Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aare (ya da Aar) İsviçre'de ırmak, Ren'in kolu: 295 km. Havzası 17600 km², rejimi Alp tipidir. Grimsel'in eteğinde 1879 m yükseklikte doğar. İsviçre'nin başlıca ırmağı olan Aar, Bern'e kadar çok turistik (Miringen, İnterlaken, Thun) bir Alp vadisine akar. Aşağı bölümünde Mitteland'ın büyük bölümünü akaçlayarak Biel gölünü geçer ve Jura'nın eteğini boylar. Irmağın bu bölümünde yapılan hidro elektrik santrallar, Biel, Oltan, Solothurn, Aarau kentlerinde uran tesisleri kurulmasını kolaylaştırmıştır. Daha sonra başlıca kolları Reuss ve Limmat'ı alan Aar, Waldshut'un karşısında Ren'le buluşur.
| Aare | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Aar buzulları |
| Kaynak rakımı | 1940 m. |
| Ağız | Ren |
| Ağız rakımı | 311 m. |
| Uzunluk | 288 km. |
| Havza alanı | 17.755 km2 |
1.Zihl kanalı
2.Broye kanalı
3.Hagneck kanalı
4.Nidau-Büren kanalı
Akış doğrultusu
Aare, Grimsel bölgesindeki doğar. Meiringen'de derin ve dar bir vadi olan Aareschlucht boğazından geçerek Brienz'de dökülür. Brienz gölünden 7 km.lik yol boyunca Bödeli adındaki bir kanal aracılığıyla akar. Kander buzulundan doğan Kander deresi de Thun gölüne bağlanır.
Aare Thun'da Thun gölünden ayrılır ve geniş Aare vadisi boyunca Bern'e doğru akar. Bern'e ulaşmadan önce Gürbe ve Giesse dereleri de Aare'ye bağlanır. Aare Bern'de, şehrin kurulduğu mahmuzun etrafında dar bir yay çizer. Ardından çeşitli büklümlerle bir menderes oluşturur. Bu sayede oluşturduğu Enge yarımadasının etrafından akar ve dökülür.
Radelfingen'de içine aldıktan sonra kuzeye doğru akmaya başlar. Aarberg ile Hagneck arasındaki yapay bir kanal olan Hagneck kanalı ile 'ne dökülür. Nidau'da Biel gölünden ayrılarak yine yapay bir kanal olan Nidau-Büren kanalından akarak Büren'den hemen önce eski yatağına geri döner. Aarberg ile Büren arasındaki orijinal nehir yatağına "Alte Aare" (Eski Aare) denir. Nehir'in Biel gölüne yapay şekilde akıtılması sayesinde, Aare'nin alplerden taşıyıp getirdiği büyük miktarda alüvyon, çakıl ve kar suyu Biel gölü tarafından emilir. Böylece bir zamanlar bataklık olan alanlar "İsviçre'nin sebze bahçeleri" haline gelmiştir.
Bu noktadan sonra Aare uzun bir yol boyunca kuzeydoğu yönünde akar. Önce Solothurn'dan geçer. Ardından sırayla Emme ve Wigger nehrilerini kendisine katar. Olten ve Aarau şehirlerinden geçer. Suhre, Bünz ve Wildegg derelerini de içine alır. Brugg'u geçtikten hemen sonra önce Reuss, sonra Limmat nehirleri Aare'ye dökülür. Ardından kuzeye doğru akmaya başlar ve 'de Ren ile birleşir. Ren nehri de Almanya ve Hollanda'yı geçerek sularını Kuzey Denizi'ne boşaltır.
Aare'nin kolları
- Limmat
- Reuss
- Suhre
- Bünz
- Wigger
- Murg
- Emme
- Zihlkanal
- Saane/Aarine
- Kander
- Lütschine
Kullanımı ve Kültürel tarihi
Antik çağlardan beri Aare ve yan kollarında gemi ile yolculuk yapılmaktaydı. Orta Çağ'da Aare önemli bir sınır nehri olarak işlev gördü. Hristiyan Burgundililer ile daha kuzeyde yaşayan putperest Alemanca konuşan Alemanni kavimi arasında bir sınır oldu. Karolenjler ve Roma-Germen imparatorluğu zamanında da aynı işlevi sürdürdü. Bern şehrinin kurulması ile 12. ve 13. yüzyılda nehrin kaderi değişti, nehrin üzerine köprüler yapılmaya başladı ve nehrin iki tarafındaki hakimiyet alanları giderek gelişti.
Aare'de önceleri nehir üzerinden kereste taşımacılığı yapılıyordu. Ancak 19. yüzyılda demiryolunun inşa edilmesinden sonra nehir üzerine ilk enerji santrali yapıldı. Bugün Aare üzerinde 30'a yakın enerji santrali bulunmaktadır. (9'u Innertkirchen'de) Ayrıca Mühleberg, Gösgen ve Beznau'da bulunan nükleer enerji santralleri soğutma sistemleri için Aare'nin suyunu kullanmaktadr.
Günümüzde Aare boş zaman aktiviteleri için sevilen bir nehirdir. Geniş bir bölgede şişirme botlarla gezinti yapmak mümkündür. Sahlleri fazla kayalık değildir, zaman zaman akıntı olsa da yüzmek için kullanılabilir.
Döküldüğü göller
- Grimsel baraj gölü
- Brienz gölü
- Thun gölü
- Wohlen baraj gölü
- Niederried baraj gölü
- Biel gölü
- Klingnauer baraj gölü
Galeri
-
![image]()
Aare Guttannen'dan önce küçük bir vadiye akar -
![image]()
Innertkirchen'de Aare -
![image]()
Thun'da -
![image]()
Aarberg'de "Eski Aare" -
![image]()
Wohlensee'ye ulaşmadan hemen önce Aare
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Aare ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aare ya da Aar Isvicre de irmak Ren in kolu 295 km Havzasi 17600 km rejimi Alp tipidir Grimsel in eteginde 1879 m yukseklikte dogar Isvicre nin baslica irmagi olan Aar Bern e kadar cok turistik Miringen Interlaken Thun bir Alp vadisine akar Asagi bolumunde Mitteland in buyuk bolumunu akaclayarak Biel golunu gecer ve Jura nin etegini boylar Irmagin bu bolumunde yapilan hidro elektrik santrallar Biel Oltan Solothurn Aarau kentlerinde uran tesisleri kurulmasini kolaylastirmistir Daha sonra baslica kollari Reuss ve Limmat i alan Aar Waldshut un karsisinda Ren le bulusur AareGenel bilgilerKaynak Aar buzullariKaynak rakimi 1940 m Agiz RenAgiz rakimi 311 m Uzunluk 288 km Havza alani 17 755 km2Aare havzasi tumuyle Isvicre nin icinde kalir1868 1891 ve 1939 1973 donemlerinde yapilmis yapay kanallar kizil seritlerle gosterilmektedir Bunlardan 3 ve 4 kanallar Aare uzerindedir 1 Zihl kanali 2 Broye kanali 3 Hagneck kanali 4 Nidau Buren kanaliAkis dogrultusuAare Grimsel bolgesindeki dogar Meiringen de derin ve dar bir vadi olan Aareschlucht bogazindan gecerek Brienz de dokulur Brienz golunden 7 km lik yol boyunca Bodeli adindaki bir kanal araciligiyla akar Kander buzulundan dogan Kander deresi de Thun golune baglanir Aare Thun da Thun golunden ayrilir ve genis Aare vadisi boyunca Bern e dogru akar Bern e ulasmadan once Gurbe ve Giesse dereleri de Aare ye baglanir Aare Bern de sehrin kuruldugu mahmuzun etrafinda dar bir yay cizer Ardindan cesitli buklumlerle bir menderes olusturur Bu sayede olusturdugu Enge yarimadasinin etrafindan akar ve dokulur Radelfingen de icine aldiktan sonra kuzeye dogru akmaya baslar Aarberg ile Hagneck arasindaki yapay bir kanal olan Hagneck kanali ile ne dokulur Nidau da Biel golunden ayrilarak yine yapay bir kanal olan Nidau Buren kanalindan akarak Buren den hemen once eski yatagina geri doner Aarberg ile Buren arasindaki orijinal nehir yatagina Alte Aare Eski Aare denir Nehir in Biel golune yapay sekilde akitilmasi sayesinde Aare nin alplerden tasiyip getirdigi buyuk miktarda aluvyon cakil ve kar suyu Biel golu tarafindan emilir Boylece bir zamanlar bataklik olan alanlar Isvicre nin sebze bahceleri haline gelmistir Bu noktadan sonra Aare uzun bir yol boyunca kuzeydogu yonunde akar Once Solothurn dan gecer Ardindan sirayla Emme ve Wigger nehrilerini kendisine katar Olten ve Aarau sehirlerinden gecer Suhre Bunz ve Wildegg derelerini de icine alir Brugg u gectikten hemen sonra once Reuss sonra Limmat nehirleri Aare ye dokulur Ardindan kuzeye dogru akmaya baslar ve de Ren ile birlesir Ren nehri de Almanya ve Hollanda yi gecerek sularini Kuzey Denizi ne bosaltir Aare nin kollariLimmat Reuss Suhre Bunz Wigger Murg Emme Zihlkanal Saane Aarine Kander LutschineKullanimi ve Kulturel tarihiAntik caglardan beri Aare ve yan kollarinda gemi ile yolculuk yapilmaktaydi Orta Cag da Aare onemli bir sinir nehri olarak islev gordu Hristiyan Burgundililer ile daha kuzeyde yasayan putperest Alemanca konusan Alemanni kavimi arasinda bir sinir oldu Karolenjler ve Roma Germen imparatorlugu zamaninda da ayni islevi surdurdu Bern sehrinin kurulmasi ile 12 ve 13 yuzyilda nehrin kaderi degisti nehrin uzerine kopruler yapilmaya basladi ve nehrin iki tarafindaki hakimiyet alanlari giderek gelisti Aare de onceleri nehir uzerinden kereste tasimaciligi yapiliyordu Ancak 19 yuzyilda demiryolunun insa edilmesinden sonra nehir uzerine ilk enerji santrali yapildi Bugun Aare uzerinde 30 a yakin enerji santrali bulunmaktadir 9 u Innertkirchen de Ayrica Muhleberg Gosgen ve Beznau da bulunan nukleer enerji santralleri sogutma sistemleri icin Aare nin suyunu kullanmaktadr Gunumuzde Aare bos zaman aktiviteleri icin sevilen bir nehirdir Genis bir bolgede sisirme botlarla gezinti yapmak mumkundur Sahlleri fazla kayalik degildir zaman zaman akinti olsa da yuzmek icin kullanilabilir Dokuldugu gollerGrimsel baraj golu Brienz golu Thun golu Wohlen baraj golu Niederried baraj golu Biel golu Klingnauer baraj goluGaleriAare Guttannen dan once kucuk bir vadiye akar Innertkirchen de Aare Thun da Aarberg de Eski Aare Wohlensee ye ulasmadan hemen once AareKaynakca a b c d Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 Wikimedia Commons ta Aare ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir