Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Evkaf Nâzırlığı veya Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti, (Osmanlıca: أوقاف همایون نظارتی), son dönem Osmanlı hükûmetlerinde vakıf kurumlarından sorumlu olan nâzırlıktır.
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Kuruluş tarihi | 13 Ekim 1826 |
| Önceki kurum |
|
| Kapanış tarihi | 4 Kasım 1922 |
| Sonraki kurum | |
| Türü | Bakanlık |
| Bağlılığı | Sadaret |
| Adres | İstanbul, Osmanlı Devleti |
Osmanlı Devleti daha kuruluşunun ilk yıllarında vakıflar kurmaya ve işletmeye başlamıştır. İkinci padişah Orhan Gazi'nin Bursa'da yaptırdığı cami, medrese ve diğer kurumları vakıf olarak düzenleyip, vezirlerinden Sinan Paşa'yı bu vakıfların sorumlusu olarak tayin ettiği bilinmektedir. Bu tarihten sonra vakıfların sayısı artıkça çeşitli evkaf nazırlıkları kuruldu. Bir süre bu vakıflar şeyhülislama bağlandı. I. Süleyman'ın saltanatı sırasında vakıfların yönetimi kapı ağası Hadım Mehmed Ağa'ya verilerek Kapı Ağası Nezareti kuruldu. I. Abdülhamit'in döneminde Evkâf-ı Hamîdiyye ve II. Mahmut'un dönemimde Evkâf-ı Hamîdiyye ve Mahmûdiyye meydana getirildi. Sonunda 13 Ekim 1826 tarihinde Evkaf-ı Hümayun Nezareti adı altında Evkaf Nazırlığı kuruldu.
Hacı Yusuf Efendi ilk Evkaf Nazırıdır. 1831 yılında Şık-kı Evvel Defterdarları, Haremeyn Müfettişi, Saray Ağası, Kaptan-ı Derya, Çavuşbaşı, Reis-ül Küttab, İstanbul, Eyüp, Galata, Üsküdar kadıları ve Sadrıâli nezaretlerinin elindeki vakıfların hepsi bu nazırlığa bağlandı. Evkaf nazırlığı 1838 yılında kısa bir süre Tophane ve Darphane nazırlığına bağlandıysa da 1839 yılında tekrar bağımsız bir hale gelerek hükûmete alındı. Bu dönemdeki Evkaf Nazırı Ahmet Sadık Ziver Paşa'dır.
Son Osmanlı Evkaf Nazırı 1922 yılının Ekim-Kasım aylarında görev yapmış olan Raşid Bey'dir. Evkaf nazırlığı 1921 yılında Ankara’da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi hükûmetinde, Şer’iyye ve evkaf vekâleti olarak anılmıştır. 1924 Anayasası'na göre de bakanlık olmaktan çıktı ve başbakanlığa bağlı bir genel müdürlük hâline getirildi.
Nazırlar listesi
Nazırlar listesi
- Ahmet Sadık Ziver Paşa (1837)
- Mehmed Şevki Efendi (Temmuz 1839 - Eylül 1840)
- (Eylül 1840 - Haziran 1842)
- (Haziran 1842 - Aralık 1844)
- (Aralık 1844 - Haziran 1848)
- Mehmed Arif Paşa (Haziran - Eylül 1848)
- (Eylül 1848 - Ocak 1850)
- Bursalı Ali Rıza Efendi (Ocak 1850 - Ocak 1851)
- Abdurrahman Nafiz Paşa (Ocak - Ağustos 1851)
- (Ağustos 1851 - Mart 1852)
- (Mart 1852 - Eylül 1854)
- Ali Galib Paşa (Ağustos 1857 - Mart 1858)
- Musa Safveti Paşa (Şubat - Kasım 1859)
- Bursalı Ali Rıza Efendi (Kasım 1859 - Haziran 1860)
- (Haziran 1860 - Ağustos 1861)
- Abdüllatif Suphi Paşa (Ağustos - Ekim 1861)
