Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yoncalı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Yoncalı, Ekim 2020 yılında farkına varılan ve "panta" olarak adlandırılan asırlık Kafkas yaban armuduyla da tanınmaktadır.
| Yoncalı | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Yoncalı Yoncalı'nın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Şavşat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1879 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 235 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08700 |
Tarihçe
Yoncalı köyünün eski adı Tsihia'dır. Gürcüce bir yer adı olan Tsihia (ციხია), kale anlamındaki "tsihe" (ციხე) kelimesinden türemiş olup "kaleli" anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye Sihya veya Sihia biçiminde girmiştir. Niteki 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli bir eserde Sihya/Sihiya (سخیا) olarak geçer.
Tsihia, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün kilisesine ait ve 12. yüzyıldan kalma Gürcüce yazılı taş buranın eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.
Tsihia köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Çıldır Eyaleti'ne bağlı İmerhevi sancağının köylerinden biriydi. Osmanlı idaresinin sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bu tarihte köyde 35 hanede 159 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Tsihia köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 318 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.
Tsihia köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin de Tsihia (Цихиа) adıyla kaydettiği köy, Artvin Okrugu'nun Şavşet-İmerhevi kazası içinde yer alıyordu. Bu kazaya bağlı Dabatzvrili nahiyesinin sekiz köyünden biriydi. 1886 yılındaki nüfus tespitine göre Tsihia köyünde, 171'i erkek ve 148'i kadın olmak üzere 47 hanede 319 kişi yaşıyordu. Tsihia köyüne bağlı Cami mahallesi 24 hane, Hatoreti mahallesi 11 hane, Çakellar mahallesinde 4 hane ve "Çikrik-ogli" mahallesi 6 haneden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir. Bununla birlikte Mçedluri (მჭედლური), Cakelebi (ჯაყელები), Tsiheuli (ციხეული), Heviçala (ხევიჭალა), Atati (ატათი), Datikuli (დათიკული), Gurbelati (გურბელათი), Bidati (ბიდათი), Titati (ტიტათი), Anekauri (ანეკაური) gibi Gürcüce yer adları günümüze ulaşmıştır.
Tsihia, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından Tsihia köyü de fiilen Türkiye'ye katıldı. Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla bu köyü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.
Tsihia, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında "Sıhıya" adıyla Şavşat kazasına bağlı Merya nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu, 296'sı kadın ve 322'si erkek olmak üzere 104 hanede yaşayan 618 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir. Tsihia veya Sihya Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Yoncalı olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Yoncalı köyünde 895 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 270 kişi okuma yazma biliyordu.
Yoncalı köyünün sınırları içinde iki kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün merkez mahallesinin kuzeybatısında eskiden bir kilisenin var olduğu köylüler tarafından doğrulanmaktadır. Ancak bulunduğu yerde değil, biraz uzağında harçlı duvar kalıntısı tespit edilmiştir. İkinci kilisesi ise, Cakeller olarak adlandırılan mahallede yer alır. Kilisenin olduğu yerde kabaca yontulmuş taşlar bulunmaktadır. Kilisenin temelinin 400 metre uzağında tespit edilen Gürcüce yazıtlı taşın da Cakeli Kilisesi’ne ait olduğu saptanmıştır.
Coğrafya
Köy; Artvin il merkezine 95 km, Şavşat ilçe merkezine 30 km uzaklıktadır.
"Panta"
Yoncalı köyünde bulunan bir armut ağacının yaklaşık 1.500 yaşında olabileceği tahmin edilmektedir. Gürcüce adıyla "panta" (პანტა) olarak adlandırılan ağacın yaban armudu cinsi Kafkas yaban armudu (Pyrus caucasica) olduğu Gürcüce adından da anlaşılmaktadır. Bunun kesinleşip tescil edilmesi halinde Yoncalı dünyanın en yaşlı armut ağacına sahip köy olacaktır. Çevre genişliği 6,6 metre olan panta armudu ağacı, 2,1 metre çap ve 18,5 metre boyundadır. Ağacın tescil edilmesi için çalışmalar başlatılmıştır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 233 |
| 2020 | 235 |
| 2019 | 250 |
| 2018 | 237 |
| 2017 | 197 |
| 2016 | 204 |
| 2015 | 208 |
| 2014 | 186 |
| 2013 | 218 |
| 2012 | 203 |
| 2011 | 218 |
| 2010 | 216 |
| 2009 | 226 |
| 2008 | 236 |
| 2007 | 239 |
| 2000 | 273 |
| 1990 | 503 |
| 1985 | 621 |
Kaynakça
- ^ "Yoncali, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Yoncalı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ "ციხე" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 22 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 83. 29 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yüksek lisans tezi
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 160". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
- ^ a b . 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020.
- ^ Hasan Hüseyin Alemdar - Çıldır Eyaleti İmerhev Sancağı 2771 Numaralı Nüfus Defteri’nin Çevirisi ve Değerlendirmesi, Rize, 2020, s. 83, 105-108. 15 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yüksek lisans tezi
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1448". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ . 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (Birinci basım 1927), s. 188, .
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
- ^ "პანტა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 26 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Dünyanın En Yaşlı Armut Ağacı Artvin'de Bulunmuş Olabilir"". 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ekim 2020.
