Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abaza Hasan Paşa (? - 1659) On yedinci yüzyılın ortalarında Osmanlı eyalet valisi ve celali isyancısıydı. Osmanlı hükûmetine karşı iki isyan başlattı; bunların ikincisi ve en büyüğü, Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa'yı görevden almaya yönelik başarısız girişimin ardından 16 Şubat 1659'da Halep'te suikastla sonuçlandı.
Kapıkulu süvarilerinin silahtar bölüğüne kayıtlıdır. Abaza Hasan Paşa, sancakbeyi vekiliyken 1648 yılında Türkmen ağalarından Haydaroğlu Mehmet'i yakalayıp isyanını bastırınca sadrazam Sofu Mehmed Paşa tarafından 3 yıl süreliğine Yeni-İl Türkmen voyvodalığına getirildi. Sadrazamın bir yıl sonra görevinden alınmasından sonra ocak ağalarının itirazları üzerine Abaza Hasan Paşa' da bu görevinden alındı. 1651 yılında sadrazam Melek Ahmed Paşa' nın huzuruna çıkarak kendisine haksızlık yapıldığını ve devletten 60 bin kuruş alacağı olduğunu belirtti. Sadrazam tarafından kendisine vilayetine gitmesi buyrulan Abaza Hasan Paşa, öldürülmekten çekinerek Üsküdar'a geçti. Orada yönetimden rahatsız sipahilerin başına geçerek kendisine haksızlık ettiğini düşündüğü kişilerin öldürülmesini istedi. Ancak bu isteği sadrazam tarafından reddedildi. Anadolu' ya doğru hareket eden Abaza Hasan Paşa İzmit' ten itibaren emrindekilerle soygunculuğa başladı. Abaza Hasan Paşa' nın üzerine Sivas valisi İbşir Mustafa Paşa gönderildi ancak ocak ağaları İbşir Paşa' nın Abaza Hasan'ın hemşehrisi olduğundan görevlendirilmesini uygun görmeyerek ondan vazgeçilip Karaman beylerbeyi Katırcıoğlu Mehmet Paşa görevlendirildi. Başkasının kendi yerine görevlendirildiğini duyan İbşir Mustafa Paşa da, Abaza Hasan Paşa' nın kuvvetlerine katıldı. Abaza Hasan Paşa, Aksaray'da üzerine yürüyen Katırcıoğlu Mehmet Paşa'nın ordusunu bozguna uğrattı. Bundan sonra Orta Anadolu' daki bazı valiler ve sancakbeylerinin de kendisine katılmasıyla Ankara' ya geldi. Sadrazam Siyavuş Paşa tarafından kendisine iyi bir göreve tayin edileceği bildirilmesi, ocak ağalarınında temizlenmesi üzerine Abaza Hasan Paşa' ya Türkmen ağalığı verilerek ilk isyanı bastırıldı.
Abaza Hasan Paşa, İbşir Mustafa Paşa' nın sadrazam olmasıyla İstanbul' a geldi. Onun öldürülmesinden sonra emrindekilerle Anadolu' ya döndü. Burada İbşir Paşa' nın adamlarını etrafına toplaması ve Seydi Ahmet Paşa ile birlikte hareket ettiği için isyan çıkarılmasından endişe edilerek kendisine 1655 yılında Yeni-İl voyvadalığı verildi. Bir sene sonra vezirlikle Diyarbakır'a tayin olunup, 1657 yılında Halep valiliği görevi verildi.
Köprülü Mehmed Paşa'nın sadrazam olmasından sonra kendisinden şüpheleri olan sipahilerin yanına gelmesinden cesaret alan Abaza Hasan Paşa, Köprülü Mehmed Paşa' ya karşı bazı vezir, beylerbeyi ve sancakbeylerinin de katılımıyla Konya Ovası' nda ordu topladı. Sadrazam tarafından Erdel seferi nedeniyle orduya katılması çağrısına uymayıp, onun sefere çıkmasından sonra yağmacılığa ve tahribata başlayarak Bursa' ya girdiler. Abaza Hasan Paşa liderliğindeki isyancılar IV. Mehmet' ten sadrazamın öldürülmesini istemelerine rağmen padişah bu isteklerini kabul etmedi. Abaza Hasan Paşa, Köprülü Mehmed Paşa tarafından isyanı bastırtırmakla görevlendirilen Bağdat muhafızı vezir Murtaza Paşa'yı pusuya düşürerek yenilgiye uğrattı. Bu galibiyetten sonra Abaza Hasan Paşa kışı geçirmek üzere Antep' e çekildi. Emrindeki kuvvetlerden bir kısmının Halep' te bulunan Murtaza Paşa' ya teslim olmasından sonra ümitsizliğe kapılan Abaza Hasan Paşa, Murtaza Paşa' nın hayatına dokunulmayacağına dair yeminle teminatı üzerine emrindekilerle ona sığındı. Abaza Hasan Paşa, 16 Şubat 1659 akşamı verilen yemekte emrindeki ileri gelen isyancılarla birlikte öldürülmüştür.
Kaynakça
- ^ İlgürel, Mücteba (1988). "ABAZA HASAN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 1. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 10-11. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.
- ^ a b c Osmanlı Tarihi, III. Cilt-I. Kısım, 10. baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abaza Hasan Pasa 1659 On yedinci yuzyilin ortalarinda Osmanli eyalet valisi ve celali isyancisiydi Osmanli hukumetine karsi iki isyan baslatti bunlarin ikincisi ve en buyugu Sadrazam Koprulu Mehmed Pasa yi gorevden almaya yonelik basarisiz girisimin ardindan 16 Subat 1659 da Halep te suikastla sonuclandi Kapikulu suvarilerinin silahtar bolugune kayitlidir Abaza Hasan Pasa sancakbeyi vekiliyken 1648 yilinda Turkmen agalarindan Haydaroglu Mehmet i yakalayip isyanini bastirinca sadrazam Sofu Mehmed Pasa tarafindan 3 yil sureligine Yeni Il Turkmen voyvodaligina getirildi Sadrazamin bir yil sonra gorevinden alinmasindan sonra ocak agalarinin itirazlari uzerine Abaza Hasan Pasa da bu gorevinden alindi 1651 yilinda sadrazam Melek Ahmed Pasa nin huzuruna cikarak kendisine haksizlik yapildigini ve devletten 60 bin kurus alacagi oldugunu belirtti Sadrazam tarafindan kendisine vilayetine gitmesi buyrulan Abaza Hasan Pasa oldurulmekten cekinerek Uskudar a gecti Orada yonetimden rahatsiz sipahilerin basina gecerek kendisine haksizlik ettigini dusundugu kisilerin oldurulmesini istedi Ancak bu istegi sadrazam tarafindan reddedildi Anadolu ya dogru hareket eden Abaza Hasan Pasa Izmit ten itibaren emrindekilerle soygunculuga basladi Abaza Hasan Pasa nin uzerine Sivas valisi Ibsir Mustafa Pasa gonderildi ancak ocak agalari Ibsir Pasa nin Abaza Hasan in hemsehrisi oldugundan gorevlendirilmesini uygun gormeyerek ondan vazgecilip Karaman beylerbeyi Katircioglu Mehmet Pasa gorevlendirildi Baskasinin kendi yerine gorevlendirildigini duyan Ibsir Mustafa Pasa da Abaza Hasan Pasa nin kuvvetlerine katildi Abaza Hasan Pasa Aksaray da uzerine yuruyen Katircioglu Mehmet Pasa nin ordusunu bozguna ugratti Bundan sonra Orta Anadolu daki bazi valiler ve sancakbeylerinin de kendisine katilmasiyla Ankara ya geldi Sadrazam Siyavus Pasa tarafindan kendisine iyi bir goreve tayin edilecegi bildirilmesi ocak agalarininda temizlenmesi uzerine Abaza Hasan Pasa ya Turkmen agaligi verilerek ilk isyani bastirildi Abaza Hasan Pasa Ibsir Mustafa Pasa nin sadrazam olmasiyla Istanbul a geldi Onun oldurulmesinden sonra emrindekilerle Anadolu ya dondu Burada Ibsir Pasa nin adamlarini etrafina toplamasi ve Seydi Ahmet Pasa ile birlikte hareket ettigi icin isyan cikarilmasindan endise edilerek kendisine 1655 yilinda Yeni Il voyvadaligi verildi Bir sene sonra vezirlikle Diyarbakir a tayin olunup 1657 yilinda Halep valiligi gorevi verildi Koprulu Mehmed Pasa nin sadrazam olmasindan sonra kendisinden supheleri olan sipahilerin yanina gelmesinden cesaret alan Abaza Hasan Pasa Koprulu Mehmed Pasa ya karsi bazi vezir beylerbeyi ve sancakbeylerinin de katilimiyla Konya Ovasi nda ordu topladi Sadrazam tarafindan Erdel seferi nedeniyle orduya katilmasi cagrisina uymayip onun sefere cikmasindan sonra yagmaciliga ve tahribata baslayarak Bursa ya girdiler Abaza Hasan Pasa liderligindeki isyancilar IV Mehmet ten sadrazamin oldurulmesini istemelerine ragmen padisah bu isteklerini kabul etmedi Abaza Hasan Pasa Koprulu Mehmed Pasa tarafindan isyani bastirtirmakla gorevlendirilen Bagdat muhafizi vezir Murtaza Pasa yi pusuya dusurerek yenilgiye ugratti Bu galibiyetten sonra Abaza Hasan Pasa kisi gecirmek uzere Antep e cekildi Emrindeki kuvvetlerden bir kisminin Halep te bulunan Murtaza Pasa ya teslim olmasindan sonra umitsizlige kapilan Abaza Hasan Pasa Murtaza Pasa nin hayatina dokunulmayacagina dair yeminle teminati uzerine emrindekilerle ona sigindi Abaza Hasan Pasa 16 Subat 1659 aksami verilen yemekte emrindeki ileri gelen isyancilarla birlikte oldurulmustur Kaynakca Ilgurel Mucteba 1988 ABAZA HASAN TDV Islam Ansiklopedisi 1 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 10 11 1 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2023 a b c Osmanli Tarihi III Cilt I Kisim 10 baski Turk Tarih Kurumu Yayinlari 2011 Ord Prof Ismail Hakki Uzuncarsili