Svetibari, Artvin ilinin merkez ilçesinin sınırları içinde bir yerleşimdir. Günümüzde "Subaşı" adıyla Seyitler köyünün bir mahallesidir.
Tarihçe
Svetibari, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı bölümünü oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ilk yarısından itibaren Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcüce bir yer adı olan Svetibari (სვეტიბარი), "Sveti düzü" anlamına gelir. Bu adın Sveti düzlük kesimi olmasından geldiği anlaşılmaktadır. Gürcüce "bari" (ბარი), düz / düzlük anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye Svetbar / Süvetbar (صوطبار) olarak girmiştir. Nitekim bu yer adı Muvahhid Zeki'nin kitabında "Süvet Düzü" olarak da geçe.
Svetibari'nin Gürcüce bir ad taşıyor olması, Osmanlı dönemi öncesinden kalma bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Ancak köy hakkında eski dönemlere ait kayıtlar gün yüzüne çıkmamıştır. Bununla birlikte Muvahhid Zeki Artvin vilayeti üzerine kitabında Gürcü kralı I. Aşot zamanında Arapların bütün Mesheti bölgesini istila ederek Artvin kentinin doğusunda, Nikola olarak da bilinen "Süvet Düzü"ne geldiklerini yazar. Bu bilgi Svetibari'nin eski adının veya bir diğer adının Nikola olduğunu göstermektedir.
Svetibari, 19. yüzyılın ikinci yarısında Trabzon vilayetinin dört sancağından biri olan Lazistan sancağına bağlı Livana kazası sınırlar içinde yer alıyordu. Bununla birlikte 1876 Trabzon vilayeti salnamesinde ayrı bir köy olarak geçmemektedir. Bu sırada, Lomaşeni gibi Svetibari'nin de Sveti köyünün mahallelerinden biri olduğu anlaşılmaktadır. Sveti köyünde ise, 19 hanede 116 kişi yaşıyordu.
Svetibari, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Sveti-Bar (Свети-баръ) olarak kaydettiği yerleşim, 1886 nüfus sayımına göre Artvin sancağının Artvin kazasına bağlıydı. Köyün nüfusu, 39'u erkek ve 39'u kadın olmak üzere 78 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti. Bu sırada Svetibari köyü Lomaşeni (ლომაშენი), Mahludze (მახლუძე) ve Çarbieti (ჭარბიეთი) mahallelerini de kapsıyordu.
Svetibari köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Svetibari Türkiye'ye bırakıldı.
Svetibari veya Svetbar, Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Subaşı olarak değiştirildi. 1926 tarihli nüfus tespitinde Subaşı (Svetibari), Milletbağı (Lomaşeni) ve Seyitler (Sveti) köylerinin nüfusu birlikte kaydedilmiştir. Bu üç yerleşimin nüfusu, 81'i erkek ve 70'i kadın olmak üzere 151 kişiden oluşuyordu. Bu üç yerleşim daha sonra Seyitler adı altında tek köy haline getirilmişti. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Subaşı ve Milletbağı köy olarak kaydedilmemiştir. Svetibari, günümüzde de "Subaşı" adıyla bu köyün bir mahallesidir.
Kaynakça
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 112". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2022.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (birinci basım: 1927), s. 217.]
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; VIII. cilt, s. 355, .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), "Artvin okrugu", sıra no: 1347, Tiflis, 1893". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (birinci basım: 1927), s. 140, 146.]
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 77.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Svetibari Artvin ilinin merkez ilcesinin sinirlari icinde bir yerlesimdir Gunumuzde Subasi adiyla Seyitler koyunun bir mahallesidir TarihceSvetibari tarihsel Gurcistan in guneybati bolumunu olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi 16 yuzyilin ilk yarisindan itibaren Gurculerden ele gecirmistir Gurcuce bir yer adi olan Svetibari სვეტიბარი Sveti duzu anlamina gelir Bu adin Sveti duzluk kesimi olmasindan geldigi anlasilmaktadir Gurcuce bari ბარი duz duzluk anlamina gelir Bu yer adi Turkceye Svetbar Suvetbar صوطبار olarak girmistir Nitekim bu yer adi Muvahhid Zeki nin kitabinda Suvet Duzu olarak da gece Svetibari nin Gurcuce bir ad tasiyor olmasi Osmanli donemi oncesinden kalma bir yerlesim oldugunu gostermektedir Ancak koy hakkinda eski donemlere ait kayitlar gun yuzune cikmamistir Bununla birlikte Muvahhid Zeki Artvin vilayeti uzerine kitabinda Gurcu krali I Asot zamaninda Araplarin butun Mesheti bolgesini istila ederek Artvin kentinin dogusunda Nikola olarak da bilinen Suvet Duzu ne geldiklerini yazar Bu bilgi Svetibari nin eski adinin veya bir diger adinin Nikola oldugunu gostermektedir Svetibari 19 yuzyilin ikinci yarisinda Trabzon vilayetinin dort sancagindan biri olan Lazistan sancagina bagli Livana kazasi sinirlar icinde yer aliyordu Bununla birlikte 1876 Trabzon vilayeti salnamesinde ayri bir koy olarak gecmemektedir Bu sirada Lomaseni gibi Svetibari nin de Sveti koyunun mahallelerinden biri oldugu anlasilmaktadir Sveti koyunde ise 19 hanede 116 kisi yasiyordu Svetibari 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin Sveti Bar Sveti bar olarak kaydettigi yerlesim 1886 nufus sayimina gore Artvin sancaginin Artvin kazasina bagliydi Koyun nufusu 39 u erkek ve 39 u kadin olmak uzere 78 kisiden olusuyordu Bu nufusun tamami Turk olarak kaydedilmisti Bu sirada Svetibari koyu Lomaseni ლომაშენი Mahludze მახლუძე ve Carbieti ჭარბიეთი mahallelerini de kapsiyordu Svetibari koyu Birinci Dunya Savasi nin sonunda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Bu durum 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Sovyet Rusya tarafindan kabul edildi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca Svetibari Turkiye ye birakildi Svetibari veya Svetbar Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Subasi olarak degistirildi 1926 tarihli nufus tespitinde Subasi Svetibari Milletbagi Lomaseni ve Seyitler Sveti koylerinin nufusu birlikte kaydedilmistir Bu uc yerlesimin nufusu 81 i erkek ve 70 i kadin olmak uzere 151 kisiden olusuyordu Bu uc yerlesim daha sonra Seyitler adi altinda tek koy haline getirilmisti Nitekim 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Subasi ve Milletbagi koy olarak kaydedilmemistir Svetibari gunumuzde de Subasi adiyla bu koyun bir mahallesidir Kaynakca Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 112 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2022 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 birinci basim 1927 s 217 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt VIII cilt s 355 ISBN 9789157871117 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Artvin okrugu sira no 1347 Tiflis 1893 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2022 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2022 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 birinci basim 1927 s 140 146 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 77