- ^ "En yaşlı armut ağacı Artvin Şavşat Yoncalı köyünde / The oldest pear tree in the World."". 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
Dış bağlantılar
- Yoncalı, Şavşat için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yoncali Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli bir koydur Yoncali Ekim 2020 yilinda farkina varilan ve panta olarak adlandirilan asirlik Kafkas yaban armuduyla da taninmaktadir YoncaliKoyArtvin in Turkiye deki konumuYoncaliYoncali nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceSavsatCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1879 mNufus 2021 Toplam235Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08700TarihceYoncali koyunun eski adi Tsihia dir Gurcuce bir yer adi olan Tsihia ციხია kale anlamindaki tsihe ციხე kelimesinden turemis olup kaleli anlamina gelir Bu yer adi Turkceye Sihya veya Sihia biciminde girmistir Niteki 1835 tarihli Osmanli nufus defteri ile Artvin vilayeti hakkinda 1927 tarihli bir eserde Sihya Sihiya سخیا olarak gecer Tsihia Orta Cag da Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Savseti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarina dogru Gurculerden ele gecirmistir Koyun kilisesine ait ve 12 yuzyildan kalma Gurcuce yazili tas buranin eski bir yerlesim oldugunu gostermektedir Tsihia koyu 1835 tarihli Osmanli nufus defterinde Cildir Eyaleti ne bagli Imerhevi sancaginin koylerinden biriydi Osmanli idaresinin sadece erkek nufusunu tespit ettigi bu tarihte koyde 35 hanede 159 erkek yasiyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince Tsihia koyunun toplam nufusunun yaklasik 318 kisiden olustugu ortaya cikar Tsihia koyu 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin de Tsihia Cihia adiyla kaydettigi koy Artvin Okrugu nun Savset Imerhevi kazasi icinde yer aliyordu Bu kazaya bagli Dabatzvrili nahiyesinin sekiz koyunden biriydi 1886 yilindaki nufus tespitine gore Tsihia koyunde 171 i erkek ve 148 i kadin olmak uzere 47 hanede 319 kisi yasiyordu Tsihia koyune bagli Cami mahallesi 24 hane Hatoreti mahallesi 11 hane Cakellar mahallesinde 4 hane ve Cikrik ogli mahallesi 6 haneden olusuyordu Bu nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Bununla birlikte Mcedluri მჭედლური Cakelebi ჯაყელები Tsiheuli ციხეული Hevicala ხევიჭალა Atati ატათი Datikuli დათიკული Gurbelati გურბელათი Bidati ბიდათი Titati ტიტათი Anekauri ანეკაური gibi Gurcuce yer adlari gunumuze ulasmistir Tsihia Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya Artvin sancagini Gurcistan in bir parcasi olarak tanidi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin Tiflis hukumetine verdigi ultimatom uzerine Gurcu idaresinin cekilmesinin ardindan Tsihia koyu de fiilen Turkiye ye katildi Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla bu koyu de kapsayan Artvin bolgesi Turkiye ye birakildi Tsihia 1922 yilinda Artvin livasinda yapilan nufus tespiti sirasinda Sihiya adiyla Savsat kazasina bagli Merya nahiyesinin koylerinden biriydi Nufusu 296 si kadin ve 322 si erkek olmak uzere 104 hanede yasayan 618 kisiden olusuyordu Koyun nufusunun tamami Turk olarak kaydedilmistir Tsihia veya Sihya Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Yoncali olarak degistirilmistir 1965 genel nufus sayiminda Yoncali koyunde 895 kisi yasiyor ve bu nufus icinde 270 kisi okuma yazma biliyordu Yoncali koyunun sinirlari icinde iki kilisenin varligi bilinmektedir Koyun merkez mahallesinin kuzeybatisinda eskiden bir kilisenin var oldugu koyluler tarafindan dogrulanmaktadir Ancak bulundugu yerde degil biraz uzaginda harcli duvar kalintisi tespit edilmistir Ikinci kilisesi ise Cakeller olarak adlandirilan mahallede yer alir Kilisenin oldugu yerde kabaca yontulmus taslar bulunmaktadir Kilisenin temelinin 400 metre uzaginda tespit edilen Gurcuce yazitli tasin da Cakeli Kilisesi ne ait oldugu saptanmistir CografyaKoy Artvin il merkezine 95 km Savsat ilce merkezine 30 km uzakliktadir Panta Yoncali koyunde bulunan bir armut agacinin yaklasik 1 500 yasinda olabilecegi tahmin edilmektedir Gurcuce adiyla panta პანტა olarak adlandirilan agacin yaban armudu cinsi Kafkas yaban armudu Pyrus caucasica oldugu Gurcuce adindan da anlasilmaktadir Bunun kesinlesip tescil edilmesi halinde Yoncali dunyanin en yasli armut agacina sahip koy olacaktir Cevre genisligi 6 6 metre olan panta armudu agaci 2 1 metre cap ve 18 5 metre boyundadir Agacin tescil edilmesi icin calismalar baslatilmistir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 2332020 2352019 2502018 2372017 1972016 2042015 2082014 1862013 2182012 2032011 2182010 2162009 2262008 2362007 2392000 2731990 5031985 621Kaynakca Yoncali Turkey Page Fallingrain com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Savsat Yoncali Koy Nufusu Nufusune com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2022 ციხე A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 22 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 Ecem Kutlu Savsat Nufus Defteri 1835 Transkripsiyon ve Degerlendirme Artvin 2020 s 83 29 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yuksek lisans tezi Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 160 29 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2021 a b 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Eylul 2020 Hasan Huseyin Alemdar Cildir Eyaleti Imerhev Sancagi 2771 Numarali Nufus Defteri nin Cevirisi ve Degerlendirmesi Rize 2020 s 83 105 108 15 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yuksek lisans tezi Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1448 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2022 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Eylul 2020 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2021 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Temmuz 2021 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 Birinci basim 1927 s 188 ISBN 9789944197526 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 89 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 პანტა A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 26 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 Dunyanin En Yasli Armut Agaci Artvin de Bulunmus Olabilir 28 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ekim 2020 En yasli armut agaci Artvin Savsat Yoncali koyunde The oldest pear tree in the World 3 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ekim 2020 Dis baglantilarYoncali Savsat icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft