Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ur Kraliyet Oyunu, bilinen diğer adıyla Yirmi Kare Oyunu ya da kısaca Ur Oyunu, ilk olarak MÖ 3.000'lerin başlarında antik Mezopotamya'da oynanan iki oyunculu strateji yarış türünde bir masa oyunudur. Döneminde Orta Doğu'da tüm sosyal statüdeki insanlar arasında popüler olmuş ve oyunun tahtaları, Girit ve Sri Lanka gibi Mezopotamya dışındaki yerlerde de bulunmuştur. Popülerliğinin zirvesindeyken manevi bir önem kazanmış ve oyundaki olayların bir oyuncunun geleceğini yansıttığına ve tanrılardan veya diğer doğaüstü varlıklardan mesajlar taşıdığına inanılmıştır. Ur Oyunu, Geç Antik Çağ'a kadar popülerliğini korumuş ve muhtemelen zamanla tavlanın ilk biçimlerinden birine dönüşmüş ya da yerini tavlaya bırakmıştır. Neticede Hindistan'ın Koçi kentindeki Yahudi nüfusu dışında her yerde unutulmuş ve bu halk, İsrail'e göç etmeye başladıkları 1950'lere kadar oyunun bir versiyonunu oynamaya devam etmiştir.
| Ur Kraliyet Oyunu | |
|---|---|
| |
 Leonard Woolley tarafından Ur Kraliyet Mezarlığı'nda bulunan ve günümüzde British Museum'da sergilenen beş oyun tahtasından biri | |
| Aktif yılları | İlk tahtalar, Üçüncü Ur Hanedanı döneminde y. MÖ 2600 – y. MÖ 2400 tarihine gitmektedir. Orta Doğu'da Geç Antik Çağ boyunca ve Hindistan'ın Koçi şehrinde 1950 boyunca popüler olarak oynanmıştır. |
| Tür(leri) | |
| Oyuncular | 2 |
| Yükleme süresi | 10-30 saniye |
| Oyun süresi | genellikle yaklaşık 30 dakika |
| Rastgele değişiklik | Orta (zar atma) |
| Gerekli yetenek | Strateji, taktik, sayma, olasılık |
İngiliz arkeolog Leonard Woolley tarafından Ur'daki Kraliyet Mezarlığı'nda 1922-1934 yılları arasında yapılan kazılar sırasında keşfedilmesiyle şu anki adını almıştır. Oyunun kopyaları, o zamandan sonra Orta Doğu genelinde başka arkeologlar tarafından da bulunmuştur. MÖ 2. yüzyılda oynanan Ur Oyunu'nun kuralları, yazman İtti-Marduk-balāṭu tarafından yazılmış bir Babil kil tabletinde muhafaza edilmiştir. Bu tablete ve oyun tahtasının şekline dayanarak British Museum küratörü Irving Finkel, oyunun nasıl oynanmış olabileceğine dair temel kuralları yeniden oluşturmuştur. Oyunun amacı, tahtanın gidişatını yönetmek ve kişinin tüm taşlarını rakibinden önce almaktır. Modern tavlada olduğu gibi oyun, hem strateji hem de şans unsurlarını birleştirmektedir.
Tarihi
Ur Oyunu, Orta Doğu'da popüler olmuş ve oyun tahtaları; İran, Suriye, Mısır, Lübnan, Sri Lanka, Kıbrıs ve Girit'te bulunmuştur.Tutankhamun'un mezarında da Ur Kraliyet Oyunu'na çok benzeyen dört oyun tahtası bulunmuştur. Bu tahtalar, zarları ve oyun parçalarını saklamak için küçük kutulara sahipti ve çoğunun arka taraflarında senet tahtaları mevcuttu. Böylece aynı tahta her iki oyunu oynamak için de kullanılabilmiş ve sadece tahtanın ters çevrilmesi gerekmiştir. Oyun, tüm sosyal sınıflar arasında popüler hâle gelmiştir. Oyunun keskin bir nesneyle, muhtemelen bir hançerle oyulmuş bir graffito versiyonu, II. Sargon'un Horsabad şehrinde yer alan sarayındaki insan başlı kanatlı boğa şeklindeki kapı nöbetçisi figürlerinden birinin üzerinde keşfedilmiştir.
Ur Oyunu, zamanla batıl bir öneme sahip olmuş ve İtti-Marduk-balāṭu'nun tableti, oyuncuların belirli alanlara inmeleri hâlinde gelecekleri için belirsiz kehanetler öngörmektedir. Bunlar arasında "bir arkadaş bulacaksın", "aslan gibi güçleneceksin" veya "güzel bira içeçeksin" gibi kehanetler yer almıştır. İnsanlar, bir oyuncunun oyundaki başarısı ile gerçek hayattaki başarısı arasındaki ilişkiyi anlamıştır. Belirli bir kareye inmek gibi rastgele görünen olaylar, tanrılardan, ölen ataların hayaletlerinden veya bir kişinin kendi ruhundan gelen mesajlar olarak yorumlanmıştır.
Geç Antik Çağ'da Ur Oyunu'nun nihai düşüşüne neyin yol açtığı belirsizdir. Bir teoriye göre tavlaya evrilmişken başka bir teori, ilk tavla biçimlerinin popülerlik açısından Ur Oyunu'nu gölgede bırakmış ve zamanla oyuncular eski oyunu unutmuşlardır. Oyun Orta Doğu'daki popülaritesini kaybetmeden önce belli bir yerde, görünüşe göre bir grup Yahudi tüccar tarafından Hindistan'ın Koçi kentinde, takdim edilmiştir. Koçi'nin Yahudi nüfusu, II. Dünya Savaşı'ndan sonra 1950'lerde İsrail'e göç etmeye başladıklarında Aaşa adını verdikleri Ur Oyunu'nun tanınabilir bir biçimini oynamaya devam etmişlerdir. Oyunun Koçi versiyonunda orijinal Mezopotamya versiyonunda olduğu gibi yirmi kare mevcuttur; fakat her oyuncunun yedi yerine on iki taşı var ve yirmi karenin yerleşimi farklıdır.
Modern keşfi
İngiliz arkeolog Leonard Woolley, 1922-1934 yılları arasında Ur'daki Kraliyet Mezarlığı'nda yaptığı kazı sırasında Ur Oyunu'na ait beş oyun tahtası keşfetmiştir. Oyun ilk olarak Ur Kraliyet Mezarlığı'nda keşfedildiği için "Ur Kraliyet Oyunu" adıyla anılmış fakat daha sonradan arkeologlar, Orta Doğu'daki diğer yerlerde oyunun diğer kopyalarını ortaya çıkarmıştır. Woolley tarafından keşfedilen tahtaların her biri, MÖ 3000 civarına tarihlenmektedir. Beş tahtanın tamamı aynı tipte olmasına rağmen farklı malzemelerden yapılmış ve farklı süslemelere sahiptir. Woolley, The First Phases (çev. 'İlk Aşamalar') adlı 1949 tarihli kitabında bu tahtalardan ikisinin görüntüsünü yeniden çizmiştir. Bunlardan biri, ahşap kaplı bitüm içinde mavi veya kırmızı merkezlere sahip deniz kabuğu disklerinden oluşan bir arka plandan oluşan nispeten basit bir settir. Diğeri ise kırmızı kireç taşı ve lapis lazuli ile işlenmiş, tamamen kabuk plaklarla kaplı daha ayrıntılıdır. Diğer oyun tahtalarına genellikle hayvan resimleri kazınmıştır.
Oynanışı
Kuralların yeniden oluşturulması
Ur Oyunu ilk keşfedildiğinde kimse nasıl oynandığını bilmiyordu. Daha sonra, British Museum'da küratör olan Irving Finkel, MÖ 177 dolaylarında Babilli yazman İtti-Marduk-balāṭu tarafından yazılan ve o dönemde oyunun nasıl oynandığını anlatan bir kil tableti 1980'lerin başında tercüme etmiştir. Tableti çevirirken İddin-Bēl adlı başka bir yazman tarafından kurallar hakkında daha önce yazılan bir açıklamasına dayanmıştır. Bu tablet, Ur Oyunu'nun ilk oynandığı zamandan çok sonra -Babil uygarlığının zayıfladığı dönemde- yazılmıştır. 1880 yılında Babil harabelerinde keşfedilmiş ve British Museum'a satılmıştır. Finkel ayrıca Kont Aymar de Liedekerke-Beaufort'un kişisel koleksiyonunda bulunan ancak I. Dünya Savaşı sırasında yok edilen başka bir tabletin fotoğraflarını da kullanmıştır. Tarihsiz olan bu ikinci tablet de oyunun kuralları açıklıyordu. Arkeologlar, bu ikinci tabletin İtti-Marduk-balāṭu tarafından yazılan tabletten birkaç yüzyıl önce yazıldığına ve kökeninin Uruk şehrinden geldiğine inanmıştır. Her iki tabletin de arka yüzleri, hangi oyunu açıkladıklarını açıkça belirten oyun tahtasının diyagramlarını göstermektedir. Finkel, bu kurallara ve oyun alanının şekline dayanarak oyunun nasıl oynanmış olabileceğini yeniden tasarlamıştır.
Temel kuralları
Ur Oyunu, bir yarış oyunudur ve muhtemelen bugün hâlâ oynanan masa ya da tavla oyun ailesinin doğrudan atasıdır. Piyon benzeri yedi oyun taşından oluşan iki set kullanılarak oynanır. Bir taş parça seti, beş siyah noktalı beyazdan oluşurken diğer set ise beş beyaz noktalı siyahtan oluşur. Oyun tahtası iki dikdörtgen kutu setinden oluşur ve biri, her biri dört kutudan oluşan üç sıra içerirken diğeri her biri iki kutudan oluşan üç sıra içerir. Bunlar, iki kutudan oluşan "dar bir köprü" ile birbirine bağlanmıştır. Oyun, hem şans hem de strateji unsurlarını içerir. Hamleler; dört yüzlü, tetrahedron şeklindeki bir zarın yuvarlanmasıyla belirlenir. Her zarın dört köşesinden ikisi işaretliyken diğer ikisi işaretli değildir ve bu durum, her zara işaretli veya işaretsiz köşe yukarı bakacak şekilde eşit gelme şansı verir. Bir zar atıldıktan sonra yukarıya bakan işaretli kısımdaki sayı, bir oyuncunun o hamle sırasında kaç aralık hareket edebileceğini gösterir. Oyunlar genellikle tahmin edilemezdir.
Oyunun amacı, bir oyuncunun yedi taşının tümünü parkur boyunca (önerilen iki versiyonu sağdaki diyagramlarda gösterilmiştir) ve rakibinden önce tahtadan alabilmektir. Günümüze ulaşan tüm oyun tahtalarında, tahtanın iki tarafı her daim birbiriyle aynıdır ve bu, tahtanın iki tarafının her bir oyuncuya ait olduğunu gösterir. Bir taş, oyuncunun kendi karelerinden birinin üzerindeyse ele geçirilmeye karşı güvendedir fakat tahtanın ortasındaki sekiz kareden birinin üzerindeyse rakibin taşları aynı alana gelerek onu ele geçirebilir. Taşın tahtadan geri çekilmesi durumunda rotanın baştan başlatılması gerekir. Bu, altı "güvenli" kare ve sekiz "savaş" karesi olduğu anlamına gelir. Her defasında tek bir karede birden fazla taş olamaz bu nedenle tahtada aynı anda çok fazla taş olması oyuncunun hareketliliğini engelleyebilir.
Bir oyuncu zar atıp bir sayı elde ettiğinde taşlarından herhangi birini tahtaya taşımayı seçebilir veya oyuna henüz girmemiş taşları varsa tahtaya yeni bir taş eklemeyi seçebilir. Oyuncunun her fırsat bulduğunda bir taşı ele geçirmesine gerek yoktur. Bununla birlikte, oyuncular olumsuz bir sonuçla karşılaşsa bile ihtimal varsa taşı hareket ettirmeleri gerekir. Günümüze ulaşan tüm oyun tahtaları, orta sıranın ortasında renkli bir rozete sahiptir. Finkel'in rekonstrüksiyonuna göre, rozetli alana bir taş yerleştirilmişse ele geçirilmeye karşı güvendedir. Finkel ayrıca, üç rozetten herhangi birine bir taş konduğunda oyuncunun fazladan bir zar atma hakkı aldığını belirtir. Tahtadan bir parça çıkarmak için oyuncunun parkurun sonuna kadar kalan boşluk sayısı artı bir tane sallaması gerekir. Oyuncu bu sayıdan daha yüksek veya daha düşük bir sayı atarsa taşı tahtadan çıkaramaz.
Kumar
Bir arkeolojik kazıda bir dizi Ur Oyunu'nun yanı sıra yirmi bir beyaz bilye çıkarılmıştır. Bu bilyelerin muhtemelen bahis tutuşmak için kullanıldığı düşünülmüştür. İtti-Marduk-balāṭu'nun tabletine göre, bir oyuncu rozetle işaretlenmiş kutulardan birini atladığında çanağa bir jeton yerleştirmelidir. Bir oyuncu herhangi bir rozetin üzerine geldiğinde çanaktan bir jeton alabilmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Green, William (19 Haziran 2008). "Big Game Hunter". Time (İngilizce). Londra. ISSN 0040-781X. 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- ^ a b Collon, Dominique (1 Temmuz 2011). "Assyrian guardian figure". BBC History (İngilizce). BBC. 13 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2019.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Bell, Robert Charles (1979) [1960]. Board and Table Games from Many Civilizations (Yenilenmiş bas.). New York: Dover Publications. ss. 16-17, 21, 25. ISBN . OCLC 868966489.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Botermans, Jack (2008). The Book of Games. Fankbonner, Edgar Loy. New York: Sterling. ss. 712-20. ISBN . OCLC 86069181.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Donovan, Tristan (2017). It's All a Game (1. bas.). New York: Thomas Dunne Books. ss. 13-16. ISBN . OCLC 960239246.
- ^ S, Priyadershini (1 Ekim 2015). "Traditional board games: From Kochi to Iraq". The Hindu. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından – www.thehindu.com vasıtasıyla.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Becker, Andrea (2007). "The Royal Game of Ur". Finkel, Irving (Ed.). Ancient Board Games in Perspective: Papers from the 1990 British Museum Colloquium, with Additional Contributions. Londra, İngiltere: British Museum Press. ss. 16. ISBN . OCLC 150371733.
- ^ . www.youtube.com. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.
Konuyla ilgili yayınlar
- Botermans, Jack (1988). Le Monde des jeux (Fransızca). Paris: Le Chêne. ISBN .
- Finkel, Irving (1991). "La tablette des régles du jeu royal d'Ur". Jouer dans l'Antiquité, Catalogue de l'Exposition (Fransızca). Marsilya: . 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- Finkel, Irving (2005) [1995]. Games: Discover and Play Five Famous Ancient Games (İngilizce) (3. bas.). Londra: British Museum Press. ISBN .
- Lhôte, Jean-Marie (1993). Histoire des jeux de société (Fransızca). Paris: Flammarion. ISBN .
Dış bağlantılar
- Antikçağ'ın Gizemli Ur Kraliyet Oyunu 24 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Gorgon dergisi
- Dünyanın en eski kural kitabını deşifre etmek 8 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., YouTube videosu
- Tom Scott, Irving Finkel'e Karşı: Ur Kraliyet Oyunu 29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., YouTube videosu
- GouziGouza'da çevimiçi olarak Ur Kraliyet Oyunu oynama 3 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ur Kraliyet Oyunu bilinen diger adiyla Yirmi Kare Oyunu ya da kisaca Ur Oyunu ilk olarak MO 3 000 lerin baslarinda antik Mezopotamya da oynanan iki oyunculu strateji yaris turunde bir masa oyunudur Doneminde Orta Dogu da tum sosyal statudeki insanlar arasinda populer olmus ve oyunun tahtalari Girit ve Sri Lanka gibi Mezopotamya disindaki yerlerde de bulunmustur Populerliginin zirvesindeyken manevi bir onem kazanmis ve oyundaki olaylarin bir oyuncunun gelecegini yansittigina ve tanrilardan veya diger dogaustu varliklardan mesajlar tasidigina inanilmistir Ur Oyunu Gec Antik Cag a kadar populerligini korumus ve muhtemelen zamanla tavlanin ilk bicimlerinden birine donusmus ya da yerini tavlaya birakmistir Neticede Hindistan in Koci kentindeki Yahudi nufusu disinda her yerde unutulmus ve bu halk Israil e goc etmeye basladiklari 1950 lere kadar oyunun bir versiyonunu oynamaya devam etmistir Ur Kraliyet OyunuYirmi Kare Oyunu Ur OyunuLeonard Woolley tarafindan Ur Kraliyet Mezarligi nda bulunan ve gunumuzde British Museum da sergilenen bes oyun tahtasindan biriAktif yillariIlk tahtalar Ucuncu Ur Hanedani doneminde y MO 2600 y MO 2400 tarihine gitmektedir Orta Dogu da Gec Antik Cag boyunca ve Hindistan in Koci sehrinde 1950 boyunca populer olarak oynanmistir Tur leri Masa oyunu Zar oyunu Yaris oyunuOyuncular2Yukleme suresi10 30 saniyeOyun suresigenellikle yaklasik 30 dakikaRastgele degisiklikOrta zar atma Gerekli yetenekStrateji taktik sayma olasilik Ingiliz arkeolog Leonard Woolley tarafindan Ur daki Kraliyet Mezarligi nda 1922 1934 yillari arasinda yapilan kazilar sirasinda kesfedilmesiyle su anki adini almistir Oyunun kopyalari o zamandan sonra Orta Dogu genelinde baska arkeologlar tarafindan da bulunmustur MO 2 yuzyilda oynanan Ur Oyunu nun kurallari yazman Itti Marduk balaṭu tarafindan yazilmis bir Babil kil tabletinde muhafaza edilmistir Bu tablete ve oyun tahtasinin sekline dayanarak British Museum kuratoru Irving Finkel oyunun nasil oynanmis olabilecegine dair temel kurallari yeniden olusturmustur Oyunun amaci tahtanin gidisatini yonetmek ve kisinin tum taslarini rakibinden once almaktir Modern tavlada oldugu gibi oyun hem strateji hem de sans unsurlarini birlestirmektedir TarihiII Sargon un sarayinda kesfedilen oyunun graffitosu British Museum Londra Ur Oyunu Orta Dogu da populer olmus ve oyun tahtalari Iran Suriye Misir Lubnan Sri Lanka Kibris ve Girit te bulunmustur Tutankhamun un mezarinda da Ur Kraliyet Oyunu na cok benzeyen dort oyun tahtasi bulunmustur Bu tahtalar zarlari ve oyun parcalarini saklamak icin kucuk kutulara sahipti ve cogunun arka taraflarinda senet tahtalari mevcuttu Boylece ayni tahta her iki oyunu oynamak icin de kullanilabilmis ve sadece tahtanin ters cevrilmesi gerekmistir Oyun tum sosyal siniflar arasinda populer hale gelmistir Oyunun keskin bir nesneyle muhtemelen bir hancerle oyulmus bir graffito versiyonu II Sargon un Horsabad sehrinde yer alan sarayindaki insan basli kanatli boga seklindeki kapi nobetcisi figurlerinden birinin uzerinde kesfedilmistir Senet ve Yirmi Kare oynamak icin yapilan bir oyun kutusu MO 1635 1458 Ur Oyunu zamanla batil bir oneme sahip olmus ve Itti Marduk balaṭu nun tableti oyuncularin belirli alanlara inmeleri halinde gelecekleri icin belirsiz kehanetler ongormektedir Bunlar arasinda bir arkadas bulacaksin aslan gibi gucleneceksin veya guzel bira iceceksin gibi kehanetler yer almistir Insanlar bir oyuncunun oyundaki basarisi ile gercek hayattaki basarisi arasindaki iliskiyi anlamistir Belirli bir kareye inmek gibi rastgele gorunen olaylar tanrilardan olen atalarin hayaletlerinden veya bir kisinin kendi ruhundan gelen mesajlar olarak yorumlanmistir Gec Antik Cag da Ur Oyunu nun nihai dususune neyin yol actigi belirsizdir Bir teoriye gore tavlaya evrilmisken baska bir teori ilk tavla bicimlerinin populerlik acisindan Ur Oyunu nu golgede birakmis ve zamanla oyuncular eski oyunu unutmuslardir Oyun Orta Dogu daki popularitesini kaybetmeden once belli bir yerde gorunuse gore bir grup Yahudi tuccar tarafindan Hindistan in Koci kentinde takdim edilmistir Koci nin Yahudi nufusu II Dunya Savasi ndan sonra 1950 lerde Israil e goc etmeye basladiklarinda Aasa adini verdikleri Ur Oyunu nun taninabilir bir bicimini oynamaya devam etmislerdir Oyunun Koci versiyonunda orijinal Mezopotamya versiyonunda oldugu gibi yirmi kare mevcuttur fakat her oyuncunun yedi yerine on iki tasi var ve yirmi karenin yerlesimi farklidir Modern kesfiIngiliz arkeolog Leonard Woolley 1922 1934 yillari arasinda Ur daki Kraliyet Mezarligi nda yaptigi kazi sirasinda Ur Oyunu na ait bes oyun tahtasi kesfetmistir Oyun ilk olarak Ur Kraliyet Mezarligi nda kesfedildigi icin Ur Kraliyet Oyunu adiyla anilmis fakat daha sonradan arkeologlar Orta Dogu daki diger yerlerde oyunun diger kopyalarini ortaya cikarmistir Woolley tarafindan kesfedilen tahtalarin her biri MO 3000 civarina tarihlenmektedir Bes tahtanin tamami ayni tipte olmasina ragmen farkli malzemelerden yapilmis ve farkli suslemelere sahiptir Woolley The First Phases cev Ilk Asamalar adli 1949 tarihli kitabinda bu tahtalardan ikisinin goruntusunu yeniden cizmistir Bunlardan biri ahsap kapli bitum icinde mavi veya kirmizi merkezlere sahip deniz kabugu disklerinden olusan bir arka plandan olusan nispeten basit bir settir Digeri ise kirmizi kirec tasi ve lapis lazuli ile islenmis tamamen kabuk plaklarla kapli daha ayrintilidir Diger oyun tahtalarina genellikle hayvan resimleri kazinmistir OynanisiKurallarin yeniden olusturulmasi MO 177 tarihli kurallar tableti British Museum Londra Ur Oyunu ilk kesfedildiginde kimse nasil oynandigini bilmiyordu Daha sonra British Museum da kurator olan Irving Finkel MO 177 dolaylarinda Babilli yazman Itti Marduk balaṭu tarafindan yazilan ve o donemde oyunun nasil oynandigini anlatan bir kil tableti 1980 lerin basinda tercume etmistir Tableti cevirirken Iddin Bel adli baska bir yazman tarafindan kurallar hakkinda daha once yazilan bir aciklamasina dayanmistir Bu tablet Ur Oyunu nun ilk oynandigi zamandan cok sonra Babil