Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
- Bu madde Besarabya'daki Yahudilerin tarihi'nin bir parçasıdır.
Kişinev pogromu, Rus İmparatorluğunun Besarabya bölgesinin (bugün Moldova'nın) başkenti Kişinev'de, 6-7 Nisan 1903 tarihinde, Yahudilere karşı yapılan ayaklanmadır.
| Bölge |  Moldova (zamanının Rus İmparatorluğu) |
|---|---|
| Tarih | 6-7 Nisan 1903 |
Saldırı türü | Pogrom |
| Ölü | ~50 |
| Yaralı | ~600 |
İlk pogrom
Ayaklanma, 6 Nisan'da, Kişinev'in 40 km kuzeyindeki kentinde Mikhail Rybachenko isimli Hristiyan Rus bir çocuğun öldürülmüş olarak bulunmasıyla başladı. Her ne kadar çocuğun bir akrabası tarafından öldürüldüğü bilinmesine rağmen (katil sonradan yakalandı), Rusça yayın yapan antisemit Бессарабец (Bessarabetz, anlam "Besarabyalı") gazetesinde , çocuğun Yahudiler tarafından öldürüldüğünü iddia etti. Свет (Svet, anlam "Işık") gazetesi ise Yahudileri kan iftirasıyla suçlayıp çocuğun kanının matsalarda kullanıldığını yazdı.
Yahudilere karşı ayaklanma olan Kişinev pogromu üç gün sürdü. 47 (bazı kaynaklarca 49) Yahudi öldü, 92'si ağır ve 500'ü hafif yaralandı, 700 ev ve birçok işyeri yağmalanıp yıkıldı. The Times, İçişleri bakanı 'nin Besarabya valisine gönderdiği, ayaklanmanın engellenmemesi için emir verdiği, sahte sevkiyatını yayınladı, fakat polis veya ordu ayaklanmayı durdurmak için üç gün boyunca bir çaba sarfetmedi. Ayaklanmanın durdurulması için çaba sarfedilmeyişi, devletin bu ayaklanmaya destek olduğu veya an azından göz yumduğu fikrini uyandırdı.
New York Times, ilk Kişinev pogromunu şöyle tanımladı:
- Kişinev, Besarabya'daki anti-Yahudi ayaklanmasının vahameti sansür kurallarının izin verdiğinden daha da kötüdür. Rus Paskalyasından sonra Yahudilere yapılan katliam özenle planlandı. Rahiplerin başı çektiği güruhlar şehir genelinde "Yahudilere ölüm" naraları attı. Hazırlıksız yakalanan Yahudiler koyun gibi katledildiler. Ölü sayısı 120, yaralı yaklaşık 500'dür. Katliamın korkunç sahnesi açıklanabilirlikten de ötedir. Bebekler, gözleri dönmüş ve kana susamış güruh tarafından resmen parçalandılar. Gün batımında sokaklarda yığınla ceset ve yaralı vardı. Becerebilenler terör içinde kaçtılar ve bugün şehirde Yahudilerden hemen hemen eser kalmadı.
İkinci pogrom
İkinci pogrom, 19-20 Ekim 1905'te gerçekleşti. Bu sefer, ayaklanmanın başlamasının sebebi Çara karşı yapılan politik protestoydu, fakat bu Yahudilere karşı saldırılara dönüştü. Ayaklanma bittiği zaman ölü Yahudi bilançosu 19, yaralı 56'ydı. Birinci ayaklanmanın ardından kurulan Yahudi nefsi-müdafa kuruluşları şiddetin bir kısmını engellemeyi başarmalarına rağmen genel anlamda başarılı olamadı.
Pogrom sonucu
Dünyanın protestosuna rağmen sadece iki kişi 5 ve 7 yıl, 22 kişi ise 1 ila 2 yıl hüküm giydi. Bu pogrom, onbinlerce Rus Yahudisinin Batıya ve İsrail topraklarına göç etmesinde önemli rol oynadı.
Ayrıca, bu olay ilk Siyonistlerin, özellikle 'in, Vladimir Jabotinsky gibi Yahudi liderlerin önderliğinde ilk Yahudi nefsi-müdafa ligleri kurmasında pay sahibi oldu.
Çok sayıda sanatçı ve yazar eserlerinde bu pogroma değindi. Rus yazar Vladimir Korolenko, 13 No'lu Ev'de bu konuya değindi. Tolstoy ve Gorky Rus hükûmetini suçlayıp kınayan yazılar yazdı; bu sessiz kalan Rus entelektüelleri içinde bir ilkti. Bu pogromlar ayrıca Yahudi sanat ve edebiyatını da önemli ölçüde etkiledi. Oyun yazarı , ilk eserlerinden birinde Kişinev pogromunu konu aldı. Şair , "Katliam Şehrinde" isimli eserinde kızgın kalabalıkla yüzleşen etkisiz Yahudilerin durumunu yazdı.
Kaynakça
Notlar
- Kishinev Pogrom23 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . unofficial commemorative website
- Rosenthal, Herman and Rosenthal, Max, "Kishinef (Kishinev)"22 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., in the Jewish Encyclopedia (1901-1906)
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Besarabya daki Yahudilerin tarihi nin bir parcasidir Kisinev pogromu Rus Imparatorlugunun Besarabya bolgesinin bugun Moldova nin baskenti Kisinev de 6 7 Nisan 1903 tarihinde Yahudilere karsi yapilan ayaklanmadir Kisinev pogromuBolge Moldova zamaninin Rus Imparatorlugu Tarih6 7 Nisan 1903Saldiri turuPogromOlu 50Yarali 600Herman S Shapiro Kishinever shekhita elegie Kisinev Katliam Agiti New York Asna Goldberg 1904 Irene Heskes Koleksyonu Betimlemenin ortasindaki figur Nisan 1903 teki Kisinev katliamini simgelemektedir Ilk pogromKisinev pogromunda hasar goren Toralari gomme toreni Ayaklanma 6 Nisan da Kisinev in 40 km kuzeyindeki kentinde Mikhail Rybachenko isimli Hristiyan Rus bir cocugun oldurulmus olarak bulunmasiyla basladi Her ne kadar cocugun bir akrabasi tarafindan olduruldugu bilinmesine ragmen katil sonradan yakalandi Rusca yayin yapan antisemit Bessarabec Bessarabetz anlam Besarabyali gazetesinde cocugun Yahudiler tarafindan olduruldugunu iddia etti Svet Svet anlam Isik gazetesi ise Yahudileri kan iftirasiyla suclayip cocugun kaninin matsalarda kullanildigini yazdi Yahudilere karsi ayaklanma olan Kisinev pogromu uc gun surdu 47 bazi kaynaklarca 49 Yahudi oldu 92 si agir ve 500 u hafif yaralandi 700 ev ve bircok isyeri yagmalanip yikildi The Times Icisleri bakani nin Besarabya valisine gonderdigi ayaklanmanin engellenmemesi icin emir verdigi sahte sevkiyatini yayinladi fakat polis veya ordu ayaklanmayi durdurmak icin uc gun boyunca bir caba sarfetmedi Ayaklanmanin durdurulmasi icin caba sarfedilmeyisi devletin bu ayaklanmaya destek oldugu veya an azindan goz yumdugu fikrini uyandirdi New York Times ilk Kisinev pogromunu soyle tanimladi Kisinev Besarabya daki anti Yahudi ayaklanmasinin vahameti sansur kurallarinin izin verdiginden daha da kotudur Rus Paskalyasindan sonra Yahudilere yapilan katliam ozenle planlandi Rahiplerin basi cektigi guruhlar sehir genelinde Yahudilere olum naralari atti Hazirliksiz yakalanan Yahudiler koyun gibi katledildiler Olu sayisi 120 yarali yaklasik 500 dur Katliamin korkunc sahnesi aciklanabilirlikten de otedir Bebekler gozleri donmus ve kana susamis guruh tarafindan resmen parcalandilar Gun batiminda sokaklarda yiginla ceset ve yarali vardi Becerebilenler teror icinde kactilar ve bugun sehirde Yahudilerden hemen hemen eser kalmadi Ikinci pogromABD Baskani Theodore Roosevelt ten Rus Cari II Nikolay a Yahudilere yapilan eziyeti durdurun Resim baskisi ilk Kisinev pogromunu simgelemektedir Ikinci pogrom 19 20 Ekim 1905 te gerceklesti Bu sefer ayaklanmanin baslamasinin sebebi Cara karsi yapilan politik protestoydu fakat bu Yahudilere karsi saldirilara donustu Ayaklanma bittigi zaman olu Yahudi bilancosu 19 yarali 56 ydi Birinci ayaklanmanin ardindan kurulan Yahudi nefsi mudafa kuruluslari siddetin bir kismini engellemeyi basarmalarina ragmen genel anlamda basarili olamadi Pogrom sonucu1903 te ABD vatandaslari tarafindan gonderilen ve Rus Cari tarafindan reddedilen dilekce bugun ABD Ulusal Arsivleri ndedir Dunyanin protestosuna ragmen sadece iki kisi 5 ve 7 yil 22 kisi ise 1 ila 2 yil hukum giydi Bu pogrom onbinlerce Rus Yahudisinin Batiya ve Israil topraklarina goc etmesinde onemli rol oynadi Ayrica bu olay ilk Siyonistlerin ozellikle in Vladimir Jabotinsky gibi Yahudi liderlerin onderliginde ilk Yahudi nefsi mudafa ligleri kurmasinda pay sahibi oldu Cok sayida sanatci ve yazar eserlerinde bu pogroma degindi Rus yazar Vladimir Korolenko 13 No lu Ev de bu konuya degindi Tolstoy ve Gorky Rus hukumetini suclayip kinayan yazilar yazdi bu sessiz kalan Rus entelektuelleri icinde bir ilkti Bu pogromlar ayrica Yahudi sanat ve edebiyatini da onemli olcude etkiledi Oyun yazari ilk eserlerinden birinde Kisinev pogromunu konu aldi Sair Katliam Sehrinde isimli eserinde kizgin kalabalikla yuzlesen etkisiz Yahudilerin durumunu yazdi Kaynakca YIVO Institute for Jewish Research Pogroms PDF 19 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Ocak 2011 Jewish Massacre Denounced New York Times April 28 1903 p 6 23 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2011 NotlarKishinev Pogrom23 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde unofficial commemorative website Rosenthal Herman and Rosenthal Max Kishinef Kishinev 22 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde in the Jewish Encyclopedia 1901 1906 Ayrica bakinizAntisemitizm Besarabya daki Yahudilerin tarihi Kan iftirasi Kisinev Moldova daki Yahudilerin tarihi Pogrom Rusya daki Yahudilerin tarihi