Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Richard Matthew Stallman (İnternet ortamında kullanılan kısaltması rms; d. 16 Mart 1953), Amerikalı özgür yazılım aktivisti, sistem uzmanı ve yazılım geliştiricisi. GNU Projesi ve Özgür Yazılım Vakfı'nın kurucusudur.
Richard Matthew Stallman | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 16 Mart 1953 New York, New York |
| Diğer ad(lar)ı | rms |
| Etnik köken | Yahudi |
| Meslek | Özgür Yazılım Vakfı başkanı |
| Tanınma nedeni | GNU, Emacs, Free Software Foundation |
| Resmî site | www.stallman.org |
| İmza | |
 | |
Eylül 1983'te, Unix-benzeri işletim sistemi oluşturmak amacıyla işletim sistemi çekirdeği (kernel) hariç bir işletim sistemi için gerekli olan tüm yazılımları içeren dev bir özgür yazılım koleksiyonu olan GNU Projesini hayata geçirmiştir. 70'lerin sonu ve 80'lerin başında MIT'de Yapay Zekâ (AI) konusunda çalışmalar yaptığı sırada mesai arkadaşlarının geliştirdikleri yazılımların kaynak kodlarını ticaret amacıyla kapatmalarına karşı isyanı bugüne kadar devam etmektedir.
Stallman'a göre yazılım kodlarının gizlenmesi beraberinde birçok sorunu getirmekteydi. Bunlardan en çok yaşananı, bir firma veya şahsın açık kaynak kodlu bir yazılımı alıp birkaç değişiklik yaptıktan sonra kaynak kodunu kapatarak ticari amaçla kullanmasıydı. Böylesi bir döngü dünyadaki tüm geliştirilen yazılımların zamanla kapalı kaynak haline gelmesine yol açabileceği için Stallman MIT'deki hacker faaliyetlerini ve enerjisini, özgür yazılım savunuculuğuna yöneltmiştir.
Stallman'ın savunuculuğunu yaptığı özgür yazılım aslında dünyanın birçok başka yerinde zaten uygulanmaktaydı. University of California, Berkeley'de vücuda gelen BSD bunun başta gelen örneğidir. BSD geliştirdiği yazılımları, ki aralarında TCP/IP protokol takımı gibi İnternet'in belkemiğini oluşturan kodlar da vardır, tamamen açık şekilde herkesin takdirine sunmaktaydı.
BSD de, Stallman'ın yaşadıklarına benzer şekilde kendi geliştirdiği kodların bir başkası tarafından alınarak üstü kapatılıp ticaret amacıyla kullanılmasını yaşamıştır: AT&T, Sys V adı verilen Unix sürümü içinde BSD'nin geliştirdiği ve TCP/IP'yı da içeren birçok kodu kullandı ve daha sonra trajikomik bir şekilde BSD'yi AT&T'nin kendi telif hakkındaki yazılımları kullandığı iddiasıyla 1992'de mahkemeye verdi. Ancak mahkeme AT&T'nin aleyhine sonuçlandı ve BSD kendi Unix sürümünü FreeBSD olarak serbestçe dağıtmaya başlayabildi.
Stallman, açık kaynak kodlarının gizlenerek ticarileşmesinin yerine herkesin daha çok katkıda bulunabileceği bir sistem oluşturmak için Copyleft bir lisans olan GPL'i (GNU Genel Kamu Lisansı) önermiştir. GPL ile hem son kullanıcı hem de yazılım geliştiriciler açısından daha yararlı ve verimli bir yazılım ortamı amaçlanmıştır.
Seçme yazılarından, çoğunlukla denemelerden, nadiren makalelerden ve röportajlardan oluşan Özgür Yazılım, Özgür Toplum başlıklı bir kitabı vardır.
Donanım tekelleşmesine karşı etkileri
Özgür Yazılım Vakfı'nın yaygınlaştırdığı GPL gibi özgür lisanslama yöntemleri ADSL Modemler, Wireless (Wifi) cihazların ("Embedded Linux" gibi uygulamalar sayesinde) üst düzeyde performansı en hesaplı şekilde sunmasını sağlamıştır. Bu bağlamda Internet protokolü yazılımlarının (örneğin ("TCP/IP Stack")) 90'lı yıllarda Internet'in patlamasına yol açması gibi günümüzde ADSL, WiFi, GPRS/EDGE/3G cihazlarının milyarlarca insan tarafından benimsenip kullanılmasının da teknolojilerin özgür şekilde geliştirilip herkese açık şekilde sunulması sayesinde gerçekleşmiş olduğundan bahsedilebilir.
Özgür Yazılım Vakfı donanım parçalarını birbirine bağımlı kılacak şekilde üreten üreticilere karşı da harekete geçmiştir. Bazı dizüstü bilgisayar üreticileri, dizüstülerin içinde kullanılan Mini PCI WiFi kartların sadece kendileri tarafından sağlanan Mini PCI kartla çalışabilecek şekilde ayarlamaktaydı. Mini PCI standardının amacına aykırı ve yedek parça fiyatlarının yükselmesine yol açabilecek bu uygulamaya karşı FSF gerekli önlemleri almış olup, konu ile ilgili bilgilendirme yazısını9 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . kamu bilgisine sunmuştur.
Kullandığı bilgisayar ve yazılım
Stallman bilgisayar olarak Quanta Computer üretimi Lemote YeeLong marka netbook kullandığını söylemektedir. Bu netbookta işletim sistemi olarak bir (GNU/Linux) sürümü olan gNewSense1 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. yüklü olup, booter olarak Linux MIPS - PMON13 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . kullanmaktadır.
Türkiye'de Richard Stallman
Şubat 2011 tarihlerinde yedincisi düzenlenen Bilgisayar Mühendisliği Öğrencileri Kongresi'nde bir konuşma yapmak üzere Yeditepe Üniversitesi Bilgisayar Topluluğu'nun davetlisi olarak Türkiye'ye geldi. Bu ziyaretinde 26 Şubat 2011'de Yeditepe Üniversitesi'nde, 27 Şubat 2011'de de Ankara'da bir konuşma yapmıştır.
27 Şubat 2015 ve 2 Mart 2015 tarihleri arasında İstanbul ve Ankara'da gerçekleştirilen üç etkinliğe katıldı. Stallman Mart 2015'te tekrar geldiği Türkiye'de bu üç etkinliğin ardından Ankara Üniversitesi tarafından 11.si düzenlenen Bilgisayar Mühendisliği Öğrencileri Kongresi'nde de 6 Mart 2015 tarihinde konuşmacı olarak yer aldı.
Kaynakça
- ^ "The Basement Interviews-Freeing the Code" (PDF). IA. Mart 21, 2006. Erişim tarihi Nisan 25, 2013.
- ^ [1] 13 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BSD Unix: Power to the people, from the code
- ^ [2] 28 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Özgür Yazılım Vakfı WiFi Kart Uyumluluk Sayfası
- ^ . 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2015.
- ^ . 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2015.
Dış bağlantılar
- Resmî site
- GNU resmi web sitesi20 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Richard Matthew Stallman Internet ortaminda kullanilan kisaltmasi rms d 16 Mart 1953 Amerikali ozgur yazilim aktivisti sistem uzmani ve yazilim gelistiricisi GNU Projesi ve Ozgur Yazilim Vakfi nin kurucusudur Richard Matthew StallmanOslo Norvec te Richard Stallman 2009Dogum16 Mart 1953 71 yasinda New York New YorkDiger ad lar irmsEtnik kokenYahudiMeslekOzgur Yazilim Vakfi baskaniTaninma nedeniGNU Emacs Free Software FoundationResmi sitewww stallman orgImza Eylul 1983 te Unix benzeri isletim sistemi olusturmak amaciyla isletim sistemi cekirdegi kernel haric bir isletim sistemi icin gerekli olan tum yazilimlari iceren dev bir ozgur yazilim koleksiyonu olan GNU Projesini hayata gecirmistir 70 lerin sonu ve 80 lerin basinda MIT de Yapay Zeka AI konusunda calismalar yaptigi sirada mesai arkadaslarinin gelistirdikleri yazilimlarin kaynak kodlarini ticaret amaciyla kapatmalarina karsi isyani bugune kadar devam etmektedir Stallman a gore yazilim kodlarinin gizlenmesi beraberinde bircok sorunu getirmekteydi Bunlardan en cok yasanani bir firma veya sahsin acik kaynak kodlu bir yazilimi alip birkac degisiklik yaptiktan sonra kaynak kodunu kapatarak ticari amacla kullanmasiydi Boylesi bir dongu dunyadaki tum gelistirilen yazilimlarin zamanla kapali kaynak haline gelmesine yol acabilecegi icin Stallman MIT deki hacker faaliyetlerini ve enerjisini ozgur yazilim savunuculuguna yoneltmistir Stallman in savunuculugunu yaptigi ozgur yazilim aslinda dunyanin bircok baska yerinde zaten uygulanmaktaydi University of California Berkeley de vucuda gelen BSD bunun basta gelen ornegidir BSD gelistirdigi yazilimlari ki aralarinda TCP IP protokol takimi gibi Internet in belkemigini olusturan kodlar da vardir tamamen acik sekilde herkesin takdirine sunmaktaydi BSD de Stallman in yasadiklarina benzer sekilde kendi gelistirdigi kodlarin bir baskasi tarafindan alinarak ustu kapatilip ticaret amaciyla kullanilmasini yasamistir AT amp T Sys V adi verilen Unix surumu icinde BSD nin gelistirdigi ve TCP IP yi da iceren bircok kodu kullandi ve daha sonra trajikomik bir sekilde BSD yi AT amp T nin kendi telif hakkindaki yazilimlari kullandigi iddiasiyla 1992 de mahkemeye verdi Ancak mahkeme AT amp T nin aleyhine sonuclandi ve BSD kendi Unix surumunu FreeBSD olarak serbestce dagitmaya baslayabildi Stallman acik kaynak kodlarinin gizlenerek ticarilesmesinin yerine herkesin daha cok katkida bulunabilecegi bir sistem olusturmak icin Copyleft bir lisans olan GPL i GNU Genel Kamu Lisansi onermistir GPL ile hem son kullanici hem de yazilim gelistiriciler acisindan daha yararli ve verimli bir yazilim ortami amaclanmistir Secme yazilarindan cogunlukla denemelerden nadiren makalelerden ve roportajlardan olusan Ozgur Yazilim Ozgur Toplum baslikli bir kitabi vardir Donanim tekellesmesine karsi etkileriOzgur Yazilim Vakfi nin yayginlastirdigi GPL gibi ozgur lisanslama yontemleri ADSL Modemler Wireless Wifi cihazlarin Embedded Linux gibi uygulamalar sayesinde ust duzeyde performansi en hesapli sekilde sunmasini saglamistir Bu baglamda Internet protokolu yazilimlarinin ornegin TCP IP Stack 90 li yillarda Internet in patlamasina yol acmasi gibi gunumuzde ADSL WiFi GPRS EDGE 3G cihazlarinin milyarlarca insan tarafindan benimsenip kullanilmasinin da teknolojilerin ozgur sekilde gelistirilip herkese acik sekilde sunulmasi sayesinde gerceklesmis oldugundan bahsedilebilir Ozgur Yazilim Vakfi donanim parcalarini birbirine bagimli kilacak sekilde ureten ureticilere karsi da harekete gecmistir Bazi dizustu bilgisayar ureticileri dizustulerin icinde kullanilan Mini PCI WiFi kartlarin sadece kendileri tarafindan saglanan Mini PCI kartla calisabilecek sekilde ayarlamaktaydi Mini PCI standardinin amacina aykiri ve yedek parca fiyatlarinin yukselmesine yol acabilecek bu uygulamaya karsi FSF gerekli onlemleri almis olup konu ile ilgili bilgilendirme yazisini9 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde kamu bilgisine sunmustur Kullandigi bilgisayar ve yazilimStallman bilgisayar olarak Quanta Computer uretimi Lemote YeeLong marka netbook kullandigini soylemektedir Bu netbookta isletim sistemi olarak bir GNU Linux surumu olan gNewSense1 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi yuklu olup booter olarak Linux MIPS PMON13 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde kullanmaktadir Turkiye de Richard StallmanSubat 2011 tarihlerinde yedincisi duzenlenen Bilgisayar Muhendisligi Ogrencileri Kongresi nde bir konusma yapmak uzere Yeditepe Universitesi Bilgisayar Toplulugu nun davetlisi olarak Turkiye ye geldi Bu ziyaretinde 26 Subat 2011 de Yeditepe Universitesi nde 27 Subat 2011 de de Ankara da bir konusma yapmistir 27 Subat 2015 ve 2 Mart 2015 tarihleri arasinda Istanbul ve Ankara da gerceklestirilen uc etkinlige katildi Stallman Mart 2015 te tekrar geldigi Turkiye de bu uc etkinligin ardindan Ankara Universitesi tarafindan 11 si duzenlenen Bilgisayar Muhendisligi Ogrencileri Kongresi nde de 6 Mart 2015 tarihinde konusmaci olarak yer aldi Kaynakca The Basement Interviews Freeing the Code PDF IA Mart 21 2006 Erisim tarihi Nisan 25 2013 1 13 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde BSD Unix Power to the people from the code 2 28 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ozgur Yazilim Vakfi WiFi Kart Uyumluluk Sayfasi 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2015 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2015 Dis baglantilarResmi site GNU resmi web sitesi20 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde