Józef Adam Zygmunt (23 Nisan 1911 - 20 Ocak 1989) Polonyalı bir sosyalist (PPS) ve 1948'den sonra Komünist politikacı. 1947-1952 yılları arasında Polonya Halk Cumhuriyeti'nin başbakanı ve 1954-1970 yılları arasında 16 yıl boyunca tekrar görev yaptı. Ayrıca 1970'ten 1972'ye kadar Polonya Devlet Konseyi Başkanı olarak görev yaptı.
Józef Cyrankiewicz | |
---|---|
2. Polonya Halk Cumhuriyeti Başbakanı | |
Görev süresi 18 Mart 1954 - 23 Aralık 1970 | |
Yerine geldiği | Bolesław Bierut |
Yerine gelen | Piotr Jaroszewicz |
Görev süresi 6 Şubat 1947 - 20 Kasım 1952 | |
Yerine geldiği | Edward Osóbka-Morawski |
Yerine gelen | Bolesław Bierut |
4. | |
Görev süresi 23 Aralık 1970 - 28 Mart 1972 | |
Yerine geldiği | Marian Spychalski |
Yerine gelen | Henryk Jabłoński |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 23 Nisan 1911 Tarnów, Avusturya-Macaristan (şimdi Polonya) |
Ölüm | 20 Ocak 1989 (77 yaşında) Varşova, Polonya Halk Cumhuriyeti |
İlk yılları
Babası Józef (1881-1939) ve annesi Regina née Szpak (1880-1966) olan Cyrankiewicz, o zamanlar Avusturya-Macaristan İmparatorluğu olan Tarnów'da doğdu. Babası Ulusal Demokrasi'nin yerel bir aktivistiydi ve Polonya Silahlı Kuvvetleri'nde teğmendi, annesi ise birkaç kereste atölyesinin sahibiydi. Cyrankiewicz, Jagiellonian Üniversitesi'ne gitti. 1935'te Polonya Sosyalist Partisi'nin Krakov şubesinin sekreteri oldu.
II. Dünya Savaşı
Dünya Savaşı'nın başlangıcında Polonya'nın 1939 yenilgisinin başlangıcından itibaren Armia Krajowa Polonya direniş örgütü Silahlı Mücadele Birliği'nde aktif olan Cyrankiewicz, 1941 baharında Gestapo tarafından yakalandı ve Montelupich'te hapsedildikten sonra Auschwitz toplama kampına gönderildi. 4 Eylül 1942'de kampa girdi ve 62.933 kayıt numarasını aldı.
O, diğer Auschwitz mahkûmlarıyla birlikte, sonunda savaşın sonlarında Sovyet cephesi Auschwitz'e yaklaştığında Mauthausen'e transfer edildi. Sonunda ABD Ordusu tarafından serbest bırakıldı.
İktidara yükselmesi
İlk dönemi
Savaşın sona ermesinin ardından, 1946'da Polonya Sosyalist Partisi'nin merkez yürütme komitesinin genel sekreteri oldu. Bununla birlikte, hizip içi çatışmalar Partiyi iki kampa böldü: biri Cyrankiewicz tarafından yönetilirken diğeri aynı zamanda başbakan olan Edward Osóbka-Morawski tarafından yönetildi.
Osóbka-Morawski, PPS'nin komünizme karşı birleşik bir cephe oluşturmak için Polonya'daki diğer komünist olmayan parti olan Polonya Köylü Partisi ile birleşmesi gerektiğini düşündü. Cyrankiewicz, PPS'nin, tek parti kuralının dayatılmasına karşı çıkarken, sosyalist bir program yürütmede (hükûmetteki görevlerin çoğunu elinde bulunduran) komünistleri desteklemesi gerektiğini savundu. Polonya Komünist İşçi Partisi (PPR), Osóbka-Morawski'yi görevden alarak ve Cyrankiewicz'i başbakan yaparak PPS içindeki bu bölünme üzerinde oynadı.
PPS, 1948'de Polonya Birleşik İşçi Partisi'ni (PZPR) oluşturmak için PPR ile birleşti. PZPR, yeni bir adla PPR olmasına rağmen, Cyrankiewicz başbakan olarak kaldı. O da PZPR Merkez Komitesi sekreteri seçildi.
Cyrankiewicz 1952'de başbakanlık görevinden vazgeçti çünkü parti başkanı Bolesław Bierut bu görevi kendisi istedi. Ancak Bierut döneminde başbakan yardımcısı oldu.
İkinci dönemi
Ancak 1954'te Polonya "kolektif liderliğe" döndükten sonra Cyrankiewicz, 1970'e kadar bu görevi sürdüreceği başbakanlığa geri döndü. Bu zamana kadar, Nikita Kruşçev'in "gizli konuşmasının" ardından 1956'daki ayaklanma sırasında kanıtlandığı gibi, sosyalist Cyrankiewicz'den geriye çok az şey kalmıştı. İlk başta ülke genelinde patlak veren ayaklanmayı bastırmaya çalıştı ve "halk hükümetine karşı elini kaldıran her provokatör veya deli, bu elin kesileceğinden emin olabilir" tehdidinde bulundu.
Cyrankiewicz, 1970'te sahilde 42 kişinin öldüğü ve 1000'den fazla kişinin yaralandığı gösteriler sırasında protestoculara ateş açılması emrinden de sorumluydu. Bu gösterilerden birkaç ay sonra Cyrankiewicz, başbakanlığı uzun süredir yardımcısı olan Piotr Jaroszewicz'e devretti ve başkanlığa eşdeğer bir görev olan Devlet Konseyi başkanlığına getirildi. Polonya'daki en yüksek devlet görevi olmasına rağmen, Cyrankiewicz yarı emekli konumuna ayrılmıştı. 1972'de resmen emekli olana kadar bu görevi sürdürdü.
Cyrankiewicz 1989'da, komünist rejimin çöküşünden birkaç ay önce öldü. Ancak Cyrankiewicz (ve 1948 göstermelik duruşmaya katılan diğerleri), 2003 yılında Witold Pilecki cinayetinde suç ortaklığıyla suçlandı.
Kaynakça
- ^ "Rocznik Oficerski Rezerw". 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Regina Szpak". 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ Kronika PRL 1944–1989. Czerwona arystokracja. Varşova. 2015. s. 67.
- ^ "Rocznik oficerski 1923". 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Tak kończą idealiści". 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL". 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "30 lat temu zmarł Józef Cyrankiewicz, najdłużej sprawujący swą funkcję premier PRL". 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ Boże igrzysko. Historia Polski. T. 2: Od roku 1795. Varşova: Znak. 1991. s. 704.
- ^ "29 czerwca 1956 r. Cyrankiewicz: Każdemu, kto podniesie rękę na władzę, władza tę rękę odrąbie". 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jozef Adam Zygmunt 23 Nisan 1911 20 Ocak 1989 Polonyali bir sosyalist PPS ve 1948 den sonra Komunist politikaci 1947 1952 yillari arasinda Polonya Halk Cumhuriyeti nin basbakani ve 1954 1970 yillari arasinda 16 yil boyunca tekrar gorev yapti Ayrica 1970 ten 1972 ye kadar Polonya Devlet Konseyi Baskani olarak gorev yapti Jozef Cyrankiewicz2 Polonya Halk Cumhuriyeti BasbakaniGorev suresi 18 Mart 1954 23 Aralik 1970Yerine geldigi Boleslaw BierutYerine gelen Piotr JaroszewiczGorev suresi 6 Subat 1947 20 Kasim 1952Yerine geldigi Edward Osobka MorawskiYerine gelen Boleslaw Bierut4 Gorev suresi 23 Aralik 1970 28 Mart 1972Yerine geldigi Marian SpychalskiYerine gelen Henryk JablonskiKisisel bilgilerDogum 23 Nisan 1911 Tarnow Avusturya Macaristan simdi Polonya Olum 20 Ocak 1989 77 yasinda Varsova Polonya Halk CumhuriyetiIlk yillariBabasi Jozef 1881 1939 ve annesi Regina nee Szpak 1880 1966 olan Cyrankiewicz o zamanlar Avusturya Macaristan Imparatorlugu olan Tarnow da dogdu Babasi Ulusal Demokrasi nin yerel bir aktivistiydi ve Polonya Silahli Kuvvetleri nde tegmendi annesi ise birkac kereste atolyesinin sahibiydi Cyrankiewicz Jagiellonian Universitesi ne gitti 1935 te Polonya Sosyalist Partisi nin Krakov subesinin sekreteri oldu II Dunya SavasiDunya Savasi nin baslangicinda Polonya nin 1939 yenilgisinin baslangicindan itibaren Armia Krajowa Polonya direnis orgutu Silahli Mucadele Birligi nde aktif olan Cyrankiewicz 1941 baharinda Gestapo tarafindan yakalandi ve Montelupich te hapsedildikten sonra Auschwitz