Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Mart 2022) |
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Nisan 2021) () |
Hamdânîler (Arapça: حمدانيون), Kuzey Irak (El Cezire) ve Suriye'de hüküm sürmüş bir Şii Arap hanedanıdır. Hanedan Arapların Tağlib kabilesine mensuptur.
Tarihi
Abbasi Halifeleri idare güçlerini kaybettiklerinden sonra eyaletlere ve hatta devlet merkezine atanan emirler özerk hareket etmeye başlamışlar; emirliği kendi sülaleleri içindeki yakın vârisleri arasında paylaşmışlar ve bir hanedan kurmuşlardır. Hamdaniler bu tip emirler hanedanından en önemlilerinden biridir. Cedlerinin Kuzey Arabistan ve Dicle-Fırat arasında yaşamış ve eskiden Hristiyan olan Banu Taglib aşiretinden olduğunu kabul etmişlerdir.
Bu sülaleden hüküm süren emirlerden ilki Hamdan bin Hamdûn'dur. Bu kişinin ilk defa emirliğe 890'da Abbasiler halifelerinden Mutemid tarafından Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Mardin'e vali olarak atanması ile başlamıştır. Onun oğlu Abdullah bin Hamdan önce 906'da Musul valisi olarak emirliğe başlamış ve sonra da 914'te Bağdat'ta vali olarak emirlik yapmıştır. Abdullah'ın iki oğlu Hasan Nasir-ed-Devle (d. 929- o. 968) ve Adid-ad-Devle önce Musul ve Diyarbakır valisi olarak emirlik yapmışlardır. Sonradan Hasi Nasir Diyarbakır emirliğine geçmiştir. Fakat burada Hasan Nasr'in hükmetmesi o kadar zalim ve acımasız olmuştur ki, ortaya çıkan şikâyetler dolayısıyla ailesi tarafından emirlikten uzaklaştırılmıştır.
Bu aileye ait emirler 990'a kadar Musul emirliği yapmaya devam etmişlerdir. Ancak 979'da Büveyhî'lerin hücumuna uğramışlar ve geçici olarak Musul emirliğinden ayrılmamışlardır. 990'dan sonra Musul emirliğini Kuzey Irak'ı elinde tutan Ukaylilerin eline geçmiştir.
Hamdanî sülalesinden diğer bir kolu Halep, Suriye'de emirlik yapmıştır. Bunlardan ilki olan Ali Saif-ul-Devla (945-967) doneminde Halep merkezli Kuzey Suriye emirliğine getirilmis ve Hamdanilerin Suriye kolunu kurmuştur. Bu göreviyle Saif-ul-devle Bizans İmparatorluğu'nun kuzey Suriye'ye ve güneyine ilerlemesine baş engel olmuştur. Saif-ul-devle Arap şair ve yazarları koruması ve Halep'teki sarayını bir İslam kültür merkezi haline getirmesi ile İslam ülkelerinde ün almıştır. Fakat Bizans İmparatorluğu Halep'e hücum edip şehri eline geçirince, daha sonra şehri Hamdaniler tarafından geri alınmıştır. Hamdaniler birçok düşmanla aynı anda mücadele etmiştir.
Hamdaniler; Büveyhoğulları, Kürtler, Harput Ermenileri, Fatimi İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu ile mücadele ediyordular. Çareyi Halep'i ve emirliklerini Mısır'da bulunan Fatimiler İmparatorluğuna bağlanmakta bulmuşlar ve bir vassal emir olarak Halep'te 1032'ye kadar hüküm sürmüşlerdir. 1035'te Fatimiler, Hamdanileri Halep emirliğinden atmışlardır.
Hükümdarları
Hanedan
- (Arapça)|حمدان بن حمدون التغلبي) (Hamdān ben Hamdūn at-taḡlibyī) Hanedanin kurucusu ilk Abbasi emiri (868-874)
- (Arapça) |الحسين بن حمدان) (El-ḥusayn ben Hamdān)
Musul Hamdanileri
- (Arapça)|أبو الهيجاء عبد الله بن حمدان) (Abū al-hayjaʾ ʿabd allah ben ḥamdān) Musul ve El Cezire ve Diyarbakır emiri (905-923). Sonra El Cezire ve Diyarbakır emiri (923-929).
- , (Arapça)|أبو محمد "ناصر الدولة" الحسن بن أبي الهيجا عبد الله) (Abū muḥammad “nāṣir ad-dawla” al-ḥasan ben abī al-hayjāʾʿabd allah) Musul emiri (929-969).
- ' (Arapça)|أبو تغلب الغضنفر "عضد الدولة" فضل الله بن الحسن) (Abū taḡlib al-ḡaḍanfar “ʿaḍud ad-dawla” faḍl allah ben al-ḥasan) Musul emiri (969-979).
- (Arapça)|أبو طاهر إبراهيم بن الحسن) (Abū ṭāhir ibrāhīm ben al-ḥasan) Musul emiri (981-991).
- (Arapça)|أبو عبد الله الحسين بن الحسن) (Abū ʿabd allah ḥusayn ben al-ḥasan}
Halep Hamdanileri
- I. Ali Seyfü'd Devle (Arapça)|ابو الحسن "سيف الدولة" علي بن أبي الهيجا عبد الله) (abū al-ḥasan “sayf ad-dawla” ʿalī ben abī al-hayjāʾ ʿabd allah), Halep emiri (944-967).
- (Ermenice) (Arapça)|أبو المعالي "سعد الدولة" شريف بن أبي الحسن علي) (abū al-maʿālī saʿd ad-dawla šarīf ben abī al-ḥasan ʿalī), Halep emiri (967-991).
- (Arapça)|أبو الفضائل "سعيد الدولة" سعيد بن أبي المعالي) (abū al-faḍāʾīl “saʿīd ad-dawla” saʿīd ben abī al-maʿālī) Halep emiri (991-1002).
- Ebu'l-Hasan Ali (Arapça)|أبو الحسن علي بن أبي الفضائل سعيد) (abū al-ḥasan ʿalī ben abī al-faḍāʾīl saʿīd), Halep emiri (1102-1004).
- (Arapça)|أبو المعالي شريف بن أبي الفضائل سعيد) (abū al-maʿālī šarīf ben abī al-faḍāʾīl saʿīd), Halep emiri (1004).
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Ḥamdānid Dynasty14 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Encyclopædia Britannica Online'da madde (İngilizce) (Erişme tarihi: 4.9.2009)
- الحمدانيون/بنو حمدان في الموصل,7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hamdaniler. Musul'da Banu Hamdan (Arapça) (Erişme tarihi: 4.9.2009)
- الحمدانيون/بنو حمدان في حلب ثم بنو لؤلؤ4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hamdaniler ve Halep'te Banu Hamdan (Arapça) (Erişme tarihi: 4.9.2009)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mart 2022 Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Nisan 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Hamdaniler Arapca حمدانيون Kuzey Irak El Cezire ve Suriye de hukum surmus bir Sii Arap hanedanidir Hanedan Araplarin Taglib kabilesine mensuptur 890 1004 doneminde Hamdanilerin en yaygin hukum yoreleri TarihiAbbasi Halifeleri idare guclerini kaybettiklerinden sonra eyaletlere ve hatta devlet merkezine atanan emirler ozerk hareket etmeye baslamislar emirligi kendi sulaleleri icindeki yakin varisleri arasinda paylasmislar ve bir hanedan kurmuslardir Hamdaniler bu tip emirler hanedanindan en onemlilerinden biridir Cedlerinin Kuzey Arabistan ve Dicle Firat arasinda yasamis ve eskiden Hristiyan olan Banu Taglib asiretinden oldugunu kabul etmislerdir Bu sulaleden hukum suren emirlerden ilki Hamdan bin Hamdun dur Bu kisinin ilk defa emirlige 890 da Abbasiler halifelerinden Mutemid tarafindan Guneydogu Anadolu Bolgesi nde Mardin e vali olarak atanmasi ile baslamistir Onun oglu Abdullah bin Hamdan once 906 da Musul valisi olarak emirlige baslamis ve sonra da 914 te Bagdat ta vali olarak emirlik yapmistir Abdullah in iki oglu Hasan Nasir ed Devle d 929 o 968 ve Adid ad Devle once Musul ve Diyarbakir valisi olarak emirlik yapmislardir Sonradan Hasi Nasir Diyarbakir emirligine gecmistir Fakat burada Hasan Nasr in hukmetmesi o kadar zalim ve acimasiz olmustur ki ortaya cikan sikayetler dolayisiyla ailesi tarafindan emirlikten uzaklastirilmistir Bu aileye ait emirler 990 a kadar Musul emirligi yapmaya devam etmislerdir Ancak 979 da Buveyhi lerin hucumuna ugramislar ve gecici olarak Musul emirliginden ayrilmamislardir 990 dan sonra Musul emirligini Kuzey Irak i elinde tutan Ukaylilerin eline gecmistir Halep ic kalesine giris koprusu Hamdani sulalesinden diger bir kolu Halep Suriye de emirlik yapmistir Bunlardan ilki olan Ali Saif ul Devla 945 967 doneminde Halep merkezli Kuzey Suriye emirligine getirilmis ve Hamdanilerin Suriye kolunu kurmustur Bu goreviyle Saif ul devle Bizans Imparatorlugu nun kuzey Suriye ye ve guneyine ilerlemesine bas engel olmustur Saif ul devle Arap sair ve yazarlari korumasi ve Halep teki sarayini bir Islam kultur merkezi haline getirmesi ile Islam ulkelerinde un almistir Fakat Bizans Imparatorlugu Halep e hucum edip sehri eline gecirince daha sonra sehri Hamdaniler tarafindan geri alinmistir Hamdaniler bircok dusmanla ayni anda mucadele etmistir Hamdaniler Buveyhogullari Kurtler Harput Ermenileri Fatimi Imparatorlugu ve Bizans Imparatorlugu ile mucadele ediyordular Careyi Halep i ve emirliklerini Misir da bulunan Fatimiler Imparatorluguna baglanmakta bulmuslar ve bir vassal emir olarak Halep te 1032 ye kadar hukum surmuslerdir 1035 te Fatimiler Hamdanileri Halep emirliginden atmislardir HukumdarlariHanedan Arapca حمدان بن حمدون التغلبي Hamdan ben Hamdun at taḡlibyi Hanedanin kurucusu ilk Abbasi emiri 868 874 Arapca الحسين بن حمدان El ḥusayn ben Hamdan Musul Hamdanileri Arapca أبو الهيجاء عبد الله بن حمدان Abu al hayjaʾ ʿabd allah ben ḥamdan Musul ve El Cezire ve Diyarbakir emiri 905 923 Sonra El Cezire ve Diyarbakir emiri 923 929 Arapca أبو محمد ناصر الدولة الحسن بن أبي الهيجا عبد الله Abu muḥammad naṣir ad dawla al ḥasan ben abi al hayjaʾʿabd allah Musul emiri 929 969 Arapca أبو تغلب الغضنفر عضد الدولة فضل الله بن الحسن Abu taḡlib al ḡaḍanfar ʿaḍud ad dawla faḍl allah ben al ḥasan Musul emiri 969 979 Arapca أبو طاهر إبراهيم بن الحسن Abu ṭahir ibrahim ben al ḥasan Musul emiri 981 991 Arapca أبو عبد الله الحسين بن الحسن Abu ʿabd allah ḥusayn ben al ḥasan Halep Hamdanileri I Ali Seyfu d Devle Arapca ابو الحسن سيف الدولة علي بن أبي الهيجا عبد الله abu al ḥasan sayf ad dawla ʿali ben abi al hayjaʾ ʿabd allah Halep emiri 944 967 Ermenice Arapca أبو المعالي سعد الدولة شريف بن أبي الحسن علي abu al maʿali saʿd ad dawla sarif ben abi al ḥasan ʿali Halep emiri 967 991 Arapca أبو الفضائل سعيد الدولة سعيد بن أبي المعالي abu al faḍaʾil saʿid ad dawla saʿid ben abi al maʿali Halep emiri 991 1002 Ebu l Hasan Ali Arapca أبو الحسن علي بن أبي الفضائل سعيد abu al ḥasan ʿali ben abi al faḍaʾil saʿid Halep emiri 1102 1004 Arapca أبو المعالي شريف بن أبي الفضائل سعيد abu al maʿali sarif ben abi al faḍaʾil saʿid Halep emiri 1004 KaynakcaDis baglantilarḤamdanid Dynasty14 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopaedia Britannica Online da madde Ingilizce Erisme tarihi 4 9 2009 الحمدانيون بنو حمدان في الموصل 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hamdaniler Musul da Banu Hamdan Arapca Erisme tarihi 4 9 2009 الحمدانيون بنو حمدان في حلب ثم بنو لؤلؤ4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hamdaniler ve Halep te Banu Hamdan Arapca Erisme tarihi 4 9 2009