- Ebubekir Mümtaz Efendi (Ekim - Kasım 1861)
- Ahmed Vefik Paşa (Aralık 1861 - Haziran 1862)
- (İsmail Hakkı Paşa) (Haziran 1862 - Temmuz 1863)
- Abdülhamid Ferid Paşa (Ekim 1863 - Ekim 1865)
- Şirvanlızade Mehmed Rüşdi Paşa (Ekim - Aralık 1865)
- (Ocak - Temmuz 1866)
- Abdülhamid Ferid Paşa (Temmuz 1866 - Mart 1868)
- (Mart - Ekim 1868)
- Ahmed Hamdi Paşa (Ekim 1868 - Nisan 1869)
- Mehmed Hurşid Paşa (Nisan 1869 - Ağustos 1870)
- Mehmed Sadık Paşa (Ağustos - Ekim 1870)
- (Ekim 1870 - Eylül 1871)
- Şirvanlızade Mehmed Rüşdi Paşa (Kasım 1872 - Şubat 1873)
- Ahmed Cevdet Paşa (Şubat - Mart 1873)
- (Mayıs 1873 - Kasım 1877)
- Ahmed Cevdet Paşa (Kasım 1877 - Şubat 1878)
- Abdüllatif Suphi Paşa (Şubat - Nisan 1878)
- Abdülhalim Efendi (Nisan 1878 - Ekim 1879)
- Kıbrıslı Mehmed Kâmil Paşa (Mayıs - Eylül 1880)
- Mehmed Nazif Paşa (Eylül - Aralık 1880)
- Asım Mehmed Paşa (Mayıs - Kasım 1882)
- Mustafa Zihni Paşa (27-29 Eylül 1885)
- Mustafa Nuri Paşa (Ocak 1886 - Ocak 1890)
- Ramazanoğlu Hüseyin Rıza Paşa (Ocak 1890 - Mayıs 1890)
- Mustafa Zihni Paşa (Mayıs 1890 - Ekim 1891)
- Abdullah Galib Paşa (Kasım 1891 - Eylül 1904)
- Turhan Hüsnü Paşa (Eylül 1904 - Ağustos 1908)
- (3-7 Ağustos 1908)
- Recaizade Mahmud Ekrem Bey (Ağustos - Eylül 1908)
- Mehmed Şemseddin Paşa (Eylül 1908 - Şubat 1909)
- (Şubat - Mart 1909)
- Halil Hammâde Paşa (Mart 1909 - Ocak 1910)
- Ali Haydar Efendi (Ocak - Aralık 1910)
- Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi (Aralık 1910 - Temmuz 1912)
- Mehmed Fevzi Paşa (Temmuz - Ekim 1912)
- Mehmed Ziya Paşa (Ekim 1912 - Ocak 1913)
- Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi (Ocak 1913 - Mayıs 1916)
- Pirizade İbrahim Hayrullah Bey (Mayıs 1916 - Şubat 1917)
- Musa Kazım Efendi (Şubat 1917 - Ekim 1918)
- Abdurrahman Şeref Efendi (Ekim - Kasım 1918)
- Ahmed İzzet Bey (Kasım 1918 - Mart 1919)
- Vasfi Efendi (Mart - Nisan 1919)
- Mehmed Ali Bey (Nisan - Mayıs 1919)
- Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır (Mayıs - Ekim 1919)
- Gelenbevizade Mehmet Said (2 - 21 Ekim 1919)
- Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır (Ekim 1919 - Mart 1920)
- Ömer Hulusi Efendi (Mart - Nisan 1920)
- (Nisan - Temmuz 1920)
- Mustafa Hilmi Paşa (Temmuz - Ekim 1920)
- Mehmed Nuri Efendi (Ekim 1920 - Haziran 1921)
- Hüseyin Kazım Bey (Haziran - Ağustos 1921)
- Gelenbevizade Mehmet Said (Ağustos 1921 - Ekim 1922)
- Raşid Bey (Ekim - Kasım 1922)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Evkaf-i Hümayun Nezaretinin tarihçe-yi teşkilâtı ve nüzzarın teracim-i ahvalı, Evkaf-i İslâmiye Matbaası, İstanbul, İbn-ül-Emîn Mahmûd Kemâl ve Hüseyn Hüsâmeddîn, 1916
- ^ An introduction to religious foundations in the Ottoman Empire, John Robert Barnes, Brill Academic Publication, 1986,
- ^ http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c11/c110330.pdf []
- ^ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey
- ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, , 1999
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Evkaf Nazirligi veya Evkaf i Humayun Nezareti Osmanlica أوقاف همایون نظارتی son donem Osmanli hukumetlerinde vakif kurumlarindan sorumlu olan nazirliktir Evkaf i Humayun Nezareti Osmanlica أوقاف همایون نظارتیGenel bilgilerKurulus tarihi13 Ekim 1826Onceki kurumEvkaf i Hamidiyye ve Mahmudiyye 1809 Kapanis tarihi4 Kasim 1922Sonraki kurumVakiflar Genel MudurluguTuruBakanlikBagliligiSadaretAdresIstanbul Osmanli Devleti1908 yilinda II Mesrutiyetin ilanindan sonra 2 ay bir sureyle Evkaf Nazirligi yapmis olan sair ve yazar Recaizade Mahmud Ekrem Osmanli Devleti daha kurulusunun ilk yillarinda vakiflar kurmaya ve isletmeye baslamistir Ikinci padisah Orhan Gazi nin Bursa da yaptirdigi cami medrese ve diger kurumlari vakif olarak duzenleyip vezirlerinden Sinan Pasa yi bu vakiflarin sorumlusu olarak tayin ettigi bilinmektedir Bu tarihten sonra vakiflarin sayisi artikca cesitli evkaf nazirliklari kuruldu Bir sure bu vakiflar seyhulislama baglandi I Suleyman in saltanati sirasinda vakiflarin yonetimi kapi agasi Hadim Mehmed Aga ya verilerek Kapi Agasi Nezareti kuruldu I Abdulhamit in doneminde Evkaf i Hamidiyye ve II Mahmut un donemimde Evkaf i Hamidiyye ve Mahmudiyye meydana getirildi Sonunda 13 Ekim 1826 tarihinde Evkaf i Humayun Nezareti adi altinda Evkaf Nazirligi kuruldu Haci Yusuf Efendi ilk Evkaf Naziridir 1831 yilinda Sik ki Evvel Defterdarlari Haremeyn Mufettisi Saray Agasi Kaptan i Derya Cavusbasi Reis ul Kuttab Istanbul Eyup Galata Uskudar kadilari ve Sadriali nezaretlerinin elindeki vakiflarin hepsi bu nazirliga baglandi Evkaf nazirligi 1838 yilinda kisa bir sure Tophane ve Darphane nazirligina baglandiysa da 1839 yilinda tekrar bagimsiz bir hale gelerek hukumete alindi Bu donemdeki Evkaf Naziri Ahmet Sadik Ziver Pasa dir Son Osmanli Evkaf Naziri 1922 yilinin Ekim Kasim aylarinda gorev yapmis olan Rasid Bey dir Evkaf nazirligi 1921 yilinda Ankara da kurulan Turkiye Buyuk Millet Meclisi hukumetinde Ser iyye ve evkaf vekaleti olarak anilmistir 1924 Anayasasi na gore de bakanlik olmaktan cikti ve basbakanliga bagli bir genel mudurluk haline getirildi Nazirlar listesiNazirlar listesi Ahmet Sadik Ziver Pasa 1837 Mehmed Sevki Efendi Temmuz 1839 Eylul 1840 Eylul 1840 Haziran 1842 Haziran 1842 Aralik 1844 Aralik 1844 Haziran 1848 Mehmed Arif Pasa Haziran Eylul 1848 Eylul 1848 Ocak 1850 Bursali Ali Riza Efendi Ocak 1850 Ocak 1851 Abdurrahman Nafiz Pasa Ocak Agustos 1851 Agustos 1851 Mart 1852 Mart 1852 Eylul 1854 Ali Galib Pasa Agustos 1857 Mart 1858 Musa Safveti Pasa Subat Kasim 1859 Bursali Ali Riza Efendi Kasim 1859 Haziran 1860 Haziran 1860 Agustos 1861 Abdullatif Suphi Pasa Agustos Ekim 1861 Ebubekir Mumtaz Efendi Ekim Kasim 1861 Ahmed Vefik Pasa Aralik 1861 Haziran 1862 Ismail Hakki Pasa Haziran 1862 Temmuz 1863 Abdulhamid Ferid Pasa Ekim 1863 Ekim 1865 Sirvanlizade Mehmed Rusdi Pasa Ekim Aralik 1865 Ocak Temmuz 1866 Abdulhamid Ferid Pasa Temmuz 1866 Mart 1868 Mart Ekim 1868 Ahmed Hamdi Pasa Ekim 1868 Nisan 1869 Mehmed Hursid Pasa Nisan 1869 Agustos 1870 Mehmed Sadik Pasa Agustos Ekim 1870 Ekim 1870 Eylul 1871 Sirvanlizade Mehmed Rusdi Pasa Kasim 1872 Subat 1873 Ahmed Cevdet Pasa Subat Mart 1873 Mayis 1873 Kasim 1877 Ahmed Cevdet Pasa Kasim 1877 Subat 1878 Abdullatif Suphi Pasa Subat Nisan 1878 Abdulhalim Efendi Nisan 1878 Ekim 1879 Kibrisli Mehmed Kamil Pasa Mayis Eylul 1880 Mehmed Nazif Pasa Eylul Aralik 1880 Asim Mehmed Pasa Mayis Kasim 1882 Mustafa Zihni Pasa 27 29 Eylul 1885 Mustafa Nuri Pasa Ocak 1886 Ocak 1890 Ramazanoglu Huseyin Riza Pasa Ocak 1890 Mayis 1890 Mustafa Zihni Pasa Mayis 1890 Ekim 1891 Abdullah Galib Pasa Kasim 1891 Eylul 1904 Turhan Husnu Pasa Eylul 1904 Agustos 1908 3 7 Agustos 1908 Recaizade Mahmud Ekrem Bey Agustos Eylul 1908 Mehmed Semseddin Pasa Eylul 1908 Subat 1909 Subat Mart 1909 Halil Hammade Pasa Mart 1909 Ocak 1910 Ali Haydar Efendi Ocak Aralik 1910 Urguplu Mustafa Hayri Efendi Aralik 1910 Temmuz 1912 Mehmed Fevzi Pasa Temmuz Ekim 1912 Mehmed Ziya Pasa Ekim 1912 Ocak 1913 Urguplu Mustafa Hayri Efendi Ocak 1913 Mayis 1916 Pirizade Ibrahim Hayrullah Bey Mayis 1916 Subat 1917 Musa Kazim Efendi Subat 1917 Ekim 1918 Abdurrahman Seref Efendi Ekim Kasim 1918 Ahmed Izzet Bey Kasim 1918 Mart 1919 Vasfi Efendi Mart Nisan 1919 Mehmed Ali Bey Nisan Mayis 1919 Elmalili Muhammed Hamdi Yazir Mayis Ekim 1919 Gelenbevizade Mehmet Said 2 21 Ekim 1919 Elmalili Muhammed Hamdi Yazir Ekim 1919 Mart 1920 Omer Hulusi Efendi Mart Nisan 1920 Nisan Temmuz 1920 Mustafa Hilmi Pasa Temmuz Ekim 1920 Mehmed Nuri Efendi Ekim 1920 Haziran 1921 Huseyin Kazim Bey Haziran Agustos 1921 Gelenbevizade Mehmet Said Agustos 1921 Ekim 1922 Rasid Bey Ekim Kasim 1922 Ayrica bakinizVakiflar Genel MudurluguKaynakca Evkaf i Humayun Nezaretinin tarihce yi teskilati ve nuzzarin teracim i ahvali Evkaf i Islamiye Matbaasi Istanbul Ibn ul Emin Mahmud Kemal ve Huseyn Husameddin 1916 An introduction to religious foundations in the Ottoman Empire John Robert Barnes Brill Academic Publication 1986 ISBN 978 9004086524 http www islamansiklopedisi info dia pdf c11 c110330 pdf yalin URL Sicil i Osmani Mehmet Sureyya Bey Son Donem Osmanli Erkan ve Ricali 1839 1922 Prosopografik Rehber Sinan Kuneralp ISIS Press Istanbul ISBN 9784281181 1999