toplama kampina gonderildi 4 Eylul 1942 de kampa girdi ve 62 933 kayit numarasini aldi O diger Auschwitz mahkumlariyla birlikte sonunda savasin sonlarinda Sovyet cephesi Auschwitz e yaklastiginda Mauthausen e transfer edildi Sonunda ABD Ordusu tarafindan serbest birakildi Iktidara yukselmesiIlk donemi Savasin sona ermesinin ardindan 1946 da Polonya Sosyalist Partisi nin merkez yurutme komitesinin genel sekreteri oldu Bununla birlikte hizip ici catismalar Partiyi iki kampa boldu biri Cyrankiewicz tarafindan yonetilirken digeri ayni zamanda basbakan olan Edward Osobka Morawski tarafindan yonetildi Osobka Morawski PPS nin komunizme karsi birlesik bir cephe olusturmak icin Polonya daki diger komunist olmayan parti olan Polonya Koylu Partisi ile birlesmesi gerektigini dusundu Cyrankiewicz PPS nin tek parti kuralinin dayatilmasina karsi cikarken sosyalist bir program yurutmede hukumetteki gorevlerin cogunu elinde bulunduran komunistleri desteklemesi gerektigini savundu Polonya Komunist Isci Partisi PPR Osobka Morawski yi gorevden alarak ve Cyrankiewicz i basbakan yaparak PPS icindeki bu bolunme uzerinde oynadi PPS 1948 de Polonya Birlesik Isci Partisi ni PZPR olusturmak icin PPR ile birlesti PZPR yeni bir adla PPR olmasina ragmen Cyrankiewicz basbakan olarak kaldi O da PZPR Merkez Komitesi sekreteri secildi Cyrankiewicz 1952 de basbakanlik gorevinden vazgecti cunku parti baskani Boleslaw Bierut bu gorevi kendisi istedi Ancak Bierut doneminde basbakan yardimcisi oldu Ikinci donemi Ancak 1954 te Polonya kolektif liderlige dondukten sonra Cyrankiewicz 1970 e kadar bu gorevi surdurecegi basbakanliga geri dondu Bu zamana kadar Nikita Kruscev in gizli konusmasinin ardindan 1956 daki ayaklanma sirasinda kanitlandigi gibi sosyalist Cyrankiewicz den geriye cok az sey kalmisti Ilk basta ulke genelinde patlak veren ayaklanmayi bastirmaya calisti ve halk hukumetine karsi elini kaldiran her provokator veya deli bu elin kesileceginden emin olabilir tehdidinde bulundu Cyrankiewicz 1970 te sahilde 42 kisinin oldugu ve 1000 den fazla kisinin yaralandigi gosteriler sirasinda protestoculara ates acilmasi emrinden de sorumluydu Bu gosterilerden birkac ay sonra Cyrankiewicz basbakanligi uzun suredir yardimcisi olan Piotr Jaroszewicz e devretti ve baskanliga esdeger bir gorev olan Devlet Konseyi baskanligina getirildi Polonya daki en yuksek devlet gorevi olmasina ragmen Cyrankiewicz yari emekli konumuna ayrilmisti 1972 de resmen emekli olana kadar bu gorevi surdurdu Cyrankiewicz 1989 da komunist rejimin cokusunden birkac ay once oldu Ancak Cyrankiewicz ve 1948 gostermelik durusmaya katilan digerleri 2003 yilinda Witold Pilecki cinayetinde suc ortakligiyla suclandi Kaynakca Rocznik Oficerski Rezerw 30 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020 Regina Szpak 16 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020 Kronika PRL 1944 1989 Czerwona arystokracja Varsova 2015 s 67 Rocznik oficerski 1923 20 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020 Tak koncza idealisci 16 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020 Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i panstwowych PRL 16 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020 30 lat temu zmarl Jozef Cyrankiewicz najdluzej sprawujacy swa funkcje premier PRL 10 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020 Boze igrzysko Historia Polski T 2 Od roku 1795 Varsova Znak 1991 s 704 29 czerwca 1956 r Cyrankiewicz Kazdemu kto podniesie reke na wladze wladza te reke odrabie 11 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020