Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bolayır Muharebesi (Bulgarca: Битка при Булаир), 26 Ocak 1913 tarihinde General Georgi Todorov'un Rila Yedinci Piyade Tümeni ve Binbaşı Fethi Bey'in 27. Piyade Tümeni arasında gerçekleşti. Bulgar Ordusu Bolayır'ı ele geçirdi. 1913 yılının ortalarında Türk Ordusu Bolayır'ı geri aldı.
| Bolayır Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Balkan Savaşı | |||||||
 | |||||||
40°31′35″N 26°47′41″E / 40.5263°K 26.7948°D
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Bulgaristan Krallığı |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| General Georgi Todorov | Binbaşı Fethi Bey Mustafa Kemal | ||||||
| Güçler | |||||||
| c. 10.000 24 makineli tüfek 36 top | 3700 12 makineli tüfek 78 top | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 114 ölü 416 yaralı | Daha fazla 6.000 ölü 10.000 yaralı (Bulgar iddiası) | ||||||
Muharebe Öncesi
Güçlü Osmanlı kalesi Edirne, 1912'de savaşın başlamasından bu yana Bulgar ordusu tarafından kuşatmadaydı. Ateşkes görüşmeleri Balkan Ligi'nin Yanya,İşkodra talepleri karşısında tıkanmıştı. Osmanlı birlikleri Rumeli'de Yanya, İşkodra, Edirne ve Çatalca'da direnmeye çalışıyordu. Ocak 1913'ün ortasından itibaren Osmanlı yüksek komutanlığı, ablukayı kırmak için Edirne'ye bir saldırı planı hazırladı.Bu arada Bâb-ı Âli Baskını ile İttihat ve Terakki Cemiyeti, başarısızlığın sorumlusu olarak görülen Nazım Paşa'yı öldürüp yönetime el koymuş ve görüşmelere son verip savaşa başlamıştı. Buradaki amaç Bulgarları iki hat arasında bırakarak yenilmelerini sağlamak ve Edirne'yi geri almak ve Bulgarları Doğu Trakya'dan atmak idi. Bu harekât yanında Bulgar geri hatlarına Şarköy'eden çıkarma yapılması Enver Paşa tarafından öngörülüp planlanmıştı. Ancak bu iki harekâtın kaderi birlikte koordineli hareket etmeye bağlı idi.
Bolayır Kolordusu Komutanı Fahri Paşa olmak üzere Kurmay Ali Fethi ve Hareket Şube Müdürü ise Mustafa Kemal idi. Aynı zamanda Şarköy'den çıkarma yapacak Onuncu Kolordu Komutanı Hurşit Paşa ve Kurmayı Enver Paşa idi. Bolayır Kolordusu ve Onuncu Kolordu subayları 7 Şubat 1913'te Kuvay-ı Müretteba Komutanlık Karargahı'nda durum değerlendirmesi yaptı.
Muharebe
İlerleme 8 Şubat (Jülyen takvimde: 26 Ocak) sabahı Mürettep Tümeni'nin sis örtüsü altında Saros Körfezi'nden Bolayır yoluna doğru ilerlemesiyle başladı. Saldırı, Bulgar mevzilerinden sadece 30,5 metre (100 feet) ötede ortaya çıkarıldı. Saat 7'de Osmanlı topçusu ateş açtı. 13. Piyade Alayı askerleri gibi Bulgar yardımcı topçuları da ateş açtı ve Osmanlı'nın ilerlemesi yavaşladı. Marmara Denizi kıyı şeridinde yoğunlaşan Osmanlı 27. Piyade Tümeni saat 8'den itibaren ilerledi. Osmanlılar üstünlüklerinden dolayı Doğanarslan Çifliği'ndeki mevziyi ele geçirerek Bulgar 22. Piyade Alayı'nın sol kanadını kuşatmaya başladılar. Fakat Şarköy'de 10. Kolordu'yu çatışma alanına taşıyacak vapurların geliş saatinde sıkıntı vardı ama Fahri Paşa ve Ali Fethi'nin bundan haberi olmadan saldırıya planlandığı gibi başlamıştı.
Harekâtta Yedinci Rila Piyade Tümeni'nin komutanlığı hemen tepki gösterdi ve 13. Rila Piyade Alayı'na karşı saldırı emri verdi ve Mürettep Tümenini geri çekilmeye zorladı. Bulgarların kararlı hareketlerine şaşıran Osmanlı kuvvetleri, ilerleyen Bulgar 22. Trakya Piyade Alayı'nı görünce paniğe kapıldı. Bulgar topçusu artık ateşini Doğanarslan Çiflik'e yoğunlaştırdı. Saat 15 sularında Bulgar 22. Alayı, Osmanlı kuvvetlerinin sağ kanadına karşı taarruza geçti ve kısa ama şiddetli bir çarpışmanın ardından Osmanlı geri çekilmeye başladı. Kaçan Osmanlı birliklerinin çoğu, Bulgar topçularının isabetli ateşiyle kayba uğratıldı. Bundan sonra bütün Bulgar ordusu Osmanlı sol kanadına saldırdı ve bozguna uğrattı. Saat 17 civarında Osmanlı kuvvetleri taarruzu yeniledi ve Bulgar merkezine yöneldi, ancak geri püskürtüldü ve ağır kayıplar verdi.Mevki Osmanlı kuvvetlerinden arındırılıp ve Bulgarlarca savunma hattı yeniden düzenlendi. Bolayır muharebesinde Osmanlı kuvvetleri insan gücünün neredeyse yarısını kaybederek tüm teçhizatını savaş alanında bırakmıştır.
Kısaca Şarköy'deki çıkarma zamanında gelmeyince büyük zayiat verildi. Osmanlı Onuncu Kolordu çıkarması beklenirken, Bulgar birliklerinin Şarköy üzerinden saldırı yapmasıyla beraber Bolayır Kolordusu çok sayıda kayıp verdi.
Sonrası
Enver Paşa tüm kayıplara rağmen Şarköy'den taarruz yapmak için yeniden ısrar etti. Fakat yaşanan durum sonrasında Fahri Paşa, Ali Fethi ve Mustafa Kemal buna karşı çıktı. Enver Paşa, Bolayır'a gelerek durumun aslında o kadar kötü olmadığını söyledi. Bolayır Muharebesi ve Şarköy Çıkarması, Osmanlı ordusunun yenilmesi ile sonuçlandı. İki kolordudaki komutanlar, yaşanan yenilgiyi birbirlerinin üzerine atmaya çalıştı. Yaşanan süreç, İttihatçı komutanlar arasında anlaşmazlıklar yaşandığını gün yüzüne çıkardı. Yenilgi sonucunda Ali Fethi ve Mustafa Kemal Paşa istifa etmek istedi ama istifaları kabul edilmedi. 26 Mart'ta Edirne'ye Bulgarlar girdi ve 30 Mayıs'ta Londra Antlaşması ile resmen elden çıktı.
Sonrası Bulgar ordusu Bolayır'ı ele geçirip Londra Antlaşmasının imzalandığı 1913 mayıs-haziran ayına kadar elinde tutmuştur. İkinci Balkan Savaşı sırasında Edirne, Osmanlı tarafından geri alınabildi.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b ""Balkan Savaşı'nda Atatürk" (Atatürk Ansiklopedisi)". 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ a b Колектив, История на Българите: Военна история, София, 2007, Труд, , с. 434, 435
- ^ Balkaya 2005, s. 23-26.
- ^ Balkaya 2005, s. 27-28.
- Genel
- Пейчев, А. и др. 1300 години на стража, София, 1984, Военно издателство
- Марков, Г. България в Балканския съюз срещу Османската империя, 1912–1913 г., София, 1989, Издателство “Наука и изкуство”
- Колектив, История на Българите: Военна история, София, 2007, Труд,
- Косев, К., Подвигът, София, 1983, Военно издателство
- (2005). Ali Fethi Okyar (29 Nisan 1880-7 Mayıs 1943) (I. bas.). Ankara: Türk Tarih Kurumu. ISBN .
- Okyar, F. (2024), Bolayır Savaşı'ndaki Başarısızlığın Sebepleri, Mevzu Yayın, Ankara.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bolayir Muharebesi Bulgarca Bitka pri Bulair 26 Ocak 1913 tarihinde General Georgi Todorov un Rila Yedinci Piyade Tumeni ve Binbasi Fethi Bey in 27 Piyade Tumeni arasinda gerceklesti Bulgar Ordusu Bolayir i ele gecirdi 1913 yilinin ortalarinda Turk Ordusu Bolayir i geri aldi Bolayir MuharebesiBirinci Balkan Savasi40 31 35 N 26 47 41 E 40 5263 K 26 7948 D 40 5263 26 7948 Tarih8 Subat 1913 Julyen Takviminde 26 Ocak 1913 BolgeBolayir Gelibolu Sancagi Edirne Vilayeti Osmanli Devleti Bolayir Gelibolu Turkiye SonucBulgar zaferiTaraflarBulgaristan KralligiOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerGeneral Georgi TodorovBinbasi Fethi Bey Mustafa KemalGuclerc 10 000 24 makineli tufek 36 top3700 12 makineli tufek 78 topKayiplar114 olu 416 yaraliDaha fazla 6 000 olu 10 000 yarali Bulgar iddiasi Muharebe OncesiGuclu Osmanli kalesi Edirne 1912 de savasin baslamasindan bu yana Bulgar ordusu tarafindan kusatmadaydi Ateskes gorusmeleri Balkan Ligi nin Yanya Iskodra talepleri karsisinda tikanmisti Osmanli birlikleri Rumeli de Yanya Iskodra Edirne ve Catalca da direnmeye calisiyordu Ocak 1913 un ortasindan itibaren Osmanli yuksek komutanligi ablukayi kirmak icin Edirne ye bir saldiri plani hazirladi Bu arada Bab i Ali Baskini ile Ittihat ve Terakki Cemiyeti basarisizligin sorumlusu olarak gorulen Nazim Pasa yi oldurup yonetime el koymus ve gorusmelere son verip savasa baslamisti Buradaki amac Bulgarlari iki hat arasinda birakarak yenilmelerini saglamak ve Edirne yi geri almak ve Bulgarlari Dogu Trakya dan atmak idi Bu harekat yaninda Bulgar geri hatlarina Sarkoy eden cikarma yapilmasi Enver Pasa tarafindan ongorulup planlanmisti Ancak bu iki harekatin kaderi birlikte koordineli hareket etmeye bagli idi Bolayir Kolordusu Komutani Fahri Pasa olmak uzere Kurmay Ali Fethi ve Hareket Sube Muduru ise Mustafa Kemal idi Ayni zamanda Sarkoy den cikarma yapacak Onuncu Kolordu Komutani Hursit Pasa ve Kurmayi Enver Pasa idi Bolayir Kolordusu ve Onuncu Kolordu subaylari 7 Subat 1913 te Kuvay i Muretteba Komutanlik Karargahi nda durum degerlendirmesi yapti MuharebeIlerleme 8 Subat Julyen takvimde 26 Ocak sabahi Murettep Tumeni nin sis ortusu altinda Saros Korfezi nden Bolayir yoluna dogru ilerlemesiyle basladi Saldiri Bulgar mevzilerinden sadece 30 5 metre 100 feet otede ortaya cikarildi Saat 7 de Osmanli topcusu ates acti 13 Piyade Alayi askerleri gibi Bulgar yardimci topculari da ates acti ve Osmanli nin ilerlemesi yavasladi Marmara Denizi kiyi seridinde yogunlasan Osmanli 27 Piyade Tumeni saat 8 den itibaren ilerledi Osmanlilar ustunluklerinden dolayi Doganarslan Cifligi ndeki mevziyi ele gecirerek Bulgar 22 Piyade Alayi nin sol kanadini kusatmaya basladilar Fakat Sarkoy de 10 Kolordu yu catisma alanina tasiyacak vapurlarin gelis saatinde sikinti vardi ama Fahri Pasa ve Ali Fethi nin bundan haberi olmadan saldiriya planlandigi