uygarliginin zayifladigi donemde yazilmistir 1880 yilinda Babil harabelerinde kesfedilmis ve British Museum a satilmistir Finkel ayrica Kont Aymar de Liedekerke Beaufort un kisisel koleksiyonunda bulunan ancak I Dunya Savasi sirasinda yok edilen baska bir tabletin fotograflarini da kullanmistir Tarihsiz olan bu ikinci tablet de oyunun kurallari acikliyordu Arkeologlar bu ikinci tabletin Itti Marduk balaṭu tarafindan yazilan tabletten birkac yuzyil once yazildigina ve kokeninin Uruk sehrinden geldigine inanmistir Her iki tabletin de arka yuzleri hangi oyunu acikladiklarini acikca belirten oyun tahtasinin diyagramlarini gostermektedir Finkel bu kurallara ve oyun alaninin sekline dayanarak oyunun nasil oynanmis olabilecegini yeniden tasarlamistir Temel kurallari Mavi ile gosterilen guvenli alanlar ve yesil renkte gosterilen savas alanlari ile oyuncularin taslarini tahtadan cikarmak icin yaristiklari en olasi rotayi gosteren diyagramDaha dusuk ihtimalle de olsa oyuncularin orta bolumdeki dort kareyi geri alarak oyunu daha uzun hale getirdigi olasi rota Ur Oyunu bir yaris oyunudur ve muhtemelen bugun hala oynanan masa ya da tavla oyun ailesinin dogrudan atasidir Piyon benzeri yedi oyun tasindan olusan iki set kullanilarak oynanir Bir tas parca seti bes siyah noktali beyazdan olusurken diger set ise bes beyaz noktali siyahtan olusur Oyun tahtasi iki dikdortgen kutu setinden olusur ve biri her biri dort kutudan olusan uc sira icerirken digeri her biri iki kutudan olusan uc sira icerir Bunlar iki kutudan olusan dar bir kopru ile birbirine baglanmistir Oyun hem sans hem de strateji unsurlarini icerir Hamleler dort yuzlu tetrahedron seklindeki bir zarin yuvarlanmasiyla belirlenir Her zarin dort kosesinden ikisi isaretliyken diger ikisi isaretli degildir ve bu durum her zara isaretli veya isaretsiz kose yukari bakacak sekilde esit gelme sansi verir Bir zar atildiktan sonra yukariya bakan isaretli kisimdaki sayi bir oyuncunun o hamle sirasinda kac aralik hareket edebilecegini gosterir Oyunlar genellikle tahmin edilemezdir Oyunun amaci bir oyuncunun yedi tasinin tumunu parkur boyunca onerilen iki versiyonu sagdaki diyagramlarda gosterilmistir ve rakibinden once tahtadan alabilmektir Gunumuze ulasan tum oyun tahtalarinda tahtanin iki tarafi her daim birbiriyle aynidir ve bu tahtanin iki tarafinin her bir oyuncuya ait oldugunu gosterir Bir tas oyuncunun kendi karelerinden birinin uzerindeyse ele gecirilmeye karsi guvendedir fakat tahtanin ortasindaki sekiz kareden birinin uzerindeyse rakibin taslari ayni alana gelerek onu ele gecirebilir Tasin tahtadan geri cekilmesi durumunda rotanin bastan baslatilmasi gerekir Bu alti guvenli kare ve sekiz savas karesi oldugu anlamina gelir Her defasinda tek bir karede birden fazla tas olamaz bu nedenle tahtada ayni anda cok fazla tas olmasi oyuncunun hareketliligini engelleyebilir Bir oyuncu zar atip bir sayi elde ettiginde taslarindan herhangi birini tahtaya tasimayi secebilir veya oyuna henuz girmemis taslari varsa tahtaya yeni bir tas eklemeyi secebilir Oyuncunun her firsat buldugunda bir tasi ele gecirmesine gerek yoktur Bununla birlikte oyuncular olumsuz bir sonucla karsilassa bile ihtimal varsa tasi hareket ettirmeleri gerekir Gunumuze ulasan tum oyun tahtalari orta siranin ortasinda renkli bir rozete sahiptir Finkel in rekonstruksiyonuna gore rozetli alana bir tas yerlestirilmisse ele gecirilmeye karsi guvendedir Finkel ayrica uc rozetten herhangi birine bir tas kondugunda oyuncunun fazladan bir zar atma hakki aldigini belirtir Tahtadan bir parca cikarmak icin oyuncunun parkurun sonuna kadar kalan bosluk sayisi arti bir tane sallamasi gerekir Oyuncu bu sayidan daha yuksek veya daha dusuk bir sayi atarsa tasi tahtadan cikaramaz Kumar Bir arkeolojik kazida bir dizi Ur Oyunu nun yani sira yirmi bir beyaz bilye cikarilmistir Bu bilyelerin muhtemelen bahis tutusmak icin kullanildigi dusunulmustur Itti Marduk balaṭu nun tabletine gore bir oyuncu rozetle isaretlenmis kutulardan birini atladiginda canaga bir jeton yerlestirmelidir Bir oyuncu herhangi bir rozetin uzerine geldiginde canaktan bir jeton alabilmektedir Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n Green William 19 Haziran 2008 Big Game Hunter Time Ingilizce Londra ISSN 0040 781X 25 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2020 a b Collon Dominique 1 Temmuz 2011 Assyrian guardian figure BBC History Ingilizce BBC 13 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2019 a b c d e f g h i j k l m n o Bell Robert Charles 1979 1960 Board and Table Games from Many Civilizations Yenilenmis bas New York Dover Publications ss 16 17 21 25 ISBN 1306356377 OCLC 868966489 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Botermans Jack 2008 The Book of Games Fankbonner Edgar Loy New York Sterling ss 712 20 ISBN 9781402742217 OCLC 86069181 a b c d e f g h i j k l m n o p q r Donovan Tristan 2017 It s All a Game 1 bas New York Thomas Dunne Books ss 13 16 ISBN 9781250082725 OCLC 960239246 S Priyadershini 1 Ekim 2015 Traditional board games From Kochi to Iraq The Hindu 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan www thehindu com vasitasiyla a b c d e f g h i j k l m n o p q Becker Andrea 2007 The Royal Game of Ur Finkel Irving Ed Ancient Board Games in Perspective Papers from the 1990 British Museum Colloquium with Additional Contributions Londra Ingiltere British Museum Press ss 16 ISBN 9780714111537 OCLC 150371733 www youtube com 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ocak 2021 Konuyla ilgili yayinlarBotermans Jack 1988 Le Monde des jeux Fransizca Paris Le Chene ISBN 978 2851085122 Finkel Irving 1991 La tablette des regles du jeu royal d Ur Jouer dans l Antiquite Catalogue de l Exposition Fransizca Marsilya 24 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2020 Finkel Irving 2005 1995 Games Discover and Play Five Famous Ancient Games Ingilizce 3 bas Londra British Museum Press ISBN 978 0714131122 Lhote Jean Marie 1993 Histoire des jeux de societe Fransizca Paris Flammarion ISBN 978 2080109293 Dis baglantilarAntikcag in Gizemli Ur Kraliyet Oyunu 24 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gorgon dergisi Dunyanin en eski kural kitabini desifre etmek 8 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde YouTube videosu Tom Scott Irving Finkel e Karsi Ur Kraliyet Oyunu 29 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde YouTube videosu GouziGouza da cevimici olarak Ur Kraliyet Oyunu oynama 3 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde