Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aliefendizade Ali Faik Efendi veya Hopalı Faik Efendi (1 Temmuz 1852, Hopa - 24 Aralık 1915, Ünye, Ordu), Türkiye'de Lazca üzerine çalışmalar yapan ilk kişidir. Jön Türklerin Lazistan Sancağına yayılmasıyla başlayan kısa ömürlü otonomist ulusal harekette yer almıştır. Faik Efendi ile ilgili bilgilerin birincil kaynağı Nananena isimli Lazca ders kitabıdır.
Hayatı
Faik Efendi ile ilgili bilgilerin birincil kaynağı Nananena isimli Lazca ders kitabıdır. Doğduğu yerdenden dolayı "Hopalı" olarak anılan Faik Efendi, 1852 yılında Artvin ilinin Hopa ilçesinde Laz bir ailenin altı çocuğundan en büyüğüydü. Babası Hacı Mustafa Efendi Pazar'da kaymakam vekilliği ve müftülük yapmıştır. 1873 yılında tahrirat katipliğine başlayan Faik Efendi, 1899'da aşar memurluğu, 1900 ve 1904 yılları arasında ise Hopa Mahkeme-i Şer’iyesi'nde başkatiplik yapmıştır. Ayşe Sıdıka Hanım ile evlenen Faik Efendi'nin 5'i erkek 1'i kız olmak üzere altı çocuğu olmuştur.
Dilbilimci Nikolay Marr'ın 1910 yılında verdiği bilgiye göre Faik Efendi Lazcanın yazılı bir dil haline getirilmesine yönelik Türkiye'de ilk çalışmayı yapmıştır. Ancak Laz alfabesini oluşturmaya çalıştığı için II. Abdülhamit döneminde baskı görmüş, hapse yollanmış, tüm çalışmaları ve kitapları yakılmıştır. Ne var ki Marr, Faik Efendi'nin alfabesinin mahiyeti hakkında bilgi vermemiştir. Ancak Faik Efendi'nin baskıya maruz kalmasının ve 1904 yılında Erkan-ı Harbiye'de yargılanmasının, II. Abdülhamid döneminde muhalif harekete katılması, İttihat ve Terakki Partisi içinde görev almasıyla da ilişkili olduğu başka kaynaklardan anlaşılmaktadır.
Faik Efendi, büyük bir olasılıkla İttihat ve Terakki Partisi'nin iktidara geldiği 1908 yılında serbest bırakılmıştır. 1911 yılına ait bir kayda göre, hapisten çıktıktan sonra dava vekilliği de yapmıştır. Birinci Dünya Savaşı'nda Hopa'nın Rus işgaline uğrayacağının kesinleşmesi üzerine Hopa'yı terk edip Trabzon'a gitmiş, bir süre sonra ise Ünye'ye yerleşmiştir. 24 Aralık 1915'te Ünye'de ölmüştür. Faik Efendi'nin oluşturmaya çalıştığı Laz alfabesi ise 1920'li yıllarda İskender Chitaşi tarafından oluşturulmuştur.
Kaynakça
- Çağatay, Irfan Aleksiva. "Hopalı Faik Efendi".
- ^ Marc Junge, Bernd Bonwetsch (2015). Большевистский порядок в Грузии : издание в двух томах = “Bolshevik order in Georgia” (in two volumes). 2. s. 78-79. ISBN .
- ^ a b . lazuri.com. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 102, .
- ^ a b İrfan Ç. Aleksiva (22 Nisan 2018). . artvinden.com. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aliefendizade Ali Faik Efendi veya Hopali Faik Efendi 1 Temmuz 1852 Hopa 24 Aralik 1915 Unye Ordu Turkiye de Lazca uzerine calismalar yapan ilk kisidir Jon Turklerin Lazistan Sancagina yayilmasiyla baslayan kisa omurlu otonomist ulusal harekette yer almistir Faik Efendi ile ilgili bilgilerin birincil kaynagi Nananena isimli Lazca ders kitabidir HayatiFaik Efendi ile ilgili bilgilerin birincil kaynagi Nananena isimli Lazca ders kitabidir Dogdugu yerdenden dolayi Hopali olarak anilan Faik Efendi 1852 yilinda Artvin ilinin Hopa ilcesinde Laz bir ailenin alti cocugundan en buyuguydu Babasi Haci Mustafa Efendi Pazar da kaymakam vekilligi ve muftuluk yapmistir 1873 yilinda tahrirat katipligine baslayan Faik Efendi 1899 da asar memurlugu 1900 ve 1904 yillari arasinda ise Hopa Mahkeme i Ser iyesi nde baskatiplik yapmistir Ayse Sidika Hanim ile evlenen Faik Efendi nin 5 i erkek 1 i kiz olmak uzere alti cocugu olmustur Dilbilimci Nikolay Marr in 1910 yilinda verdigi bilgiye gore Faik Efendi Lazcanin yazili bir dil haline getirilmesine yonelik Turkiye de ilk calismayi yapmistir Ancak Laz alfabesini olusturmaya calistigi icin II Abdulhamit doneminde baski gormus hapse yollanmis tum calismalari ve kitaplari yakilmistir Ne var ki Marr Faik Efendi nin alfabesinin mahiyeti hakkinda bilgi vermemistir Ancak Faik Efendi nin baskiya maruz kalmasinin ve 1904 yilinda Erkan i Harbiye de yargilanmasinin II Abdulhamid doneminde muhalif harekete katilmasi Ittihat ve Terakki Partisi icinde gorev almasiyla da iliskili oldugu baska kaynaklardan anlasilmaktadir Faik Efendi buyuk bir olasilikla Ittihat ve Terakki Partisi nin iktidara geldigi 1908 yilinda serbest birakilmistir 1911 yilina ait bir kayda gore hapisten ciktiktan sonra dava vekilligi de yapmistir Birinci Dunya Savasi nda Hopa nin Rus isgaline ugrayacaginin kesinlesmesi uzerine Hopa yi terk edip Trabzon a gitmis bir sure sonra ise Unye ye yerlesmistir 24 Aralik 1915 te Unye de olmustur Faik Efendi nin olusturmaya calistigi Laz alfabesi ise 1920 li yillarda Iskender Chitasi tarafindan olusturulmustur KaynakcaCagatay Irfan Aleksiva Hopali Faik Efendi Marc Junge Bernd Bonwetsch 2015 Bolshevistskij poryadok v Gruzii izdanie v dvuh tomah Bolshevik order in Georgia in two volumes 2 s 78 79 ISBN 978 5 91022 304 6 a b lazuri com 17 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2019 Nikolay Marr Lazistan a Yolculuk Ceviri Yulva Muhurcisi Istanbul 2016 s 102 ISBN 9786055753634 a b Irfan C Aleksiva 22 Nisan 2018 artvinden com 4 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2019