Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yerebatan Sarnıcı (Bizans Yunancası: βασιλική κινστέρνή; Latince: Basilica Cisterna) İmparator loustinianos (527-565) döneminde İstanbul'da şehrin su ihtiyacını karşılamak üzere 526-527 senelerinde yaptırılmış kapalı su sarnıcıdır.
Bazilika Sarnıcı | |
 | |
 Yerebatan Sarnıcı iç kısım | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Sarnıç |
| Mimari tarz | Doğu Roma |
| Konum | İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°00′30″K 28°58′41″D / 41.00833°K 28.97806°D |
| Başlama | 6. yüzyıl |
| Yükseklik | 9 m |
| Ölçüler | |
| Genişlik | 70 m |
| Teknik ayrıntılar | |
| Zemin alanı | 9.800 m2 |
| Resmî site | |
yerebatan.com | |
Ayasofya'nın güneybatısında, Soğukçeşme Sokağı'nda bulunmaktadır. Suyun içinden yükselen pek çok mermer sütun nedeniyle halk arasında Yerebatan Sarayı olarak isimlendirilmektedir. Sarnıcın üzerinde daha önce bir bazilika bulunmasından ötürü, Bazilika Sarnıcı olarak da adlandırılır.
Bizans imparatoru I. Justinianus tarafından yaptırılan sarnıç, şehrin birinci ve ikinci tepeleri arasındaki bölgelerin su ihtiyacını karşılayan Hadrianus su yollarına bağlandı. İstanbul'un Osmanlılar tarafından fethinden sonra Sarayburnu ve Bahçe Kapısı civarına su dağıtım merkezi olarak hizmet sundu; Osmanlılar'ın şehirde kendi su tesislerini kurmasından ve Bizans dönemine ait eski suyollarının tamiri ardından sarnıcın su dağıtım merkezi olma işlevi kısmen değiştirilmiştir. İsmi saraya, sadrazamın ahırlarına, caddeye ve mahalleye verildi. Üzerinde oluşan mahalle ve Cağaloğlu’nu Divanyolu ve Ayasofya Meydanı’na bağlayan Yerebatan Caddesi ile varlığını ve önemini sürdürmeye devam etti. Merkezinde bulunduğu mahalleyi temsil eden fiziksel bir yapı ve simge haline geldi.
Günümüzde müze ve etkinlik mekanı olarak kullanılır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden Kültür A.Ş. tarafından işletilmektedir.
Konumu
Ayasofya'nın güneybatısında, Soğukçeşme Sokağı'nda bulunmaktadır. Bizans İmparatorluğu'nda dünyanın sıfır noktası olarak kabul edilmiş Milyon Taşı'nın yanındadır. Binbirdirek Sarnıcı, Şerefiye Sarnıcı, Akhilleus ve Zeuksipposs hamamları ile aynı bölgede konumlanmaktadır.
Mimari özellikleri
Yerebatan Sarnıcı, kayalık bir zemine oturan, tuğladan inşa edilmiş, dikdörtgen planlı bir yapıdır. Ölçüleri ilk defa I. Dünya Savaşı döneminde Alman arkeolog Eckhard Unger tarafından alınmış ve 138 x 64,6 m olduğu belirtilmiştir.
Sarnıcın, geçmişte üzerinde bulunduğu düşünüleni Basilika Stoa adlı anıtsal yapının ve bölgenin su ihtiyacını karşılamak için yapıldığı tahmin edilir. İmparatorluk stoasının avlusunda yapılan bir kazı işlemi sonucunda, ana kaya seviyesine kadar inilerek bir sarnıcın depo bölümü oluşturuldu. Bu depo bölümünü oluşturan sütun sıraları arasındaki boşluklar, kemerlerle birbirine bağlanmış ve üzerleri tonozlarla kapatıldı. Yaklaşık 100.000 ton su depolama kapasitesine sahiptir.
Üzerindeki tuğla örgülü tonozu taşıyan 336 sütun vardır. Doğu- batı yönünde 28, güney-kuzey yönünde 12 sütun sırası bulunur. Kuzeybatı tarafındaki II. Abdülhamit döneminde kapatılan alan içerisinde kalan 41 sütun bugün görülmez.