gibi baslamisti Harekatta Yedinci Rila Piyade Tumeni nin komutanligi hemen tepki gosterdi ve 13 Rila Piyade Alayi na karsi saldiri emri verdi ve Murettep Tumenini geri cekilmeye zorladi Bulgarlarin kararli hareketlerine sasiran Osmanli kuvvetleri ilerleyen Bulgar 22 Trakya Piyade Alayi ni gorunce panige kapildi Bulgar topcusu artik atesini Doganarslan Ciflik e yogunlastirdi Saat 15 sularinda Bulgar 22 Alayi Osmanli kuvvetlerinin sag kanadina karsi taarruza gecti ve kisa ama siddetli bir carpismanin ardindan Osmanli geri cekilmeye basladi Kacan Osmanli birliklerinin cogu Bulgar topcularinin isabetli atesiyle kayba ugratildi Bundan sonra butun Bulgar ordusu Osmanli sol kanadina saldirdi ve bozguna ugratti Saat 17 civarinda Osmanli kuvvetleri taarruzu yeniledi ve Bulgar merkezine yoneldi ancak geri puskurtuldu ve agir kayiplar verdi Mevki Osmanli kuvvetlerinden arindirilip ve Bulgarlarca savunma hatti yeniden duzenlendi Bolayir muharebesinde Osmanli kuvvetleri insan gucunun neredeyse yarisini kaybederek tum techizatini savas alaninda birakmistir Kisaca Sarkoy deki cikarma zamaninda gelmeyince buyuk zayiat verildi Osmanli Onuncu Kolordu cikarmasi beklenirken Bulgar birliklerinin Sarkoy uzerinden saldiri yapmasiyla beraber Bolayir Kolordusu cok sayida kayip verdi SonrasiEnver Pasa tum kayiplara ragmen Sarkoy den taarruz yapmak icin yeniden israr etti Fakat yasanan durum sonrasinda Fahri Pasa Ali Fethi ve Mustafa Kemal buna karsi cikti Enver Pasa Bolayir a gelerek durumun aslinda o kadar kotu olmadigini soyledi Bolayir Muharebesi ve Sarkoy Cikarmasi Osmanli ordusunun yenilmesi ile sonuclandi Iki kolordudaki komutanlar yasanan yenilgiyi birbirlerinin uzerine atmaya calisti Yasanan surec Ittihatci komutanlar arasinda anlasmazliklar yasandigini gun yuzune cikardi Yenilgi sonucunda Ali Fethi ve Mustafa Kemal Pasa istifa etmek istedi ama istifalari kabul edilmedi 26 Mart ta Edirne ye Bulgarlar girdi ve 30 Mayis ta Londra Antlasmasi ile resmen elden cikti Sonrasi Bulgar ordusu Bolayir i ele gecirip Londra Antlasmasinin imzalandigi 1913 mayis haziran ayina kadar elinde tutmustur Ikinci Balkan Savasi sirasinda Edirne Osmanli tarafindan geri alinabildi KaynakcaOzel a b Balkan Savasi nda Ataturk Ataturk Ansiklopedisi 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2022 a b Kolektiv Istoriya na Blgarite Voenna istoriya Sofiya 2007 Trud 954 528 752 7 s 434 435 Balkaya 2005 s 23 26 Balkaya 2005 s 27 28 GenelPejchev A i dr 1300 godini na strazha Sofiya 1984 Voenno izdatelstvo Markov G Blgariya v Balkanskiya syuz sreshu Osmanskata imperiya 1912 1913 g Sofiya 1989 Izdatelstvo Nauka i izkustvo Kolektiv Istoriya na Blgarite Voenna istoriya Sofiya 2007 Trud 954 528 752 7 Kosev K Podvigt Sofiya 1983 Voenno izdatelstvo 2005 Ali Fethi Okyar 29 Nisan 1880 7 Mayis 1943 I bas Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751617162 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Okyar F 2024 Bolayir Savasi ndaki Basarisizligin Sebepleri Mevzu Yayin Ankara