Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mardin (Arapça:ماردين, Kürtçe: Mêrdîn, Süryanice:ܡܪܕܝܢ|Merdīn), Türkiye'nin Mardin ilinin merkezi olan şehirdir.
| Mardin | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
 Mardin'in Türkiye'deki konumu | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Mardin |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Ahmet Türk (DEM Parti) |
| Rakım | 1083 m |
| Zaman dilimi | (TRS) |
| Posta kodu | 47xxx |
| Alan kodu | 482 |
| Plaka kodu | 47 |
Resmî site | |
Şehirde uluslararası kuruluşlarca kültür mirası kabul edilmiş, koruma altına alınmış tarihi yapılar mevcuttur. Mardin farklı dini inanışlar paralelinde, sanatsal açıdan da tarihi değeri olan camiler, türbeler, kiliseler, manastır ve benzeri dini eserler barındırmaktadır. Mardin, İpek Yolu güzergâhında olup, ilde beş han ve bir kervansaray mevcuttur.
Etimoloji
Mardin adı Arapça kaynaklarda Mâridîn, Süryanice kaynaklarda Marde olarak geçmektedir. Kelimenin kökeni hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı görüşlere göre Mardin kelimesi, savaşçı bir kavim olan ve Ardeşir tarafından 3. yüzyılda buraya yerleştirilen Mardelerden gelmektedir. Bazı görüşlere göre de "Kaleler" anlamına gelen Merdin'den gelmektedir. Günümüzde kullanılan adı, Arapça kaynaklarda geçen Mâridîn'den gelmiştir.
Tarihçe
Mardin ilinde tarihin çok eski dönemine uzanan dönemlere ait bulgular yer almaktadır. Artuklu Üniversitesi yerleşkesi içindeki Hırbe Helale yerleşim yerinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan taşlar, Paleolitik Çağ'a tarihlenmiştir.Dargeçit İlçesi Ilısu civarında yer alan Boncuklu Tarla yerleşiminde Cilalı Taş Devrine ait buluntulara rastlanılmıştır. Derik ilçesindeki Kerküşti Höyük’te yapılan kazılar sonucu Kalkolitik Çağ dönemine ait kalıntılar bulunmuştur. Kemaliye höyük ve Tilki tepe Höyüklerinde de Kalkolitik Çağ dönemi seramiklere rastlanmıştır. Nusaybin ilçesindeki Girnavaz Höyük'te Erken Tunç Çağı'na tarihlenen kalıntılara rastlanmıştır. Bunun yanı sıra ildeki 36 höyükte Tunç Çağı'nın çeşitli dönemlerine tarihlenen buluntulara rastlanmıştır. Mardin-Nusaybin yolu üzerindeki Gırharrin Höyük, Mardin Dağlarının güneyindeki Girnavaz ve Yukarı Dicle havzasındaki Giricano, Kavusan Höyük, Siirt Türbe Höyük, Üçtepe, Ziyarettepe ve Gre Dimse höyüklerinde de bu çağa ait bulgular görülmektedir.
Girnavaz höyük, Dargeçit ilçesindeki Zeviya Tivilki höyük ve Kızıltepe-Viranşehir yolu üzerindeki Kerküşti höyük kazılarında Demir Çağı'na tarihlenen kalıntıları bulunmuştur. Nisibis, Midyat, Savur, İzbırak-Zaz, Baskavak-Ahmedi ve Dereiçi (Killit)'de bulunan eski dönem yerleşimlere tarihi kaynaklarda bahsedilmiştir. M.Ö 2000 yılı dolaylarında Asur egemenliğinde olan Mardin ve çevresi daha sonra Hitit ve Urartu egemenliğine geçmiştir.
Mardin adı ilk defa 4. yüzyıl Roma tarihçilerinden Ammianus Marcellinus tarafından bahsedilmiştir. I. Justinianus dönemi tarihçisi Prokopius, şehirden Margdis adıyla ikinci derece önemde bir kale olarak bahsetmiştir. Kale, 640 yılında İyâz bin Ganm komutasındaki İslam ordularınca ele geçirildi. Bu dönemde bölgeye yoğun bir Arap nüfusu yerleşimi başladı. Emevî ve Abbâsî döneminde El Cezire valiliğinin toprakları içerisinde yer aldı. 750-751 yıllarında Mardin’e hâkim olan Hariciler’in Harûriyye koluna mensup Benî Rebîa kabilesi reisi Büreyke'nin isyanına sahne oldu. Mardin kalesi, Hamdani hanedanlığının kurucusu Hamdân bin Hamdûn tarafından 885 yılında ele geçirildi. Abbasi Halifesi Mutezid tarafından 894 yılında geri alındı. Daha sonra yeniden Hamdani egemenliğine giren bölge, 10. yüzyılın sonundan 11. yüzyıl sonlarına kadar Mervaniler ile Ukayliler arasında sıklıkla el değiştirdi.
1085 yılında Mardin'in de olduğu bölge Selçuklu egemenliğine geçti. Bu tarihten itibaren bölge yoğun bir Türkmen iskanına sahne oldu. 1103 yılında Artuklu Beyliği hakimiyetine giren Mardin, daha sonra İlgazi Bey liderliğinde kurulan ve yaklaşık üç yüzyıl kadar hüküm süren Mardin Artukluları'nın hakimiyetine geçti. Bu dönemde oldukça gelişen şehir en parlak dönemlerini yaşadı. 1183 yılında Selahaddin Eyyubi şehre ilerlediyse de burayı ele geçiremedi. Ancak 1185'te Mardin Artuklu Beyliği, Eyyubi hâkimiyetini tanıdı. 1198 yılında I. Adil şehri yağmalasa da kaleyi ele geçiremedi. 1203 yılındaki Eyyubi saldırılarına da karşı konulabildi. Daha sonra yapılan antlaşma uyarınca Mardin Artukluları Eyyubiler'e tabi oldu. Mardin Artuklular'ı, I. Alâeddin Keykubad zamanında Anadolu Selçukluları'na tâbi oldu.
1260 yılında İlhanlı hükümdarı Hülagû Han'ın oğlu Yaşmut tarafından sekiz ay kuşatılan Mardin, Mardin hâkimi Necmeddin Gazi Saîd'in oğlu tarafından öldürülmesiyle İlhanlılara teslim oldu. Mardin kalesi, 1366 ve 1383 yıllarındaki Karakoyunlu saldırılarına dayandı. 1394 ve 1401 yıllarında şehir Timur'un kuvvetlerince tahrip edildi. 1409 yılında Mardin Artukluları'nın yıkılmasıyla Mardin, Karakoyunlular'ın kontrolüne geçti. 1432 yılında Mardin kalesi Akkoyunlular'a teslim oldu. 1451 yılında Karakoyunlular kaleyi kuşatsa da, şehri tahrip ederek geri çekildiler. 1507 yılında Şah İsmail tarafından Mardin şehri ve kalesi ele geçirildi. 1515 yılında şehir Osmanlı kuvvetlerine teslim olsa da kale ele geçirilemedi. 1516 yılında yeniden kuşatılan kale, 1517 yılında Osmanlı kuvvetlerince ele geçirildi.
Osmanlı döneminde nispeten sakin bir dönem geçiren Mardin, 19. yüzyıldan itibaren karışıklıklara sahne oldu. Osmanlı ile Mısır Hidivliği arasındaki mücadele döneminde Mardin bir süre Milli aşiretine bağlı isyancıların denetiminde kaldı. 1847 ve 1865 yıllarında yaşanan kolera salgınlarında şehirde çokça ölümlere yol açtı. 1891 yılında kapalı çarşısı yandı. 1895 yılında isyancıların saldırısına uğrasa da bu durum kısa sürede bastırıldı. Mondros Mütarekesi'nden sonra İtilaf Devletleri'nin askeri yerleşimi olmadı.
Cumhuriyet dönemi
2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Mardin'de sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927 | 47.487 | 23.252 | 24.235 |
| 1935 | 42.749 | 22.517 | 20.232 |
| 1940 | 41.131 | 23.270 | 17.861 |
| 1945 | 38.591 | 18.522 | 20.069 |
| 1950 | 42.595 | 19.354 | 23.241 |
| 1955 | 46.441 | 24.329 | 22.112 |
| 1960 | 56.816 | 28.382 | 28.434 |
| 1965 | 61.519 | 30.974 | 30.545 |
| 1970 | 66.975 | 33.740 | 33.235 |
| 1975 | 73.704 | 36.629 | 37.075 |
| 1980 | 78.020 | 39.137 | 38.883 |
| 1985 | 91.139 | 44.085 | 47.054 |
| 1990 | 83.863 | 53.005 | 30.858 |
| 2000 | 108.340 | 65.072 | 43.268 |
| 2007 | 130.916 | 82.134 | 48.782 |
| 2008 | 130.024 | 81.269 | 48.755 |
| 2009 | 130.318 | 82.449 | 47.869 |
| 2010 | 128.477 | 79.947 | 48.530 |
| 2011 | 138.850 | 88.054 | 50.796 |
| 2012 | 139.254 | 86.948 | 52.306 |
2012 yılında Mardin büyükşehir statüsü kazanıp ilin tamamı büyükşehir sınırlarına girmiştir ve merkez ilçenin ismi Artuklu olarak değiştirilmiştir.
İklim
 Mardin iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 19,4 | 18,4 | 27,5 | 33,6 | 35,4 | 40,0 | 42,5 | 42,0 | 38,8 | 35,6 | 26,1 | 24,1 | 42,5 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 5,8 | 7,2 | 11,6 | 17,3 | 23,8 | 30,5 | 34,9 | 34,6 | 30,0 | 22,7 | 14,2 | 8,0 | 20,0 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 3,1 | 4,1 | 8,0 | 13,5 | 19,5 | 25,6 | 29,9 | 29,6 | 25,1 | 18,3 | 10,7 | 5,2 | 16,0 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 0,5 | 1,3 | 4,6 | 9,7 | 14,8 | 20,0 | 24,4 | 24,5 | 20,6 | 14,5 | 7,7 | 2,7 | 12,1 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −13,4 | −14 | −11,7 | −5,3 | 2,6 | 5,0 | 11,8 | 12,8 | 8,0 | 1,0 | −9,5 | −11,9 | −14 |
| Ortalama yağış (mm) | 114,8 | 108,8 | 97,6 | 80,5 | 44,6 | 4,7 | 1,3 | 0,3 | 2,2 | 32,9 | 68,9 | 109,8 | 666,4 |
| Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü | |||||||||||||
Notlar
Kaynakça
- ^ . 27 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2014.
- ^ "Mardin". syriaca.org. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ ""MARDİN" İslam Ansiklopedisi, Cilt:28, Sayfa:43-46, Yıl:2003". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2016.
- ^ Ergül KODAŞ; Bülent GENÇ; Bahattin İPEK (2020). "Mardin-Hırbe Helale Alt Paleolitik Dönem Yontmataş Buluntuları". Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 5. s. 53-59. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2020.
- ^ "Kanun No. 6360". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ . Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 9 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Mardin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Mardin Belediyesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mardin Arapca ماردين Kurtce Merdin Suryanice ܡܪܕܝܢ Merdin Turkiye nin Mardin ilinin merkezi olan sehirdir MardinSehirMardin in Turkiye deki konumuUlkeTurkiyeIlMardinIdare Belediye BaskaniAhmet Turk DEM Parti Rakim1083 mZaman dilimiUTC 03 00 TRS Posta kodu47xxxAlan kodu482Plaka kodu47Resmi site Mardin Buyuksehir BelediyesiMardin sokaklarindan bir gorunum Sehirde uluslararasi kuruluslarca kultur mirasi kabul edilmis koruma altina alinmis tarihi yapilar mevcuttur Mardin farkli dini inanislar paralelinde sanatsal acidan da tarihi degeri olan camiler turbeler kiliseler manastir ve benzeri dini eserler barindirmaktadir Mardin Ipek Yolu guzergahinda olup ilde bes han ve bir kervansaray mevcuttur EtimolojiMardin adi Arapca kaynaklarda Maridin Suryanice kaynaklarda Marde olarak gecmektedir Kelimenin kokeni hakkinda farkli gorusler bulunmaktadir Bazi goruslere gore Mardin kelimesi savasci bir kavim olan ve Ardesir tarafindan 3 yuzyilda buraya yerlestirilen Mardelerden gelmektedir Bazi goruslere gore de Kaleler anlamina gelen Merdin den gelmektedir Gunumuzde kullanilan adi Arapca kaynaklarda gecen Maridin den gelmistir TarihceMardin de bir medrese Mardin ilinde tarihin cok eski donemine uzanan donemlere ait bulgular yer almaktadir Artuklu Universitesi yerleskesi icindeki Hirbe Helale yerlesim yerinde yapilan kazilarda ortaya cikarilan taslar Paleolitik Cag a tarihlenmistir Dargecit Ilcesi Ilisu civarinda yer alan Boncuklu Tarla yerlesiminde Cilali Tas Devrine ait buluntulara rastlanilmistir Derik ilcesindeki Kerkusti Hoyuk te yapilan kazilar sonucu Kalkolitik Cag donemine ait kalintilar bulunmustur Kemaliye hoyuk ve Tilki tepe Hoyuklerinde de Kalkolitik Cag donemi seramiklere rastlanmistir Nusaybin ilcesindeki Girnavaz Hoyuk te Erken Tunc Cagi na tarihlenen kalintilara rastlanmistir Bunun yani sira ildeki 36 hoyukte Tunc Cagi nin cesitli donemlerine tarihlenen buluntulara rastlanmistir Mardin Nusaybin yolu uzerindeki Girharrin Hoyuk Mardin Daglarinin guneyindeki Girnavaz ve Yukari Dicle havzasindaki Giricano Kavusan Hoyuk Siirt Turbe Hoyuk Uctepe Ziyarettepe ve Gre Dimse hoyuklerinde de bu caga ait bulgular gorulmektedir Girnavaz hoyuk Dargecit ilcesindeki Zeviya Tivilki hoyuk ve Kiziltepe Viransehir yolu uzerindeki Kerkusti hoyuk kazilarinda Demir Cagi na tarihlenen kalintilari bulunmustur Nisibis Midyat Savur Izbirak Zaz Baskavak Ahmedi ve Dereici Killit de bulunan eski donem yerlesimlere tarihi kaynaklarda bahsedilmistir M O 2000 yili dolaylarinda Asur egemenliginde olan Mardin ve cevresi daha sonra Hitit ve Urartu egemenligine gecmistir Mardin adi ilk defa 4 yuzyil Roma tarihcilerinden Ammianus Marcellinus tarafindan bahsedilmistir I Justinianus donemi tarihcisi Prokopius sehirden Margdis adiyla ikinci derece onemde bir kale olarak bahsetmistir Kale 640 yilinda Iyaz bin Ganm komutasindaki Islam ordularinca ele gecirildi Bu donemde bolgeye yogun bir Arap nufusu yerlesimi basladi Emevi ve Abbasi doneminde El Cezire valiliginin topraklari icerisinde yer aldi 750 751 yillarinda Mardin e hakim olan Hariciler in Haruriyye koluna mensup Beni Rebia kabilesi reisi Bureyke nin isyanina sahne oldu Mardin kalesi Hamdani hanedanliginin kurucusu Hamdan bin Hamdun tarafindan 885 yilinda ele gecirildi Abbasi Halifesi Mutezid tarafindan 894 yilinda geri alindi Daha sonra yeniden Hamdani egemenligine giren bolge 10 yuzyilin sonundan 11 yuzyil sonlarina kadar Mervaniler ile Ukayliler arasinda siklikla el degistirdi 1085 yilinda Mardin in de oldugu bolge Selcuklu egemenligine gecti Bu tarihten itibaren bolge yogun bir Turkmen iskanina sahne oldu 1103 yilinda Artuklu Beyligi hakimiyetine giren Mardin daha sonra Ilgazi Bey liderliginde kurulan ve yaklasik uc yuzyil kadar hukum suren Mardin Artuklulari nin hakimiyetine gecti Bu donemde oldukca gelisen sehir en parlak donemlerini yasadi 1183 yilinda Selahaddin Eyyubi sehre ilerlediyse de burayi ele geciremedi Ancak 1185 te Mardin Artuklu Beyligi Eyyubi hakimiyetini tanidi 1198 yilinda I Adil sehri yagmalasa da kaleyi ele geciremedi 1203 yilindaki Eyyubi saldirilarina da karsi konulabildi Daha sonra yapilan antlasma uyarinca Mardin Artuklulari Eyyubiler e tabi oldu Mardin Artuklular i I Alaeddin Keykubad zamaninda Anadolu Selcuklulari na tabi oldu 1260 yilinda Ilhanli hukumdari Hulagu Han in oglu Yasmut tarafindan sekiz ay kusatilan Mardin Mardin hakimi Necmeddin Gazi Said in oglu tarafindan oldurulmesiyle Ilhanlilara teslim oldu Mardin kalesi 1366 ve 1383 yillarindaki Karakoyunlu saldirilarina dayandi 1394 ve 1401 yillarinda sehir Timur un kuvvetlerince tahrip edildi 1409 yilinda Mardin Artuklulari nin yikilmasiyla Mardin Karakoyunlular in kontrolune gecti 1432 yilinda Mardin kalesi Akkoyunlular a teslim oldu 1451 yilinda Karakoyunlular kaleyi kusatsa da sehri tahrip ederek geri cekildiler 1507 yilinda Sah Ismail tarafindan Mardin sehri ve kalesi ele gecirildi 1515 yilinda sehir Osmanli kuvvetlerine teslim olsa da kale ele gecirilemedi 1516 yilinda yeniden kusatilan kale 1517 yilinda Osmanli kuvvetlerince ele gecirildi Osmanli doneminde nispeten sakin bir donem geciren Mardin 19 yuzyildan itibaren karisikliklara sahne oldu Osmanli ile Misir Hidivligi arasindaki mucadele doneminde Mardin bir sure Milli asiretine bagli isyancilarin denetiminde kaldi 1847 ve 1865 yillarinda yasanan kolera salginlarinda sehirde cokca olumlere yol acti 1891 yilinda kapali carsisi yandi 1895 yilinda isyancilarin saldirisina ugrasa da bu durum kisa surede bastirildi Mondros Mutarekesi nden sonra Itilaf Devletleri nin askeri yerlesimi olmadi Cumhuriyet donemi 2012 yilinda cikarilan 6360 sayili kanun ile Mardin de sinirlari il mulki sinirlari olan buyuksehir belediyesi kuruldu ve 2014 Turkiye yerel secimlerinin ardindan buyuksehir belediyesi calismalarina basladi NufusYil Toplam Sehir Kir1927 47 487 23 252 24 2351935 42 749 22 517 20 2321940 41 131 23 270 17 8611945 38 591 18 522 20 0691950 42 595 19 354 23 2411955 46 441 24 329 22 1121960 56 816 28 382 28 4341965 61 519 30 974 30 5451970 66 975 33 740 33 2351975 73 704 36 629 37 0751980 78 020 39 137 38 8831985 91 139 44 085 47 0541990 83 863 53 005 30 8582000 108 340 65 072 43 2682007 130 916 82 134 48 7822008 130 024 81 269 48 7552009 130 318 82 449 47 8692010 128 477 79 947 48 5302011 138 850 88 054 50 7962012 139 254 86 948 52 306 2012 yilinda Mardin buyuksehir statusu kazanip ilin tamami buyuksehir sinirlarina girmistir ve merkez ilcenin ismi Artuklu olarak degistirilmistir Iklim Mardin iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 19 4 18 4 27 5 33 6 35 4 40 0 42 5 42 0 38 8 35 6 26 1 24 1 42 5Ortalama en yuksek sicaklik C 5 8 7 2 11 6 17 3 23 8 30 5 34 9 34 6 30 0 22 7 14 2 8 0 20 0Ortalama sicaklik C 3 1 4 1 8 0 13 5 19 5 25 6 29 9 29 6 25 1 18 3 10 7 5 2 16 0Ortalama en dusuk sicaklik C 0 5 1 3 4 6 9 7 14 8 20 0 24 4 24 5 20 6 14 5 7 7 2 7 12 1En dusuk sicaklik C 13 4 14 11 7 5 3 2 6 5 0 11 8 12 8 8 0 1 0 9 5 11 9 14Ortalama yagis mm 114 8 108 8 97 6 80 5 44 6 4 7 1 3 0 3 2 2 32 9 68 9 109 8 666 4Kaynak Meteoroloji Genel MudurluguNotlar Kiziltepe ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Yesilli ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Kaynakca 27 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2014 Mardin syriaca org 11 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2020 MARDIN Islam Ansiklopedisi Cilt 28 Sayfa 43 46 Yil 2003 17 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2016 Ergul KODAS Bulent GENC Bahattin IPEK 2020 Mardin Hirbe Helale Alt Paleolitik Donem Yontmatas Buluntulari Artuklu Insan ve Toplum Bilim Dergisi 5 s 53 59 9 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Kasim 2020 Kanun No 6360 15 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2014 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 Meteoroloji Genel Mudurlugu 9 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2016 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Mardin ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Mardin Belediyesi