Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Limmat İsviçre'de bir ırmak. Aar ırmağına dökülen ikinci büyük ırmak koludur. (Birincisi Reuss) Irmağın suları Zürih Gölünden gelir, Zürih'in merkezinden geçerek kuzeybatı yönünde akıp gider ve 35 km sonra Aare ırmağına dökülür. İki ırmak ırmağının kuzeyinde, Reuss ırmağının Aare ile birleştiği yerin hemen kuzeyinde birleşirler.
| Limmat | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Zürih Gölü |
| Kaynak rakımı | 406 m |
| Ağız | Aare |
| Ağız rakımı | 328 m |
| Uzunluk | 35 km |
| Havza alanı | 2416 km² |
Limmat vadisinde Zürih'ten sonra Dietikon, Wettingen ve Baden kentleri bulunur. Limmat'ın ırmak kolları Zürich ırmağı aracılığıyla sularını taşıdığı Linth, Zürich içinde birleştiği Sihl, Dietikon'da birleştiği Reppisch ve Würenlos'da birleştiği Furtbach deresidir.
Akış doğrultusu
Irmak'ın asıl kaynağı Kanton Glarus'tan doğan Linth ırmağıdır. Liınth ırmağı Zürih gölüne dökülür ve gölün diğer ucundan Zürih kent merkezinde Limmat adını alarak kuzeydoğu yönünde akmaya başlar. Limmat vadisi boyunca akar Kanton Aargau'nun Brugg kentinde Aare ırmağına bağlanır.
Limmat Zürih gölünden ayrıldıktan sonra bir süre tarihi kent merkezinde devam ederek Limmetquai (Limmat sahili) denilen bölgeyi oluşturur. Platzspitz denilen yerde en büyük ırmak kolu olan Sihl ile brileşir. Sonrasında hem su akışını düzenlemek hem de enerji elde etmek için çok sayıda santral inşa edilmiştir. Irmak ikinci büyük kolu olan Reppisch ile Dietikon'da buluşur.
Tarihçe
Bugün enez bir biçimde akan Sihl ırmağı her zaman böyle dingin değildi. Günümüzden 20. yüzyıl önce yılda 18.000 m³ molozu Alpler'den alıp Zürih bölgesine yığıyordu. Sihl daha Limmat'a ulaşmadan önce Zürih gölüne doğru bir delta oluşturuyordu. MÖ 1. yüzyılda bugünkü Bahnhofstrasse ve Paradeplatz'ın bulunduğu bölgeler sular ve balçık içinde alanlardı. Böylece göl seviyesi yükseldi ve Limmat biraz daha kuzeye kaydı. Roma döneminde Sihl deltasındaki alüvyonların temizlenmesi ile göl seviyesi aşağı indi. Geç Roma döneminde ve Roma sonrası dönemde alüvyonlar hiç temizlenmedi ve göl seviyesi yeniden yükseldi ve Limmat yine birikti. Orta Çağ'ın ilk dönemlerinde Sihl yeniden düzenlendi ve Fraumünster'in yapıldığı 853 yılında göl seviyesi bugünkü seviyesindeydi.
Ulaşım
Limmat bir zamanlar özellikle yük taşımacılığında yararlanılan bir su yolu idi. Roma döneminde Limmat iki Roma eyaleti olan Rhaetia ile Germania Superior arasındaki sınırı oluşturuyordu. Turricum'daki (Zürih'in eski adı) Weinplatz Walensee'den çıkıp Centum Prata (Kempraten) üzerinden Zürih gölü yoluyla buraya gelen malların aktarım yeri idi.
Bugün Limmat üzerinde su üzerinden ancak Platzspitz'e kadar ulaşım olabilir. Daha sonra yol boyunca Letten, Höngg, Dietikon, Wettingen, Baden ve Turgi'de yaplmış olan santral, baraj ve su seviyesi düzenleme sistemleri yolu keser. Ancak daha önceleri Limmat üzerinden uzun bir bot yolculuğu yapmak olanaklıydı. Özellikle tüccarlar küçük teknelerle Linth'den Ren ağzına kadar ürünlerini taşırlardı.
Zürih gölünden Aare'nin Ren'e bağlandığı Stiili'deki ağza kadar Limmat sahili boyunca bir yürüyüş yolu yapılmıştır. Yürüyüş süresi 9.5 saattir.
Doğal savunma hattı
Üzerinde yalnızca iki köprünün olduğu -biri Zürih diğeri Baden'de- Limmat yüzlerce yıldan beri önemli bir askeri iş görür. Doğal bir savunma hattı olduğu için çok sayıda savaşa da sahne olmuştur. Roma lejyonu Vindonissa Limmat kıyısında konumlanmıştı. Limmat kıyılarındaki önemli askeri olaylardan birkaçı: 1415'te konfederasyon güçlerinin Baden'i işgali, 1712'deki din savaşlarında Baden kuşatması, birinci ve ikinci Zürih savaşları ve ikinci dünya savaşındaki Limmat mevzilenmesi.
Ad
Irmağın adı ilk olarak 8. ve 9. yüzyıla ait kayıtlarda görülür. Galya dilinden gelmekte ve büyük olasılıkla "su seviyesi, bataklık seviyesi, göl yüzeyi" gibi bir anlama geliyordu ve lindo (su birikintisi) ve magos (seviye) sözcüklerinden türetilmişti. Yani ırmak, suladığı toprakları tanımlamak için kullanılan sözcüğü ad olarak almıştır. Irmağın Zürih gölünden çıktığı yerler Orta Çağ'da Zürih kentinin geliştiği döneme kadar bataklık bir alandı.
İsviçre'de çalışan ilk lokomotife Limmat adı verilmiştir. Zürih ve Baden arasında 1847'te çalışmaya başlayan Spanisch-Brötli-Bahn tren hattı ilk tren hattıydı.
Yüzme
Limmat'daki kamuya açık yüzme yerlerinde yüzülebilir. Ancak Quaibrücke'den Oberer Letten'e kadar olan bölgede güvenlik nedeniyle yüzmek yasaktır. Quaibrücke'nin hemen altında Frauenbad'da (kadınlar plajı) yüzülebilir. Diğer yüzme yerleri Lettenkanal'daki Yukarı ve Aşağı Letten ve Werdinsel'deki Freibad Au-Höngg'dür.
| Wikimedia Commons'ta Limmat ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ ZÜRCHER CITY UNTER WASSER -Interaktion zwischen Natur und Mensch in der Frühzeit Zürichs, Dölf Wild, . gta Verlag, Zürich 2008, , S. 21-23 Online=Online 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Limmat 27 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Historischen Lexikon der Schweiz
- ^ Felix Stähelin: Die vorrömische Schweiz geschichtliche Zeugnisse und sprachlicher Tatsachen. In: Zeitschrift für schweizerische Geschichte. Band 15, Leemann, 1935, S. 337-368.
- ^ Schwimmen und Baden in der Limmat 5 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Stadt Zürih resmi sitesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Limmat Isvicre de bir irmak Aar irmagina dokulen ikinci buyuk irmak koludur Birincisi Reuss Irmagin sulari Zurih Golunden gelir Zurih in merkezinden gecerek kuzeybati yonunde akip gider ve 35 km sonra Aare irmagina dokulur Iki irmak irmaginin kuzeyinde Reuss irmaginin Aare ile birlestigi yerin hemen kuzeyinde birlesirler LimmatGenel bilgilerKaynak Zurih GoluKaynak rakimi 406 mAgiz AareAgiz rakimi 328 mUzunluk 35 kmHavza alani 2416 km Limmatin gectigi yerler ve irmak kollari Limmat vadisinde Zurih ten sonra Dietikon Wettingen ve Baden kentleri bulunur Limmat in irmak kollari Zurich irmagi araciligiyla sularini tasidigi Linth Zurich icinde birlestigi Sihl Dietikon da birlestigi Reppisch ve Wurenlos da birlestigi Furtbach deresidir Akis dogrultusuIrmak in asil kaynagi Kanton Glarus tan dogan Linth irmagidir Liinth irmagi Zurih golune dokulur ve golun diger ucundan Zurih kent merkezinde Limmat adini alarak kuzeydogu yonunde akmaya baslar Limmat vadisi boyunca akar Kanton Aargau nun Brugg kentinde Aare irmagina baglanir Limmat Zurih golunden ayrildiktan sonra bir sure tarihi kent merkezinde devam ederek Limmetquai Limmat sahili denilen bolgeyi olusturur Platzspitz denilen yerde en buyuk irmak kolu olan Sihl ile brilesir Sonrasinda hem su akisini duzenlemek hem de enerji elde etmek icin cok sayida santral insa edilmistir Irmak ikinci buyuk kolu olan Reppisch ile Dietikon da bulusur TarihceBugun enez bir bicimde akan Sihl irmagi her zaman boyle dingin degildi Gunumuzden 20 yuzyil once yilda 18 000 m molozu Alpler den alip Zurih bolgesine yigiyordu Sihl daha Limmat a ulasmadan once Zurih golune dogru bir delta olusturuyordu MO 1 yuzyilda bugunku Bahnhofstrasse ve Paradeplatz in bulundugu bolgeler sular ve balcik icinde alanlardi Boylece gol seviyesi yukseldi ve Limmat biraz daha kuzeye kaydi Roma doneminde Sihl deltasindaki aluvyonlarin temizlenmesi ile gol seviyesi asagi indi Gec Roma doneminde ve Roma sonrasi donemde aluvyonlar hic temizlenmedi ve gol seviyesi yeniden yukseldi ve Limmat yine birikti Orta Cag in ilk donemlerinde Sihl yeniden duzenlendi ve Fraumunster in yapildigi 853 yilinda gol seviyesi bugunku seviyesindeydi UlasimLimmat bir zamanlar ozellikle yuk tasimaciliginda yararlanilan bir su yolu idi Roma doneminde Limmat iki Roma eyaleti olan Rhaetia ile Germania Superior arasindaki siniri olusturuyordu Turricum daki Zurih in eski adi Weinplatz Walensee den cikip Centum Prata Kempraten uzerinden Zurih golu yoluyla buraya gelen mallarin aktarim yeri idi Bugun Limmat uzerinde su uzerinden ancak Platzspitz e kadar ulasim olabilir Daha sonra yol boyunca Letten Hongg Dietikon Wettingen Baden ve Turgi de yaplmis olan santral baraj ve su seviyesi duzenleme sistemleri yolu keser Ancak daha onceleri Limmat uzerinden uzun bir bot yolculugu yapmak olanakliydi Ozellikle tuccarlar kucuk teknelerle Linth den Ren agzina kadar urunlerini tasirlardi Zurih golunden Aare nin Ren e baglandigi Stiili deki agza kadar Limmat sahili boyunca bir yuruyus yolu yapilmistir Yuruyus suresi 9 5 saattir Sihl irmaginin Limmat a baglandigi yer olan PlatzspitzDogal savunma hattiUzerinde yalnizca iki koprunun oldugu biri Zurih digeri Baden de Limmat yuzlerce yildan beri onemli bir askeri is gorur Dogal bir savunma hatti oldugu icin cok sayida savasa da sahne olmustur Roma lejyonu Vindonissa Limmat kiyisinda konumlanmisti Limmat kiyilarindaki onemli askeri olaylardan birkaci 1415 te konfederasyon guclerinin Baden i isgali 1712 deki din savaslarinda Baden kusatmasi birinci ve ikinci Zurih savaslari ve ikinci dunya savasindaki Limmat mevzilenmesi AdIrmagin adi ilk olarak 8 ve 9 yuzyila ait kayitlarda gorulur Galya dilinden gelmekte ve buyuk olasilikla su seviyesi bataklik seviyesi gol yuzeyi gibi bir anlama geliyordu ve lindo su birikintisi ve magos seviye sozcuklerinden turetilmisti Yani irmak suladigi topraklari tanimlamak icin kullanilan sozcugu ad olarak almistir Irmagin Zurih golunden ciktigi yerler Orta Cag da Zurih kentinin gelistigi doneme kadar bataklik bir alandi Isvicre de calisan ilk lokomotife Limmat adi verilmistir Zurih ve Baden arasinda 1847 te calismaya baslayan Spanisch Brotli Bahn tren hatti ilk tren hattiydi YuzmeLimmat daki kamuya acik yuzme yerlerinde yuzulebilir Ancak Quaibrucke den Oberer Letten e kadar olan bolgede guvenlik nedeniyle yuzmek yasaktir Quaibrucke nin hemen altinda Frauenbad da kadinlar plaji yuzulebilir Diger yuzme yerleri Lettenkanal daki Yukari ve Asagi Letten ve Werdinsel deki Freibad Au Hongg dur Wikimedia Commons ta Limmat ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca ZURCHER CITY UNTER WASSER Interaktion zwischen Natur und Mensch in der Fruhzeit Zurichs Dolf Wild gta Verlag Zurich 2008 ISBN 978 3 85676 238 4 S 21 23 Online Online 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Limmat 27 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Historischen Lexikon der Schweiz Felix Stahelin Die vorromische Schweiz geschichtliche Zeugnisse und sprachlicher Tatsachen In Zeitschrift fur schweizerische Geschichte Band 15 Leemann 1935 S 337 368 Schwimmen und Baden in der Limmat 5 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Stadt Zurih resmi sitesi