Yapıda bezemeli sütun, Korint sütun başlıkları ve ters yüz edilmiş Medusalı başlıklar gibi devşirme malzemeler kullanılmıştır. 98 adet sütun ise Yerebatan Sarnıcı için özel yapılmıştır.
Yapıya, güneydoğu tarafındaki taş merdivenlerle inilir.
Popüler kültürdeki yeri
Sarnıç Dan Brown'un 2013'te yayınlanan Cehennem adlı gerilim ve gizem romanına konu olmuştur. Roman, 2016 yılında filme uyarlandı. Tom Hanks'in başrolde oynadığı filmde Yerebatan Sarnıcı bölümleri için Budapeşte'deki film platosunda sarnıcın birebir kopyası yapılmış ve sarnıcın tarihi dokusuna zarar vermemek için çekimler orada yapılmıştır.
Galeri
-
![image]()
Jennifer Steinkamp'in Mars’a Uçuş 9 adlı video yerleştirme eseri -
![image]()
Ozan Ünal'ın Anksiyöz Bilgeler adlı eseri -
![image]()
Ozan Ünal'ın Zambaklı Lavi adlı eseri -
![image]()
Ali Abayoğlu'ın Denizanası adlı eseri
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . (1866) Patrologiae Cursus Completus - Georgii Codini opera omnia 14 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Yunanca ve Latince) ss. 715-716.
- ^ Han, Ayhan (30 Aralık 2019). "Osmanlı Döneminde Yerebatan Sarnıcı ve Mahallesi". Istanbul Research Institute (İngilizce). 1 (1): 81-99. doi:10.53979/yillik.2019.5. ISSN 2687-5691. 21 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2024.
- ^ . Yerebatan Sarnıcı. 24 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
- ^ a b Han, Ayhan (27 Aralık 2019). "Osmanlı Döneminde Yerebatan Sarnıcı ve Mahallesi". YILLIK: Annual of Istanbul Studies. 1 (1): 81-99. doi:10.53979/yillik.2019.5. ISSN 2687-5012.
- ^ a b Yıldırım, Faruk (2021). "Yerebatan Sarnıcı restorasyon aşamaları ve koruma süreci". Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ . Haberler.com. 8 Ekim 2016. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Yerebatan Sarnıcı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Letsgoistanbul.com Yerebatan Sarnıcı 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Byzantium 1200 | Yerebatan Sarnıcı 1 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yerebatan Sarnici Bizans Yunancasi basilikh kinsternh Latince Basilica Cisterna Imparator loustinianos 527 565 doneminde Istanbul da sehrin su ihtiyacini karsilamak uzere 526 527 senelerinde yaptirilmis kapali su sarnicidir Yerebatan SarniciBazilika SarniciYerebatan Sarnici ic kisimGenel bilgilerTurSarnicMimari tarzDogu RomaKonumIstanbul TurkiyeKoordinatlar41 00 30 K 28 58 41 D 41 00833 K 28 97806 D 41 00833 28 97806Baslama6 yuzyilYukseklik9 mOlculerGenislik70 mTeknik ayrintilarZemin alani9 800 m2Resmi siteyerebatan comRestorasyon oncesi bir goruntu Ayasofya nin guneybatisinda Sogukcesme Sokagi nda bulunmaktadir Suyun icinden yukselen pek cok mermer sutun nedeniyle halk arasinda Yerebatan Sarayi olarak isimlendirilmektedir Sarnicin uzerinde daha once bir bazilika bulunmasindan oturu Bazilika Sarnici olarak da adlandirilir Bizans imparatoru I Justinianus tarafindan yaptirilan sarnic sehrin birinci ve ikinci tepeleri arasindaki bolgelerin su ihtiyacini karsilayan Hadrianus su yollarina baglandi Istanbul un Osmanlilar tarafindan fethinden sonra Sarayburnu ve Bahce Kapisi civarina su dagitim merkezi olarak hizmet sundu Osmanlilar in sehirde kendi su tesislerini kurmasindan ve Bizans donemine ait eski suyollarinin tamiri ardindan sarnicin su dagitim merkezi olma islevi kismen degistirilmistir Ismi saraya sadrazamin ahirlarina caddeye ve mahalleye verildi Uzerinde olusan mahalle ve Cagaloglu nu Divanyolu ve Ayasofya Meydani na baglayan Yerebatan Caddesi ile varligini ve onemini surdurmeye devam etti Merkezinde bulundugu mahalleyi temsil eden fiziksel bir yapi ve simge haline geldi Gunumuzde muze ve etkinlik mekani olarak kullanilir Istanbul Buyuksehir Belediyesi istiraklerinden Kultur A S tarafindan isletilmektedir KonumuAyasofya nin guneybatisinda Sogukcesme Sokagi nda bulunmaktadir Bizans Imparatorlugu nda dunyanin sifir noktasi olarak kabul edilmis Milyon Tasi nin yanindadir Binbirdirek Sarnici Serefiye Sarnici Akhilleus ve Zeuksipposs hamamlari ile ayni bolgede konumlanmaktadir Yerebatan Sarnici nda Medusa basli iki sutun kaidesinden biri Medusa basi ters durmaktadirMimari ozellikleriYerebatan Sarnici kayalik bir zemine oturan tugladan insa edilmis dikdortgen planli bir yapidir Olculeri ilk defa I Dunya Savasi doneminde Alman arkeolog Eckhard Unger tarafindan alinmis ve 138 x 64 6 m oldugu belirtilmistir Sarnicin gecmiste uzerinde bulundugu dusunuleni Basilika Stoa adli anitsal yapinin ve bolgenin su ihtiyacini karsilamak icin yapildigi tahmin edilir Imparatorluk stoasinin avlusunda yapilan bir kazi islemi sonucunda ana kaya seviyesine kadar inilerek bir sarnicin depo bolumu olusturuldu Bu depo bolumunu olusturan sutun siralari arasindaki bosluklar kemerlerle birbirine baglanmis ve uzerleri tonozlarla kapatildi Yaklasik 100 000 ton su depolama kapasitesine sahiptir Uzerindeki tugla orgulu tonozu tasiyan 336 sutun vardir Dogu bati yonunde 28 guney kuzey yonunde 12 sutun sirasi bulunur Kuzeybati tarafindaki II Abdulhamit doneminde kapatilan alan icerisinde kalan 41 sutun bugun gorulmez Yapida bezemeli sutun Korint sutun basliklari ve ters yuz edilmis Medusali basliklar gibi devsirme malzemeler kullanilmistir 98 adet sutun ise Yerebatan Sarnici icin ozel yapilmistir Yapiya guneydogu tarafindaki tas merdivenlerle inilir Populer kulturdeki yeriSarnic Dan Brown un 2013 te yayinlanan Cehennem adli gerilim ve gizem romanina konu olmustur Roman 2016 yilinda filme uyarlandi Tom Hanks in basrolde oynadigi filmde Yerebatan Sarnici bolumleri icin Budapeste deki film platosunda sarnicin birebir kopyasi yapilmis ve sarnicin tarihi dokusuna zarar vermemek icin cekimler orada yapilmistir GaleriJennifer Steinkamp in Mars a Ucus 9 adli video yerlestirme eseri Ozan Unal in Anksiyoz Bilgeler adli eseri Ozan Unal in Zambakli Lavi adli eseri Ali Abayoglu in Denizanasi adli eseriAyrica bakinizSerefiye Sarnici Binbirdirek SarniciKaynakca 1866 Patrologiae Cursus Completus Georgii Codini opera omnia 14 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yunanca ve Latince ss 715 716 Han Ayhan 30 Aralik 2019 Osmanli Doneminde Yerebatan Sarnici ve Mahallesi Istanbul Research Institute Ingilizce 1 1 81 99 doi 10 53979 yillik 2019 5 ISSN 2687 5691 21 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2024 Yerebatan Sarnici 24 Mart 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2020 a b Han Ayhan 27 Aralik 2019 Osmanli Doneminde Yerebatan Sarnici ve Mahallesi YILLIK Annual of Istanbul Studies 1 1 81 99 doi 10 53979 yillik 2019 5 ISSN 2687 5012 a b Yildirim Faruk 2021 Yerebatan Sarnici restorasyon asamalari ve koruma sureci Fatih Sultan Mehmet Vakif Universitesi Lisansustu Egitim Enstitusu yuksek lisans tezi Haberler com 8 Ekim 2016 24 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2022 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Yerebatan Sarnici ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Letsgoistanbul com Yerebatan Sarnici 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Byzantium 1200 Yerebatan Sarnici 1 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde