde olur. Veriler, ilacı alan insanlarda istatistiksel anlamlı bir değişiklik gösterirse, boş hipotez reddedilir.
Boş hipotez (H0) seçimi
Boş hipotezin seçimi ve (eğer "tek-kuyruklu sınama" ise) yönlenmesi hakkında fikirler hipotez sınaması için çok kritiktir. Bir yazı-tura deneyinde havaya atılan madeni paranın yansız olup olmadığı (yani çok sayıda yapılan deneylerde %50 defa 'yazı' gelip gelmediği) sorusunu sorduğumuzu kabul edelim. Bu deney için mümkün olan bir boş hipotez "bu madeni para 'yazı' gelmesi için yanlı değildir" olabilir. Deney madeni parayı tekrar tekrar çok defa havaya atıp ne tarafına (yazı mı tura mı) düştüğünü kaydetmektir. Madeni parayı 5 defa havaya atarsak mümkün olan bir sonuç 5 tane 'yazı' gelmesidir. Yapılmış olan boş hipoteze göre, bu verilerin ortaya çıkmış olması çok az olasıdır, çünkü eğer madeni para yansız" ise ide bu deneyde 5 'yazı' gelmesi olasılığı %3 olacaktır. Bu deney verisi, boş hipotezi yanıtlamamaktadır; bundan çıkarım, atılan madeni para yanlı olduğudur.
Alternatif olarak "madeni para yansızdır" boş hipotezi, 'yazı' sonuçları yanında 'tura' sonuçlarının da ele alınmasına izin verir. Bu halde 5 'yazı' veya 5 'tura' gelmesi olasılığı, (iki-kuyruklu sınama ile) %6'ya yükselir ve bu da boş hipotezi korumak için istatiksel olarak anlamlı olmamaktadır.
Bu gösterim hipotez sınama tekniğinin tehlikesini ortaya koymaktadır; tek bir veri setini kullanarak değişik boş hipotezler verilerek sınamalar yapmak, verisetindeki onu alınamaz "gürültü" nedeniyle sınanan bazı "boş hipotezlerin" yanlış olarak reddedilmesine yol açacaktır.
Farkların sınaması
Ele alınan iki rastgele içinde hem erkek hem de kadınlar rastgele bulunmakta ve örnek bunları bir test notu olduğunu farzedelim ve acaba "erkekler ortalama notu" ile "kadınlar ortalama notu" arasında bir fark olup olmadığını inceleyelim. Bir mümkün boş hipotez, "erkekler ortalama notu" ile "kadınlar ortalama notu"'nun aynı olduğudur; yani
- H0: μ1 = μ2
burada
- H0 = boş hipotez
- μ1 = anakitle 1 (erkekler) ortalaması
- μ2 = anakitle 2 (kadınlar) ortalaması.
Aynı anakitleden rastgele örneklem ile elde edilen veri-setinden daha güçlü boş hipotezler de ele alınabilirdi: örneğin notların varyanslarının eşitliği veya notların dağılımların belirli bir teorik olasılık dağılımı şekilde olması.
Terminoloji
Boş hipotezlerle bağlantılı terminoloji burada kısmen ele alınacaktır ve bunlar doğrudan konusu ile ilgilidirler. Fakat bu terimler daha ayrıntılı ve daha ince analizle de ele edilmektedir ve bunun için daha detaylı için bakılacak bilgiler maddesindedir.
Ele alınan ilk terimler
- Basit hipotez
- Anakitle dağılımını tüm olarak "tanımlayan" herhangi bir hipotez;
- Bileşik hipotez
- Anakitle dağılımını tüm olarak "tanımlamayan" herhangi bir hipotez
olur.
Nokta hipotez terimini tanımlamak çok karmaşık olabilir. Bu terim bütün mümkün anakitle dağılımlarının parametrik formda alınmaları halinde kullanılır. Bir "nokta hipotez" ya parametrelerin tümünün veya parametrelerin bir kısmı setinin tamamiyle gerçek olarak tanımlanması halleridir. Formel olarak, sadece parametrelerin bir kısmının tanımlanması halinde "bileşik hipotez" ortaya çıkar; ama buna rağmen pratikte "nokta hipotez" terimi çok kere yine de kullanılmaktadır. Özellikle bu halde hipotez sınaması öyle yapılanmıştır ki test istatistiğinin dağılımı (yani boş hipoteze uygun olarak verilmiş dağılımı), nokta boş hipoteze uygun olarak tanımlanmayan değerleri olmayan parametrelere bağlı olmaz.
Parametrelerin bir kısım altsetinde nokta hipotezlerin dikkatli olarak ele alınmaları, onların bileşik hipotez olacak incelenmesine yol açar. Böylelikle test istatistiğinin sabit için p-değeri ile nokta boş hipotezle tanımlanmayan parametrelerin birlikte değişmesi incelenir,
Bir tek-kuyruklu hipotez, bir parametrenin değerinin ya
- belirlenen bir değerden yüksek olacağını veya
- belirlenen bir değerin altında olacağını
tanımlayan bir hipotezdir.
Tıp alanında bir tek-kuyruklu hipotez örneği, halen bilinen bir tedavi olan A tedavisinin yeni bir tedavi olan B tedavisinden hiç olmazsa daha fena sonuç verip vermeyeceğinin incelenmesidir. Buna tekabül eden alternatif hipotez tedavi B'nin tedavi A'dan daha iyi tedavi sonucu vereceğidir. Burada eğer boş hipotez kabul edilirse (yani, tedavi A'nın tedavi B'ye kıyasla hiç olmazsa daha iyi olacağı hipotezinin reddedilmesi için hiçbir neden bulunmaması halinde), yapılacak çıkarım tedavi A'nın kullanılmasına devam edilmesidir. Eğer boş hipotez reddedilirse çıkarım, yeni tedavi B'nin gelecekte kullanılmasıdır; çünkü bu tedavinin A tedavisinden daha iyi olacağı hakkında kanıt bulunmaktadır. Bu halde sınama ve çıkarım A ve B tedavilerinin değişik olup olmadığı sorusunu inceleme ile yetinmemektedir; hipotez sınaması ile aranan kanıt, tedavi B'nin tedavi A'dan iyi olup olmadığı hakkındadır. Hipotezi "daha iyidir" şekilde karşılaştırma olarak formüle etme, hipoteze bir "yönleme sağlama" olarak ifade edilmektedir.
Boş hipotezin yönü
Ōrneklem büyüklüğü
Kaynakça
- ^ Everitt, Brian (1998). The Cambridge Dictionary of Statistics. Cambridge, UK New York: Cambridge University Press. ISBN .
- ^ "H0 ve H1 hipotezi nasıl kurulur". biistatistik.com. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2020.
- ^ . Statistics.berkeley.edu. 25 Temmuz 2010. 8 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2010.
- ^ Oxford Lügatı: 1935 R. A. Fisher, Design Experience ıı. 19, "Bu hipotezi 'boş hipotez' olarak adlandırabiliriz. Ama şu anlaşılmalıdır ki boş hipotez hiçbir zaman ispat edilemez veya kurulu prensip olarak kabul edilemez; fakat deneyler yapıldıkça kanıtılıp çürütülebilirler.
- ^ Bu deney veri seti sadece bir konuyu göstermek için kullanılmaktadır; gerçekte madeni parayı 5 defa havaya atma deneyi çok küçük sayıdadır ve bir sınama çıkarımı yapmak için yeterli değildir. 30 deneyimden daha az sayıda deney herhangi bir belirli sınama çıkarımının rizikosunu artırmaktadır.
- Ingilizce Wikipedia "Null Hypothesis" maddesi31 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Ayrica bakınız
Dış bağlantılar
- H.J.Adèr ve G.J.Mellenbergh, (2007) Advising on research methods: A consultant’s companion, Huizen, Hollanda:Johannes van Kessel Publishing (İngilizce)
- HyperStat Online: Sifir hipotez10 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cikarimsal istatistikte bos hipotez sifir hipotez ya da sifir hipotezi beklenenin disinda bir durumun olmadigini mesela gruplar ya da degiskenler arasinda bir iliski bulunmadigini veya olculen iki olgunun arasinda bir fark olmadigini kabul eden genel bir onermedir Ornegin tipta denenen bir tedavinin etkisiz olmasi hukukta sanigin sucsuz olmasi birer bos hipotezdir Modern bilim hipotezler uretip bunlari test ederek ilerler bir bos hipotezinin belirli bir guvenilirlik araliginda istatistiksel olarak kabul ya da reddedilmesi hipotez testleriyle yapilmaktadir Bos hipotez terimi ilk olarak Ingiliz asilli istatistikci ve genetikci Ronald Fisher tarafindan tanimlanip kullanilmistir Tipik olarak cikarimsal analiz icin bos hipotez yaninda alternatif hipotez adi verilen bir ikiz hipotez ile birlikte ortaya konulur Alternatif hipotez kavrami R Fisher in formulasyonunda bulunmamaktadir ve adli Amerikali istatistikciler tarafindan alternatif hipotez kavrami gelistirilmistir Alternatif hipotez in mantiken bos hipotez in aksi olmasi gerekli degildir Eger bir deney yapilirsa alternatif hipotez gercek ise bu deneylerin sonucunu tahmin edip edilemeyeceginin olasiligina isaret eder Gunumuzde istatistiksel cikarimsal analizlerde hem bos hipotez hem de alternatif hipotez kullanilmasi bir gelenek haline girmistir Prensip Hipotez sinamasi toplanan verinin bos hipotezin dogru oldugunu varsayarak bunun ne olasilikla mumkun oldugunu olcerek yapilir Veriler fazla olanak disiysa genellikle 5 inden daha az olasilikla gozlemlenecek sekilde iseler o zaman arastirici bos hipotezin yanlis oldugu cikarimina varir Sayet veriler bos hipotez ile celismiyorsa o zaman hicbir cikarima varmaz Bu halde bos hipotez dogru da olabilir yanlis da veriler herhangi bir cikarim yapabilmek icin yeterli kanit vermemektedir Mesela belirli bir ilac kalp krizi gecirme tesadufunu dusurebiliyorsa muhtemel bos hipotezler bu ilac kalp krizi gecirme olasiligini azaltmaz veya bu ilacin bir kalp krizi gecirme olasiligina bir etkisi yoktur seklinde olur bir denetimli deney controlled experiment olarak calisma grubundaki insanlarin yarisina bu ilaci vermek seklinde olur Veriler ilaci alan insanlarda istatistiksel anlamli bir degisiklik gosterirse bos hipotez reddedilir Bos hipotez H0 secimi Bos hipotezin secimi ve eger tek kuyruklu sinama ise yonlenmesi hakkinda fikirler hipotez sinamasi icin cok kritiktir Bir yazi tura deneyinde havaya atilan madeni paranin yansiz olup olmadigi yani cok sayida yapilan deneylerde 50 defa yazi gelip gelmedigi sorusunu sordugumuzu kabul edelim Bu deney icin mumkun olan bir bos hipotez bu madeni para yazi gelmesi icin yanli degildir olabilir Deney madeni parayi tekrar tekrar cok defa havaya atip ne tarafina yazi mi tura mi dustugunu kaydetmektir Madeni parayi 5 defa havaya atarsak mumkun olan bir sonuc 5 tane yazi gelmesidir Yapilmis olan bos hipoteze gore bu verilerin ortaya cikmis olmasi cok az olasidir cunku eger madeni para yansiz ise ide bu deneyde 5 yazi gelmesi olasiligi 3 olacaktir Bu deney verisi bos hipotezi yanitlamamaktadir bundan cikarim atilan madeni para yanli oldugudur Alternatif olarak madeni para yansizdir bos hipotezi yazi sonuclari yaninda tura sonuclarinin da ele alinmasina izin verir Bu halde 5 yazi veya 5 tura gelmesi olasiligi iki kuyruklu sinama ile 6 ya yukselir ve bu da bos hipotezi korumak icin istatiksel olarak anlamli olmamaktadir Bu gosterim hipotez sinama tekniginin tehlikesini ortaya koymaktadir tek bir veri setini kullanarak degisik bos hipotezler verilerek sinamalar yapmak verisetindeki onu alinamaz gurultu nedeniyle sinanan bazi bos hipotezlerin yanlis olarak reddedilmesine yol acacaktir Farklarin sinamasiEle alinan iki rastgele icinde hem erkek hem de kadinlar rastgele bulunmakta ve ornek bunlari bir test notu oldugunu farzedelim ve acaba erkekler ortalama notu ile kadinlar ortalama notu arasinda bir fark olup olmadigini inceleyelim Bir mumkun bos hipotez erkekler ortalama notu ile kadinlar ortalama notu nun ayni oldugudur yani H0 m1 m2 burada H0 bos hipotez m1 anakitle 1 erkekler ortalamasi m2 anakitle 2 kadinlar ortalamasi Ayni anakitleden rastgele orneklem ile elde edilen veri setinden daha guclu bos hipotezler de ele alinabilirdi ornegin notlarin varyanslarinin esitligi veya notlarin dagilimlarin belirli bir teorik olasilik dagilimi sekilde olmasi TerminolojiBos hipotezlerle baglantili terminoloji burada kismen ele alinacaktir ve bunlar dogrudan konusu ile ilgilidirler Fakat bu terimler daha ayrintili ve daha ince analizle de ele edilmektedir ve bunun icin daha detayli icin bakilacak bilgiler maddesindedir Ele alinan ilk terimler Basit hipotez Anakitle dagilimini tum olarak tanimlayan herhangi bir hipotez Bilesik hipotez Anakitle dagilimini tum olarak tanimlamayan herhangi bir hipotez olur Nokta hipotez terimini tanimlamak cok karmasik olabilir Bu terim butun mumkun anakitle dagilimlarinin parametrik formda alinmalari halinde kullanilir Bir nokta hipotez ya parametrelerin tumunun veya parametrelerin bir kismi setinin tamamiyle gercek olarak tanimlanmasi halleridir Formel olarak sadece parametrelerin bir kisminin tanimlanmasi halinde bilesik hipotez ortaya cikar ama buna ragmen pratikte nokta hipotez terimi cok kere yine de kullanilmaktadir Ozellikle bu halde hipotez sinamasi oyle yapilanmistir ki test istatistiginin dagilimi yani bos hipoteze uygun olarak verilmis dagilimi nokta bos hipoteze uygun olarak tanimlanmayan degerleri olmayan parametrelere bagli olmaz Parametrelerin bir kisim altsetinde nokta hipotezlerin dikkatli olarak ele alinmalari onlarin bilesik hipotez olacak incelenmesine yol acar Boylelikle test istatistiginin sabit icin p degeri ile nokta bos hipotezle tanimlanmayan parametrelerin birlikte degismesi incelenir Bir tek kuyruklu hipotez bir parametrenin degerinin ya belirlenen bir degerden yuksek olacagini veya belirlenen bir degerin altinda olacagini tanimlayan bir hipotezdir Tip alaninda bir tek kuyruklu hipotez ornegi halen bilinen bir tedavi olan A tedavisinin yeni bir tedavi olan B tedavisinden hic olmazsa daha fena sonuc verip vermeyeceginin incelenmesidir Buna tekabul eden alternatif hipotez tedavi B nin tedavi A dan daha iyi tedavi sonucu verecegidir Burada eger bos hipotez kabul edilirse yani tedavi A nin tedavi B ye kiyasla hic olmazsa daha iyi olacagi hipotezinin reddedilmesi icin hicbir neden bulunmamasi halinde yapilacak cikarim tedavi A nin kullanilmasina devam edilmesidir Eger bos hipotez reddedilirse cikarim yeni tedavi B nin gelecekte kullanilmasidir cunku bu tedavinin A tedavisinden daha iyi olacagi hakkinda kanit bulunmaktadir Bu halde sinama ve cikarim A ve B tedavilerinin degisik olup olmadigi sorusunu inceleme ile yetinmemektedir hipotez sinamasi ile aranan kanit tedavi B nin tedavi A dan iyi olup olmadigi hakkindadir Hipotezi daha iyidir sekilde karsilastirma olarak formule etme hipoteze bir yonleme saglama olarak ifade edilmektedir Bos hipotezin yonuŌrneklem buyukluguKaynakca Everitt Brian 1998 The Cambridge Dictionary of Statistics Cambridge UK New York Cambridge University Press ISBN 978 0521593465 H0 ve H1 hipotezi nasil kurulur biistatistik com 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2020 Statistics berkeley edu 25 Temmuz 2010 8 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2010 Oxford Lugati 1935 R A Fisher Design Experience ii 19 Bu hipotezi bos hipotez olarak adlandirabiliriz Ama su anlasilmalidir ki bos hipotez hicbir zaman ispat edilemez veya kurulu prensip olarak kabul edilemez fakat deneyler yapildikca kanitilip curutulebilirler Bu deney veri seti sadece bir konuyu gostermek icin kullanilmaktadir gercekte madeni parayi 5 defa havaya atma deneyi cok kucuk sayidadir ve bir sinama cikarimi yapmak icin yeterli degildir 30 deneyimden daha az sayida deney herhangi bir belirli sinama cikariminin rizikosunu artirmaktadir Ingilizce Wikipedia Null Hypothesis maddesi31 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Ayrica bakinizDis baglantilarH J Ader ve G J Mellenbergh 2007 Advising on research methods A consultant s companion Huizen Hollanda Johannes van Kessel Publishing ISBN 9079418013 Ingilizce HyperStat Online Sifir hipotez10 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce