Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tahsin Özgüç (1916, Kırcaali - 28 Ekim 2005, Ankara), Türk arkeolog ve akademisyendir.
Tahsin Özgüç | |
|---|---|
 Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi Müze Evi önünde yer alan Tahsin Özgüç büstü. | |
| Doğum | 1916 Kırcaali, Bulgaristan |
| Ölüm | 28 Ekim 2005 (89 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Eğitim | Ankara Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Arkeoloji |
Hayatı
İlk yılları
Tahsin Özgüç 1916 yılında Bulgaristan, Kırcaali'de doğmuştur.
Akademik kariyeri
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde öğrenimine o kurumun ilk öğrencilerinden biri olarak arkeoloji bölümünde başlamış ve 1940'ta mezun olmuştur. Bu dönemde bu bölümde akademik hoca olarak Almanya'dan gelmiş olan ve George Rohde ve Türk hoca Şemsettin Günaltay bulunmaktaydı. Tahsin Özgüç mezun olduktan sonra doktora çalışmalarına devam etmiş ve 1942'de "Tarih Öncesi Anadolu'da Ölü Gömme Gelenekleri" adlı doktora tezi ile Doktorluk unvanı almıştır. Bu doktora tezi 1948'de Türkçe ve Almanca olarak yayınlanmıştır. Tahsin Özgüç aynı fakültede okutman olarak göreve devam etmiş ve 1945'te kadrolu asistan olarak akademik kariyere geçmiştir.
Bu dönem içinde 1944'te yine aynı bölümden mezun olmuş ve okutmanlık kariyerini sürdüren Nimet Dinçer ile evlenmiştir. Bu evlilik sadece hayat birleştirme değil çok parlak akademik birleşme de olmuştur ve Tahsin Özgüç'ün sonradan yaptığı arkeolojik çalışmalarda karısı Nimet Özgüç devamlı onun akademik çalışmalarına ortak olmuştur.
Tahsin Özgüç akademik kariyerine 1945'te Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde kadrolu asistan olarak başlamış ve 1981'de emekli olana kadar bu kurumda akademik görev yapmıştır. 1945-46 döneminde asistan; 1946-1954 döneminde doçent; 1954-1981 döneminde profesör olarak çalışmıştır. 1968-1969 yıllarında aynı fakültenin dekanı olmuştur. 1969-1980 yıllarında Ankara Üniversitesi Rektörlük görevini ifa etmiş ve Türkiye'nin ikinci üniversitesi olarak kurulan bu üniversitede bu görevde en uzun kalan kişi olmuştur. 1981'de yaş haddi dolayısıyla üniversite profesörlüğünden emekli olmuştur.
Tahsin Özgüç akademik kariyerinin bitmesinden sonra 1981'de YÖK üyeliğine getirilmiş ve bu kurumda YÖK Başkanvekilliği görevini 1988 yılında görev süresi dolmasına kadar devam ettirmiştir. YÖK kurumu bazı çevrelerce 1980 askerî darbesi tarafından üniversitelere ve akademik hürriyetlere karşı alınan siyasi kararların uygulayıcısı olarak görülmüştür. Özgüç bu kurumun başında olduğu için bu politikalara karşı gelmediğinden dolayı tenkit edilmiştir.
Çalışmaları
Tahsin Özgüç ve yetiştirdiği öğrencilerin Anadolu'nun arkeolojik incelenmesine ve bu alanda bilginin çok hızla geliştirilmesine çok büyük katkıları bulunmuştur. Birçok uluslararası ün kazanmış arkeoloji kazısı ve bunları açıklayan sayısı yüzü aşan makale, kitap bölümü ve kitabı ile bu katkısı açıkça ortada bulunmaktadır. Tahsin Özgüç ve eşi Nimet Özgüç'ün, birlikte Orta Anadolu'da çok önemli bir kazı yeri olan Kayseri yakınlarında Kültepe mevkiinde yaptıkları kazılar ve burada bulunan Kanes adlı MÖ 2000-1700 yıllarında kurulu antik şehre bağlı olan Asurlu tüccarların sitesinde buldukları mimari kalıntıları, arkeolojik objeler ve gayet çok sayıda çivi yazılı belgeler Anadolu'nun ilk tarihsel dönemine büyük bir aydınlık getirmiştir. Bu kazılardan sayısı 20.000'i aşan çivi yazılı tablet keşfedildiğini ve bunun büyük bir kısmını ancak gelecek dönemlerin arkeologlarının inceleyebileceği açıklanmıştır. Bu Kültepe kazıları için Tahsin Özgüç 57 yıl uğraşmıştır. Onun çalışmalarıyla şehirdeki arkeolojik eser sayısı arttı ve Kayseri Arkeoloji Müzesi'nin kurulmasına yol açtı.
Bununla da yetinmeyip Karahöyük Elbistan, Horoztepe (Tokat), Altıntepe (Erzincan), Masathöyük, Kazankaya, Terga, Ferzant ve Kulülü kazılarını da idare etmiştir. Elbistan Karahöyük kazılarında yaklaşık MÖ 1200 Lüvi hiyografik yazılı büyük bir kitabe ortaya çıkartmış ve Hititlerin düşüşünden sonra Anadolu'da olanları ortaya çıkaran ana belge olmuştur. Bu kazı hakkında Türk Tarih Kurumu çok sayıda (2 cilt kitap ve makale) yayım yapmış ve bunların çoğunluğuna Tahsin Özgüç katkı yapmıştır. 1959-1967 yılları Altıntepe kazılarında çok güzel bir tapınak kalıntısı ve mezarlar bulunmuş ve bu sitin en batı Urartu yerleşkesi olduğu anlaşılmıştır. 1973-1978'de Tokat yakınlarındaki kazılarında bulunan üç yörel idare binasında bulunan küçük çivi yazısı tabletler arşivi Hitit devletinin merkezi ile yörel idaresinin bağlantılarını ilk defa açığa çıkarmıştır.
Yayınlanmış önemli eserleri
En önemli Türkçe eserleri Yapı Kredi Kültür Yayınları yazar serisi makalesinde şöyle sıralanmıştır.
- 1959: "Kültepe Kanış I, Assur Ticaret Kolonilerinin Merkezinde Yapılan Yeni Keşifler".
- 1969: "Altıntepe II, Depo Binası ve Fildişi Eserler".
- 1982: "Masathöyük II, Boğazköy’ün Kuzeydoğusunda Bir Hitit Merkezi".
- 1986: "Kültepe-Kanış II, Eski Yakındoğu'nun Ticaret Merkezinde Yeni Araştırmalar".
- 1988: "İnandiktepe, Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi".
Bir yabancı kitap satıcısı Tahsin Özgüç eserleri listesinde 33 kitap sıralamaktadır.
Akademik ünü
Tahsin Özgüç dış ülkelerde arkeoloji bilimi alanında 1962-1964 döneminde ABD Princeton Üniversitesi çok ünlü araştırma kurumu olan "Institute for Advanced Study"'de; 1964'te Almanya Saarland Üniversitesi'nde ve 1975-1976 döneminde Almanya Münih Üniversitesi'nde misafir profesörlük yapmıştı. Yazılıp sıralanması imkânsız sayıda olan dış ülke üniversite ve yüksek akademik araştırma kurumlarında verdiği konuşma, seminer ve konferans bulunmaktadır.
Özgüç yurt içinde akademik bilimsel kurumlar üyesi idi. Akademik hayatı içinde üyesi olduğu Türk Tarih Kurumu ona "Şeref üyeliği" payesi vermişti. "Türkiye Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü" üyesi olmuştu.
Yurt dışında üye olduğu akademik bilimsel kurumlar arasında Alman Arkeoloji Enstitüsü, Britanya Akademisi, Amerikan Arkeoloji Enstitüsü, Bavyera Bilimler ve Humanite İlimleri Akademisi ve Londra Şehri Arkeolojik Sosyetesi bulunmakta idi.
Kendisine verilen uluslararası ödüller ve onursal doktoralar listesi şöyledir:
Ödüller
- 1978: Alman Federal Cumhuriyeti "Bundesverdienstkreuz (Genel Liyakat Büyük Haç Nişanı)"
- 1990: Japonya "Doğan Güneş Nişanı" 5. sınıf altın ve gümüş nişanı
- 1991: Belçika "Belçika Tacı Ulusal Nişanı"
- 1995: Türkiye Toplum ve İnsan Bilimleri alanı Arkeoloji İncelemeleri dalında "Türkiye İş Bankası Büyük Ödülü" (Kültepe-Kaniş/Neşa Sarayları ve Tapınakları/Planlar ile)
Onursal doktoralar
- Berlin Serbest Üniversitesi, Almanya
- Münih Üniversitesi, Almanya
- Gent Üniversitesi, Belçika
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Yapi Kredi Kültür Sanat Yayıncılık yazar sitesi[]
- İngiltere günlük gazetesi "Independent" de 1 Kasım 2005'te çıkan ölüm makalesi[](İngilizce)
- İskoçya günlük gazetesi "Scotsman" de 21 Kasım 2005'te çıkan ölüm makalesi (İngilizce)
- Tahsin Özgüç eserleri bibliyografyasi22 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Akademik görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Cumhur Ferman | Ankara Üniversitesi Rektörü 1 Ağustos 1969 - 31 Mayıs 1980 | Sonra gelen: Türkan Akyol |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tahsin Ozguc 1916 Kircaali 28 Ekim 2005 Ankara Turk arkeolog ve akademisyendir Tahsin OzgucTekkekoy Magaralari Arkeoloji Vadisi Muze Evi onunde yer alan Tahsin Ozguc bustu Dogum1916 Kircaali BulgaristanOlum28 Ekim 2005 89 yasinda Ankara TurkiyeEgitimAnkara UniversitesiKariyeriDaliArkeolojiHayatiIlk yillari Tahsin Ozguc 1916 yilinda Bulgaristan Kircaali de dogmustur Akademik kariyeri Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi nde ogrenimine o kurumun ilk ogrencilerinden biri olarak arkeoloji bolumunde baslamis ve 1940 ta mezun olmustur Bu donemde bu bolumde akademik hoca olarak Almanya dan gelmis olan ve George Rohde ve Turk hoca Semsettin Gunaltay bulunmaktaydi Tahsin Ozguc mezun olduktan sonra doktora calismalarina devam etmis ve 1942 de Tarih Oncesi Anadolu da Olu Gomme Gelenekleri adli doktora tezi ile Doktorluk unvani almistir Bu doktora tezi 1948 de Turkce ve Almanca olarak yayinlanmistir Tahsin Ozguc ayni fakultede okutman olarak goreve devam etmis ve 1945 te kadrolu asistan olarak akademik kariyere gecmistir Bu donem icinde 1944 te yine ayni bolumden mezun olmus ve okutmanlik kariyerini surduren Nimet Dincer ile evlenmistir Bu evlilik sadece hayat birlestirme degil cok parlak akademik birlesme de olmustur ve Tahsin Ozguc un sonradan yaptigi arkeolojik calismalarda karisi Nimet Ozguc devamli onun akademik calismalarina ortak olmustur Tahsin Ozguc akademik kariyerine 1945 te Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesinde kadrolu asistan olarak baslamis ve 1981 de emekli olana kadar bu kurumda akademik gorev yapmistir 1945 46 doneminde asistan 1946 1954 doneminde docent 1954 1981 doneminde profesor olarak calismistir 1968 1969 yillarinda ayni fakultenin dekani olmustur 1969 1980 yillarinda Ankara Universitesi Rektorluk gorevini ifa etmis ve Turkiye nin ikinci universitesi olarak kurulan bu universitede bu gorevde en uzun kalan kisi olmustur 1981 de yas haddi dolayisiyla universite profesorlugunden emekli olmustur Tahsin Ozguc akademik kariyerinin bitmesinden sonra 1981 de YOK uyeligine getirilmis ve bu kurumda YOK Baskanvekilligi gorevini 1988 yilinda gorev suresi dolmasina kadar devam ettirmistir YOK kurumu bazi cevrelerce 1980 askeri darbesi tarafindan universitelere ve akademik hurriyetlere karsi alinan siyasi kararlarin uygulayicisi olarak gorulmustur Ozguc bu kurumun basinda oldugu icin bu politikalara karsi gelmediginden dolayi tenkit edilmistir Calismalari Tahsin Ozguc ve yetistirdigi ogrencilerin Anadolu nun arkeolojik incelenmesine ve bu alanda bilginin cok hizla gelistirilmesine cok buyuk katkilari bulunmustur Bircok uluslararasi un kazanmis arkeoloji kazisi ve bunlari aciklayan sayisi yuzu asan makale kitap bolumu ve kitabi ile bu katkisi acikca ortada bulunmaktadir Tahsin Ozguc ve esi Nimet Ozguc un birlikte Orta Anadolu da cok onemli bir kazi yeri olan Kayseri yakinlarinda Kultepe mevkiinde yaptiklari kazilar ve burada bulunan Kanes adli MO 2000 1700 yillarinda kurulu antik sehre bagli olan Asurlu tuccarlarin sitesinde bulduklari mimari kalintilari arkeolojik objeler ve gayet cok sayida civi yazili belgeler Anadolu nun ilk tarihsel donemine buyuk bir aydinlik getirmistir Bu kazilardan sayisi 20 000 i asan civi yazili tablet kesfedildigini ve bunun buyuk bir kismini ancak gelecek donemlerin arkeologlarinin inceleyebilecegi aciklanmistir Bu Kultepe kazilari icin Tahsin Ozguc 57 yil ugrasmistir Onun calismalariyla sehirdeki arkeolojik eser sayisi artti ve Kayseri Arkeoloji Muzesi nin kurulmasina yol acti Bununla da yetinmeyip Karahoyuk Elbistan Horoztepe Tokat Altintepe Erzincan Masathoyuk Kazankaya Terga Ferzant ve Kululu kazilarini da idare etmistir Elbistan Karahoyuk kazilarinda yaklasik MO 1200 Luvi hiyografik yazili buyuk bir kitabe ortaya cikartmis ve Hititlerin dususunden sonra Anadolu da olanlari ortaya cikaran ana belge olmustur Bu kazi hakkinda Turk Tarih Kurumu cok sayida 2 cilt kitap ve makale yayim yapmis ve bunlarin cogunluguna Tahsin Ozguc katki yapmistir 1959 1967 yillari Altintepe kazilarinda cok guzel bir tapinak kalintisi ve mezarlar bulunmus ve bu sitin en bati Urartu yerleskesi oldugu anlasilmistir 1973 1978 de Tokat yakinlarindaki kazilarinda bulunan uc yorel idare binasinda bulunan kucuk civi yazisi tabletler arsivi Hitit devletinin merkezi ile yorel idaresinin baglantilarini ilk defa aciga cikarmistir Yayinlanmis onemli eserleri En onemli Turkce eserleri Yapi Kredi Kultur Yayinlari yazar serisi makalesinde soyle siralanmistir 1959 Kultepe Kanis I Assur Ticaret Kolonilerinin Merkezinde Yapilan Yeni Kesifler 1969 Altintepe II Depo Binasi ve Fildisi Eserler 1982 Masathoyuk II Bogazkoy un Kuzeydogusunda Bir Hitit Merkezi 1986 Kultepe Kanis II Eski Yakindogu nun Ticaret Merkezinde Yeni Arastirmalar 1988 Inandiktepe Eski Hitit Caginda Onemli Bir Kult Merkezi Bir yabanci kitap saticisi Tahsin Ozguc eserleri listesinde 33 kitap siralamaktadir Akademik unu Tahsin Ozguc dis ulkelerde arkeoloji bilimi alaninda 1962 1964 doneminde ABD Princeton Universitesi cok unlu arastirma kurumu olan Institute for Advanced Study de 1964 te Almanya Saarland Universitesi nde ve 1975 1976 doneminde Almanya Munih Universitesi nde misafir profesorluk yapmisti Yazilip siralanmasi imkansiz sayida olan dis ulke universite ve yuksek akademik arastirma kurumlarinda verdigi konusma seminer ve konferans bulunmaktadir Ozguc yurt icinde akademik bilimsel kurumlar uyesi idi Akademik hayati icinde uyesi oldugu Turk Tarih Kurumu ona Seref uyeligi payesi vermisti Turkiye Eskicag Bilimleri Enstitusu uyesi olmustu Yurt disinda uye oldugu akademik bilimsel kurumlar arasinda Alman Arkeoloji Enstitusu Britanya Akademisi Amerikan Arkeoloji Enstitusu Bavyera Bilimler ve Humanite Ilimleri Akademisi ve Londra Sehri Arkeolojik Sosyetesi bulunmakta idi Kendisine verilen uluslararasi oduller ve onursal doktoralar listesi soyledir Oduller 1978 Alman Federal Cumhuriyeti Bundesverdienstkreuz Genel Liyakat Buyuk Hac Nisani 1990 Japonya Dogan Gunes Nisani 5 sinif altin ve gumus nisani 1991 Belcika Belcika Taci Ulusal Nisani 1995 Turkiye Toplum ve Insan Bilimleri alani Arkeoloji Incelemeleri dalinda Turkiye Is Bankasi Buyuk Odulu Kultepe Kanis Nesa Saraylari ve Tapinaklari Planlar ile Onursal doktoralar Berlin Serbest Universitesi Almanya Munih Universitesi Almanya Gent Universitesi BelcikaKaynakca muze gov tr 7 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Temmuz 2017 1 olu kirik baglanti Tahsin Ozguc eserleri bibliyografyasi 22 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2011 Dis baglantilarYapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik yazar sitesi olu kirik baglanti Ingiltere gunluk gazetesi Independent de 1 Kasim 2005 te cikan olum makalesi olu kirik baglanti Ingilizce Iskocya gunluk gazetesi Scotsman de 21 Kasim 2005 te cikan olum makalesi Ingilizce Tahsin Ozguc eserleri bibliyografyasi22 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Akademik goreviOnce gelen Cumhur Ferman Ankara Universitesi Rektoru 1 Agustos 1969 31 Mayis 1980 Sonra gelen Turkan Akyol